1
00:00:00,000 --> 00:00:06,317
É posible que os adultos fagamos
que nos medren novas neuronas?

2
00:00:07,150 --> 00:00:10,237
Aínda hai certa incertidume
sobre este asunto,

3
00:00:10,261 --> 00:00:12,871
en tanto que é unha área de
investigación moi novidosa.

4
00:00:13,569 --> 00:00:16,928
Por exemplo, falando cun
colega meu, Robert,

5
00:00:16,952 --> 00:00:18,260
un oncólogo,

6
00:00:18,284 --> 00:00:19,585
comentábame,

7
00:00:20,014 --> 00:00:21,769
"Sandrine, isto é desconcertante.

8
00:00:21,793 --> 00:00:26,107
Algúns pacientes meus, logo de saber
que están curados dun cancro

9
00:00:26,131 --> 00:00:28,528
aínda desenvolven síntomas de depresión".

10
00:00:29,520 --> 00:00:30,815
E eu respondinlle,

11
00:00:30,839 --> 00:00:33,179
"Ben, na miña opinión iso ten lóxica.


12
00:00:33,203 --> 00:00:37,741
A droga que lle dás, que frea a
proliferación das células cancerosas

13
00:00:37,765 --> 00:00:42,868
tamén frea o nacemento
de neuronas no cerebro.

14
00:00:43,820 --> 00:00:46,606
E Robert quedou a mirar para min
como se eu tolease e dixo,

15
00:00:46,630 --> 00:00:48,812
"Pero Sandrine, son pacientes adultos,

16
00:00:48,836 --> 00:00:51,408
aos adultos non nos medran
neuronas novas."

17
00:00:52,543 --> 00:00:56,209
E, para as súa sorpresa, díxenlle,
"Medránnos, si".

18
00:00:57,098 --> 00:01:01,924
E isto é o que chamamos
neuroxénese.

19
00:01:01,948 --> 00:01:03,138
[Neuroxénese]

20
00:01:03,162 --> 00:01:06,932
Pero Robert non é neurocientífico;

21
00:01:06,956 --> 00:01:11,581
e cando el estudaba Medicina
non se ensinaba o que sabemos agora:

22
00:01:11,605 --> 00:01:15,344
que o cerebro adulto pode xerar
novas células nerviosas.

23
00:01:17,217 --> 00:01:21,587
Así que Robert, como bo
científico que é

24
00:01:21,611 --> 00:01:23,310
quixo vir ao meu laboratorio

25
00:01:23,334 --> 00:01:26,158
para entender isto un pouco mellor.

26
00:01:26,881 --> 00:01:29,136
E leveino nunha visita guiada

27
00:01:29,160 --> 00:01:32,073
a unha das partes máis
excitantes do cerebro

28
00:01:32,097 --> 00:01:34,270
no que a neuroxénese se refire:

29
00:01:34,294 --> 00:01:36,382
ao hipocampo.

30
00:01:37,080 --> 00:01:40,932
Esta estrutura gris no centro do cerebro.

31
00:01:41,613 --> 00:01:44,035
E da que sabemos hai tempo

32
00:01:44,059 --> 00:01:48,824
que é importante para a aprendizaxe,
a memoria, o estado de ánimo e a emoción.

33
00:01:49,343 --> 00:01:52,390
Sen embargo, o que sabemos
só desde hai pouco

34
00:01:52,414 --> 00:01:57,072
é que é unha das únicas estruturas
do cerebro adulto

35
00:01:57,096 --> 00:01:59,746
onde se poden xerar novas neuronas.

36
00:02:00,405 --> 00:02:02,716
Se seccionamos o hipocampo

37
00:02:02,740 --> 00:02:04,008
e miramos nel con aumento,

38
00:02:04,032 --> 00:02:06,833
o que poden ver aqui en azul

39
00:02:06,857 --> 00:02:11,430
é unha neurona recén nacida
nun cerebro de rato adulto.

