1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Се викам Џонатан Зитрен.

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
Во мојата неодамнешна работа бев малку песимист,

3
00:00:05,000 --> 00:00:09,000
па си реков ова утро да се обидам да бидам оптимист

4
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
и дадам причина за надеж

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
за иднината на интернетот

6
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
преку испитување на неговата сегашната состојба.

7
00:00:16,000 --> 00:00:20,000
Можеби изгледа дека денес има помалку надеж отколку порано.

8
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
Луѓето се помалку љубезни. Има помалку доверба.

9
00:00:22,000 --> 00:00:26,000
Не знам... како едноставен пример

10
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
може да направиме еден тест.

11
00:00:28,000 --> 00:00:35,000
Колку од вас автостопирале?

12
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
Знам. Колку од вас автостопирале

13
00:00:38,000 --> 00:00:43,000
во последниве 10 години?

14
00:00:43,000 --> 00:00:46,000
Така. Значи, што се сменило?

15
00:00:46,000 --> 00:00:49,000
Не е подобрениот јавен превоз.

16
00:00:49,000 --> 00:00:52,000
Значи, тоа е една причина да се претпостави дека како група имаме

17
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
тенденција да назадуваме и да одиме во погрешна насока.

18
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
Но, јас сакам да ви дадам три примери

19
00:00:58,000 --> 00:01:01,000
и да се обидам да покажам дека тренд-линијата,

20
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
всушност, оди во спортивната насока

21
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
и дека интернетот помага во тоа.

22
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
Значи, пример број еден: самиот интернет.

23
00:01:09,000 --> 00:01:13,000
Ова се три од основачите на интернетот.

24
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
Тие, всушност, учеле заедно во исто средно училиште

25
00:01:15,000 --> 00:01:19,000
во едно предградие на Лос Анџелес во 1960-тите.

26
00:01:19,000 --> 00:01:22,000
Можеби вие сте биле дел од Францускиот клуб или Клубот за дебати.

27
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
Тие го имале клубот „Ајде да изградиме глобална мрежа“,

28
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
кој на крајот се покажа одличен.

29
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
Тука се сликани за Њусвик (Newsweek), по повод нивната 25-годишнина,

30
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
за написот „Ретроспектива на интернетот“.

31
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
Како што можете да заклучите,

32
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
тие се, во суштина, шегобијци.

33
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
Имале една голема пречка

34
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
и една голема слобода

35
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
при обидот за основање на глобална мрежа.

36
00:01:46,000 --> 00:01:50,000
Пречката била тоа што немале пари.

37
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
Никаков капитал за инвестирање

38
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
од типот потребен за создавање физичка мрежа

39
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
од камиони, луѓе

40
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
и центар за пренесување пакети.

41
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
Немале ништо од тоа.

42
00:02:02,000 --> 00:02:04,000
Но, имале една прекрасна слобода:

43
00:02:04,000 --> 00:02:08,000
немале потреба да заработат профит од тоа.

44
00:02:08,000 --> 00:02:12,000
Интернетот нема бизнис план и никогаш го немал.

45
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Нема претседател на компанија,

46
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
нема фирма која самата е одговорна за изградбата.

47
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
Наместо тоа, интернетот е луѓе кои се собираат

48
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
за да направат нешто за забава,

49
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
а не затоа што мораат

50
00:02:25,000 --> 00:02:29,000
или затоа што очекуваат да заработат нешто од сето тоа.

51
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Овој дух на размислување доведе до создавање на мрежна архитектура,

52
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
структура која беше сосема различна

53
00:02:34,000 --> 00:02:38,000
од која било дигитална мрежа тогаш или оттогаш.

54
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
Толку необична што, всушност,

55
00:02:40,000 --> 00:02:44,000
малкумина веруваа дека идеата зад интернетот би можела да профункционира.

56
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
До 1992 година, АјБиЕм тврдеше

57
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
дека не е возможно да се изгради корпоративна мрежа

58
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
користејќи интернет протокол.

59
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
Дури и денес, некои интернет инженери велат дека

60
00:02:55,000 --> 00:02:59,000
сето ова е пробен проект, за кој уште не е донесена конечна одлука.

