WEBVTT

00:00:00.482 --> 00:00:02.065
ئەمانە کرمن.

00:00:02.089 --> 00:00:04.675
نەک ئەو جۆرەی بە سکەخشکێ
دەجوڵێنەوە لە ناو خۆڵدا.

00:00:04.697 --> 00:00:06.882
ئەمانە کرمی ئەڵقەیی مشەخۆرن.

00:00:06.882 --> 00:00:08.777
لە ناو ریخۆڵەکانی مرۆڤدا دەژین.

00:00:08.777 --> 00:00:11.887
هەریەک لەم کرمانە دەتوانن تا ١٢سم درێژبن،

00:00:12.091 --> 00:00:14.503
ئەم قووتووە ٢٠٠ دانە کرمی
تێدایە لەبەر هۆکارێک،

00:00:14.517 --> 00:00:16.961
ئەمە ژمارەی ئەو کرمانەیە کە 
بە شێوەیەکی گشتی

00:00:16.961 --> 00:00:19.266
لە ناو سکی منداڵێکی
توشبوودا دەدۆزرێتەوە.

00:00:19.276 --> 00:00:21.971
تووشبوون بە کرم بە درێژایی
هەزاران ساڵ بوونیان هەبووە.

00:00:22.043 --> 00:00:23.996
کاریگەرییان هەبووە لەسەر 
ئاکامەکانی جەنگ،

00:00:24.000 --> 00:00:26.097
و بوونەتە کۆسپی درێژخایەن 
بۆ تەندروستی مرۆڤ.

00:00:26.097 --> 00:00:27.652
کرمی ئەڵقەیی، کرمی قولاپی،

00:00:27.652 --> 00:00:29.692
کرمی قامچیدار، و کرمی بیلهارزیا

00:00:29.704 --> 00:00:32.827
تووش بوون بەم کرمانە دەبێتە 
هۆی ناڕە‌حەتی و ئازار.

00:00:32.827 --> 00:00:34.941
ماددە خۆراکییەکان و وزە دەدزن

00:00:34.945 --> 00:00:37.447
گەشەی جەستەیی و مێشکی لە کار دەخەن.

00:00:37.447 --> 00:00:40.196
لە زۆربەی حاڵەتەکاندا 
ئەم کرمانە کوشندە نین،

00:00:40.196 --> 00:00:42.432
بەڵام بە پێچەوانەوە، کە 
ئەمەش بەشێکە لە کێشەکە.

00:00:42.432 --> 00:00:43.994
واتە زۆرێک لە وڵاتان هێشتا

00:00:43.994 --> 00:00:46.949
نەیانتوانیوە بایەخێکی تەواو بە 
دەستەبەرکردنی دەرمانەکان بدەن.

00:00:46.949 --> 00:00:48.331
ئەمەش نرخێکی کۆمەڵایەتی هەیە:

00:00:48.331 --> 00:00:50.954
ئەو منداڵانەی بێبەش دەبن لە
دەرمانی لە ناوبردنی کرمەکان

00:00:50.954 --> 00:00:52.446
کەمتر ئامادە بن لە قوتابخانەدا.

00:00:52.446 --> 00:00:54.966
ئەوانەشی گەورە دەبن بەبێ
دەرمانی لە ناوبردنی کرمەکان،

00:00:54.966 --> 00:00:57.968
کەمتر بە بەرهەم دەبن،
و داهاتی کەمتریان دەبێت بەدرێژایی ژیانیان.

00:00:57.968 --> 00:00:59.725
ئەوەی کرمی ریخۆڵە
دەیکات لە ڕاستیدا

00:00:59.739 --> 00:01:01.178
کارێکی کەم توانایە.

00:01:01.178 --> 00:01:05.384
لە ئێستادا، ١،٧ ملیار مرۆڤ
لە ژێر مەترسی کرمی ریخۆڵەدان.

00:01:05.434 --> 00:01:07.909
٦٠٠ ملیۆن دانەیان لە ئەفریقایە.

00:01:07.909 --> 00:01:11.050
هەر دۆلارێک لە کۆنتڕۆڵ کردن 
و ڕێگری کردن لە کرم بەکارهێنراوە،

00:01:11.050 --> 00:01:15.004
وڵاتە ئەفریقیەکان لە بەرامبەردا
٤٢ دۆلار قازانجیان کردووە.

00:01:15.004 --> 00:01:18.040
هەواڵە باشەکە ئەوەیە کە چارەسەری
لەناو بردنی کرمەکان زۆر ئاسانە.

00:01:18.040 --> 00:01:20.594
وەرگرتنی یەک بۆ سێ دانە حەب
یەک یان دوو جار لە ساڵێکدا

00:01:20.594 --> 00:01:23.627
بەسە بۆ لەناو بردنی سەرجەم کرمەکان

00:01:23.627 --> 00:01:26.057
و بۆ پاراستنیان لە ئەگەری
تووشبوونەوە لە داهاتوودا.