40
00:02:12,769 --> 00:02:15,824
No caso do cerebro humano,

41
00:02:15,848 --> 00:02:19,380
o meu colega Jonas Frisén
do Instituto Karolinska,

42
00:02:19,404 --> 00:02:25,144
ten estimado que producimos
700 neuronas novas ao día

43
00:02:25,168 --> 00:02:26,366
no hipocampo.

44
00:02:27,183 --> 00:02:28,858
Poden pensar que non son moitas,

45
00:02:28,882 --> 00:02:31,411
comparadas cos miles de millóns
de neuronas que temos.

46
00:02:31,644 --> 00:02:34,715
Pero aos cincuenta anos,

47
00:02:34,739 --> 00:02:39,415
teremos renovado todas as neuronas
desta estrutura coas que nacimos

48
00:02:39,439 --> 00:02:41,654
con neuronas nacidas sendo adultos.

49
00:02:43,248 --> 00:02:48,284
Entón, por que son importantes estas
novas neuronas e que funcións cumpren?

50
00:02:49,324 --> 00:02:53,022
Primeiro, sabemos que son importantes
para a aprendizaxe e a memoria.

51
00:02:53,046 --> 00:02:54,563
E no laboratorio temos amosado

52
00:02:54,587 --> 00:02:57,823
que se bloqueamos a capacidade
do cerebro adulto

53
00:02:57,847 --> 00:03:00,407
para producir novas neuronas no hipocampo,

54
00:03:00,431 --> 00:03:02,947
bloquéanse certas capacidades de memoria.

55
00:03:03,721 --> 00:03:10,633
E isto é especialmente novidoso e certo
no caso do recoñecemento espacial,

56
00:03:10,657 --> 00:03:13,455
ou sexa, como recorremos
o noso camiño pola cidade.

57
00:03:14,181 --> 00:03:15,657
Aínda estamos a aprender moito,

58
00:03:15,657 --> 00:03:18,770
e as neuronas son importantes
non só para a capacidade de memoria,

59
00:03:18,770 --> 00:03:21,673
senón tamén para a súa calidade.

60
00:03:21,697 --> 00:03:25,742
E son de axuda para engadir
tempo á nosa memoria

61
00:03:25,766 --> 00:03:30,448
e tamén para diferenciar entre
memorias moi parecidas, a saber:

62
00:03:30,472 --> 00:03:32,552
como atopas a túa bicicleta

63
00:03:32,576 --> 00:03:36,092
que aparcas na estación
todos os días na mesma zona,

64
00:03:36,116 --> 00:03:38,258
pero en lugares lixeiramente distintos?

65
00:03:40,068 --> 00:03:42,552
E o que é máis interesante
para o meu colega Robert

66
00:03:42,576 --> 00:03:47,438
é a investigación que estamos a facer
sobre neuroxénese e depresión.

67
00:03:48,010 --> 00:03:49,948
Así, nun modelo animal da depresión,

68
00:03:49,972 --> 00:03:53,976
temos atopado que se dá un
baixo nivel de neuroxénese.

69
00:03:54,500 --> 00:03:56,743
E cando administramos antidepresivos,

70
00:03:56,767 --> 00:04:00,221
auméntase a produción
destas novas neuronas,

71
00:04:00,245 --> 00:04:03,388
e diminúen os síntomas
de depresión

72
00:04:03,412 --> 00:04:08,872
o que establece unha relación clara
entre neuroxénese e depresión.

73
00:04:09,191 --> 00:04:13,500
Pero ademais, bloqueando só
a neuroxénese,

74
00:04:13,524 --> 00:04:16,357
bloquéase a eficacia
do antidepresivo.

75
00:04:17,714 --> 00:04:19,477
Así que para entón, Robert entendera

76
00:04:19,501 --> 00:04:23,199
que probablemente os seus
pacientes sufrían de depresión

77
00:04:23,223 --> 00:04:25,818
despois de curarse do cancro,

78
00:04:25,842 --> 00:04:30,223
porque o anticanceríxeno detivera
a xeneración de novas neuronas.