61
00:02:59,000 --> 00:03:00,000
(Смеа)

62
00:03:00,000 --> 00:03:04,000
Поради тоа, доколку интернет инженерството имаше маскота,

63
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
тоа би била матичната пчела.

64
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
Бидејќи односот на крзното и распонот на крилјата кај матичната пчела

65
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
е премногу голем за таа да може да лета.

66
00:03:12,000 --> 00:03:17,000
А, сепак, од некоја мистериозна причина, пчелата лета.

67
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
Мило ми е да кажам дека, благодарение на огромно владино финансирање,

68
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
пред околу три години конечно откривме на кој начин

69
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
летаат пчелите.

70
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
(Смеа)

71
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Многу е комплицирано, но дознавме дека

72
00:03:29,000 --> 00:03:32,000
ги размавтуваат крилја со огромна брзина.

73
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
(Смеа)

74
00:03:35,000 --> 00:03:39,000
Значи, каква е оваа бизарна архитектонска конфигурација,

75
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
која овозможува мрежата да функционира и да биде толку необична?

76
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Па, движењето на податоците

77
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
од едно до друго место - повторувам, многу се разликува од поштенска доставка.

78
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
Повеќе наликува на пренесување низ толпа.

79
00:03:50,000 --> 00:03:51,000
(Смеа)

80
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
Замислете дека сте дел од некоја мрежа,

81
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
на пример, можеби сте на некој спортски настан.

82
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
Седите во вакви редови

83
00:03:58,000 --> 00:04:00,000
и некој сака чаша пиво.

84
00:04:00,000 --> 00:04:03,000
Таа се пренесува од рака на рака,

85
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
и вашата добрососедска должност

86
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
е да го предадете пивото понатаму,

87
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
притоа ризикувајќи ги вашите сопствени панталони,

88
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
за да го донесете до крајната дестинација.

89
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Никој не ве плаќа за да го направите ова.

90
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
Тоа е само дел од вашата соседска должност.

91
00:04:17,000 --> 00:04:21,000
И на некој начин, токму така пакетите на податоци се движат низ интернетот,

92
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
некогаш низ и до 25 или 30 раце,

93
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
при што субјектите кои учествуваат

94
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
во пренесувањето на информациите

95
00:04:27,000 --> 00:04:31,000
немаат никаква договорна или правна обврска

96
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
кон првичниот праќач

97
00:04:33,000 --> 00:04:36,000
или кон примачот.

98
00:04:36,000 --> 00:04:40,000
Се разбира, при пренос низ толпа, тешко е да ја одредиш дестинацијата.

99
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Потребно е многу доверба,

100
00:04:42,000 --> 00:04:45,000
но не е баш нешто како „Се обидувам да стигнам до Пенсакола, ве молам“.

101
00:04:45,000 --> 00:04:49,000
Значи, на интернетот му треба адресирање и насоки.

102
00:04:49,000 --> 00:04:53,000
Не постои единствена и целовкупна мапа на интернетот.

103
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
Наместо тоа, тоа е како сите да седиме во театар,

104
00:04:56,000 --> 00:04:59,000
и само низ магла може да ги видиме

105
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
луѓето кои се веднаш до нас.

106
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
Па, што правиме за да дознаме кој каде се наоѓа?

107
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
Се вртиме до личноста од нашата десна страна

108
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
и им кажуваме што гледаме на нашата лева страна.

109
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
И обратно.

110
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
И тие можат да ја го направат истото. И дур да трепнеш,

111
00:05:13,000 --> 00:05:16,000
имаш општа слика за тоа каде што се наоѓа.

112
00:05:16,000 --> 00:05:21,000
Ова е како интернет адресирањето и рутирањето, всушност, работат.

113
00:05:21,000 --> 00:05:25,000
Ова е систем кој се потпира на љубезност и доверба,

114
00:05:25,000 --> 00:05:28,000
што, воедно, го прави многу деликатен и ранлив.

115
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
Во некои ретки, но впечатливи случаи,

116
00:05:30,000 --> 00:05:33,000
една лага кажана од страна на само една индивидуа

117
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
во ова саќе

118
00:05:35,000 --> 00:05:37,000
може да доведе до сериозни проблеми.