00:01:26.107 --> 00:01:28.670
لەو کۆمەڵگەیانەی بڵاوبوونەوەی 
کرمەکان زۆر باوە،

00:01:28.670 --> 00:01:31.108
چارەسەرەکان هەر لە 
قوتابخانەکاندا ئەنجام دەدرێن.

00:01:31.108 --> 00:01:33.214
ئەم پرۆسەیە زۆر خێرا و ئاسانە.

00:01:33.214 --> 00:01:36.310
بۆ نمونە لە ئەسیوبیا، ٢٠ میلیۆن 
منداڵ چارەسەر وەردەگرن

00:01:36.362 --> 00:01:38.120
تەنها لە ماوەی چەند هەفتەیەکدا.

00:01:38.120 --> 00:01:39.579
جیهان هەنگاوی گەورەی ناوە

00:01:39.579 --> 00:01:42.759
لە بەدەست خستنی دەرمانی لە ناوبردنی 
کرمەکان بۆ ئەوانەی پێویستیانە.

00:01:42.759 --> 00:01:45.115
و حکومەتە ئەفریقیەکان
چاویان لە هاوکاری زیاترە.

00:01:45.115 --> 00:01:47.310
ئێستاش کاتی هاتنەدی ئامانجەکانیانە.

00:01:47.310 --> 00:01:49.771
رێکخراوی END Fund بەمزووانە
کار لەگەڵ حکومەتدا دەکات

00:01:49.771 --> 00:01:54.249
لە دانانی پلانێک بۆ کەمکردنەوەی ئەو
بارگرانییەی ئەم نەخۆشییە دروستی کردووە.

00:01:54.249 --> 00:01:57.851
پێکەوە کار دەکەن بۆ دڵنیابوونەوە لەوەی 
ڕێکارەکانی رێگری کردن و چارەسەر کردن

00:01:57.851 --> 00:01:59.140
لە خزمەتی هەموواندا دەبێت.

00:01:59.140 --> 00:02:01.240
ڕێکخراوی END Fund 
بیرۆکەیەکی ئازایانەی پێیە:

00:02:01.240 --> 00:02:05.525
بڕوایان وایە کە ئێمە ئەو نەوەیەین تووشبوون
بەم نەخۆشییە بۆ هەمیشە کۆتایی پێدەهێنین.

00:02:05.525 --> 00:02:08.747
كلیلی چارەسەر ئەوە نییە
سەر لە نوێ بەرنامەی نوێ دابڕێژرێتەوە،

00:02:08.747 --> 00:02:12.399
بەڵکو درێژەدان بە رەنجی
بەرنامەکانی تر کە دەمێکە دەست بەکاربوونە.

00:02:12.399 --> 00:02:15.549
لە رێگەی لێکۆڵینەوە لەو
رێگایانەی نەخۆشییەکە دەگوازرێتەوە،

00:02:15.549 --> 00:02:20.022
ڕێکخراوی END Fund پێنج رێگای سەرەکی
دیاریکردووە بۆ دەستکردن بە چاکسازی:

00:02:20.022 --> 00:02:22.481
یەکەم: دابەزاندنی نرخی چارەسەر.

00:02:22.481 --> 00:02:25.580
چەندین کۆمپانیای دەرمانسازی
چارەسەرەکان بەخۆڕایی دابین دەکەن،

00:02:25.580 --> 00:02:27.721
کەوایە ڕێکخراوەکە هاوبەشی چاکی هەیە

00:02:27.721 --> 00:02:29.315
لە ڕێکخستنی گەیاندنی شتومەکەکان.

00:02:29.315 --> 00:02:31.756
بەردەوامیش دەبن لە چاودێری 
کردنی بەخشینی دەرمان

00:02:31.756 --> 00:02:34.964
لە ئەگەری مەترسی تووشبوونی نوێدا.

00:02:34.964 --> 00:02:39.120
لە ئێستادا توانراوە تێچووی دەرمان بۆ هەر
منداڵێک کەمتر لە ٢٥سەنت بێت لە ساڵیکدا.

00:02:39.120 --> 00:02:41.566
دووەم: تیشک خستنەسەر ڕێگریکردن.

00:02:41.566 --> 00:02:44.599
END Fund داوا لە هاوکارەکانی دەکات
بۆ پەروەردەکردنی کۆمەڵگەکان

00:02:44.599 --> 00:02:46.185
دەربارەی پاکوخاوێنی

00:02:46.185 --> 00:02:49.044
تاوەکو هەڵسوکەوتی خەڵکەکە بگۆڕن 
بۆ نمونە دەربارەی دەستشۆردن،

00:02:49.044 --> 00:02:50.137
و بەکارهێنانی ئاودەست،

00:02:50.137 --> 00:02:52.946
بۆ دڵنیابوونەوە لەوەی خەڵکەکە
دووبارە و دووبارە تووشنابنەوە.

00:02:52.946 --> 00:02:55.536
سێیەم: وەبەرهێنان لە بیرۆکەی نوێ.

