[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Benim adım Jonattan Zittrain Dialogue: 0,0:00:02.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,ve ben en son çalışmalarımda biraz kötümserdim. Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Böyle olunca bu sabah iyimser olmaya çalışayım dedim Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,ve internetin bugünü üzerinden Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,geleceği için Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,umutlu olma sebebimi anlatmak istedim. Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Bugünlerde geçmiş kıyasla daha az umut varmış gibi gelebilir. Dialogue: 0,0:00:20.00,0:00:22.00,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar daha az sefkatli. Birbirimize daha az güveniyoruz. Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilemiyorum. Örneğin, Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:28.00,Default,,0000,0000,0000,,bir deneme yapabilirz. Dialogue: 0,0:00:28.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Kaç kişi daha önce otostop çekti? Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Biliyorum. Peki, kaç kişi Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,geçtimiz 10 yılda otostop çekti? Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Ya. Peki, ne değişti? Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunun sebebi toplu taşımanın iyileşmiş olması değil. Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu sefkatin azaldığını Dialogue: 0,0:00:52.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,yanlış yönde olduğumuzu düşünmemiz için bir sebep Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama aslında trendin tam ters yönde olduğunu Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:01.00,Default,,0000,0000,0000,,ve İnternet'in buna destek verdiğini Dialogue: 0,0:01:01.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,gösterecek üç örnek Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,vereceğim sizlere. Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir numaralı örnek: İnternet'in kendisi Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar Internet'in üç kurucusu. Dialogue: 0,0:01:13.00,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,1960larda Los Angles banliyösinde aynı liseye Dialogue: 0,0:01:15.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,giden sınıf arkadaşları. Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Sizin okullarınızda Fransız kulübü veya Münazara kulübü olabilir. Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Onların, "Hadi, global bir ağ kuralım" kulübü vardı. Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,ve çok ta iyiydi. Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu resimde Newsweek'in Internet rekrospektifinden Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:33.00,Default,,0000,0000,0000,,25. yıldönümleri Dialogue: 0,0:01:33.00,0:01:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Gördüğünüz gibi Dialogue: 0,0:01:35.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,biraz şapşallar. Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Global bir ağ kurmaya çalışırlarken Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,bir büyük sınırlayıcı unsurları vardı Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,bir de büyük özgürlükleri. Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Sınırlayıcı unsur hiç paralarının olmamasıydı. Dialogue: 0,0:01:50.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu fiziki bir ağ olsaydı, Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,geceleyin paketleri taşımak için kamyonlar ve insanlara ihtiyacınız olurdu Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ama onlar böyle bir yatırım için gerekli olan Dialogue: 0,0:01:57.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,sermayesi yoktu. Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunları hiçbirine sahip değillerdi. Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama şahane bir özgürlükleri vardı, Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,bu işten para kazanmaları gerekmiyordu. Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:12.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternetin bir iş planı yoktur; hiçbir zaman olmadı. Dialogue: 0,0:02:12.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir icra kurulu başkanı yok, Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,hiçbir firma interneti kurmaktan tek başına sorumlu değil. Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun yerine, bu insanlar eğlenceli birşeyler yapmak için Dialogue: 0,0:02:20.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,bir araya gelmişti. Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Kimse onlara bunu yapmasını söylememişti Dialogue: 0,0:02:25.00,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,veya bu işten kanazaç sağlamayı beklemiyorlardı. Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu ağ mimarisine yol açan ideal Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:34.00,Default,,0000,0000,0000,,o zamandan bu yana olan Dialogue: 0,0:02:34.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,diğer dijital ağlara benzemiyordu. Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,O kadar sıradışıydı ki, Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet'in işleyip işlemeyeceğinin net olmadığı söylenmişti. Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:47.00,Default,,0000,0000,0000,,1992 yılına gelindiğinde bile, IBM Dialogue: 0,0:02:47.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet Protokol'ü kullanarak kurumsal bir ağ Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,inşa edilemeyeceğini söylüyordu. Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve bugün bile bazı İnternet mühendisleri Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,tüm bunun bir pilot proje olduğunu ve jürinin hala mevcut olmadığını söylüyor. Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle İnternet mühendisliğinin maskotu olsaydı Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,bal arısı olacağı söylenir. Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü bal arılarının tüy - kanat genişliği oranı Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,uçmaları için fazla büyüktür. Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama yine de, gizemli bir şekilde, bal arıları uçabilmektedir. Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Söylemekten memnuniyet duyuyoru ki, muazzam devlet finansmanı sayesinde Dialogue: 0,0:03:20.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,üç yıl kadar önce bal arılarının Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:25.00,Default,,0000,0000,0000,,nasıl uçabildiğini öğrendik. Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu oldukça karmaşık, ama görünen o ki Dialogue: 0,0:03:29.00,0:03:32.00,Default,,0000,0000,0000,,bal arıları çok hızlı kanat çırpıyor. Dialogue: 0,0:03:32.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki nedir bu ağın işlemesini sağlayan ve onu bu kadar sıradışı yapan Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:42.00,Default,,0000,0000,0000,,tuhaf mimari yapılanış? Dialogue: 0,0:03:42.00,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Veriyi bir noktadan diğerine taşımak Dialogue: 0,0:03:44.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,kurye ile paket taşınması gibi değildir. Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu daha çok bir konserde sahne önündeki karmaşaya benzer. Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Düşünün ki, bu ağın bir parçası olmak Dialogue: 0,0:03:53.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,bir spor müsabakasında olmak gibi. Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Buradaki gibi sıra sıra oturuyorusunuz, Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:00.00,Default,,0000,0000,0000,,ve biri bir bira söylüyor, Dialogue: 0,0:04:00.00,0:04:03.00,Default,,0000,0000,0000,,bira sıra boyunca elden ele geçiyor. Dialogue: 0,0:04:03.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Sizin oturduğunuz noktada komşuluk göreviniz Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:07.00,Default,,0000,0000,0000,,pantolonunuza dökülme riskine rağmen, Dialogue: 0,0:04:07.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,birayı varış noktasına gidebilmesi için Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:12.00,Default,,0000,0000,0000,,bir yanınızdan alıp diğer yanınızdaki kişiye vermek. Dialogue: 0,0:04:12.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Kimse bunu yapmanız için size para ödenemz. Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu sizin oturduğunuz noktada komşuluk görevinizdir. Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve, bir bakıma, İnternet'te paketler bu şekilde hareket eder, Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,orijinal gönderici veya alıcı ile Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir kontratı Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:27.00,Default,,0000,0000,0000,,ya da yasal yükümlülüğü olmadan Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,veriyi bir yandan alıp diğerine ileten Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,aracı kuruluşlar sayesinde Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:36.00,Default,,0000,0000,0000,,kimi zaman 25 veya 30 kadar iletim noktasından geçer. Dialogue: 0,0:04:36.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Doğaldır ki sahneönü gibi keşmekeş bi rotamda rota belirlemek zordur. Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Güvene ço kihtiyacınız var, Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:45.00,Default,,0000,0000,0000,,ama bu "Pardon, ben Pensacola şehrine gitmek istiyorum" demek gibi değildir. Dialogue: 0,0:04:45.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç olarak, İnternet adreslemeye ve yönlendirmelere ihtiyaç duyar. Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Ancak tüm İnternet'i kapsayan bir harita yok. Dialogue: 0,0:04:53.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Onun yerien, benzer bir şekilde, hepimiz bir tiyatro salonunda oturuyoruz, Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ama sisin ortasında herkes sadece Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,bir yanındaki kişiyi görebiliyor. Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki kimin nerede olduğunu nasıl anlayacağız? Dialogue: 0,0:05:04.00,0:05:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Sağımızdaki kişiye dönüp Dialogue: 0,0:05:06.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,solumuzda kimin olduğunu söyleriz. Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,ve solumuzdakine de sağımızdakini. Dialogue: 0,0:05:11.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve herkes köpürtüp durulayıp tekrar eder. Daha neler olduğunu anlayamadan Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,herşeyin nerede olduğuna dair bir fikriniz olur. Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Aslında İnternet adreslemesi ve rota tespiti bu şekilde çalışır. Dialogue: 0,0:05:21.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu iyilik ve güvene dayalı olarak çalışan bir sistemdir Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:28.00,Default,,0000,0000,0000,,bu nedenle çok hassas ve saldırıya açıktır. Dialogue: 0,0:05:28.00,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadir ama çarpıcı durumlarda, Dialogue: 0,0:05:30.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,bir kişi tarafından söylenen tek bir yalan Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:35.00,Default,,0000,0000,0000,,bu bal peteğinde Dialogue: 0,0:05:35.00,0:05:37.00,Default,,0000,0000,0000,,gerçek sorunlara yol açabilir. Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, geçen sene Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Pakistan hükümeti Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,orada Internet hizmet sağlayıcılarına Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Pakistan vatandaşlarının YouTube'a erişimini engellemesini istedi. Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,YouTube'da hükümetin halkın görüntülemesini istemediği bir video vardı Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,ve hükümet erişimin engellenmesini istedi. Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu sık görülen bir durumdur. Birçok hükümet Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:57.00,Default,,0000,0000,0000,,sıklıkla Internet'teki içeriği Dialogue: 0,0:05:57.00,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,filtrelemek, sansürlemek ve bloklamak ister. Dialogue: 0,0:06:00.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Pakistan'daki bir ISP (Internet hizmet sağlayıcısı) Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:05.00,Default,,0000,0000,0000,,abonelerinin erişimini oldukça sıradışı bir yolla Dialogue: 0,0:06:05.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,engellemeyi seçti. Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Internet'in bir parçasıysanız etrafınızda ne gördüğünüzü bildirmeniz istenir Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu hizmet sağlayıcı Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,kendisinin Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:20.00,Default,,0000,0000,0000,,YouTube olduğunu Dialogue: 0,0:06:20.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,bildirdi. Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,"Evet, gerçekten" dedi "Ben YouTube'um." Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Böylelikle abonelerin Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,veri peketleri Internet hizmet sağlayıcısında durdu Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü onun YouTube olduğunu sanıyorlardı. Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve hizmet sağlayıcı veri paketlerini açmadan attı Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü amaç erişimi engellemekti. Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama burada kalmadı. Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bildiri, Dialogue: 0,0:06:40.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,bir tık ile yayıldı, Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,bir başka tık ile yansıdı. Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Olaya baktığınızda Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,görülüyor ki, Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,bir an Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,YouTube gayet düzgün çalışıyor. Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir sonraki an, Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:58.00,Default,,0000,0000,0000,,sahte bildiri yayılıyor. Dialogue: 0,0:06:58.00,0:07:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve iki dakika içerisinde, Dialogue: 0,0:07:00.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,etraft yansıyor Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,ve YouTube tüm dünyada bloklanıyor. Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Oxford, İngiltere'de oturup YouTube'a girmeye çalışıyorsanız, Dialogue: 0,0:07:08.00,0:07:10.00,Default,,0000,0000,0000,,veri paketleriniz Pakistan'a gidiyordu Dialogue: 0,0:07:10.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ve geri dönmüyordu. Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi sadece bunu düşünün. Dialogue: 0,0:07:15.00,0:07:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dünyanın en popüler internet sitelerinden biri, Dialogue: 0,0:07:17.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın en popüler internet sitelerinden biri Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:23.00,Default,,0000,0000,0000,,ve ne YouTube'un ne de Google'ın Dialogue: 0,0:07:23.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,yapabileceği birşey yoktu. Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama nasılda, birkaç saat içerisinde Dialogue: 0,0:07:30.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,sorun giderilmişti. Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki, bu nasıl oldu? Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük bir ipucu için KAAOG'a (NANOG) dönüyoruz, Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Kuzey America Ağ Operasyon Grubu Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Dışarıda Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,güzel bir gün varken Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,kendi terminallerinde Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,penceresiz bir odaya girip Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:51.00,Default,,0000,0000,0000,,bunun gibi sabit orantıda Dialogue: 0,0:07:51.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,e-postaları ve mesajları okuyan Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ve ağları hakkında konuşan bir grup insan. Dialogue: 0,0:07:57.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve bazıları dünyanın dört bir yanında ki Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet hizmet sağlayıcılarında orta-düzey çalışanlar. Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve işte orada mesajlardan biri şöyle diyordu, Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:06.00,Default,,0000,0000,0000,,"Görünen o ki bir sorunumuz var. YouTube gasp ediliyor. Dialogue: 0,0:08:06.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir tatbikat değil. Bu YouTube mühendislerinin Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,şaşkınlığı da değil. Gerçekten. Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Pakistan'da birşeyler oluyor." Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve sorunun ne olduğunu bulmak ve çözmeye yardım etmek için bir araya geldiler. Dialogue: 0,0:08:17.00,0:08:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu biraz evinizde yangın çıkması gibi. Dialogue: 0,0:08:20.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Kötü haber, itfaiye ekibi yok. Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,İyi haber, nereden geldiği belli olmayan rastgele insanlar Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:31.00,Default,,0000,0000,0000,,bir teşekkür veya ödeme beklemeden, yangını söndürüyor. Dialogue: 0,0:08:31.00,0:08:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Alkışlamalar Dialogue: 0,0:08:36.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Ben de bilgisayar delisi yabancıların Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,yaptığı rastgele iyilikleri tanımlayan Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,doğru modeli bulmaya çalışıyordum. Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilirsiniz, yardım çağırırsınız Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,ve insanlar destek vermek için hazırdır. Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve aramaya başlarsınız bu modelin her yerde olduğunu görebilirsiniz. Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:59.00,Default,,0000,0000,0000,,İki numaralı örnek: Wikipedia Dialogue: 0,0:08:59.00,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,2001'de Jimbo adlı biri sizi gelip Dialogue: 0,0:09:02.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,"Benim bir fikrim var! Herkesin, herhangi bir zamanda Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:07.00,Default,,0000,0000,0000,,düzenleyebileceği 7 makale ile başlayalım Dialogue: 0,0:09:07.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ve kocaman bir ansiklopedimiz olsun! Ne dersin?" deseydi Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Doğru. Gelmiş geçmiş en saçma fikir. Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Nitekim, Wikipedia o kadar saçma bir fikir ki Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Jimbo'nun bile aklına gelmemişti. Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Jimbo'nun fikri Nupedia idi. Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Tamamen geleneksel olacaktı. Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,İyi bir adam olduğu için Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,insanlara makaleleri yazmaları için Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,para ödeyecekti. Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Wiki, diğer insanlar Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,düzenlemeler ile ilgili önerilerde bulunabilsin diye Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,sonradan akla gelen bir fikir, bir arka oda olarak ortaya çıkmıştı. Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Sonradan arka oda büyüdü Dialogue: 0,0:09:42.00,0:09:44.00,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm projeyi kuşattı. Dialogue: 0,0:09:44.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve bugün, Wikipedia o kadar yaygın ki Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Çin restorantlarının menülerin de bile rastlayabiliyorsunuz. Dialogue: 0,0:09:51.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu ben uydurmuyorum. Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:10:01.00,0:10:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra açıklayacağım bir teorim var. Dialogue: 0,0:10:04.00,0:10:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Şimdilik Wikipedia'mı tavada ve tatlı kırmızı biberli Dialogue: 0,0:10:06.