119
00:05:37,000 --> 00:05:40,000
На пример, лани,

120
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
владата на Пакистан

121
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
побара од тамошните интернет провајдери

122
00:05:45,000 --> 00:05:49,000
да го забранат пристапот до Јутјуб (YouTube) на граѓаните на Пакистан.

123
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
На веб порталот имало некое видео, кое не ѝ се допаѓало на владата,

124
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
и сакале тоа да биде блокирано.

125
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Ова е честа случка. Многу влади насекаде низ светот

126
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
често се обидуваат да блокираат,

127
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
филтрираат и цензорираат различни содржини на интернет.

128
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
Еден интернет сервис провајдер во Пакистан

129
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
решил да ја спроведе оваа блокада за своите корисници

130
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
на еден необичен начин.

131
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
Рекламирал -

132
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
на истиот начин на кој вие, доколку сте дел од интернетот,

133
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
треба да кажете што гледате до вас - рекламирал

134
00:06:15,000 --> 00:06:20,000
дека до него... всушност, дека самиот тој

135
00:06:20,000 --> 00:06:22,000
е Јутјуб.

136
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
„Токму така“, вели. „Јас сум Јутјуб“.

137
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
Тоа значи дека пакетите податоци

138
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
од корисниците кои го посетувале Јутјуб

139
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
застанале кај интернет сервис провајдерот, мислејќи дека се таму.

140
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
А, интернет сервис провајдерот ги отфрлил неотворени,

141
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
бидејќи целта била да се блокираат.

142
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
Но, тоа не запре таму.

143
00:06:38,000 --> 00:06:40,000
Тоа соопштение

144
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
отишло еден клик понатаму

145
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
и се проширило како бран.

146
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Кога ќе направиме

147
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
анализа на овој настан,

148
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
во еден даден момент

149
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
Јутјуб си работи нормално,

150
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
а во следниот момент,

151
00:06:55,000 --> 00:06:58,000
се објавува лажниот оглас.

152
00:06:58,000 --> 00:07:00,000
И за само две минути

153
00:07:00,000 --> 00:07:02,000
одекнува наоколу

154
00:07:02,000 --> 00:07:05,000
и Јутјуб е блокиран насекаде во светот.

155
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
Ако сте во Оксфорд, Англија, и се обидувате да се вклучите на Јутјуб,

156
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
вашите барања одат во Пакистан

157
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
и не враќаа никаков резултат.

158
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Замислете си го тоа.

159
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Една од најпопуларните веб-страници во светот,

160
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
водена од една од најмоќните компании во светот,

161
00:07:19,000 --> 00:07:23,000
а сепак Јутјуб и Гугл

162
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
не можеа ништо да направат во врска со тоа.

163
00:07:26,000 --> 00:07:30,000
Но, некако, по околу два часа,

164
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
проблемот беше поправен.

165
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
Како се случи тоа?

166
00:07:34,000 --> 00:07:37,000
За да разбереме, одиме кај НАНОГ (NANOG),

167
00:07:37,000 --> 00:07:40,000
Северноамериканската група на мрежни оператори.

168
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
Група луѓе кои,

169
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
додека денот надвор е прекрасен,

170
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
влегуваат во соба без прозорци,

171
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
се сместуваат на своите работни места

172
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
и читаат мејлови и пораки

173
00:07:51,000 --> 00:07:55,000
во фиксиран фонт на букви, како овој,

174
00:07:55,000 --> 00:07:57,000
и зборуваат за мрежи.

175
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
Некои од нив се обични вработени во интернет сервис провајдер фирми

176
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
низ светот.

177
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
Еве ја пораката на некој од нив што вели

178
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
„Изгледа дека имаме киднапирање на Јутјуб!

179
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Ова не е вежба. Ова не е само грешка од невнимание

180
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
од страна на инженерите на Јутјуб. Ви ветувам.

181
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
Нешто се случува во Пакистан.“

182
00:08:13,000 --> 00:08:17,000
И се собираат за да го најдат и решат проблемот.

183
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
Тоа ви е нешто како, на пример, куќата да ви се запали.

184
00:08:20,000 --> 00:08:24,000
Лошата вест е дека нема противпожарна служба.

