1
00:00:00,741 --> 00:00:02,383
Durmir.

2
00:00:02,383 --> 00:00:05,204
Algo ao que lle dedicamos preto
dun terzo da nosa vida

3
00:00:05,204 --> 00:00:08,525
mais algún de nós 
realmente sabe de que se trata?

4
00:00:08,525 --> 00:00:10,740
Hai dous mil anos, Galeno,

5
00:00:10,740 --> 00:00:14,080
un dos investigadores médicos
máis destacados da Antigüidade

6
00:00:14,080 --> 00:00:16,258
postulou que mentres estamos espertos,

7
00:00:16,258 --> 00:00:19,620
a forza motriz do cerebro, o seu zume,

8
00:00:19,620 --> 00:00:22,190
fluía cara a todas 
as outras partes do corpo

9
00:00:22,190 --> 00:00:25,754
animándoas pero deixando o cerebro seco.

10
00:00:26,104 --> 00:00:27,820
Pensaba que cando durmimos

11
00:00:27,820 --> 00:00:30,358
toda esta humidade
que enchía o resto do corpo

12
00:00:30,358 --> 00:00:33,892
volvía rapidamente
para hidratar o cerebro

13
00:00:33,913 --> 00:00:36,069
e refrescar a mente.

14
00:00:36,459 --> 00:00:38,880
Isto hoxe soa totalmente ridículo,

15
00:00:38,880 --> 00:00:42,481
mais Galeno só trataba de explicar
unha cousa sobre o sono

16
00:00:42,528 --> 00:00:44,905
coa que lidamos a diario.

17
00:00:45,185 --> 00:00:49,599
Todos sabemos, pola nosa experiencia,
que durmir aclara a mente

18
00:00:49,941 --> 00:00:53,253
e non durmir deixa a cabeza turbia.

19
00:00:54,210 --> 00:00:56,722
Pese a que hoxe sabemos 
moitísimo máis sobre o sono

20
00:00:56,722 --> 00:00:58,526
que cando vivía Galeno,

21
00:00:58,526 --> 00:01:02,805
aínda non comprendemos por que o sono,
de todas as nosas actividades

22
00:01:02,805 --> 00:01:06,194
ten esta incríbel función reparadora 
para a mente.

23
00:01:06,754 --> 00:01:09,594
Así que hoxe quero falar
sobre investigacións recentes

24
00:01:09,610 --> 00:01:12,368
que poden botar luz sobre esta cuestión.

25
00:01:12,368 --> 00:01:15,573
Atopamos que o sono pode ser en realidade

26
00:01:15,573 --> 00:01:17,946
unha especie de solución 
elegante de deseño

27
00:01:17,946 --> 00:01:20,523
para algunhas das necesidades 
máis básicas do cerebro,

28
00:01:20,523 --> 00:01:22,469
un xeito único en que o cerebro

29
00:01:22,469 --> 00:01:25,292
resolve as amplas esixencias 
e as estreitas marxes

30
00:01:25,292 --> 00:01:29,261
que o fan distinto
do resto de órganos do corpo.

31
00:01:30,291 --> 00:01:33,346
Case toda a bioloxía que observamos

32
00:01:33,346 --> 00:01:35,800
pode pensarse como unha serie de problemas

33
00:01:35,800 --> 00:01:37,841
e as súas solucións correspondentes.

34
00:01:37,841 --> 00:01:41,051
O primeiro problema 
que todo órgano ten que resolver

35
00:01:41,051 --> 00:01:45,799
é o do continuo fornecemento de nutrientes
para alimentar todas as células do corpo.

36
00:01:45,930 --> 00:01:48,138
No cerebro é especialmente crítico;

37
00:01:48,138 --> 00:01:50,355
a súa intensa actividade eléctrica emprega

38
00:01:50,355 --> 00:01:53,213
un cuarto de todo o abastecemento 
de enerxía do corpo,

39
00:01:53,213 --> 00:01:57,573
a pesar de que o cerebro constitúe
só arredor dun 2% da masa total do corpo.

40
00:01:58,180 --> 00:02:02,072
O sistema circulatorio soluciona
o problema de reparto de nutrientes

41
00:02:02,083 --> 00:02:05,866
usando vasos sanguíneos,
que levan nutrientes e osíxeno

42
00:02:05,956 --> 00:02:07,866
a cada recanto do noso corpo.

