WEBVTT

00:00:01.936 --> 00:00:06.647
Μπορούμε ως ενήλικες 
να αναπτύξουμε νέα νευρικά κύτταρα;

00:00:07.150 --> 00:00:10.297
Υπάρχει ακόμη σύγχυση 
γύρω από αυτή την ερώτηση,

00:00:10.297 --> 00:00:13.041
καθώς είναι ένα σχετικά νέο πεδίο μελέτης.

00:00:13.569 --> 00:00:16.252
Για παράδειγμα, μιλούσα με έναν συνάδερφο,

00:00:16.252 --> 00:00:18.300
τον Ρόμπερτ, που είναι ογκολόγος,

00:00:18.300 --> 00:00:19.695
και μου έλεγε,

00:00:20.014 --> 00:00:21.879
«Σαντρίν, κάτι μας προβληματίζει.

00:00:21.879 --> 00:00:26.147
Κάποιοι ασθενείς μου, που τους είπαμε
ότι θεραπεύτηκε ο καρκίνος τους,

00:00:26.147 --> 00:00:28.878
ακόμη εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης».

00:00:29.520 --> 00:00:30.835
Και του απάντησα,

00:00:30.839 --> 00:00:33.209
«Από την πλευρά μου φαίνεται λογικό.

00:00:33.209 --> 00:00:37.725
Το φάρμακο που αναστέλλει
τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων

00:00:37.725 --> 00:00:43.058
αναστέλλει επίσης τη γέννηση 
νέων νευρώνων στον εγκέφαλό τους».

00:00:43.820 --> 00:00:46.590
Ο Ρόμπερτ με κοίταξε 
σαν να ήμουν τρελή και είπε,

00:00:46.590 --> 00:00:48.796
«Μα, Σαντρίν, είναι ενήλικες ασθενείς -

00:00:48.796 --> 00:00:51.778
στους ενήλικες δεν γεννιούνται
νέα νευρικά κύτταρα».

00:00:52.543 --> 00:00:56.549
Έμεινε άναυδος όταν του είπα,
«Στην πραγματικότητα γεννιούνται».

00:00:57.098 --> 00:01:01.878
Είναι ένα φαινόμενο 
που αποκαλούμε νευρογένεση.

NOTE Paragraph

00:01:01.878 --> 00:01:03.198
[Νευρογένεση]

NOTE Paragraph

00:01:03.198 --> 00:01:06.916
Ο Ρόμπερτ βέβαια 
δεν είναι νευροεπιστήμονας,

00:01:06.916 --> 00:01:11.591
και όταν ήταν στην Ιατρική 
δεν διδάχθηκε όσα γνωρίζουμε τώρα -

00:01:11.591 --> 00:01:15.544
ότι το μυαλό του ενήλικα μπορεί 
να αναπτύξει νέα νευρικά κύτταρα.

00:01:17.217 --> 00:01:21.521
Έτσι ο Ρόμπερτ, καθώς είναι καλός γιατρός,

00:01:21.521 --> 00:01:23.350
θέλησε να έρθει στο εργαστήριό μου

00:01:23.350 --> 00:01:26.348
για να κατανοήσει το θέμα λίγο καλύτερα.

00:01:26.881 --> 00:01:29.120
Και τον ξενάγησα

00:01:29.120 --> 00:01:32.123
σε ένα από τα πιο συναρπαστικά 
μέρη του εγκεφάλου,

00:01:32.123 --> 00:01:34.234
όσον αφορά τη νευρογένεση -

00:01:34.234 --> 00:01:36.452
και αυτός είναι ο ιππόκαμπος.

00:01:37.080 --> 00:01:41.042
Είναι αυτή λοιπόν η γκρίζα δομή 
στο κέντρο του εγκεφάλου.

00:01:41.613 --> 00:01:43.999
Και γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό

00:01:43.999 --> 00:01:48.824
πως είναι απαραίτητη για τη μάθηση, 
τη μνήμη, τη διάθεση και το συναίσθημα.

00:01:49.343 --> 00:01:52.354
Παρόλα αυτά, πιο πρόσφατα μάθαμε

00:01:52.354 --> 00:01:57.046
ότι είναι μια από τις μοναδικές δομές 
του εγκεφάλου στον ενήλικα

00:01:57.046 --> 00:01:59.836
όπου μπορούν να γεννηθούν νέοι νευρώνες.