185
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Добрата вест е дека случајни луѓе ќе се појават од никаде,

186
00:08:27,000 --> 00:08:31,000
ќе го изгаснат пожарот и ќе си заминат без да очекуваат плата или пофалба.

187
00:08:31,000 --> 00:08:36,000
(Аплауз)

188
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
Се обидував да смислам кој би бил вистинскиот модел со кој би го опишал

189
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
овој тип на случајни чинови на љубезност

190
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
од страна на непознати луѓе...

191
00:08:42,000 --> 00:08:47,000
(Смеа)

192
00:08:47,000 --> 00:08:50,000
Тоа е како кога ќе падне град

193
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
и луѓето се подготвени да помогнат.

194
00:08:52,000 --> 00:08:56,000
Овој модел може да се виде насекаде, кога ќе почнете да го барате.

195
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
Пример број два: Википедија.

196
00:08:59,000 --> 00:09:02,000
Ако човек по име Џимбо ви пријдеше во 2001 година

197
00:09:02,000 --> 00:09:05,000
и ви речеше „Имам супер идеа! Ќе почнеме со седум статии, кои секој

198
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
може да ги уредува во кое било време

199
00:09:07,000 --> 00:09:10,000
и така ќе направиме супер енциклопедија! Што мислиш?“.

200
00:09:10,000 --> 00:09:14,000
Аха, да. Најглупава идеа на векот.

201
00:09:14,000 --> 00:09:15,000
(Смеа)

202
00:09:15,000 --> 00:09:20,000
Всушност, Википедија е една толку глупава идеа,

203
00:09:20,000 --> 00:09:23,000
што Џимбо никогаш не ја ни имал.

204
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
Идеата на Џимбо беше за Нупедија.

205
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
Сосема традиционална енциклопедија. Тој би им плаќал на луѓето,

206
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
зошто што сакал да биде фин,

207
00:09:29,000 --> 00:09:31,000
а луѓето

208
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
би пишувале статии.

209
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
Викито било воведено

210
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
за други да можат да даваат предлози за промени -

211
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
како второстепена идеа, како од некоја задна соба.

212
00:09:39,000 --> 00:09:42,000
Но, излезе дека задната соба се прошири толку многу,

213
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
што го опфати целиот проект.

214
00:09:44,000 --> 00:09:47,000
Па, денес Википедија присутна насекаде,

215
00:09:47,000 --> 00:09:51,000
па може да се најде и на менијата во кинески ресторани.

216
00:09:51,000 --> 00:09:57,000
(Смеа)

217
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Не го измислувам ова.

218
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
(Смеа)

219
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Имам една теорија, која може да ја објаснам подоцна.

220
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
Доволно е да кажам дека омилена Википедија ми е онаа

221
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
пржена со пиперки.

222
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
(Смеа)

223
00:10:10,000 --> 00:10:13,000
Но, Википедија не си работи само туку-така, спонатано.

224
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
Па, како работи?

225
00:10:15,000 --> 00:10:17,000
Па, постои една задна соба, без прозорци,

226
00:10:17,000 --> 00:10:19,000
метафорички кажано.

227
00:10:19,000 --> 00:10:21,000
И таму има еден куп луѓе кои, додека надвор е сончево,

228
00:10:21,000 --> 00:10:24,000
порадо би седеле внатре

229
00:10:24,000 --> 00:10:26,000
и би ја следеле оваа управна огласна табла,

230
00:10:26,000 --> 00:10:29,000
која самата по себе е вики-страница што секој може да ја уредува.

231
00:10:29,000 --> 00:10:32,000
Само треба да го кажеш својот проблем.

232
00:10:32,000 --> 00:10:35,000
Потсетува на описот на историја како

233
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
„едно нешто после друго, а крај не се гледа“, нели?

234
00:10:38,000 --> 00:10:42,000
Број еден: „Тенденциозно уредување од страна на корисникот Ендивифил“.

235
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
Ендивифил, ако случајно си во публиката - се извинувам.

236
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
Не завземам страни.

237
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
„Анонимец ме напаѓа за возвраќање“.

238
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
Мојот омилен: „Долга приказна“.

