♪ [âm nhạc] ♪
- [Tyler] Tôi yêu môn kinh tế học.
Tôi bắt đầu nghiên cứu
kinh tế học từ khi 13 tuổi
và giờ vẫn chưa hề dừng lại.
Kinh tế học đã thực sự
thay đổi cuộc đời tôi
và cách mà tôi quan sát thế giới.
Những quy tắc mạnh mẽ được hình thành
từ cách bạn hiểu
mọi thứ ở xung quanh bạn.
- [Alex] Có thể bạn đang thắc mắc
động lực nào
thúc đẩy tôi tìm hiểu kinh tế học?
Đó là một câu hỏi tuyệt vời!
Bạn vừa chạm tới một khái niệm quan trọng trong kinh tế: Động cơ.
Ví dụ: Tại sao dịch vụ
tại nhà hàng địa phương
lại thường tốt hơn nhiều,
so với dịch vụ tại công ty truyền hình?
Cứ tưởng luật pháp sẽ bảo vệ
những loài có nguy cơ tuyệt chủng,
song tại sao đôi lúc lại khiến
nhiều động vật bị giết hơn?
Tại sao công ty lớn
chuyên sản xuất đồ chơi
lại ủng hộ những quy định
khiến họ tăng thêm chi phí?
Động cơ chính là câu trả lời.
Một ví dụ khác
có thể giúp ta giải thích rõ hơn.
Trở lại năm 1787...
khi đó Chính phủ Anh
đã thuê thuyền trưởng
đưa tù nhân sang Úc.
Tình cảnh trên những con tàu đó
rất thảm hại.
Trong chuyến đi, hơn một phần ba
số tù nhân tử nạn;
số còn lại thì bị đánh đập,
bỏ đói và ốm bệnh.
Công chúng vô cùng căm phẫn,
báo chí kêu gọi
cải thiện điều kiện sống,
giáo sĩ khuyên nhủ
lòng nhân đạo từ các thuyền trưởng.
Cuối cùng, Nghị viện Anh
đã thông qua những quy định
yêu cầu đối xử tốt hơn
với đám tù nhân.
Nhưng dở thay, các giải pháp tích cực đó dường như không hiệu quả.
Đáng kinh ngạc là
tỷ lệ tử vong vẫn ở mức cao.
- Thưa Giáo sư Tyler,
là một nhà kinh tế giỏi giang,
ông sẽ xử lý vấn đề này thế nào?
- Thật may là lúc đó
một nhà kinh tế học xuất hiện,
mang theo một giải pháp hoàn toàn mới.
Giải pháp được thực thi và tỏ ra hiệu quả.
Thay vì trả thù lao cho thuyền trưởng
trên tổng số tù nhân
được đưa sang Úc,
giờ Chính phủ chỉ trả thù lao
cho những tù nhân
"sống sót" khi cập bến.
Sau đêm đó,
động cơ của thuyền trưởng thay đổi.
Tỷ lệ sống sót của tù nhân
vọt tới 99%.
Một quan sát viên cho biết,
kinh tế đã đánh bại xúc cảm
và sự tử tế.
- Vậy động cơ tìm hiểu kinh tế học
của bạn là gì?
Khi nghe nói tôi là một kinh tế gia,
mọi người thường hỏi tôi
về cách quản lý tiền bạc.
Phạm trù kinh tế học rộng lớn hơn nhiều,
chứ đâu chỉ mấy bài học
về đầu tư trong thị trường chứng khoán.
Kinh tế học nghiên cứu
hành vi của con người,
và cách họ lựa chọn
dưới điều kiện khan hiếm.
Kinh tế học sẽ giúp bạn
đưa ra sự lựa chọn
về công ăn việc làm,
về nuôi dạy con cái,
hoặc quyết định về giá trị
của việc đầu tư giáo dục.
Nhìn chung, kinh tế học
sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn
về những vấn đề to lớn đương thời.
- Nghiên cứu kinh tế học là vất vả đấy!
Việc tái tạo nhận thức của bạn
để quan sát thế giới
bằng một cách khác
thường chẳng dễ dàng.
Nhưng phần thưởng
là một nhận thức mới
để quan sát thế giới.
Vậy bạn đã sẵn sàng
để bắt đầu hành trình?