00:02:00.405 --> 00:02:02.710
Και αν κάνουμε μια τομή στον ιππόκαμπο

00:02:02.710 --> 00:02:03.972
και εστιάσουμε,

00:02:03.972 --> 00:02:06.873
αυτό που βλέπετε με μπλε

00:02:06.873 --> 00:02:11.430
είναι ένας νεοφυής νευρώνας 
στον εγκέφαλο ενός ενήλικα ποντικού.

00:02:12.769 --> 00:02:15.828
Άρα, όσον αφορά τον ανθρώπινο εγκέφαλο -

00:02:15.828 --> 00:02:19.374
ο συνάδελφος Γιόνας Φρίσεν 
στο πανεπιστήμιο Καρολίνσκα

00:02:19.374 --> 00:02:25.098
έχει υπολογίσει ότι παράγουμε 
700 νέους νευρώνες κάθε μέρα

00:02:25.098 --> 00:02:26.516
μέσα στον ιππόκαμπο.

00:02:27.183 --> 00:02:28.792
Μπορεί να μην φαίνονται πολλοί,

00:02:28.792 --> 00:02:31.594
σε σχέση με τα δισεκατομμύρια
των νευρώνων που έχουμε.

00:02:31.594 --> 00:02:34.715
Αλλά μέχρι να φτάσουμε στην ηλικία των 50,

00:02:34.739 --> 00:02:39.369
θα έχουμε αλλάξει όλοι τους νευρώνες
με τους οποίους γεννηθήκαμε

00:02:39.369 --> 00:02:42.244
με νευρώνες γεννημένους 
στην ενήλικη ζωή μας.

NOTE Paragraph

00:02:43.248 --> 00:02:48.414
Γιατί είναι σημαντικοί αυτοί οι νευρώνες 
και ποιες είναι οι λειτουργίες τους;

00:02:49.324 --> 00:02:52.986
Κατ' αρχάς ξέρουμε ότι είναι σημαντικοί 
για τη μάθηση και τη μνήμη.

00:02:52.986 --> 00:02:54.633
Και στο εργαστήριο αποδείξαμε

00:02:54.633 --> 00:02:57.843
ότι αν μπλοκάρουμε την ικανότητα
του ανθρώπινου εγκεφάλου

00:02:57.847 --> 00:03:00.467
να παράγει νέους νευρώνες στον ιππόκαμπο,

00:03:00.467 --> 00:03:03.087
τότε μπλοκάρουμε 
ορισμένες ικανότητες της μνήμης.

00:03:03.721 --> 00:03:10.587
Και πρόσφατα μάθαμε ότι αυτό ισχύει 
ειδικά για την αναγνώριση του χώρου -

00:03:10.587 --> 00:03:13.705
όπως ας πούμε όταν βρίσκεις
τον δρόμο σου μέσα στην πόλη.

NOTE Paragraph

00:03:14.181 --> 00:03:15.583
Ακόμη μαθαίνουμε πολλά,

00:03:15.583 --> 00:03:18.986
και οι νευρώνες δεν είναι σημαντικοί
μόνο για την ικανότητα της μνήμης,

00:03:18.986 --> 00:03:21.667
αλλά και για την ποιότητα της μνήμης.

00:03:21.667 --> 00:03:25.736
Και θα ήταν χρήσιμοι για να προσθέσουν 
χρόνο στη μνήμη μας

00:03:25.736 --> 00:03:30.412
και θα βοηθήσουν να διαφοροποιήσουμε 
παρόμοιες μνήμες όπως:

00:03:30.412 --> 00:03:32.592
πώς βρίσκεις το ποδήλατό σου

00:03:32.592 --> 00:03:36.212
που παρκάρεις στον σταθμό 
κάθε μέρα στο ίδιο μέρος,

00:03:36.212 --> 00:03:38.578
αλλά σε μια λίγο διαφορετική θέση;

NOTE Paragraph

00:03:40.068 --> 00:03:42.556
Πιο ενδιαφέρουσα φάνηκε 
στον συνάδελφο Ρόμπερτ

00:03:42.556 --> 00:03:47.578
η έρευνα που κάνουμε 
περί νευρογένεσης και κατάθλιψης.