239
00:10:52,000 --> 00:10:53,000
(Смеа)

240
00:10:53,000 --> 00:10:57,000
Излегува дека има поголем број на луѓе кои ја проверуваат оваа страница

241
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
и се обидуваат да ги решат проблемите

242
00:10:59,000 --> 00:11:02,000
отколку што има проблеми кои се појавуваат на страницата.

243
00:11:02,000 --> 00:11:05,000
Тоа е она што Википедија ја одржува во живот.

244
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
Во секој момент, Википедија е околу

245
00:11:08,000 --> 00:11:13,000
45 минути од целосно уништување. Нели?

246
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
Има спамботови кои се инфилтрираат и секоја статија сакаат да ја претворат

247
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
во реклама за часовниците Ролекс.

248
00:11:17,000 --> 00:11:18,000
(Смеа)

249
00:11:18,000 --> 00:11:21,000
Оваа тенка гиковска линија

250
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
е тоа што ја одржува Википедија.

251
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
Не бидејќи тоа е работа,

252
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
не бидејќи тоа е кариера,

253
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
туку бидејќи тоа е повик.

254
00:11:29,000 --> 00:11:32,000
Чувствуваат потреба да го прават ова

255
00:11:32,000 --> 00:11:34,000
бидејќи им е важно.

256
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
Дури се собираат и во групи,

257
00:11:36,000 --> 00:11:38,000
како, на пример, Одделение против вандализм -

258
00:11:38,000 --> 00:11:41,000
"Учтивост, зрелост, одговорност" -

259
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
само за да ги одржуваат страниците.

260
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
Ова ве тера да се запрашате, кој би чувал стража,

261
00:11:46,000 --> 00:11:50,000
ако, на пример, за време на викендот се одвива

262
00:11:50,000 --> 00:11:52,000
некоја масовна и многу популарна Стар Трек конвенција?

263
00:11:52,000 --> 00:11:57,000
(Смеа)

264
00:11:57,000 --> 00:11:59,000
Она што може да го согледаме...

265
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
(Смеа)

266
00:12:02,000 --> 00:12:06,000
Она што може да го согледаме преку овој феномен

267
00:12:06,000 --> 00:12:10,000
е нешто што лудиот покоен сообраќаен инженер

268
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
Ханс Мондерман го откри во Холандија

269
00:12:12,000 --> 00:12:14,000
и овде, во Јужен Кенсингтон, а тоа е дека понекогаш

270
00:12:14,000 --> 00:12:19,000
ако отстраниме некои од надворешните правила и знакови,

271
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
може да добиеме побезбедна средина,

272
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
во која луѓето можат да функционираат

273
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
и во која се почовечни едни со други.

274
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
Согледуваат дека мораат

275
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
да превземат одговорност за она што го прават.

276
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
Википедија го прифати ова.

277
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
Некои од вас можеби се сеќава на детето Стар Ворс (Војна на ѕвездите)?

278
00:12:37,000 --> 00:12:41,000
Кутриот тинејџер кој се снимил со голф палка,

279
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
преправајќи се дека таа е ласерска сабја.

280
00:12:43,000 --> 00:12:46,000
Клипот си го најде патот до интернетот,

281
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
без негова дозвола и дури без негово знаење, на почетокот.

282
00:12:48,000 --> 00:12:51,000
Страшно заразно видео. Екстремно популарно.

283
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
Многу понижувачко за него.

284
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
Бидејќи Википедија, сепак, е енциклопедија,

285
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
мораше да има статија за детето Стар Ворс.

286
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
Секоја статија на Википедија има и соодветна страница за дискусија.

287
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
На оваа страница за дискусија се одвиваше

288
00:13:03,000 --> 00:13:06,000
една доста опширна расправа - помеѓу корисниците на Википедија -

289
00:13:06,000 --> 00:13:10,000
во врска со тоа дали името на детето

290
00:13:10,000 --> 00:13:12,000
треба да се појави во статијата.

291
00:13:12,000 --> 00:13:14,000
Двете страни имаа аргументи.

292
00:13:14,000 --> 00:13:16,000
Овде се само дел од нив.