43
00:02:08,106 --> 00:02:10,990
Podémolo ver neste vídeo.

44
00:02:10,990 --> 00:02:15,062
Estamos a ver os vasos sanguíneos
do cerebro dun rato vivo.

45
00:02:15,487 --> 00:02:18,117
Os vasos sanguíneos forman 
unha complexa rede

46
00:02:18,117 --> 00:02:20,465
que enche todo o volume do cerebro.

47
00:02:20,465 --> 00:02:25,026
Comezan na súa superficie
e despois penetran no tecido.

48
00:02:25,147 --> 00:02:27,508
A medida que se espallan, levan nutrientes

49
00:02:27,508 --> 00:02:31,743
e osíxeno a todas e cada unha 
das células do cerebro.

50
00:02:33,276 --> 00:02:38,066
Dado que todas as células precisan
nutrientes para funcionar,

51
00:02:38,137 --> 00:02:41,277
cada célula tamén produce refugallos 
como subproduto

52
00:02:41,277 --> 00:02:45,013
e a limpeza deses refugallos
é o segundo problema básico

53
00:02:45,090 --> 00:02:47,442
que ten que resolver cada órgano.

54
00:02:47,882 --> 00:02:50,465
Este diagrama amosa o sistema linfático,

55
00:02:50,465 --> 00:02:52,895
que evolucionou
para satisfacer esta necesidade.

56
00:02:52,895 --> 00:02:57,687
É unha segunda rede paralela de vasos
que se estende ao longo do corpo.

57
00:02:57,721 --> 00:03:01,568
Recolle as proteínas e outros residuos
dos espazos intercelulares

58
00:03:01,602 --> 00:03:06,104
para despois vertelos no sangue
e que poidan ser eliminados.

59
00:03:06,675 --> 00:03:09,814
Se mirades ben este diagrama
veredes algo

60
00:03:09,858 --> 00:03:12,186
que non ten moito sentido.

61
00:03:12,186 --> 00:03:14,943
Se ampliamos a cabeza deste individuo

62
00:03:14,943 --> 00:03:19,986
unha das cousas que se ven
é que non hai vasos linfáticos no cerebro.

63
00:03:21,298 --> 00:03:24,392
Mais isto non ten moito sentido, non si?

64
00:03:24,392 --> 00:03:27,497
Quero dicir, o cerebro é un órgano 
cunha intensa actividade

65
00:03:27,597 --> 00:03:30,392
que produce unha cantidade 
igualmente grande de residuos

66
00:03:30,392 --> 00:03:32,739
que hai que limpar eficazmente.

67
00:03:32,739 --> 00:03:35,701
E aínda así non ten vasos linfáticos, 
o que significa

68
00:03:35,701 --> 00:03:37,727
que a solución que adopta
o resto do corpo

69
00:03:37,727 --> 00:03:41,092
para limpar os residuos
non funciona no cerebro.

70
00:03:42,311 --> 00:03:46,239
Entón como soluciona o cerebro
o problema da limpeza dos seus residuos?

71
00:03:46,613 --> 00:03:49,982
Esta cuestión, aparentemente trivial,

72
00:03:49,982 --> 00:03:53,390
é a que motivou ao noso grupo 
a entrar nesta historia.

73
00:03:53,390 --> 00:03:57,751
E o que atopamos ao entrarmos no cerebro,

74
00:03:57,751 --> 00:04:02,837
entre as neuronas e os vasos sanguíneos,
foi que a solución do cerebro

75
00:04:02,837 --> 00:04:07,123
para o problema da limpeza de residuos
era totalmente inesperada.

76
00:04:07,200 --> 00:04:11,810
Era enxeñosa pero tamén fermosa.

77
00:04:13,168 --> 00:04:14,835
Vouvos contar o que atopamos.

78
00:04:14,835 --> 00:04:17,389
O cerebro ten unha bolsa grande

79
00:04:17,389 --> 00:04:20,850
de fluído limpo e claro, 
chamado líquido cefalorraquídeo,

80
00:04:20,850 --> 00:04:22,169
que abreviamos como LCR.