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,tercih ettiğimi söylemem yeterli olacaktır. Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama şimdi, Wikipedia kendiliğinden işlemiyor. Dialogue: 0,0:10:13.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki gerçekte nasıl işliyor? Görünen o ki Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,mecazi anlamda penceresiz bir arka Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,oda var. Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Güneşli bir günde, bir grup insan Dialogue: 0,0:10:21.00,0:10:24.00,Default,,0000,0000,0000,,penceresiz odada oturup Dialogue: 0,0:10:24.00,0:10:26.00,Default,,0000,0000,0000,,kendisi de düzenlenebilen bir wiki olan Dialogue: 0,0:10:26.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,yönetici panelini gözlemliyor. Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve siz de sorunlarınızı bu sayfaya yazıyorsunuz. Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu tarih için söylenen "felaket felaket üstüne" Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:38.00,Default,,0000,0000,0000,,söylemini hatırlatıyor. Dialogue: 0,0:10:38.00,0:10:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir numara: "Andyvphil adlı kullanıcı tarafından taraflı yorum girilmiş" Dialogue: 0,0:10:42.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer, bugün buradaysan özür dilerim Andyvphill. Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ben taraf tutmuyorum. Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,"Anon yaptığım değişikliklerden ötürü bana saldırıyor." Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu benim favorim: "Uzun bir hikaye." Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Görünen o ki, bu sayfayı şikayette bulunmak için kullanan insanlardan çok Dialogue: 0,0:10:57.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,bu sorunları görmek ve düzeltilmelerine yardım etmek isteyen insanlar Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ziyaret ediyor. Dialogue: 0,0:11:02.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve Wikipedia'yı ayakta tutan şey de bu. Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Herhangi bir zamanda Wikipedia Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:13.00,Default,,0000,0000,0000,,mutlak yıkımdan yaklaşık 45 dakika uzakta. Sizce de öyle değil mi? Dialogue: 0,0:11:13.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,İçindeki her bir makaleyi bir Rolex saat reklamına çevirmeye çalışan Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:17.00,Default,,0000,0000,0000,,spam botları geziyor. Dialogue: 0,0:11:17.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu ince bilgisayar delisi insanların çizdiği çizgi Dialogue: 0,0:11:21.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,onu ayakta tutuyor. Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Görev olduğu için değil, Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:27.00,Default,,0000,0000,0000,,kariyer için değil, Dialogue: 0,0:11:27.00,0:11:29.00,Default,,0000,0000,0000,,ama içten gelen bir çağrı olduğu için. Dialogue: 0,0:11:29.00,0:11:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Değer verdikleri için yapmaları Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,gerektiğini hissediyorlar. Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta sadece sayfaları temizlemek için Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:38.00,Default,,0000,0000,0000,,"Vandalizm Karşıtı Ünite", Dialogue: 0,0:11:38.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,"Kibarlık, Olgunluk, Sorumluluk" Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,gibi gruplar oluşturuyorlar. Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,İnsan merak ediyor, Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,bir hafta sonu muazzam bir Star Trek toplantısı yapılacak olsa Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:52.00,Default,,0000,0000,0000,,dükkana kim bakacak? Dialogue: 0,0:11:52.00,0:11:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:11:57.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Görüyoruz ki Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu fenomende gördüğümüz Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Hollanda'dan çılgın bir trafik mühendisi olan Hans Monderman'ın Dialogue: 0,0:12:10.00,0:12:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Güney Kensington'da ortaya çıkardığı şudur; Dialogue: 0,0:12:12.00,0:12:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Dış kuralları ve işaretleri ve diğer herşeyi kaldırdığınızda Dialogue: 0,0:12:14.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,insanların kendi kendilerine Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,işlev gerçekleştirdiği Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,ve birbirleriyle daha insani bir etkileşime girdikleri Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,daha güvenli bir ortam elde edebilirsiniz. Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Yaptıkları şeylerin sorumluluğunu Dialogue: 0,0:12:29.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,almaları gerektiğinin farkına varıyorlar. Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve Wikipedia da bunu benimsedi. Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Bazılarınız Star Wars Kid videosunu hatırlayacaktır. Dialogue: 0,0:12:37.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Golf topu toplayıcısını ışın kılıcı olarak kullanırken kendini Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,filme çekmişti. Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Film, çocuğun izni olmadan, hatta haberi bile olmadan, Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:48.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet'e düşmüştü. Dialogue: 0,0:12:48.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Muazzam derecede viral bir video. Çok popüler. Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Çocuk için tamamen utanç verici. Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ansiklopedik bir durum olmasından dolayı, Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Wikipedia'nın Star Wars Kid ile ilgli bir makale yazması gerekiyordu. Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Wikipedia'da her makaleye karşılık gelen bir tartışma sayfası var. Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu tartışma sayfasında Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Wikipediacılar arasında makalede Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:10.00,Default,,0000,0000,0000,,çocuğun gerçek adının verilip verilmemesi ile ilgili Dialogue: 0,0:13:10.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,kapsamlı bir tartışma çıktı Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Her iki tarafı da destekleyen yazıları bulabilirsiniz. Dialogue: 0,0:13:14.00,0:13:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada bir kısmını görüyorsunuz. Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda, Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:20.00,Default,,0000,0000,0000,,hiçbir şekilde oy birliği olmadan, Dialogue: 0,0:13:20.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse tüm medya çocuğun gerçek adını verirken onlar Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,vermemeye karar verdi. Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Yapılması gereken dopru davranışın bu olmadığını düşündüler. Dialogue: 0,0:13:28.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir iyilik hareketiydi. Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve bugüne kadar, Star Wars Kid sayfasının en tepesinde Dialogue: 0,0:13:32.00,0:13:34.00,Default,,0000,0000,0000,,çocuğun gerçek adının kullanılmayacağı ile ilgili Dialogue: 0,0:13:34.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,bir uyarı var. Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer kullanırsanız anında kaldırılacaktır. Dialogue: 0,0:13:39.00,0:13:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Hem de belki esas kararla uyuşmamış olabilecek kişiler tarafından Dialogue: 0,0:13:43.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,sonuca saygı gösterdikleri ve Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,öyle kalması için çalışacakları için Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:52.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü onlar kendi görüşlerinden daha büyük birşeye inanıyorlar. Dialogue: 0,0:13:52.00,0:13:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir avukat olarak söylemeliyim ki, bu insanlar yasayı, Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ve yerleşik kararları icat ediyorlar. Dialogue: 0,0:13:59.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, bu sadece Wikipedia ile sınırlı değil. Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bloglarda da görüyoruz. Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir 2005 Business Week kapağı. Dialogue: 0,0:14:07.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Vay. Bloglar işletmenizi değiştirecek. Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Biliyorum saçm gözüküyorlar. Ve kesinlikle saçma gözüküyorlar. Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Her türlü saçma projelerden çıkıyorlar. Dialogue: 0,0:14:14.00,0:14:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu en favori saçma blog örneğim: Dialogue: 0,0:14:16.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Hitler gibi gözüken kediler Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Güleşmeler Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Hitler'e benzeyen kedinizin Dialogue: 0,0:14:23.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,bir fotoğrafını gönderiyorsunuz. Dialogue: 0,0:14:25.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Evet, bence de. 4 numaralı kedi Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Hergün eve bu kediye geldiğinizi düşünebiliyor musunuz? Dialogue: 0,0:14:36.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama, benzer muzipliğin insanlara Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,uygulandığını da görüyorsunuz. Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu talihsiz portrelere adanmış bir blog. Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu "Çit ile ayrılmış Bucolic çayır" fotoğrafı. Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Kadının arkasındaki bir hayvan cesedi mi yoksa? Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:14:53.00,0:14:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Galiba, kadının arkasındaki Dialogue: 0,0:14:55.00,0:14:57.00,Default,,0000,0000,0000,,bir hayvan cesedi. Dialogue: 0,0:14:57.