00:03:47.900 --> 00:03:50.408
Σε μοντέλο για την κατάθλιψη
που εφαρμόστηκε σε ζώα,

00:03:50.408 --> 00:03:54.106
είδαμε ότι έχουμε 
χαμηλότερα επίπεδα νευρογένεσης.

00:03:54.500 --> 00:03:56.737
Και αν χορηγήσουμε αντικαταθλιπτικά,

00:03:56.737 --> 00:04:00.185
τότε αυξάνουμε την παραγωγή νέων νευρώνων,

00:04:00.185 --> 00:04:03.418
μειώνουμε τα συμπτώματα της κατάθλιψης,

00:04:03.418 --> 00:04:09.002
κι έτσι διαπιστώνουμε ξεκάθαρη σχέση 
μεταξύ νευρογένεσης και κατάθλιψης.

00:04:09.191 --> 00:04:13.404
Επιπλέον όμως, αν απλά 
μπλοκάρεις τη νευρογένεση,

00:04:13.404 --> 00:04:16.787
τότε μπλοκάρεις και την αποδοτικότητα
του αντικαταθλιπτικού.

00:04:17.714 --> 00:04:19.577
Έως τότε ο Ρόμπερτ είχε καταλάβει

00:04:19.577 --> 00:04:23.269
ότι πιθανότατα οι ασθενείς του 
υπέφεραν από κατάθλιψη

00:04:23.269 --> 00:04:25.858
ακόμη και αφού θεραπεύτηκαν 
από τον καρκίνο,

00:04:25.858 --> 00:04:30.197
επειδή το φάρμακο είχε αναστείλει 
τη δημιουργία νέων νευρώνων.

00:04:30.197 --> 00:04:33.809
Θα χρειαστεί χρόνος 
για τη δημιουργία νέων νευρώνων

00:04:33.809 --> 00:04:36.515
που επιβλέπουν φυσικές λειτουργίες.

NOTE Paragraph

00:04:37.780 --> 00:04:42.249
Έτσι, ως κλάδος πιστεύουμε 
ότι έχουμε αρκετές ενδείξεις

00:04:42.249 --> 00:04:45.968
για να πούμε ότι η νευρογένεση 
θα πρέπει να είναι ο βασικός μας στόχος

00:04:45.968 --> 00:04:49.616
εάν θέλουμε να βελτιώσουμε 
το σχηματισμό μνήμης ή τη διάθεση,

00:04:49.616 --> 00:04:53.203
ή ακόμη να προλάβουμε την μείωση 
που σχετίζεται με τη γήρανση

00:04:53.203 --> 00:04:55.311
ή με το στρες.

NOTE Paragraph

00:04:56.288 --> 00:04:58.013
Έτσι η επόμενη ερώτηση είναι:

00:04:58.013 --> 00:05:00.477
Μπορούμε να ελέγξουμε τη νευρογένεση;

00:05:01.066 --> 00:05:02.367
Η απάντηση είναι, ναι.

00:05:02.860 --> 00:05:05.553
Και τώρα θα κάνουμε ένα μικρό κουίζ.

00:05:06.201 --> 00:05:09.462
Θα σας δώσω μια ομάδα 
συμπεριφορών και δραστηριοτήτων,

00:05:09.462 --> 00:05:14.140
και θα μου πείτε αν πιστεύετε 
ότι θα αυξήσουν τη νευρογένεση

00:05:14.140 --> 00:05:16.610
ή αν θα τη μειώσουν.

00:05:16.804 --> 00:05:18.063
Είμαστε έτοιμοι;

00:05:18.550 --> 00:05:19.889
Εντάξει, πάμε.

NOTE Paragraph

00:05:20.034 --> 00:05:21.821
Τι λέτε για τη μάθηση;

00:05:22.521 --> 00:05:23.771
Αυξάνει;

00:05:23.771 --> 00:05:24.634
Ναι.

00:05:24.634 --> 00:05:28.694
Η μάθηση θα αυξήσει 
την παραγωγή νέων νευρώνων.