79
00:04:30,247 --> 00:04:33,875
E precísase un tempo
para xerar novas neuronas

80
00:04:33,899 --> 00:04:36,105
que acaden as súas funcións normais.

81
00:04:37,780 --> 00:04:42,189
Así, en conxunto, pensamos
que temos evidencia de abondo

82
00:04:42,213 --> 00:04:45,928
para afirmar que a neuroxénese
é unha clara alternativa

83
00:04:45,952 --> 00:04:49,566
se queremos mellorar a formación
de memorias e o estado anímico,

84
00:04:49,590 --> 00:04:53,153
ou mesmo previr o declive
asociado ao avellentamento,

85
00:04:53,177 --> 00:04:55,311
ou asociado ao estrés.

86
00:04:56,288 --> 00:04:58,019
Xa que logo, a seguinte pregunta é:

87
00:04:58,043 --> 00:05:00,217
podemos controlar a neuroxénese?

88
00:05:01,066 --> 00:05:02,257
A resposta é si.

89
00:05:02,860 --> 00:05:05,423
E agora imos facer unha pequena proba.

90
00:05:06,201 --> 00:05:09,382
Voulles indicar unha serie
de condutas e actividades,

91
00:05:09,406 --> 00:05:14,090
e vanme dicir se pensan
que aumentan a neuroxénese

92
00:05:14,114 --> 00:05:16,280
ou que a diminúen.

93
00:05:16,804 --> 00:05:17,963
Listos?

94
00:05:18,550 --> 00:05:19,709
OK, imos aló.

95
00:05:20,034 --> 00:05:21,621
Que opinan da aprendizaxe?

96
00:05:22,521 --> 00:05:23,701
Auméntaa?

97
00:05:23,725 --> 00:05:24,884
Si.

98
00:05:24,908 --> 00:05:28,694
Aprender aumentará a produción
destas novas neuronas.

99
00:05:28,718 --> 00:05:30,034
E o estrés?

100
00:05:31,431 --> 00:05:36,168
Si, o estrés diminúe a produción
de novas neuronas no hipocampo.

101
00:05:36,192 --> 00:05:37,804
Que hai da privación de sono?

102
00:05:39,375 --> 00:05:42,074
Efectivamente, diminúe a neuroxénese.

103
00:05:42,098 --> 00:05:43,319
E o sexo?

104
00:05:44,414 --> 00:05:45,566
Oh, vaia!

105
00:05:45,590 --> 00:05:46,857
(Risos)

106
00:05:46,881 --> 00:05:50,558
Si, acertaron, aumenta
a produción de novas neuronas.

107
00:05:50,558 --> 00:05:52,810
Non obstante, aquí hai que
buscar o equilibrio.

108
00:05:52,834 --> 00:05:55,047
Non queremos chegar a unha situación,

109
00:05:55,071 --> 00:05:56,999
(Risos)

110
00:05:57,023 --> 00:05:59,857
na que demasiado sexo
leve á privaciónd de sono.

111
00:05:59,881 --> 00:06:02,110
(Risos)

112
00:06:02,753 --> 00:06:04,944
E que din de facerse vello?

113
00:06:07,645 --> 00:06:11,328
A taxa de neuroxénese diminúe
ao facerse vello,

114
00:06:11,352 --> 00:06:13,098
pero aínda ocorre.

115
00:06:14,042 --> 00:06:16,233
E xa para rematar, que din de correr?

116
00:06:17,912 --> 00:06:20,721
Vou deixar que xulguen por si mesmos.

117
00:06:21,563 --> 00:06:23,359
Este é un dos primeiros estudos

118
00:06:23,383 --> 00:06:27,786
levados a cabo polo un dos meus mentores,
Rusty Gage, do Instituto Salk,

119
00:06:27,810 --> 00:06:30,084
que amosa que o ambiente
pode ter un impacto

120
00:06:30,108 --> 00:06:31,997
na produción de novas neuronas.

121
00:06:32,021 --> 00:06:36,275
Aquí poden ver unha sección
do hipocampo dun rato

122
00:06:36,299 --> 00:06:38,544
que non tiña roda de exercicio
na súa gaiola.