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve her biri diğerinden daha talihsiz. Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Sonra buna rastlıyorsunuz. Fotoğraf, sahibinin isteği üzerine kaldırılmıştır. Dialogue: 0,0:15:03.00,0:15:05.00,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu. Fotoğraf, sahibinin isteği üzerine kaldırılmıştır. Dialogue: 0,0:15:05.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Görünen o ki, biri siteyi yapan alaycı kişiye Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:10.00,Default,,0000,0000,0000,,yasal bir tehdit olmadan, bir ödeme yapmayı teklif etmeden Dialogue: 0,0:15:10.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ama sadece "Lütfen fotoğrafı kaldırır mısın?" Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:15.00,Default,,0000,0000,0000,,demiş. Dialogue: 0,0:15:15.00,0:15:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Alaycı kişi "Peki, sorun değil." demiş. Dialogue: 0,0:15:17.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,İnanıyorum ki, öyle online mimariler inşa edebiliriz ki, Dialogue: 0,0:15:21.00,0:15:24.00,Default,,0000,0000,0000,,bunun gibi insani talepleri Dialogue: 0,0:15:24.00,0:15:26.00,Default,,0000,0000,0000,,yerine getirmeyi kolay kılar Dialogue: 0,0:15:26.00,0:15:28.00,Default,,0000,0000,0000,,böylelikle görürüz ki Dialogue: 0,0:15:28.00,0:15:30.00,Default,,0000,0000,0000,,karşılaştığımız online veriler Dialogue: 0,0:15:30.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,tıklayıp, kopyalayıp, yapıştırıp, başkalarına gönderdiğimiz bu veriler Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,aslında insani duyguları temsil ediyorlar. Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Gayret ederek ve etki ederek Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:41.00,Default,,0000,0000,0000,,etik bir an yaşayarak Dialogue: 0,0:15:41.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,nasıl davranacağımıza karar verebiliriz. Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta ben bunun gerçek dünyada da olabileceğine inanıyorum. Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:50.00,Default,,0000,0000,0000,,her yerde sizi filme alan, belki de bunu İnternete yükleyen Dialogue: 0,0:15:50.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,her geçen gün daha fazla sansürün olduğu bir dünyada yaşıyoruz Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:55.00,Default,,0000,0000,0000,,"Biliyorum, ama yapmamayı tercih ediyorum" yazan Dialogue: 0,0:15:55.00,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,bir yaka kartı takabilirsiniz. Dialogue: 0,0:15:57.00,0:16:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve teknolojiye sahipsiniz Dialogue: 0,0:16:00.00,0:16:02.00,Default,,0000,0000,0000,,fotoğrafı çekilen o kişi daha sonra bilecektir ki Dialogue: 0,0:16:02.00,0:16:04.00,Default,,0000,0000,0000,,onun rızası olmadan Dialogue: 0,0:16:04.00,0:16:06.00,Default,,0000,0000,0000,,bu fotoğraf ses getiren bir yerlere Dialogue: 0,0:16:06.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,düşmeyecektir. Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve fotoğrafı çeken kişi Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ne yapacağına ve buna saygı gösterip göstermeyeceğine karra verecektir. Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Gerçek hayatta buna benzer filtrelemelerin Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Pakistan'da gerçekleştiğini görüyoruz. Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve artık bu sistem gibi insanların böyle filtrelemelerle karşılaştıklarında Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:25.00,Default,,0000,0000,0000,,bildirebilecekleri sistemler inşa edebiliriz. Dialogue: 0,0:16:25.00,0:16:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve artık "Bilmiyorum. O sayfaya ulaşamıyorum. Herhalde yoluma devam ederim." Dialogue: 0,0:16:29.00,0:16:31.00,Default,,0000,0000,0000,,şeklinde işlemiyor ama aniden bir kolektif bilinç Dialogue: 0,0:16:31.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,neyi engellendiğini ve sansürlendiğini Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:36.00,Default,,0000,0000,0000,,buluyor. Dialogue: 0,0:16:36.00,0:16:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta, teknolojinn hayatı imite etmesinden bahsedecek olursak, Dialogue: 0,0:16:40.00,0:16:43.00,Default,,0000,0000,0000,,daha çok hayat teknolojiyi imite ediyor. Dialogue: 0,0:16:43.00,0:16:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir NYU (New York Üniversitesi) araştırma görevlisi Dialogue: 0,0:16:46.00,0:16:48.00,Default,,0000,0000,0000,,üzerinde gülen suratlar ve gitmek istediği Dialogue: 0,0:16:48.00,0:16:51.00,Default,,0000,0000,0000,,yeri yazan bayraklar olan Dialogue: 0,0:16:51.00,0:16:53.00,Default,,0000,0000,0000,,karton robotları Dialogue: 0,0:16:53.00,0:16:55.00,Default,,0000,0000,0000,,bir motora bindirip etrafta dolaştırdı Dialogue: 0,0:16:55.00,0:16:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Üzerinde "Oraya gitmeme yardımcı olabilir misiniz?" yazıyordu. Dialogue: 0,0:16:57.00,0:17:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu robotları Manhattan sokaklarında gezdirdi. Dialogue: 