[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.43,0:00:01.85,Default,,0000,0000,0000,,Bu videoda cəbrin
Dialogue: 0,0:00:01.85,0:00:04.69,Default,,0000,0000,0000,,mənşəyindən bəhs edəcəyəm
Dialogue: 0,0:00:04.69,0:00:08.39,Default,,0000,0000,0000,,Cəbrin mənşəyi və cəbrin
Dialogue: 0,0:00:08.39,0:00:10.64,Default,,0000,0000,0000,,əsas ideyları bu kitabdan gəlir.
Dialogue: 0,0:00:10.64,0:00:15.62,Default,,0000,0000,0000,,Daha doğrusu bu, həmin kitabın
Dialogue: 0,0:00:15.62,0:00:17.95,Default,,0000,0000,0000,,bir səhifəsidir.
Dialogue: 0,0:00:17.95,0:00:20.43,Default,,0000,0000,0000,,Kitabın adı
Dialogue: 0,0:00:20.43,0:00:23.05,Default,,0000,0000,0000,,"Hesablamanın müxtəsər tamamlanması" kimi
Dialogue: 0,0:00:23.05,0:00:25.28,Default,,0000,0000,0000,,tərcümə edilib.
Dialogue: 0,0:00:25.28,0:00:29.12,Default,,0000,0000,0000,,Bu kitab təxminən 8 və ya 9-cu
Dialogue: 0,0:00:29.12,0:00:32.05,Default,,0000,0000,0000,,əsrdə Bağdadda yaşamış fars
Dialogue: 0,0:00:32.05,0:00:33.51,Default,,0000,0000,0000,,riyaziyyatçısı tərəfindən yazılıb.
Dialogue: 0,0:00:33.51,0:00:37.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu kitab təqribən 820-ci ildə
Dialogue: 0,0:00:37.74,0:00:38.62,Default,,0000,0000,0000,,yazılıb.
Dialogue: 0,0:00:38.62,0:00:42.73,Default,,0000,0000,0000,,Kitabın adında yerləşən və cəbr mənasına gələn
Dialogue: 0,0:00:42.73,0:00:45.07,Default,,0000,0000,0000,,algebra sözü də ərəb sözü olub
Dialogue: 0,0:00:45.07,0:00:47.46,Default,,0000,0000,0000,,mənası bərpa etmə və tamamlama deməkdir.
Dialogue: 0,0:00:50.60,0:00:55.11,Default,,0000,0000,0000,,Bərpa etmə və tamamlama.
Dialogue: 0,0:00:55.11,0:00:58.38,Default,,0000,0000,0000,,Bu kitabda o, xüsusi əməlləri göstərmişdir:
Dialogue: 0,0:00:58.38,0:01:01.49,Default,,0000,0000,0000,,məsələn, hər hansı bir qiyməti tənliyin bir
Dialogue: 0,0:01:01.49,0:01:03.66,Default,,0000,0000,0000,,tərəfindən digərinə keçirmək.
Dialogue: 0,0:01:03.66,0:01:05.45,Default,,0000,0000,0000,,Mən ərəb dilini bilməsəm də,
Dialogue: 0,0:01:05.45,0:01:07.08,Default,,0000,0000,0000,,bəzi dillərdə ərəb dilindən götürülmüş,
Dialogue: 0,0:01:07.08,0:01:08.55,Default,,0000,0000,0000,,yəni, ərəb mənşəli sözlər
Dialogue: 0,0:01:08.55,0:01:10.33,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu bilirəm.
Dialogue: 0,0:01:10.33,0:01:12.31,Default,,0000,0000,0000,,Yaxud əksinə.
