1
00:00:00,817 --> 00:00:03,651
Chris Anderson: Ông có một điều gì đó
của một thần đồng toán học .

2
00:00:03,675 --> 00:00:06,739
Ngài đã dạy ở Harvard 
và MIT khi còn rất trẻ.

3
00:00:06,763 --> 00:00:08,953
Và sau đó NSA liên hệ với ông

4
00:00:09,464 --> 00:00:10,668
Chuyện đó là như thế nào?

5
00:00:11,207 --> 00:00:15,130
Jim Simons: à NSA - đó là Hội đồng an ninh quốc gia

6
00:00:15,154 --> 00:00:17,123
họ không thực sự liên hệ với tôi.

7
00:00:17,465 --> 00:00:21,939
Họ có một hoạt động ở Princeton,
nơi họ thuê các nhà toán học

8
00:00:21,963 --> 00:00:24,905
để giải các mật mã
và những thứ như vậy

9
00:00:25,294 --> 00:00:26,966
Và tôi biết về hoạt động này.

10
00:00:27,315 --> 00:00:29,495
Và họ có một chính sách rất tốt,

11
00:00:29,519 --> 00:00:33,369
vì bạn có thể có một nửa thời gian
làm toán học của riêng bạn,

12
00:00:33,393 --> 00:00:36,877
và ít nhất nửa thời gian còn lại
làm công việc của họ.

13
00:00:37,559 --> 00:00:39,033
Và họ trả thù lao khá lắm.

14
00:00:39,057 --> 00:00:42,108
Vì vậy thật là khó cưỡng lại điều này.

15
00:00:42,132 --> 00:00:44,044
Vì vậy, tôi đã tới đó.

16
00:00:44,068 --> 00:00:45,406
CA: Ông từng là một người giải mật mã.

17
00:00:45,430 --> 00:00:46,596
JS: Đúng vậy, tôi đã từng.

18
00:00:46,620 --> 00:00:47,777
CA: Cho đến khi ông bị sa thải.

19
00:00:47,801 --> 00:00:49,384
JS: Ồ vâng, tôi bị sa thải. Đúng vậy.

20
00:00:49,408 --> 00:00:50,653
CA: Sao lại như vậy?

21
00:00:51,280 --> 00:00:52,613
JS: Sao lại như vậy ấy hả?

22
00:00:53,611 --> 00:00:58,567
Tôi bị sa thải, bởi vì,
à,lúc đó đang có chiến tranh ở Việt Nam,

23
00:00:58,591 --> 00:01:04,329
ông chủ của các ông chủ trong tổ chức 
cũng là một người hâm mộ chiến tranh

24
00:01:04,353 --> 00:01:08,748
đã viết một bài báo trên tờ New York Times,
một câu chuyện trên trang bìa,

25
00:01:08,772 --> 00:01:10,542
về việc làm thể nào để chiến thắng ở Việt Nam.

26
00:01:10,566 --> 00:01:13,695
Và tôi thì không thích chiến tranh,
tôi nghĩ nó thật ngu xuẩn.

27
00:01:13,719 --> 00:01:16,384
Và tôi đã viết một lá thư cho tờ Times,
tờ báo mà họ đã xuất bản,

28
00:01:16,408 --> 00:01:20,422
nói rằng không phải tất cả mọi người
làm việc cho Maxwell Taylor,

29
00:01:20,446 --> 00:01:25,132
nếu ai đó nhớ cái tên này,
đồng ý với quan điểm của ông ta.

30
00:01:25,553 --> 00:01:27,211
Và tôi đã đưa ra quan điểm cá nhân...

31
00:01:27,235 --> 00:01:29,399
CA: À, vâng. Tôi có thể thấy điều này có thể

32
00:01:29,423 --> 00:01:31,978
JS:...khác với những gì General Taylor nói.

33
00:01:32,002 --> 00:01:33,908
Nhưng đến cuối cùng,không ai nói gì cả.

34
00:01:33,932 --> 00:01:37,633
Nhưng sau đó, lúc đó tôi đang 29 tuổi,
có một người đến gần,

35
00:01:37,657 --> 00:01:40,745
và nói rằng cậu ấy là phóng viên
của tạp chí Newsweek

36
00:01:40,769 --> 00:01:46,136
và cậu ấy muốn phỏng vấn tôi
và hỏi tôi đang làm gì với quan điểm đó.