293
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
Најпосле одлучија,

294
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
далеку од едногласно,

295
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
да не го вклучат неговото вистинско име,

296
00:13:22,000 --> 00:13:25,000
и покрај тоа што сите медиуми го направија тоа.

297
00:13:25,000 --> 00:13:28,000
Едноставно не мислеа дека тоа е правилно.

298
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
Тоа беше еден чин на љубезност.

299
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
И ден денес, на страницата со статијата за детето Стар Ворс

300
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
има едно предупредување на почетокот,

301
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
кое вели дека неговото вистинско име не смее да се додаде.

302
00:13:37,000 --> 00:13:39,000
Ако го прекршите ова правило, тоа веднаш ќе биде отстрането

303
00:13:39,000 --> 00:13:43,000
од страна на луѓе кои можеби не се согласуваат со првобитната одлука,

304
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
но го почитуваат исходот

305
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
и работат за да го спроведат,

306
00:13:48,000 --> 00:13:52,000
бидејќи веруваат во нешто поголемо од нивното мислење.

307
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
Од моја гледна точка, како адвокат, мора да кажам дека

308
00:13:55,000 --> 00:13:59,000
овие луѓе го редефинираат законот и принципот на почитување на донесените одлуки.

309
00:13:59,000 --> 00:14:02,000
Ова не е ограничено само на Википедија.

310
00:14:02,000 --> 00:14:04,000
Го гледаме постојано на блогови.

311
00:14:04,000 --> 00:14:07,000
Погледнете ја оваа насловна страница на Бизнисвик од 2005.

312
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
„Блоговите ќе го променат вашиот бизнис“.

313
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
Знам дека изгледаат смешно. И смешни се.

314
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
Започнуваат како секакви смешни проекти.

315
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
Ова ми е еден од омилените блогови од тој тип.

316
00:14:16,000 --> 00:14:19,000
Мачки што личат на Хитлер точка ком (Catsthatlooklikehitler.com).

317
00:14:19,000 --> 00:14:20,000
(Смеа)

318
00:14:20,000 --> 00:14:23,000
Праќаш слика, ако твојата мачка

319
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
изгледа како Хитлер.

320
00:14:25,000 --> 00:14:32,000
(Смеа)

321
00:14:32,000 --> 00:14:34,000
Мислам, погледнете ја број четири. Можете ли да замислите да живеете

322
00:14:34,000 --> 00:14:36,000
со таа мачка секој ден?

323
00:14:36,000 --> 00:14:37,000
(Смеа)

324
00:14:37,000 --> 00:14:41,000
Но, вакви будалештини може да видите

325
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
применети и на луѓе.

326
00:14:43,000 --> 00:14:47,000
Ова е блог посветен на неумесни портрети.

327
00:14:47,000 --> 00:14:50,000
Овде вели „Идилична ливада со железна ограда“.

328
00:14:50,000 --> 00:14:52,000
Дали тоа позади неа е труп на животно?

329
00:14:52,000 --> 00:14:53,000
(Смеа)

330
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
„Знаеш што? Мислам дека тоа е труп на животно

331
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
зад неа.“

332
00:14:57,000 --> 00:14:59,000
И така, едно по друго.

333
00:14:59,000 --> 00:15:03,000
Но, стигнувате до ова. „Сликата е отстранета по барање на сопственикот“.

334
00:15:03,000 --> 00:15:05,000
Толку. Сликата е отстранета по барање на сопственикот.

335
00:15:05,000 --> 00:15:07,000
Некој кој бил иссмеан му пишал

336
00:15:07,000 --> 00:15:10,000
на оној што ја одржува страницата,

337
00:15:10,000 --> 00:15:13,000
не со правна закана или парична понуда,

338
00:15:13,000 --> 00:15:15,000
туку само рекол „Еј, ај ако може?“.

339
00:15:15,000 --> 00:15:17,000
И човекот одговорил „Нема проблем“.