Dialogue: 0,0:01:12.31,0:01:15.77,Default,,0000,0000,0000,,Mən Hind və Urdu dillərini\Nbir hind filminə
Dialogue: 0,0:01:15.77,0:01:18.35,Default,,0000,0000,0000,,baxdıqda anlayacaq qədər bilirəm\Nvə burada Al-kitab sözünün
Dialogue: 0,0:01:18.35,0:01:20.17,Default,,0000,0000,0000,,kitab demək olduğunu anlaya bilirəm.
Dialogue: 0,0:01:20.17,0:01:22.55,Default,,0000,0000,0000,,Bu hissə kitab deməkdir.
Dialogue: 0,0:01:22.55,0:01:23.17,Default,,0000,0000,0000,,Kitab.
Dialogue: 0,0:01:23.17,0:01:26.82,Default,,0000,0000,0000,,Hesab edirəm ki, al-mukhtasar,
Dialogue: 0,0:01:26.82,0:01:28.69,Default,,0000,0000,0000,,bizim dilə də çox yaxındır və müxtəsər
Dialogue: 0,0:01:28.69,0:01:29.93,Default,,0000,0000,0000,,deməkdir.
Dialogue: 0,0:01:29.93,0:01:33.17,Default,,0000,0000,0000,,Fihisab. Hisab sözü Hind və Urdu dilində
Dialogue: 0,0:01:33.17,0:01:35.21,Default,,0000,0000,0000,,hesab deməkdir.
Dialogue: 0,0:01:35.21,0:01:36.30,Default,,0000,0000,0000,,Hesab.
Dialogue: 0,0:01:36.30,0:01:38.50,Default,,0000,0000,0000,,Al-gabr. Bu, əsas sözdür.
Dialogue: 0,0:01:38.50,0:01:41.11,Default,,0000,0000,0000,,Cəbr deməkdir.
Dialogue: 0,0:01:41.11,0:01:45.52,Default,,0000,0000,0000,,Bunun mənasının tamamlama olduğunu bilirik.
Dialogue: 0,0:01:45.52,0:01:46.45,Default,,0000,0000,0000,,Tamamlama.
Dialogue: 0,0:01:46.45,0:01:52.05,Default,,0000,0000,0000,,Val-muqabala sözü isə tarazlıq mənasındadır.
Dialogue: 0,0:01:52.05,0:01:52.66,Default,,0000,0000,0000,,Tarazlıq.
Dialogue: 0,0:01:52.66,0:01:55.30,Default,,0000,0000,0000,,Tamamalama və tarazlıq.
Dialogue: 0,0:01:55.30,0:01:56.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu video ərəb dilindən tərcümə
Dialogue: 0,0:01:56.68,0:01:58.89,Default,,0000,0000,0000,,haqqında deyil, ancaq kitabın adını\Ntərcümə etməyə çalışsaq,
Dialogue: 0,0:01:58.89,0:02:04.10,Default,,0000,0000,0000,,tamamlama və tarazlıqla
Dialogue: 0,0:02:04.10,0:02:10.72,Default,,0000,0000,0000,,hesablamanın müxtəsərləşdirilməsi alınar.
Dialogue: 0,0:02:10.72,0:02:12.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu təbii ki, dəqiq tərcümə deyil.
Dialogue: 0,0:02:12.58,0:02:15.47,Default,,0000,0000,0000,,Bu kitab cəbrin mənbəyi hesab edilir və
Dialogue: 0,0:02:15.47,0:02:17.94,Default,,0000,0000,0000,,çox vacib bir kitabdır.
Dialogue: 0,0:02:17.94,0:02:20.70,Default,,0000,0000,0000,,Bunun səbəbi sadəcə cəbr sözünə ilk dəfə
Dialogue: 0,0:02:20.70,0:02:24.72,Default,,0000,0000,0000,,burada rast gəlinməsi deyil.
Dialogue: 0,0:02:24.72,0:02:29.80,Default,,0000,0000,0000,,Cəbrdə istifadə edilən\Nmüasir üsulların bir çoxu
Dialogue: 0,0:02:29.80,0:02:31.94,Default,,0000,0000,0000,,bu kitaba əsaslanır.