81
00:04:22,169 --> 00:04:25,989
O LCR enche o espazo que rodea o cerebro,

82
00:04:25,989 --> 00:04:28,282
de modo que os residuos 
do interior do cerebro

83
00:04:28,282 --> 00:04:29,894
saen cara ao LCR,

84
00:04:29,894 --> 00:04:32,927
que é vertido no sangue 
xunto cos residuos.

85
00:04:33,157 --> 00:04:36,307
Isto semella moi parecido
ao sistema linfático, verdade?

86
00:04:36,869 --> 00:04:39,625
Pero o máis interesante é
que o líquido mais os residuos

87
00:04:39,625 --> 00:04:43,717
do interior do cerebro
non chegan así como así

88
00:04:43,764 --> 00:04:46,138
ata as bolsas do LCR.

89
00:04:46,138 --> 00:04:49,861
Ao contrario, hai
unha rede especializada de condutos

90
00:04:49,861 --> 00:04:53,133
que organiza e facilita este proceso.

91
00:04:53,753 --> 00:04:55,902
Podédelo ver nestes vídeos.

92
00:04:55,902 --> 00:05:00,390
Aquí estamos vendo outra vez 
o cerebro de ratos vivos.

93
00:05:00,424 --> 00:05:04,367
A imaxe da esquerda amosa
o que sucede na superficie do cerebro,

94
00:05:04,406 --> 00:05:07,840
mentres que a da dereita amosa
o que ocorre dentro do cerebro,

95
00:05:07,916 --> 00:05:09,639
no interior do propio tecido.

96
00:05:09,639 --> 00:05:11,898
Marcamos os vasos sanguíneos en vermello

97
00:05:11,898 --> 00:05:15,352
e o LCR que rodea o cerebro
vai aparecer en verde.

98
00:05:15,745 --> 00:05:20,615
O que nos sorprendeu
foi que o líquido do exterior do cerebro

99
00:05:20,796 --> 00:05:26,988
non se mantiña no exterior,
senón que era bombeado

100
00:05:27,018 --> 00:05:31,924
outra vez cara ao interior do cerebro
polo exterior dos vasos sanguíneos

101
00:05:31,924 --> 00:05:36,100
e a medida que se filtraba no cerebro
polo exterior dos vasos

102
00:05:36,100 --> 00:05:40,873
estaba axudando a desfacerse,
a limpar os residuos

103
00:05:40,873 --> 00:05:44,199
dos espazos intercelulares do cerebro.

104
00:05:44,199 --> 00:05:46,111
Se vos parades a pensalo,

105
00:05:46,111 --> 00:05:49,588
empregar así o exterior 
dos vasos sanguíneos

106
00:05:49,588 --> 00:05:52,107
é unha solución de deseño moi intelixente,

107
00:05:52,107 --> 00:05:56,589
dado que o cerebro está encerrado
nun cranio ríxido

108
00:05:56,652 --> 00:06:01,475
e está repleto de células,
non hai espazo dentro del

109
00:06:01,500 --> 00:06:05,100
para un segundo conxunto de vasos 
coma o sistema linfático.

110
00:06:05,100 --> 00:06:08,349
Mais os vasos sanguíneos
si se estenden desde a superficie

111
00:06:08,349 --> 00:06:11,126
ata o interior para chegar 
a todas as células do cerebro,

112
00:06:11,126 --> 00:06:15,504
o que significa que o líquido
que circula polo exterior destes vasos

113
00:06:15,504 --> 00:06:19,260
pode chegar facilmente 
a todo o volume do cerebro,

114
00:06:19,260 --> 00:06:21,444
polo que é unha maneira moi intelixente

115
00:06:21,444 --> 00:06:25,209
de facer que un conxunto de vasos, 
os vasos sanguíneos,

116
00:06:25,209 --> 00:06:27,998
asuma e substitúa a función

117
00:06:27,998 --> 00:06:31,181
dun segundo conxunto de vasos, 
os vasos linfáticos,

118
00:06:31,181 --> 00:06:33,592
e evite así que sexan necesarios.

119
00:06:33,592 --> 00:06:35,909
E o máis impresionante é 
que ningún outro órgano

120
00:06:35,909 --> 00:06:40,520
adopta esta solución para desfacerse
dos residuos intercelulares.

121
00:06:40,630 --> 00:06:44,780
É unha solución
completamente única do cerebro.