NOTE Paragraph

00:05:28.718 --> 00:05:30.264
Τι λέτε για το στρες?

00:05:31.431 --> 00:05:36.248
Ναι, το στρες θα μειώσει την παραγωγή 
νευρώνων στον ιππόκαμπο.

NOTE Paragraph

00:05:36.248 --> 00:05:38.234
Και η στέρηση ύπνου;

00:05:39.375 --> 00:05:42.144
Πράγματι θα μειώσει τη νευρογένεση.

NOTE Paragraph

00:05:42.144 --> 00:05:43.319
Το σεξ;

00:05:44.414 --> 00:05:45.616
Ουάου!

NOTE Paragraph

00:05:45.616 --> 00:05:46.851
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:05:46.851 --> 00:05:50.608
Ναι, έχετε δίκιο, 
θα αυξήσει την παραγωγή νευρώνων.

00:05:50.608 --> 00:05:52.794
Ωστόσο, εδώ είναι θέμα ισορροπίας.

00:05:52.794 --> 00:05:55.077
Δεν θέλουμε να καταλήξουμε σε κατάσταση -

NOTE Paragraph

00:05:55.077 --> 00:05:56.913
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:05:56.913 --> 00:05:59.857
όπου το πολύ σεξ 
θα οδηγήσει σε στέρηση ύπνου.

NOTE Paragraph

00:05:59.861 --> 00:06:02.110
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:06:02.753 --> 00:06:05.184
Τι πιστεύετε για τη γήρανση.

00:06:07.645 --> 00:06:11.302
Το επίπεδο νευρογένεσης 
μειώνεται καθώς γερνάμε,

00:06:11.302 --> 00:06:13.318
αλλά ακόμη υφίσταται.

NOTE Paragraph

00:06:14.042 --> 00:06:16.313
Τέλος, τι λέτε για το τρέξιμο;

00:06:17.912 --> 00:06:20.871
Θα σας αφήσω να το κρίνετε μόνοι σας.

NOTE Paragraph

00:06:21.563 --> 00:06:23.429
Είναι μία από τις πρώτες μελέτες

00:06:23.429 --> 00:06:27.826
που έκανε ένας από τους μέντορές μου,
ο Ράστι Γκέιτζ στο Ινστιτούτο Σάλκ,

00:06:27.826 --> 00:06:29.294
που δείχνει ότι το περιβάλλον

00:06:29.294 --> 00:06:32.037
μπορεί να έχει επίδραση
στην παραγωγή νέων νευρώνων.

00:06:32.037 --> 00:06:36.305
Κι εδώ βλέπετε μια τομή 
του ιππόκαμπου σε ένα ποντίκι

00:06:36.305 --> 00:06:38.584
που δεν είχε κυλιόμενο τροχό 
στο κλουβί του.

00:06:38.584 --> 00:06:42.803
και οι μικρές μαύρες κουκκίδες 
που βλέπετε είναι νεοφυείς νευρώνες.

00:06:43.246 --> 00:06:47.328
Τώρα βλέπετε τομή του ιππόκαμπου

00:06:47.328 --> 00:06:50.978
σε ποντίκι που είχε 
κυλιόμενο τροχό στο κλουβί του.

00:06:50.978 --> 00:06:52.591
Έτσι βλέπετε την τεράστια αύξηση

00:06:52.591 --> 00:06:55.958
στους νέους μελλοντικούς νευρώνες.

NOTE Paragraph

00:06:56.819 --> 00:07:00.882
Έτσι η δραστηριότητα επηρεάζει 
τη νευρογένεση αλλά όχι μόνο.

00:07:01.639 --> 00:07:04.210
Ό,τι τρώτε έχει αντίκτυπο

00:07:04.210 --> 00:07:07.198
στην παραγωγή νέων νευρώνων 
στον ιππόκαμπο.

00:07:07.198 --> 00:07:10.192
Εδώ έχουμε δείγμα διατροφής

00:07:10.192 --> 00:07:13.669
με θρεπτικά συστατικά που φάνηκαν
να έχουν αύξηση της απόδοσης.