340
00:15:17,000 --> 00:15:21,000
Верувам дека можеме да градиме онлајн платформи,

341
00:15:21,000 --> 00:15:24,000
кои уште повеќе ќе го олеснат

342
00:15:24,000 --> 00:15:26,000
гореспоменатиот процес,

343
00:15:26,000 --> 00:15:28,000
и ќе ни овозможат на сите да согледаме

344
00:15:28,000 --> 00:15:30,000
дека податоците кои ги наоѓаме онлајн

345
00:15:30,000 --> 00:15:34,000
не се само податоци кои ги кликнуваме, копираме и ги пренесуваме понатаму,

346
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
туку податоци кои претставуваат човечка емоција,

347
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
напор и влијание,

348
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
и ќе ни овозможат да ги разгледаме од еден етички аспект

349
00:15:41,000 --> 00:15:44,000
и да одлучиме што ќе правиме со нив.

350
00:15:44,000 --> 00:15:47,000
Мислам дека ова е применливо и во вистинскиот свет.

351
00:15:47,000 --> 00:15:50,000
Еден ден може да живееме во свет со уште повеќе цензура -

352
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
насекаде нешто ве снима и можеби го става тоа онлајн -

353
00:15:53,000 --> 00:15:55,000
па би можеле да носиме нешто

354
00:15:55,000 --> 00:15:57,000
на што ќе пишува „не сакам да сум сниман“.

355
00:15:57,000 --> 00:16:00,000
И би имале технологија

356
00:16:00,000 --> 00:16:02,000
што ќе му овозможи на оној што сликал да знае

357
00:16:02,000 --> 00:16:04,000
дека некој сака да биде исконтактиран

358
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
пред сликата да се објави некаде,

359
00:16:06,000 --> 00:16:08,000
доколку тоа не е проблем.

360
00:16:08,000 --> 00:16:10,000
Па, оној што ја направил сликата може да одлучи

361
00:16:10,000 --> 00:16:14,000
како и дали да ја почитува оваа молба.

362
00:16:14,000 --> 00:16:16,000
Во вистинскиот свет, може да забележиме вакво филтрирање

363
00:16:16,000 --> 00:16:18,000
што се случува во Пакистан.

364
00:16:18,000 --> 00:16:22,000
Сега ги имаме средствата потребни да се изгради ваков систем,

365
00:16:22,000 --> 00:16:25,000
за луѓето да можат да го пријават филтрирањето кога ќе наидат на него.

366
00:16:25,000 --> 00:16:29,000
Нема да биде само... „Не знам, не можев да стигнам таму. Никому ништо.“

367
00:16:29,000 --> 00:16:31,000
Туку, одеднаш тоа е колективна свесност

368
00:16:31,000 --> 00:16:34,000
за што и каде е блокирано

369
00:16:34,000 --> 00:16:36,000
и цензорирано онлајн.

370
00:16:36,000 --> 00:16:40,000
Всушност, еве како технологијата го имитира животот,

371
00:16:40,000 --> 00:16:43,000
кој ја имитира технологијата, или можеби е обратно.

372
00:16:43,000 --> 00:16:46,000
Истражувач при универзитетот во Њујорк направи мали робот од картонски кутии,

373
00:16:46,000 --> 00:16:48,000
со нацртана насмевка на лицето

374
00:16:48,000 --> 00:16:51,000
мотор кој го движи само напред

375
00:16:51,000 --> 00:16:53,000
и знаменце на задната страна

376
00:16:53,000 --> 00:16:55,000
со посакуваната дестинација.

377
00:16:55,000 --> 00:16:57,000
Пишува „Дали можете да ми помогнете да стигнам до таму?“.

378
00:16:57,000 --> 00:17:01,000
Го пуштила на улиците на Менхетен.

379
00:17:01,000 --> 00:17:03,000
(Смеа)

380
00:17:03,000 --> 00:17:06,000
За што сè не се даваат пари деновиве.

381
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
Еве ја мапата на преку 43 луѓе,

382
00:17:08,000 --> 00:17:11,000
кои помогнале да го насочат роботот - кој не може да врти -

383
00:17:11,000 --> 00:17:13,000
и му помогнале да си продолжи по својот пат,

384
00:17:13,000 --> 00:17:15,000
од еден до друг крај на паркот Вашингтон Сквер.

385
00:17:15,000 --> 00:17:17,000
Ова нè носи до примерот број три: автостопирање.

386
00:17:17,000 --> 00:17:21,000
Не сум баш убеден дека автостопирањето е минато.