Dialogue: 0,0:02:31.94,0:02:34.24,Default,,0000,0000,0000,,Məsələn, bərabərliyin tarazlanması.
Dialogue: 0,0:02:34.24,0:02:36.32,Default,,0000,0000,0000,,Mücərrəd məsələlərin bəzilərinin
Dialogue: 0,0:02:36.32,0:02:38.54,Default,,0000,0000,0000,,həllini bu kitabda tapmaq olar.
Dialogue: 0,0:02:38.54,0:02:42.16,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq Əl-Xarəzmi bu ideyaları
Dialogue: 0,0:02:42.16,0:02:44.64,Default,,0000,0000,0000,,istifadə edən ilk insan deyil.
Dialogue: 0,0:02:44.64,0:02:47.12,Default,,0000,0000,0000,,O, Bağdadda yaşayıb.
Dialogue: 0,0:02:47.12,0:02:48.58,Default,,0000,0000,0000,,Cəbrin tarixində baş vermiş\Nbir çox dəyişiklik
Dialogue: 0,0:02:48.58,0:02:50.13,Default,,0000,0000,0000,,buradan yayılıb.
Dialogue: 0,0:02:50.13,0:02:51.65,Default,,0000,0000,0000,,O, 8 və ya 9-cu əsrlərdə
Dialogue: 0,0:02:51.65,0:02:54.05,Default,,0000,0000,0000,,burada yaşayıb.
Dialogue: 0,0:02:54.05,0:02:56.15,Default,,0000,0000,0000,,Gəlin bunu daha aydın göstərmək üçün
Dialogue: 0,0:02:56.15,0:02:58.23,Default,,0000,0000,0000,,bir xətt çəkək.
Dialogue: 0,0:02:58.23,0:03:03.59,Default,,0000,0000,0000,,Bu, zaman cədvəlidir.
Dialogue: 0,0:03:03.59,0:03:06.71,Default,,0000,0000,0000,,Dinə nə qədər inanclı olduğunuzu bilməsəm də,
Dialogue: 0,0:03:06.71,0:03:11.72,Default,,0000,0000,0000,,müasir tarix İsanın doğulduğu vaxtdan hesablanır.
Dialogue: 0,0:03:11.72,0:03:13.90,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bu xətlə işarə edək.
Dialogue: 0,0:03:13.90,0:03:15.28,Default,,0000,0000,0000,,Dini inancları olmayanlar üçün
Dialogue: 0,0:03:15.28,0:03:17.11,Default,,0000,0000,0000,,bu, eradan sonra adlanır.
Dialogue: 0,0:03:17.11,0:03:19.75,Default,,0000,0000,0000,,Eradan sonra sözü
Dialogue: 0,0:03:19.75,0:03:22.53,Default,,0000,0000,0000,,latın sözü olan AD-dən götürülmüşdür
Dialogue: 0,0:03:22.53,0:03:25.12,Default,,0000,0000,0000,,mənası İsanın doğulduğu il
Dialogue: 0,0:03:25.12,0:03:26.22,Default,,0000,0000,0000,,deməkdir.
Dialogue: 0,0:03:26.22,0:03:28.97,Default,,0000,0000,0000,,Dini kontekstdə bunu
Dialogue: 0,0:03:28.97,0:03:32.18,Default,,0000,0000,0000,,İsadən əvvəlki era, yəni BC adlandırırlar.
Dialogue: 0,0:03:32.18,0:03:36.79,Default,,0000,0000,0000,,Hər halda bu, 1000 illikdir.
Dialogue: 0,0:03:36.79,0:03:39.66,Default,,0000,0000,0000,,Bu 2000 illikdir.
Dialogue: 0,0:03:39.66,0:03:41.53,Default,,0000,0000,0000,,Hal-hazırda biz tarixin
Dialogue: 0,0:03:41.53,0:03:44.40,Default,,0000,0000,0000,,təxmini bu hissəsindəyik.
