Hôm nay, tôi ở đây để nói cho mọi người
về một từ đầy quyền lực,
người ta có thể
sẽ làm gần như là mọi thứ,
để tránh nó.
Ngành công nghiệp tỉ đô
phát triển mạnh mẽ được
nhờ nỗi sợ với cái từ đó
còn với những người
đã được gắn mác với từ đó
sẽ phải khó khăn vượt qua
phong ba bão bùng
vây quanh nó.
Tôi chẳng rõ liệu bạn có để ý,
rằng tôi mập.
Chẳng phải kiểu nói lẩm bẩm sau lưng tôi
hoặc là những từ có vẻ vô hại như
mũm mĩm hay tròn tròn.
Tôi cũng chẳng phải kiểu
người đồng hồ cát hấp dẫn hay đẫy đà.
Do đó đừng dùng mấy từ
hoa mỹ ngọt ngào ấy
Tôi M-Ậ-P theo đúng nghĩa.
Điều đó chẳng thể phủ nhận.
Khi tôi bước ra sân khấu,
có lẽ nhiều người đang nghĩ
"Ôi, hôm nay sẽ rất buồn cười cho xem,
bởi ai ai cũng biết rằng
người mập thường rất khôi hài."
(Khán phòng cười)
Hoặc là tự hỏi: "Cô này lấy đâu
ra sự tự tin đó nhỉ?"
Vì phụ nữ mập mà lại tự tin
thì có vẻ không tưởng.
Những người quan tâm đến thời trang
có lẽ sẽ thấy tôi rất tuyệt vời
trong chiếc đầm Beth Ditto này.
(Tiếng vỗ tay)
Cảm ơn mọi người.
Dù có thể có mấy người nghĩ
"Ừm, nếu mặc màu đen thì nhìn ốm hơn đấy!'
(Khán phòng cười)
Có lẽ bạn đã từng tự hỏi,
có thể trong vô thức
rằng liệu tôi có bị tiểu đường,
hay vài bệnh tương tự
hoặc tôi hay ăn carbohydrate
sau 7 giờ tối.
(Khán phòng cười)
Nghe vậy chắc hẳn mấy bạn đang quýnh lên
vì lỡ ăn carbs tối qua
đồng nghĩa với việc
lại phải đi tập gym tiếp.
Những tư tưởng này
luôn ngấm ngầm hiện diện.
Những tư tưởng này có
ở từng cá nhân, từng tập thể
và có thể ở mỗi người trong số chúng ta.
Tư tưởng này được gọi là
'Hội chứng sợ béo' (Fatphobia)
Như mọi hội chứng ám ảnh khác,
hội chứng sợ béo đã ăn sâu bám rễ
vào những thể chế phức tạp như
chủ nghĩa tư bản, chế độ phụ quyền
và chủ nghĩa phân biệt chủng tộc,
rất khó để ta thấy được điều ấy
huống chi là phủ nhận.
Ta sống trong một thời đại
mà người mập được coi như thể là người xấu
lười biếng, tham lam, bệnh hoạn,
thiếu trách nhiệm và bị người khác
nghi ngờ về tư cách đạo đức.
Và ta thường coi người ốm
là một người hoàn mỹ, toàn tính tốt đẹp
có trách nhiệm, thành công,
dẫn dắt mọi xu hướng mới,
thành thước đo cho 'cách sống đúng đắn'
Ta thấy được những
đánh giá này ở khắp nơi,
trên truyền thông,
chính sách y tế công
phòng mạch bác sĩ
và trong những cuộc đối thoại hằng ngày
và trong quan điểm mỗi người.
Thậm chí ta thường đổ lỗi cho người mập
rằng họ đáng chịu sự phân biệt
bởi, xét cho cùng, nếu ta
không thích béo thì cứ giảm cân đi
Đơn giản mà!
Tư tưởng kì thi người mập
này đã trở nên quan trọng, bám sâu vào đầu óc ta
mỗi khi ta đánh giá chính mình
hay một người
đến mức ta quên tự hỏi
vì sao ta lại có thành kiến về họ
và sự khinh thị này có từ đâu.
Nhưng ta cần phải đặt ra câu hỏi này,
vì những giá trị to lớn ta
gán cho ngoại hình
ảnh hưởng đến ta.
Và liệu rằng ta
có muốn sống trong một xã hội
mà người ta không được hưởng
quyền con người cơ bản
nếu đi ngược lại những điều vô lý
về một hình mẫu chuẩn mực nào đó?