0,0:17:01.00,0:17:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:17:03.00,0:17:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Bugünlerde herşeyi finanse ediyorlar. Dialogue: 0,0:17:06.00,0:17:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada 43 kişinin yardımıyla Dialogue: 0,0:17:08.00,0:17:11.00,Default,,0000,0000,0000,,robotun Washington Square Park'ın bir köşesinden Dialogue: 0,0:17:11.00,0:17:13.00,Default,,0000,0000,0000,,diğer bir köşesine gitmeyi Dialogue: 0,0:17:13.00,0:17:15.00,Default,,0000,0000,0000,,başardığınız gösteren Dialogue: 0,0:17:15.00,0:17:17.00,Default,,0000,0000,0000,,bir harita var. Dialogue: 0,0:17:17.00,0:17:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu bizi üç numaralı örneğimize getiriyor: otostop çekmek. Dialogue: 0,0:17:21.00,0:17:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Ben otostop çekmenin öldüğünden emin değilim. Dialogue: 0,0:17:24.00,0:17:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Neden mi? İşte burada Craiglist yolculuk paylaşım panosu. Dialogue: 0,0:17:28.00,0:17:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer adı Craigslist otostop panosu olsaydı Dialogue: 0,0:17:31.00,0:17:33.00,Default,,0000,0000,0000,,hiç kimse kullanmazdı, ıssız bir adaya benzerdi. Dialogue: 0,0:17:33.00,0:17:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu yolculuk paylaşım panosu ve aslında aynı şey. Dialogue: 0,0:17:36.00,0:17:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki neden insanlar kullanıyor bunu? Dialogue: 0,0:17:38.00,0:17:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilmiyorum. Belki, katillerin önceden plan yapmadığını düşünüyorlardır?? Dialogue: 0,0:17:41.00,0:17:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:17:47.00,0:17:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Hayır. Asıl cevap şu; Dialogue: 0,0:17:49.00,0:17:51.00,Default,,0000,0000,0000,,bir kere yeniden düzenlerseniz Dialogue: 0,0:17:51.00,0:17:54.00,Default,,0000,0000,0000,,zamanını doldurmuş, pas tutmuş Dialogue: 0,0:17:54.00,0:17:57.00,Default,,0000,0000,0000,,bayat beklentilerin Dialogue: 0,0:17:57.00,0:17:59.00,Default,,0000,0000,0000,,dışına çıkarsanız Dialogue: 0,0:17:59.00,0:18:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Craigslist'in temsil ettiği insani nezaket ve paylaşımı Dialogue: 0,0:18:03.00,0:18:06.00,Default,,0000,0000,0000,,canlandırabilirsiniz. Dialogue: 0,0:18:06.00,0:18:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra Dialogue: 0,0:18:08.00,0:18:10.00,Default,,0000,0000,0000,,CouchSurfing.org gibi birşeyle renklendirebilirsiniz. Dialogue: 0,0:18:10.00,0:18:13.00,Default,,0000,0000,0000,,CouchSurfing; uzaklara giden insanların Dialogue: 0,0:18:13.00,0:18:16.00,Default,,0000,0000,0000,,o uzaklarda yaşayan Dialogue: 0,0:18:16.00,0:18:19.00,Default,,0000,0000,0000,,ve koltuklarında yabancıların uyumasından hoşlanan Dialogue: 0,0:18:19.00,0:18:24.00,Default,,0000,0000,0000,,o yabancıların Dialogue: 0,0:18:24.00,0:18:26.00,Default,,0000,0000,0000,,koltuklarında bedavaya uyumalarını Dialogue: 0,0:18:26.00,0:18:30.00,Default,,0000,0000,0000,,sağlayan bir fikir. Dialogue: 0,0:18:30.00,0:18:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok parlak bir fikir. Dialogue: 0,0:18:34.00,0:18:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu o uçan bal arısı işte. Dialogue: 0,0:18:36.00,0:18:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Ne kadar çok başarılı koltuk paylaşımı olduğunu görmek hayret verici. Dialogue: 0,0:18:39.00,0:18:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve eğer merak ediyorsanız, hayır, CouchSurfing yüzünden Dialogue: 0,0:18:43.00,0:18:45.00,Default,,0000,0000,0000,,hiç kimse ölmemiş Dialogue: 0,0:18:45.00,0:18:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Gerçi, emin olmak için, mevcut repütasyon sistemine bakalım; Dialogue: 0,0:18:48.00,0:18:51.00,Default,,0000,0000,0000,,koltuk paylaşım deneyiminizin ardından yourmlarınızı yazıyorsunuz. Dialogue: 0,0:18:51.00,0:18:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani biraz seçim yanlılığı olabilir. Dialogue: 0,0:18:54.00,0:18:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Gülüşmeler Dialogue: 0,0:18:58.00,0:19:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Kanımca, Dialogue: 0,0:19:02.00,0:19:05.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet sadece bir bilgi öbeğinden ibaret değil. Dialogue: 0,0:19:05.00,0:19:08.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet bir isim değil. O bir fiil. Dialogue: 0,0:19:08.00,0:19:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve İnterneti kullandığınızda Dialogue: 0,0:19:10.00,0:19:14.00,Default,,0000,0000,0000,,eğer yeterince yakından ve dikkatlice Dialogue: 0,0:19:14.00,0:19:16.00,Default,,0000,0000,0000,,dinleyip izlerseniz Dialogue: 0,0:19:16.00,0:19:18.00,Default,,0000,0000,0000,,bilginin size birşeyler söylediğini Dialogue: 0,0:19:18.00,0:19:20.00,Default,,0000,0000,0000,,keşfedeceksiniz. Dialogue: 0,0:19:20.00,0:19:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilginin size söylediği dün Demonsthenes'ten Dialogue: 0,0:19:22.00,0:19:25.00,Default,,0000,0000,0000,,duyduklarınız ile aynı. Dialogue: 0,0:19:25.00,0:19:29.00,Default,,0000,0000,0000,,"Haydi yürüyelim" diyor. Çok teşekkürler. Dialogue: 0,0:19:29.00,0:19:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Alkış