Dialogue: 0,0:03:44.40,0:03:48.56,Default,,0000,0000,0000,,Bu, eradan əvvəl 1000 illik.
Dialogue: 0,0:03:48.56,0:03:52.21,Default,,0000,0000,0000,,bu isə eradan əvvəl 2000 illikdir.
Dialogue: 0,0:03:52.21,0:03:54.56,Default,,0000,0000,0000,,Mən əminəm ki,
Dialogue: 0,0:03:54.56,0:03:56.19,Default,,0000,0000,0000,,biz bir qədər də araşdırsaq,
Dialogue: 0,0:03:56.19,0:03:57.42,Default,,0000,0000,0000,,başqa mədəniyyətlərdə, başqa
Dialogue: 0,0:03:57.42,0:03:59.04,Default,,0000,0000,0000,,millətlərin cəbr haqqında
Dialogue: 0,0:03:59.04,0:04:02.08,Default,,0000,0000,0000,,ideyalarına
Dialogue: 0,0:04:02.08,0:04:04.72,Default,,0000,0000,0000,,rast gələ bilərik.
Dialogue: 0,0:04:04.72,0:04:07.43,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq cəbr haqqında qeydə
Dialogue: 0,0:04:07.43,0:04:09.69,Default,,0000,0000,0000,,alınmiş ilk mənbələrə
Dialogue: 0,0:04:09.69,0:04:13.59,Default,,0000,0000,0000,,təxminən eradan əvvəl 2000-ci illərdə
Dialogue: 0,0:04:13.59,0:04:16.16,Default,,0000,0000,0000,,Babildə rast gəlinmişdir.
Dialogue: 0,0:04:16.16,0:04:22.56,Default,,0000,0000,0000,,Həmin vaxt insanların cəbrlə əlaqəli
Dialogue: 0,0:04:22.56,0:04:24.27,Default,,0000,0000,0000,,fikirlərini yazdıqları bəzi daş lövhələr
Dialogue: 0,0:04:24.27,0:04:26.08,Default,,0000,0000,0000,,tapılmışdır.
Dialogue: 0,0:04:26.08,0:04:27.88,Default,,0000,0000,0000,,Onlar fərqli simvollardan istifadə ediblər.
Dialogue: 0,0:04:27.88,0:04:30.78,Default,,0000,0000,0000,,Onların istifadə etdikləri rəqəmlər də \Nfərqli olub,
Dialogue: 0,0:04:30.78,0:04:33.09,Default,,0000,0000,0000,,ancaq həmin lövhələrdə \Ncəbr haqqında anlayışlar olub.
Dialogue: 0,0:04:33.09,0:04:35.43,Default,,0000,0000,0000,,Həmin yer təxmini buradır.
Dialogue: 0,0:04:35.43,0:04:38.76,Default,,0000,0000,0000,,Babil təxmini burada olub.
Dialogue: 0,0:04:38.76,0:04:42.72,Default,,0000,0000,0000,,Babil Şumerlərin ənənələrini davam etdirib.
Dialogue: 0,0:04:42.72,0:04:44.92,Default,,0000,0000,0000,,Bu hissə Mesopotamiya adlanırdı.
Dialogue: 0,0:04:44.92,0:04:47.29,Default,,0000,0000,0000,,yunan dilində iki çayın arası deməkdir.
Dialogue: 0,0:04:47.29,0:04:48.26,Default,,0000,0000,0000,,Cəbr haqqında
Dialogue: 0,0:04:48.26,0:04:49.23,Default,,0000,0000,0000,,bilinən ilk anlayışlar
Dialogue: 0,0:04:49.23,0:04:51.27,Default,,0000,0000,0000,,buradan yayılmışdır.
Dialogue: 0,0:04:51.27,0:04:54.55,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra bir qədər irəliləyək.