Khi tôi lên 6,
Chị tôi từng dạy balê cho mấy bé gái
ở ga-ra nhà tôi
tôi hơn tụi nó cả chiều ngang
lẫn chiều dọc
trong buổi diễn đầu tiên
nghĩ đến được mặc váy xòe hồng,
tôi cực kì háo hức
tôi sẽ lấp lánh cho mà xem
khi mấy đứa kia chui lọt vô bộ đồ thun
và tuyn dễ dàng, không có chiếc váy xòe
nào đủ to cho tôi
Tôi nhất quyết không để ai loại mình
khỏi buổi diễn
Thế là tôi quay sang mẹ tôi
và la lớn lên rằng
'Mẹ ơi, con không cần đầm tutu
(đồng âm với 22)
con cần đầm 44.'
(Khán phòng cười)
Cảm ơn mẹ rất nhiều.
(Tiếng vỗ tay)
và không phải lúc nào tôi cũng nhận ra
mặc chiếc váy 44 lộng lẫy đó
chính là khởi đầu hành trình trở thành
một nhà ủng hộ người béo
Tôi không nói rằng việc yêu bản thân
là một bước nhảy dễ dàng trên con
đường đầy hoa hồng để chấp nhận bản thân
từ cái ngày đó ở lớp múa
trái lại
tôi sớm nhận rằng đi ra khỏi
cái bình thường của mọi người
là tự đến một nơi thật chán nản
và bị cô lập
Suốt 20 năm qua, tôi đã lan truyền và
chỉnh sửa lại những thông điệp này
và nó cũng là cả một hành trình gian nan
mọi người vẫn luôn cười nhạo thẳng
vào mặt, xúc phạm tôi khi vượt qua xe tôi
và nói tôi bị ảo tưởng
Tôi cũng nhận được nụ cười
từ người lạ
người hiểu phải như thế nào để dám
bước ngoài đường
với bước chân mạnh mẽ và đầu ngẩng cao
(Tiếng vỗ tay)
Xin cảm ơn mọi người
Trải qua bao thăng trầm, cô bé 6 tuổi
mạnh mẽ ấy vẫn ở trong tôi
và giúp tôi đứng trước các bạn hôm nay
với tư cách một người mập hiên ngang
một người chỉ từ chối nghe theo
những tiếng nói áp đảo
bảo tôi phải đi đứng bằng chính
cơ thể tôi thế nào
(Tiếng vỗ tay)
và tôi không đơn độc
tôi thuộc một cộng đồng quốc tế
gồm những người, thay vì miễn cưỡng
chấp nhận
cơ thể chúng tôi thật sự và có thể sẽ
luôn mập thế này
chúng tôi chủ động chọn cách phát triển
trong chính hình dáng chúng tôi có hôm nay
Chúng tôi trân trọng thế mạnh và hợp tác
chứ không chống lại giới hạn của chúng tôi
chúng tôi xem trọng sức khỏe
một cách toàn diện
hơn là chỉ số BMI lỗi thời
Thay vì thế, chúng tôi xem sức khỏe
tinh thần, giá trị bản thân và sự cảm nhận
trong cơ thể là yếu tố cần thiết
cho sức khỏe toàn diện
Chúng tôi không tin rằng sống trong
một cơ thể mập
là rào cản tới mọi thứ, thật đấy.
Các bác sĩ, học giả và người viết blog
đã từng viết vô số tuyển tập
về các khía cạnh trong vấn đề phức tạp này
Có các fashionista ngoại cỡ (fatshionista)
tái khẳng định cơ thể và vẻ đẹp của họ
bằng cách mặc bikini dành cho người mập
và áo crop top
để lộ phần da thịt mà chúng ta
được dạy là phải giấu đi.