00:07:13.973 --> 00:07:16.512
Θα σας τονίσω μόνο μερικά:

00:07:16.832 --> 00:07:21.916
Περιορισμός των θερμίδων κατά 20-30% 
θα αυξήσει τη νευρογένεση.

00:07:22.128 --> 00:07:25.594
Τα κανονικά διαστήματα μεταξύ των γευμάτων

00:07:25.594 --> 00:07:27.757
θα αυξήσουν τη νευρογένεση.

00:07:27.757 --> 00:07:29.150
Η πρόσληψη φλαβονοειδών,

00:07:29.150 --> 00:07:32.121
που περιέχονται στη μαύρη 
σοκολάτα ή στα βατόμουρα,

00:07:32.121 --> 00:07:34.194
θα αυξήσει τη νευρογένεση.

00:07:34.355 --> 00:07:35.855
Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα,

00:07:35.855 --> 00:07:38.080
που βρίσκουμε σε λιπαρά ψάρια,
όπως ο σολομός,

00:07:38.080 --> 00:07:40.818
θα αυξήσουν την παραγωγή 
αυτών των νευρώνων.

00:07:41.502 --> 00:07:45.587
Αντίθετα, διατροφή πλούσια 
σε κεκορεσμένα λιπαρά

00:07:45.587 --> 00:07:48.757
θα έχει αρνητική επίδραση στη νευρογένεση.

00:07:49.232 --> 00:07:53.594
Η αιθανόλη -η πρόσληψη αλκοόλ- 
θα μειώσει τη νευρογένεση.

00:07:53.981 --> 00:07:56.677
Ωστόσο, δε χάνονται όλα·

00:07:56.677 --> 00:07:59.819
Η ρεζερβατρόλη,
που βρίσκεται στο κόκκινο κρασί,

00:07:59.819 --> 00:08:03.414
έδειξε ότι προάγει 
την επιβίωση των νέων νευρώνων.

00:08:03.648 --> 00:08:05.744
Έτσι την επόμενη φορά 
που θα πάτε σε πάρτι

00:08:05.744 --> 00:08:09.782
μάλλον πρέπει να προτιμήσετε αυτό
το «ουδέτερο για τη νευρογένεση» ποτό.

NOTE Paragraph

00:08:09.909 --> 00:08:11.732
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:08:12.066 --> 00:08:14.541
Να σας δείξω και ένα τελευταίο -

00:08:14.541 --> 00:08:15.789
ένα ιδιόμορφο.

00:08:15.789 --> 00:08:19.642
Οι Γιαπωνέζοι εντυπωσιάζονται 
από την υφή των τροφών

00:08:19.642 --> 00:08:24.979
και απέδειξαν ότι όντως οι μαλακές τροφές 
μειώνουν τη νευρογένεση

00:08:24.979 --> 00:08:30.100
σε αντίθεση με τις τροφές που απαιτούν 
μάσηση, ή οι τραγανές τροφές.

NOTE Paragraph

00:08:30.827 --> 00:08:32.614
Όλα λοιπόν αυτά τα δεδομένα,

00:08:32.614 --> 00:08:35.209
που ερευνούμε σε κυτταρικό επίπεδο,

00:08:35.209 --> 00:08:37.936
προήλθαν από τη χρήση ζωικών μοντέλων.

00:08:38.470 --> 00:08:42.815
Αυτή η διατροφή όμως εφαρμόστηκε 
και σε ανθρώπους που συμμετείχαν,

00:08:42.815 --> 00:08:49.017
και είδαμε ότι η τροφή 
έχει στη μνήμη και τη διάθεση

00:08:49.017 --> 00:08:52.571
ανάλογη επίδραση όπως και στη νευρογένεση,

00:08:52.571 --> 00:08:57.316
δηλαδή: μείωση θερμίδων 
θα βελτιώσει την ικανότητα μνήμης,

00:08:57.316 --> 00:09:02.439
ενώ διατροφή με υψηλά λιπαρά 
χειροτερεύει τα συμπτώματα της κατάθλιψης

00:09:02.439 --> 00:09:06.403
αντίθετα με τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, 
που αυξάνουν τη νευρογένεση,

00:09:06.403 --> 00:09:10.820
και επίσης βοηθούν να μειώσουμε 
τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

00:09:11.643 --> 00:09:16.414
Έτσι πιστεύουμε
ότι η επίδραση της διατροφής

00:09:16.414 --> 00:09:20.043
στην πνευματική υγεία,
στη μνήμη και τη διάθεση

00:09:20.043 --> 00:09:24.715
ουσιαστικά παρεμβαίνει στην παραγωγή 
νέων νευρώνων στον ιππόκαμπο.