Dialogue: 0,0:04:54.55,0:04:55.89,Default,,0000,0000,0000,,Mən əminəm ki, hətta tarixçilər belə
Dialogue: 0,0:04:55.89,0:04:57.60,Default,,0000,0000,0000,,2000 il əvvəl Babildə istifadə edilmiş
Dialogue: 0,0:04:57.60,0:05:01.96,Default,,0000,0000,0000,,müxtəlif cəbri nümunələri
Dialogue: 0,0:05:01.96,0:05:08.30,Default,,0000,0000,0000,,bizə göstərə bilməz.
Dialogue: 0,0:05:08.30,0:05:11.45,Default,,0000,0000,0000,,Eradan sonrakı 200 və ya 300-cü ilə getsək,
Dialogue: 0,0:05:11.45,0:05:13.99,Default,,0000,0000,0000,,İsgəndəriyyədə yaşamış bir
Dialogue: 0,0:05:13.99,0:05:17.31,Default,,0000,0000,0000,,yunan görərik.
Dialogue: 0,0:05:17.31,0:05:18.87,Default,,0000,0000,0000,,Bu Yunanıstandır.
Dialogue: 0,0:05:18.87,0:05:21.02,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq o, Roma İmperiyasının bir hissəsi
Dialogue: 0,0:05:21.02,0:05:23.21,Default,,0000,0000,0000,,hesab edilən İsgəndəriyyədə yaşayıb.
Dialogue: 0,0:05:23.21,0:05:25.24,Default,,0000,0000,0000,,İsgəndəriyyə təxmini buradadır,
Dialogue: 0,0:05:25.24,0:05:27.89,Default,,0000,0000,0000,,həmin adamın adı isə
Dialogue: 0,0:05:27.89,0:05:30.63,Default,,0000,0000,0000,,Diofantdır.
Dialogue: 0,0:05:30.63,0:05:31.89,Default,,0000,0000,0000,,İsgəndəriyyəli Diofant.
Dialogue: 0,0:05:31.89,0:05:36.30,Default,,0000,0000,0000,,Bəzən onu cəbrin atası
Dialogue: 0,0:05:36.30,0:05:38.55,Default,,0000,0000,0000,,adlandırırlar.
Dialogue: 0,0:05:38.55,0:05:41.33,Default,,0000,0000,0000,,Ancaq Əl-Xarəzmini də cəbrin atası\Nhesab edənlər var.
Dialogue: 0,0:05:41.33,0:05:44.20,Default,,0000,0000,0000,,Əl-Xarəzmi bərabərliklərin
Dialogue: 0,0:05:44.20,0:05:45.77,Default,,0000,0000,0000,,tarazlaşdırılması və əsas\Ncəbri anlayışlardan
Dialogue: 0,0:05:45.77,0:05:48.32,Default,,0000,0000,0000,,bəhs edərkən
Dialogue: 0,0:05:48.32,0:05:50.05,Default,,0000,0000,0000,,Diofant daha çox xüsusi\Nməsələlərə yönəlib.
Dialogue: 0,0:05:50.05,0:05:53.37,Default,,0000,0000,0000,,Onların hər ikisi Babildə cəbrin banisi\Nhesab edilsə də,
Dialogue: 0,0:05:53.37,0:05:55.84,Default,,0000,0000,0000,,hər ikisinin özünəməxsus
Dialogue: 0,0:05:55.84,0:05:57.78,Default,,0000,0000,0000,,töhfələri olmuşdur.
Dialogue: 0,0:05:57.78,0:05:59.17,Default,,0000,0000,0000,,Onlar Babildə ortaya çıxan anlayışları
Dialogue: 0,0:05:59.17,0:06:00.14,Default,,0000,0000,0000,,təkrarlamayıblar.