123
00:06:38,568 --> 00:06:42,603
Os pequenos puntos negros que ven
son novas neuronas formándose.

124
00:06:43,246 --> 00:06:48,384
E agora, poden ver a sección
do hipocampo dun rato

125
00:06:48,408 --> 00:06:51,004
con roda de exercicio na gaiola.

126
00:06:51,028 --> 00:06:52,551
Poden ver o incremento masivo

127
00:06:52,575 --> 00:06:55,548
de puntos negros que representan
novas neuronas en formación.

128
00:06:56,819 --> 00:07:00,612
Así que a actividade inflúe na neuroxénese
pero isto non é todo.

129
00:07:01,639 --> 00:07:04,286
O que comemos tamén ten efecto

130
00:07:04,310 --> 00:07:07,224
na produción de novas neuronas
no hipocampo.

131
00:07:07,248 --> 00:07:10,208
Aquí temos a mostra dunha dieta,

132
00:07:10,232 --> 00:07:13,509
de nutrintes que se teñen
demostrado eficaces.

133
00:07:13,973 --> 00:07:16,568
E voulles sinalar algúns:

134
00:07:16,592 --> 00:07:21,686
Unha restrición calórica do 20 ao 30
por cento aumenta a neuroxénese.

135
00:07:22,128 --> 00:07:25,610
O xaxún intermitente --
espaciar o tempo entre comidas --

136
00:07:25,634 --> 00:07:27,773
aumenta a neuroxénese.

137
00:07:27,797 --> 00:07:29,120
A inxesta de flavonoides,

138
00:07:29,144 --> 00:07:32,147
que se atopan no chocolate
negro ou nas arandeiras,

139
00:07:32,171 --> 00:07:33,994
aumenta a neuroxénese.

140
00:07:34,355 --> 00:07:35,861
Os ácidos graxos Omega-3,

141
00:07:35,885 --> 00:07:38,096
presentes en peixes graxos, como o salmón,

142
00:07:38,120 --> 00:07:40,558
aumentan a produción desas novas neuronas.

143
00:07:41,502 --> 00:07:45,603
Pola contra, unha dieta rica
en graxas saturadas

144
00:07:45,627 --> 00:07:48,367
ten un impacto negativo na neuroxénese.

145
00:07:49,232 --> 00:07:53,414
O etanol -- a inxesta de alcohol --
diminúe a neuroxénese.

146
00:07:53,981 --> 00:07:56,703
Sen embargo, non todo está perdido;

147
00:07:56,727 --> 00:07:59,779
o resveratrol, que se atopa no viño,

148
00:07:59,803 --> 00:08:03,294
tense demostrado que promove
a supervivencia destas novas neuronas.

149
00:08:03,708 --> 00:08:05,574
Así que a próxima vez que vaian de cea,

150
00:08:05,598 --> 00:08:09,602
poden procurar acadar ese punto
de bebida 'neutral' para a neuroxénese.

151
00:08:09,909 --> 00:08:11,966
(Risos)

152
00:08:11,966 --> 00:08:14,567
E, para rematar, deixen que apunte
unha última cousa,

153
00:08:14,591 --> 00:08:15,749
unha un tanto curiosa.

154
00:08:15,773 --> 00:08:19,668
Aos xaponeses fascínalle
as texturas das comidas,

155
00:08:19,692 --> 00:08:24,995
e tense demostrado que as dietas
blandas prexudican á neuroxénese,

156
00:08:25,019 --> 00:08:29,740
a diferenza da comida que require
masticar, ou os alimentos crocantes.

157
00:08:30,827 --> 00:08:32,620
Todos estes datos,

158
00:08:32,644 --> 00:08:35,225
para os que temos que
mirar a nivel celular,

159
00:08:35,249 --> 00:08:37,756
conseguíronse usando modelos animais.