122
00:06:46,430 --> 00:06:50,458
Pero o descubrimento máis sorprendente
foi que todo isto,

123
00:06:50,801 --> 00:06:56,221
todo o que vos acabo de contar,
o deste líquido que percorre o cerebro

124
00:06:56,469 --> 00:06:59,823
só ocorre no cerebro durmido.

125
00:07:00,653 --> 00:07:04,353
Aquí, o vídeo da esquerda
amosa canto LCR se está a mover

126
00:07:04,364 --> 00:07:07,750
polo cerebro dun rato vivo 
que está esperto.

127
00:07:07,970 --> 00:07:09,843
Practicamente nada.

128
00:07:09,843 --> 00:07:14,568
Mais no mesmo animal,
se agardamos un pouco a que adormeza,

129
00:07:14,623 --> 00:07:19,530
vemos o LCR circular polo cerebro,

130
00:07:19,530 --> 00:07:23,698
e descubrimos que no mesmo momento
en que o cerebro comeza a durmir,

131
00:07:23,698 --> 00:07:28,870
as neuronas semellan encoller,
abrindo espazos entre elas

132
00:07:28,870 --> 00:07:33,410
e permitindo que o líquido penetre
e limpe os residuos.

133
00:07:33,930 --> 00:07:38,434
Entón parece que Galeno,
en realidade, estaba no certo

134
00:07:38,434 --> 00:07:41,940
cando escribía sobre un fluído
que percorría o cerebro

135
00:07:41,950 --> 00:07:43,750
cando comezabamos a durmir.

136
00:07:43,750 --> 00:07:48,772
A nosa investigación, 2000 anos despois,
suxire que o que sucede

137
00:07:48,792 --> 00:07:53,075
é que cando o cerebro está esperto
e na súa máxima actividade,

138
00:07:53,097 --> 00:07:57,420
adía a limpeza dos residuos
dos espazos intercelulares

139
00:07:57,480 --> 00:08:03,068
e despois, cando durme
e non precisa estar tan activo

140
00:08:03,068 --> 00:08:05,255
entra nunha especie de modo de limpeza

141
00:08:05,255 --> 00:08:08,202
para desfacerse dos residuos
dos espazos intercelulares,

142
00:08:08,202 --> 00:08:10,490
residuos que foron acumulándose 
durante o día.

143
00:08:10,490 --> 00:08:13,057
Polo que en realidade é un pouco coma nós,

144
00:08:13,057 --> 00:08:16,175
cando atrasamos as tarefas da casa 
durante a semana,

145
00:08:16,175 --> 00:08:17,817
cando non temos tempo de facelas,

146
00:08:17,817 --> 00:08:20,729
e despois poñémonos ao día
e facemos toda a limpeza

147
00:08:20,729 --> 00:08:22,450
cando chega a fin de semana.

148
00:08:24,662 --> 00:08:27,100
Ata agora falei moito 
sobre a limpeza de residuos,

149
00:08:27,100 --> 00:08:29,942
mais non fun moi específico
sobre os tipos de residuos

150
00:08:29,942 --> 00:08:33,876
que o cerebro ten que eliminar
durante o sono para manterse saudábel.

151
00:08:34,676 --> 00:08:37,254
O residuo en que se centraron 
os estudos máis recentes

152
00:08:37,254 --> 00:08:38,381
é a beta-amiloide,

153
00:08:38,381 --> 00:08:41,438
unha proteína que se fabrica no cerebro 
todo o tempo.

154
00:08:41,438 --> 00:08:44,094
Agora mesmo o meu cerebro 
está a producir beta-amiloide

155
00:08:44,094 --> 00:08:45,134
e tamén os vosos.

156
00:08:45,774 --> 00:08:49,942
Pero en pacientes con alzhéimer,
a beta-amiloide acumúlase

157
00:08:49,942 --> 00:08:54,854
e concéntrase nos espazos entre neuronas
no canto de ser limpada como debería.

158
00:08:56,214 --> 00:09:00,460
E esta acumulación de beta-amiloide
cremos que é un dos pasos chave

159
00:09:00,460 --> 00:09:02,793
no desenvolvemento 
desta terrible enfermidade.