có những vận động viên mập
chạy marathon, dạy yoga
hay đánh quyền cước
họ bất chấp, chẳng thèm quan tâm đến
quan niệm đương thời
họ đã dạy tôi rằng tư tưởng tiến bộ về
cơ thể
là liều thuốc cho văn hóa mặc cảm
về cơ thể của chúng ta
Để cho rõ rằng, tôi không nói mọi người
không nên thay đổi cơ thể mình
nếu đó là điều họ muốn
Khẳng định lại bản thân chính là một viêc
thể hiện sự yêu bản thân tuyệt đẹp
và nó giống với hàng triệu việc khác
từ kiểu tóc, hình xăm
đến tạo đường nét cơ thể
hoocmon, phẫu thuật thẩm mỹ
và vâng, cả giảm cân nữa
Đơn giản thôi: Đó là cơ thể của bạn
và bạn quyết định điều tốt nhât cho nó
Cách tôi làm việc tuyên truyền hoạt động
là làm mọi việc mà người ta nghĩ người mập
chúng tôi không nên làm
và có rât nhiều việc như thế
là mời mọi người tham gia cùng tôi
và sáng tạo nghệ thuật về nó
Điểm chung trong hầu hết những việc trên
vẫn luôn là chiếm lại những nơi thường
khắt khe với người mập
từ sàn catwalk đến buổi diễn ở club
từ hồ bơi công cộng đến sàn nhảy nổi tiếng
và chiếm lại không gian ấy không chỉ là
một khẳng định nghệ thuật mạnh mẽ
nhưng còn là một cách xây dựng cộng đồng
tiến bộ
Nó thật đúng với phim AQUAPORKO
(Khán phòng cười)
về đội bơi nghệ thuật của những phụ nữ mập
tôi thành lập một nhóm bạn ở Sydney
Ảnh hưởng của việc thấy một đám phụ nữ mập
ngang bướng
trong những chiếc mũ và đồ bơi hoa hòe
đá chân lên trời, kệ mặc người ta
không nên bị đánh giá thấp
(Khán phòng cười)
Trong suốt sự nghiệp tôi, tôi luôn học
được rằng thân hình mập là thế mạnh
và một cơ thể mập mà không chịu khuất phục
sẽ làm người ta bật ngửa
khi đạo diễn Kate Champion
của công ty sân khấu khiêu vũ danh giá
Force Majeure
mời tôi làm cộng tác viên nghệ thuật
trong một tác phẩm diễn bởi
toàn vũ công mập
Tôi gần như nhảy vào chộp lấy cơ hội
Và thật, theo nghĩa đen đấy
"Không có gì để mất" (Nothing to Lose)
là tác phẩm do người ngoại cỡ trình diễn
họ lấy kinh nghiệm sống động của bản thân
để tạo ra một tác phẩm đa dạng và
chân thực như chính họ
và nó còn có cả balê nữa
Chính một bài nhảy của người mập của một
công ty uy tín như thế
nói nhẹ nhàng là, đã gây tranh cãi
vì chưa một tiền lệ nào như thế trên sân
khấu nhảy đương đại
cũng như bất cứ nơi nào trên thế giới
mọi người hoài nghi
ý bạn là sao? vũ công mập?
mập cỡ như cỡ 10, cỡ 12, kiểu vậy ư?
Họ học nhảy ở đâu?
Họ có đủ sức bền cho toàn bộ chương trình
không?
nhưng, bất chấp sự nghi ngờ đó
"Không có gì để mất" cháy vé và
thành công trong Lễ hội Sydney
chúng tôi được truyền thông
đánh giá tích cực
đi lưu diễn, thắng giải và được đưa tin
bằng hơn 27 thứ tiếng
Những hình ảnh tuyệt vời của nhóm được
toàn thế giới biết đến
Tôi không thể đếm được bao nhiêu lần
những người ngoại cỡ
từng nói tôi là buổi diễn đã
thay đổi cuộc sống họ
cách nó giúp thay đổi quan hệ của họ
với chính cơ thể mình và cơ thể người khác
và nó làm họ đối đầu với
chính định kiến của họ
nhưng tất nhiên, công việc chọc tức
một số người này
không thể thiếu những kẻ chống đối
Họ vẫn luôn nói tôi tôn vinh việc béo phì
tôi nhận được những lời đe dọa giết người
đáng sợ
và sự quấy rối vì dám tập trung vào
thân hình và cuộc sống người mập
và đối xử với chúng tôi như người có
giá trị với những câu chuyện đáng được kể
họ vẫn luôn gọi tôi là
ISIS của nạn dịch béo phì
(Khán phòng cười)
một nhận xét ngớ ngẩn đến mắc cười
nhưng nó cũng chỉ ra sự hoảng sợ
cái khiếp đảm thật sự
mà nỗi sợ mập khơi dậy được.
chính nỗi sợ này đang nuôi sống ngành
công nghiệp ăn kiêng
thứ đang ngăn cản ta sống yên ổn
với thân hình chính mình
vì muốn nhìn giống bức hình sau ăn kiêng
trước khi chúng ta thực sự bắt đầu sống
vì vấn đề nghiêm trọng mà ta đều biết
nhưng không muốn nói là nỗi sợ mập
nhà hoạt động vì người mập không sợ nó
bằng cách ủng hộ quyết tâm cá nhân và sự
tôn trọng cho mọi người
chúng ta thay đổi được sự do dự trong việc
chấp nhận sự đa dạng
và bắt đầu trân trọng chính cơ thể mình
bằng vô số phương thức
Cảm ơn mọi người.
(Tiếng vỗ tay)