387
00:17:21,000 --> 00:17:24,000
Ја имаме групата за заедничко патување на craigslist.org.

388
00:17:24,000 --> 00:17:28,000
Да се викаше „група за автостопирање“,

389
00:17:28,000 --> 00:17:31,000
никој жив немаше да ја користи.

390
00:17:31,000 --> 00:17:33,000
Но, ова е група за заедничко патување, а тоа во суштина е истата работа.

391
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
Зошто ја користат луѓето?

392
00:17:36,000 --> 00:17:38,000
Не знам. Можеби си мислат дека убијците не планираат однапред?

393
00:17:38,000 --> 00:17:41,000
(Смеа)

394
00:17:41,000 --> 00:17:47,000
Не. Јас мислам дека вистинскиот одговор

395
00:17:47,000 --> 00:17:49,000
е дека кога ќе редефинирате,

396
00:17:49,000 --> 00:17:51,000
кога ќе исчекорите надвор од одредениот круг на застарени очекувања,

397
00:17:51,000 --> 00:17:54,000
од пропаднат проект на кој му поминало времето

398
00:17:54,000 --> 00:17:57,000
и сега фаќа прашина,

399
00:17:57,000 --> 00:17:59,000
можете повторно да го потпалите овој вид на човечка љубезност и делење,

400
00:17:59,000 --> 00:18:03,000
кој може да се види на места како овде, на craigslist.org.

401
00:18:03,000 --> 00:18:06,000
Потоа, ова може да го потенцирате и да го претворите

402
00:18:06,000 --> 00:18:08,000
во нешто како

403
00:18:08,000 --> 00:18:10,000
Кауч сурфање точка орг (CouchSurfing.org).

404
00:18:10,000 --> 00:18:13,000
Каучсурфање - идеа на еден дечко

405
00:18:13,000 --> 00:18:16,000
конечно да ги спои луѓето кои одат на далечни патишта

406
00:18:16,000 --> 00:18:19,000
и би сакале да спијат на каучот на некој странец, бесплатно,

407
00:18:19,000 --> 00:18:24,000
со луѓе кои живеат далеку

408
00:18:24,000 --> 00:18:26,000
и би сакале некој да им спие на каучот, бесплатно.

409
00:18:26,000 --> 00:18:30,000
Брилијантна идеа.

410
00:18:30,000 --> 00:18:34,000
Да, тоа е пчела која лета.

411
00:18:34,000 --> 00:18:36,000
Неверојатно е колку успешни приказни од „сурфање за кауч“ има.

412
00:18:36,000 --> 00:18:39,000
И, ако се прашувате: не, нема познати жртви

413
00:18:39,000 --> 00:18:43,000
како резултат на Каучсурфинг.

414
00:18:43,000 --> 00:18:45,000
Сепак, системот на репутација, во моментов

415
00:18:45,000 --> 00:18:48,000
работи на тој начин што се дава извештај по искуствотото,

416
00:18:48,000 --> 00:18:51,000
па така можеби постои некоја пристрасност при селекцијата.

417
00:18:51,000 --> 00:18:54,000
(Смеа)

418
00:18:54,000 --> 00:18:58,000
Моето залагање, моето убедување

419
00:18:58,000 --> 00:19:02,000
е дека интернетот не е само куп информации.

420
00:19:02,000 --> 00:19:05,000
Тоа не е именка. Глагол е.

421
00:19:05,000 --> 00:19:08,000
И кога ќе се приклучите на него,

422
00:19:08,000 --> 00:19:10,000
ако слушате доволно внимателно и одблиску,

423
00:19:10,000 --> 00:19:14,000
ќе отркиете дека

424
00:19:14,000 --> 00:19:16,000
таа информација

425
00:19:16,000 --> 00:19:18,000
ви кажува нешто.

426
00:19:18,000 --> 00:19:20,000
Ви го кажува она што го слушнавме вчера,

427
00:19:20,000 --> 00:19:22,000
она што Демостен ни го кажа.

428
00:19:22,000 --> 00:19:25,000
Вели „Ајде, да маршираме“. Ви благодарам.

429
00:19:25,000 --> 00:19:29,000
(Аплауз)