00:02:55.536 --> 00:02:57.771
END Fund هاوکار بووە
لە لەناوبردنی کرمەکان

00:02:57.771 --> 00:03:01.712
لە ڕێگەی هێنانەکایەی تەکنیکی داهێنەرانە
کە کاریگەرانە چارەسەری خەڵک دەکەن.

00:03:01.712 --> 00:03:03.761
کە دەبنە هۆی تاقیکردنەوەی
ڕێگای نوێی گەیاندن،

00:03:03.761 --> 00:03:06.140
کردنە ئامانجی ژینگەی گەشەکردنی مشەخۆرەکان

00:03:06.140 --> 00:03:07.803
و هاندانی گۆڕانکاری لە هەڵسوکەوتدا.

00:03:07.803 --> 00:03:10.528
چوارەم: چاودێری کردن و هەڵسەنگاندن

00:03:10.528 --> 00:03:14.350
END Fund بە بەردەوامی داتای ورد و درشت
کۆدەکاتەوە لە سەرجەم بەرنامەکانیدا

00:03:14.350 --> 00:03:17.122
تاوەکو ئاستیان باشتر و باشتر
بێت بە تێپەڕینی کات.

00:03:17.122 --> 00:03:19.831
پێنجەم: زیادکردنی خاوەندارێتی ناوخۆیی.

00:03:19.831 --> 00:03:21.588
لە سەرجەم پایەکانی پرۆسەکەدا،

00:03:21.588 --> 00:03:24.746
END Fund کاردەکات لەگەڵ 
حکومەت و پشکدارە ناوخۆکایەکاندا

00:03:24.746 --> 00:03:28.602
بۆ هاندانی وەبەرهێنانی هاوبەش بە مەبەستی
پشتگیری لە هەوڵەکانی لەناوبردنی کرمەکان.

00:03:28.602 --> 00:03:30.779
هەورەها کارکردن لەگەڵ 
خێرخوازە ئەفریقییەکان

00:03:30.779 --> 00:03:33.661
و سەرکردە خاوەنکارەکان بۆ
بەشداری کردن لەم هەوڵانەدا.

00:03:33.661 --> 00:03:37.403
هەلێکی گەورە هەیە بۆ کارکردن
بە هەرەوەزی بۆ دروستکردنی سیستەمێکی نوێ

00:03:37.403 --> 00:03:40.578
لە پێناو بنبڕکردنی نەخۆشی بۆ
دەیەی داهاتوو و دەیەکانی دوتریش.

00:03:40.608 --> 00:03:42.419
بەشێک لەو پارەیەی END Fund پێویستیەتی

00:03:42.419 --> 00:03:45.083
ڕاستەوخۆ دەڕوات بۆ دابەشکردنی
چارەسەری لەناوبردنی کرمەکان

00:03:45.083 --> 00:03:46.530
بۆ ئەو ناوچانەی پێویستیانە

00:03:46.530 --> 00:03:49.805
و بەشێکی تر دەڕوات بۆ کارئاسانی 
لە دەستاودەست کردنی بەرنامەکان

00:03:49.805 --> 00:03:51.094
بۆ خاوەنداریتی ناوخۆیی.

00:03:51.104 --> 00:03:54.770
پێکەوە، ئەم هەوڵانە دەبنە هۆی دروستبوونی
بەرنامەکانی ڕێگریکردن و چارەسەرکردن

00:03:54.810 --> 00:03:57.342
کە بە هەمیشەیی دەمێننەوە لە داهاتوودا.

00:03:57.342 --> 00:04:00.849
ئەگەر ئەم پلانە بە تەواوی پارەی بۆ
تەرخانبکرێت لە شەش ساڵی داهاتوودا،

00:04:00.849 --> 00:04:04.850
دەیان میلیۆن کەس چارەسەری
لەناوبردنی کرمەکانی پێدەگات.

00:04:04.870 --> 00:04:08.502
لەگەڵ ئەمەشدا، وڵاتان دەتوانن سوڕی
بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکان بپچڕێنن

00:04:08.564 --> 00:04:09.747
لە سەرجەم ئاستەکاندا.

00:04:09.787 --> 00:04:13.698
لە هەمووشی گرنگتر، خەڵکی
بەرەو پێشچونێکی بەرچاو ئەزموون دەکەن

00:04:13.698 --> 00:04:16.676
لە ڕووی تەندووستی دەروونی،
جەستەیی، و کۆمەڵایەتییەوە.

00:04:16.706 --> 00:04:18.995
ئەو ئەگەرە بهێنە پێش چاوی خۆت

00:04:19.035 --> 00:04:21.654
کە خەڵکی چیتر خەمی ئەم شتانە ناخۆن

00:04:21.804 --> 00:04:25.003
و دەتوانن وزەکانیان 
لەم شتانەدا بەکاربهێنن.

00:04:25.164 --> 00:04:26.957
(دەنگی پێکداچووی خوێندکاران)

00:04:27.067 --> 00:04:29.597
(چەپڵەلێدان و گۆرانی گوتن)

00:04:30.247 --> 00:04:33.027
(دڵخۆشی)