00:09:24.994 --> 00:09:26.954
Και δεν είναι μόνον ό,τι τρώτε

00:09:26.954 --> 00:09:29.187
αλλά επίσης η υφή του φαγητού,

00:09:29.187 --> 00:09:32.191
πότε το τρώτε και πόσο από αυτό τρώτε.

NOTE Paragraph

00:09:33.841 --> 00:09:37.848
Από την πλευρά μας, οι νευροεπιστήμονες 
που ερευνούμε τη νευρογένεση,

00:09:37.848 --> 00:09:41.633
πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα 
τη λειτουργία αυτών των νευρώνων,

00:09:41.633 --> 00:09:45.776
και πώς μπορούμε να ελέγξουμε 
την επιβίωση και την παραγωγή τους.

00:09:45.776 --> 00:09:50.765
και να βρούμε τρόπο να προστατεύσουμε 
τη νευρογένεση στους ασθενείς του Ρόμπερτ.

00:09:51.271 --> 00:09:52.622
Από τη δική σας πλευρά -

00:09:52.622 --> 00:09:55.422
αφήνω εσάς να φροντίσετε 
για τη δική σας νευρογένεση.

NOTE Paragraph

00:09:55.585 --> 00:09:56.603
Σας ευχαριστώ.

NOTE Paragraph

00:09:56.603 --> 00:09:58.302
(Χειροκρότημα)

NOTE Paragraph

00:10:02.856 --> 00:10:05.188
Μάργκρετ Χέφερναν: 
Φανταστική έρευνα, Σαντρίν.

00:10:05.188 --> 00:10:07.433
Σου είπα ότι μου άλλαξες τη ζωή -

00:10:07.433 --> 00:10:09.211
τώρα τρώω πολλά βατόμουρα.

NOTE Paragraph

00:10:09.211 --> 00:10:10.918
Σαντρίν Τουρέ: Πολύ καλά.

NOTE Paragraph

00:10:11.528 --> 00:10:14.052
ΜΧ: Πραγματικά με ενδιαφέρει 
αυτό με το τρέξιμο.

00:10:14.869 --> 00:10:16.690
Πρέπει να τρέχω;

00:10:17.368 --> 00:10:20.010
Ή αρκεί και η αεροβική γυμναστική,

00:10:20.010 --> 00:10:21.615
να στέλνει οξυγόνο στον εγκέφαλο;

00:10:21.615 --> 00:10:24.100
Κάνει κάθε είδος έντονης εξάσκησης;

NOTE Paragraph

00:10:24.101 --> 00:10:25.838
ΣΤ: Προς το παρόν,

00:10:25.838 --> 00:10:29.078
δεν μπορούμε να πούμε 
ότι είναι το ίδιο το τρέξιμο

00:10:29.078 --> 00:10:34.115
αλλά οτιδήποτε αυξάνει την παραγωγή -

00:10:35.075 --> 00:10:37.195
ή αυξάνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο

00:10:37.195 --> 00:10:39.247
θα είναι επωφελές.

NOTE Paragraph

00:10:39.253 --> 00:10:41.710
ΜΧ: Να μην βάλω λοιπόν 
κυλιόμενο τροχό στο γραφείο;

NOTE Paragraph

00:10:41.710 --> 00:10:42.723
ΣΤ: Όχι, μην βάλεις!

NOTE Paragraph

00:10:42.723 --> 00:10:45.046
ΜΧ: Τι ανακούφιση! Θαυμάσια.

00:10:45.046 --> 00:10:46.809
Σαντρίν Τουρέ, σ' ευχαριστούμε πολύ.

NOTE Paragraph

00:10:46.809 --> 00:10:47.978
ΣΤ: Ευχαριστώ, Μάργκρετ.

NOTE Paragraph

00:10:47.978 --> 00:10:49.226
(Χειροκρότημα)