160
00:08:38,470 --> 00:08:42,851
Pero esta dieta tamén se ten
administrado a humanos,

161
00:08:42,875 --> 00:08:49,033
e o que puidemos ver é que a dieta
modula a memoria e o estado de ánimo

162
00:08:49,057 --> 00:08:52,541
na mesma dirección que
modula a neuroxénese,

163
00:08:52,565 --> 00:08:57,322
isto é: a restrición calórica
mellora a capacidade de memoria,

164
00:08:57,346 --> 00:09:02,445
mentres que unha dieta alta en graxas
exacerba os síntomas da depresión,

165
00:09:02,469 --> 00:09:06,333
ao contrario que os ácidos graxos Omega-3,
que incrementan a neuroxénese,

166
00:09:06,357 --> 00:09:10,540
e tamén axudan a diminuír
os síntomas depresivos.

167
00:09:11,643 --> 00:09:16,460
Así que nós pensamos que o efecto da dieta

168
00:09:16,484 --> 00:09:20,079
na saúde mental, a memoria
e o estado de ánimo,

169
00:09:20,103 --> 00:09:24,575
está realmente mediado pola produción
de novas neuronas no hipocampo.

170
00:09:24,994 --> 00:09:26,914
E non é só o que comemos,

171
00:09:26,938 --> 00:09:30,003
tamén é a textura dos alimentos,
cándo os comes

172
00:09:30,027 --> 00:09:31,851
e a cantidade deles que inxires.

173
00:09:33,841 --> 00:09:37,874
Pola nosa banda -- os neurocientíficos
interesados na neuroxénese --

174
00:09:37,898 --> 00:09:41,563
precisamos entender mellor
a función destas novas neuronas,

175
00:09:41,587 --> 00:09:45,571
e como poder controlar a súa
supervivencia e a súa produción.

176
00:09:45,896 --> 00:09:50,435
Tamén temos que atopar a forma de protexer
a neuroxénese dos pacientes de Robert.

177
00:09:51,271 --> 00:09:52,648
E pola súa banda,

178
00:09:52,672 --> 00:09:55,102
déixoos a cargo da súa propia neuroxénese.

179
00:09:55,691 --> 00:09:56,849
Grazas.

180
00:09:56,873 --> 00:10:02,636
(Aplausos)

181
00:10:02,646 --> 00:10:05,188
Margaret Heffernan:
Estupenda investigación, Sandrine.

182
00:10:05,212 --> 00:10:07,457
Teño que dicirche que vés
de cambiame a vida.

183
00:10:07,481 --> 00:10:09,259
Vou comer un montón de arandeiras.

184
00:10:09,283 --> 00:10:10,830
Sandrine Thuret: Moi ben.

185
00:10:11,528 --> 00:10:13,972
MH: Interésame moito o de correr.

186
00:10:14,869 --> 00:10:16,520
Teño que correr?

187
00:10:17,368 --> 00:10:20,010
Ou vale calquera exercicio aeróbico,

188
00:10:20,034 --> 00:10:21,639
que leve osíxeno ao cerebro?

189
00:10:21,663 --> 00:10:23,798
Sirve calquera clase de exercicio intenso?

190
00:10:24,101 --> 00:10:25,838
ST: Polo de agora,

191
00:10:25,862 --> 00:10:29,102
non podemos dicir con seguridade
se é correr en sí,

192
00:10:29,126 --> 00:10:34,163
pero penso que calquera cousa
que aumente a produción

193
00:10:34,187 --> 00:10:37,267
ou o fluxo de sangue ao cerebro,

194
00:10:37,291 --> 00:10:38,893
debería ser beneficiosa.

195
00:10:39,103 --> 00:10:41,980
MH: Entón non teño que ter
unha roda de exercicio na oficina?

196
00:10:42,004 --> 00:10:43,167
ST: Non, non fai falla!

197
00:10:43,191 --> 00:10:45,284
MH: Uf, que alivio! É marabilloso.

198
00:10:45,308 --> 00:10:47,061
Sandrine Thuret, moitas grazas.

199
00:10:47,085 --> 00:10:48,354
ST: Grazas a ti, Margaret.

200
00:10:48,354 --> 00:10:50,976
(Aplausos)