Dialogue: 0,0:06:00.14,0:06:01.37,Default,,0000,0000,0000,,Hər ikisinin cəbrə
Dialogue: 0,0:06:01.37,0:06:03.23,Default,,0000,0000,0000,,nadir töhfələri olub,
Dialogue: 0,0:06:03.23,0:06:06.36,Default,,0000,0000,0000,,ancaq xüsusilə də Qərb tarixçiləri
Dialogue: 0,0:06:06.36,0:06:08.17,Default,,0000,0000,0000,,Diofantı cəbrin atası hesab edir.
Dialogue: 0,0:06:08.17,0:06:11.48,Default,,0000,0000,0000,,Əl-Xarəzminin də özünəməxsus
Dialogue: 0,0:06:11.48,0:06:13.58,Default,,0000,0000,0000,,dəstəkçiləri olub.
Dialogue: 0,0:06:13.58,0:06:16.39,Default,,0000,0000,0000,,Onun da cəbrə xüsusi töhfələri olub.
Dialogue: 0,0:06:16.39,0:06:18.29,Default,,0000,0000,0000,,Tarixdə bir qədər də irəliləsək,
Dialogue: 0,0:06:18.29,0:06:22.20,Default,,0000,0000,0000,,Hindistanda yaşamış məşhur riyaziyyatçı
Dialogue: 0,0:06:22.20,0:06:26.14,Default,,0000,0000,0000,,Brahmaquptanı görərik.
Dialogue: 0,0:06:26.14,0:06:29.20,Default,,0000,0000,0000,,Hindistanlı Brahmaqupta.
Dialogue: 0,0:06:29.20,0:06:32.58,Default,,0000,0000,0000,,Onun Hindistanın hansı bölgəsində
Dialogue: 0,0:06:32.58,0:06:34.18,Default,,0000,0000,0000,,yaşadığını bilmirəm.
Dialogue: 0,0:06:34.18,0:06:35.49,Default,,0000,0000,0000,,Dəqiq olmasa da, o, təxmini
Dialogue: 0,0:06:35.49,0:06:37.90,Default,,0000,0000,0000,,buralarda yaşayıb.
Dialogue: 0,0:06:37.90,0:06:39.44,Default,,0000,0000,0000,,Onun da cəbrə xüsusi töhfələri olub.
Dialogue: 0,0:06:39.44,0:06:41.66,Default,,0000,0000,0000,,Bu isə məşhur riyaziyytaçı
Dialogue: 0,0:06:44.29,0:06:45.79,Default,,0000,0000,0000,,Əl-Xarəzminin dövrüdür.
Dialogue: 0,0:06:45.79,0:06:50.53,Default,,0000,0000,0000,,Onun adı həmişə cəbrlə yanaşı
Dialogue: 0,0:06:50.53,0:06:53.56,Default,,0000,0000,0000,,çəkilir, bəzi insanlar onu
Dialogue: 0,0:06:53.56,0:06:56.81,Default,,0000,0000,0000,,cəbrin atası hesab etsə də,
Dialogue: 0,0:06:56.81,0:07:00.08,Default,,0000,0000,0000,,bəziləri Əl-Xarəzminin bu ada layiq
Dialogue: 0,0:07:00.08,0:07:02.17,Default,,0000,0000,0000,,olmadığını düşünür
Dialogue: 0,0:07:02.17,0:07:05.37,Default,,0000,0000,0000,,çünki insanlar hesab edirlər ki,
Dialogue: 0,0:07:05.37,0:07:08.34,Default,,0000,0000,0000,,o, cəbrin sadəcə mücərrəd anlayışlarına
Dialogue: 0,0:07:08.34,0:07:11.41,Default,,0000,0000,0000,,yönəlib və müasir riyaziyyatçıların\Nsonradan tapdığı
Dialogue: 0,0:07:11.41,0:07:13.44,Default,,0000,0000,0000,,xüsusi üsullar haqqında \Nheç bir anlayışı olmamışdır.