160
00:09:02,873 --> 00:09:05,534
Medimos a velocidade 
con que a beta-amiloide

161
00:09:05,534 --> 00:09:09,040
é eliminada do cerebro cando está esperto
e cando está a durmir,

162
00:09:09,040 --> 00:09:13,198
e achamos que, efectivamente,
a limpeza da beta-amiloide

163
00:09:13,218 --> 00:09:16,236
é moito máis rápida no cerebro 
que está a durmir.

164
00:09:17,746 --> 00:09:21,524
Polo tanto, se o sono é parte da solución 
que ten o cerebro

165
00:09:21,524 --> 00:09:23,714
para o problema da limpeza de residuos,

166
00:09:23,714 --> 00:09:27,032
entón pode mudar drasticamente
a forma de pensarmos a relación

167
00:09:27,032 --> 00:09:30,793
entre o sono, a beta-amiloide 
e a enfermidade de alzhéimer.

168
00:09:31,313 --> 00:09:34,359
Algúns estudos clínicos recentes suxiren

169
00:09:34,359 --> 00:09:37,730
que entre pacientes 
que aínda non desenvolveron alzhéimer,

170
00:09:38,274 --> 00:09:41,174
o empeoramento da calidade 
e da duración do sono

171
00:09:41,244 --> 00:09:45,140
están asociadas a unha maior cantidade
de beta-amiloide no cerebro.

172
00:09:46,250 --> 00:09:51,200
Porén, cómpre sinalar que estes estudos
non demostran que a falta de sono

173
00:09:51,200 --> 00:09:53,916
ou o sono escaso 
provoquen a enfermidade de alzhéimer,

174
00:09:53,916 --> 00:09:57,043
pero si suxiren 
que a dificultade do cerebro

175
00:09:57,043 --> 00:10:01,055
para manter a súa casa limpa
eliminando residuos coma a beta-amiloide

176
00:10:01,055 --> 00:10:05,341
pode contribuír ao desenvolvemento
de doenzas como o alzhéimer.

177
00:10:05,341 --> 00:10:08,720
Entón, o que esta nova investigación di

178
00:10:08,720 --> 00:10:12,915
é que o que todos vós xa sabiades
sobre o sono,

179
00:10:12,935 --> 00:10:17,670
o que incluso Galeno xa sabía,
que refresca e despexa a mente,

180
00:10:18,080 --> 00:10:21,564
pode ser unha parte importante
da función do sono.

181
00:10:21,994 --> 00:10:25,412
Mirade, vós e mais eu 
durmimos todas as noites

182
00:10:25,412 --> 00:10:27,983
mais os nosos cerebros nunca descansan.

183
00:10:28,513 --> 00:10:33,086
Mentres o noso corpo está parado
e a nosa mente vaga por aí en soños,

184
00:10:33,086 --> 00:10:37,281
a elegante maquinaria do cerebro
está en silencio traballando duro

185
00:10:37,324 --> 00:10:41,180
limpando e mantendo esta máquina
incribelmente complexa.

186
00:10:42,331 --> 00:10:45,266
Igual que as tarefas de casa,
é un labor sucio e ingrato

187
00:10:45,266 --> 00:10:47,615
pero tamén importante.

188
00:10:47,930 --> 00:10:51,070
Na casa, se estamos sen limpar a cociña

189
00:10:51,070 --> 00:10:52,263
durante un mes

190
00:10:52,843 --> 00:10:56,091
o fogar convértese rapidamente 
nun lugar no que é imposíbel vivir.

191
00:10:57,081 --> 00:10:59,868
Pero no cerebro, as consecuencias 
de atrasarse na limpeza

192
00:10:59,868 --> 00:11:04,076
poden ser moito máis graves 
que a vergoña de ter os mesados sucios,

193
00:11:04,722 --> 00:11:06,734
porque cando se trata de limpar o cerebro,

194
00:11:06,734 --> 00:11:11,394
son a saúde e a función da mente
e do corpo as que están en xogo;

195
00:11:12,394 --> 00:11:13,869
e por iso comprender hoxe

196
00:11:13,869 --> 00:11:18,150
estas funcións básicas 
de mantemento do cerebro

197
00:11:18,690 --> 00:11:23,902
pode ser crucial para previr e tratar
doenzas da mente o día de mañá.

198
00:11:24,392 --> 00:11:25,583
Grazas.

199
00:11:25,583 --> 00:11:27,908
(Aplauso)