37
00:01:46,160 --> 00:01:50,059
Và tôi đã nói với cậu ấy,"tôi hầu như đang
giải quyết các bài toán của mình,

38
00:01:50,083 --> 00:01:53,456
và khi chiến tranh kết thúc,
tôi gần như sẽ làm việc cho họ."

39
00:01:54,123 --> 00:01:56,948
tôi đã làm một việc thông minh nhất
từ trước đến giờ vào ngày hôm đó

40
00:01:56,972 --> 00:02:01,129
Tôi nói với ông chủ của tôi rằng
tôi đã có một cuộc phỏng vấn.

41
00:02:01,153 --> 00:02:02,612
Và ông ấy nói, " Cậu đã nói gì?"

42
00:02:02,636 --> 00:02:04,102
Và tôi kể lại cho ông ấy nghe.

43
00:02:04,126 --> 00:02:06,441
Và sau đó ông ấy nói,
"Tôi phải gọi điện cho Taylor."

44
00:02:06,465 --> 00:02:08,842
Ông ấy đã gọi cho Taylor, mất 10 phút.

45
00:02:08,866 --> 00:02:11,128
Tôi bị sa thải 5 phút sau đó.

46
00:02:11,590 --> 00:02:12,812
CA: Vâng.

47
00:02:12,836 --> 00:02:13,987
JS: Nhưng điều này không tệ đâu.

48
00:02:14,011 --> 00:02:16,504
CA: Nó không tệ,
bởi vì ông đã tới Stony Brook,

49
00:02:16,528 --> 00:02:19,661
và tiếp tục công việc toán học của mình.

50
00:02:19,685 --> 00:02:22,137
Ông bắt đầu làm việc 
với người đàn ông này.

51
00:02:22,161 --> 00:02:23,325
Đó là ai vậy?

52
00:02:24,352 --> 00:02:25,764
JS: À, đó là [ Shiing- Shen] Chern.

53
00:02:25,788 --> 00:02:28,892
Chern là một trong những nhà toán học
giỏi nhất trong thế kỉ.

54
00:02:28,916 --> 00:02:34,149
Tôi biết ông ấy 
khi còn là thạc sĩ ở Berkeley.

55
00:02:34,173 --> 00:02:36,044
Và tôi có một vài ý tưởng,

56
00:02:36,068 --> 00:02:38,515
tôi mang chúng đến cho ông ấy
và ông ấy thích chúng.

57
00:02:38,539 --> 00:02:45,165
chúng tôi đã làm công việc này cùng nhau
mà bạn có thể xem ở trên đây.

58
00:02:45,189 --> 00:02:46,339
Chính là nó.

59
00:02:47,198 --> 00:02:50,804
CA: Các ông đã công bố công trình vĩ đại nhất
cùng với nhau.

60
00:02:50,828 --> 00:02:54,066
Ông có thể giải thích công việc như thế nào 
được không ạ?

61
00:02:55,028 --> 00:02:56,186
JS: Không được.

62
00:02:56,210 --> 00:02:58,484
(Cười lớn)

63
00:02:58,966 --> 00:03:01,030
JS: Ý tôi là, tôi có thể giải thích
cho một ai đó.

64
00:03:01,054 --> 00:03:03,129
(Cười lớn)

65
00:03:03,153 --> 00:03:05,017
CA: Vậy giải thích cái này thì sao ạ?

66
00:03:05,041 --> 00:03:07,770
JS: Không nhiều đâu.
Không nhiều người đâu.

67
00:03:09,144 --> 00:03:11,958
CA: Tôi nghĩ rằng ông có thể cho tôi biết
ta có thể làm gì với mặt cầu này,

68
00:03:11,982 --> 00:03:13,844
hãy bắt đầu từ đây.

69
00:03:13,868 --> 00:03:17,468
JS: Ồ, đúng như vậy
nhưng tôi sẽ không nói về công việc đó đâu

70
00:03:17,492 --> 00:03:20,692
Nó có một vài điều để làm cùng,
nhưng trước khi chúng tôi làm được

71
00:03:20,716 --> 00:03:24,256
Đó thực sự là toán học.

72
00:03:24,280 --> 00:03:26,772
Tôi đã rất hạnh phúc khi thực hiện nó, 
Chern cũng vậy.

73
00:03:27,910 --> 00:03:32,086
Nó thậm chí bắt đầu với một vài tập con
mà bây giờ đã mở rộng hơn.

74
00:03:32,638 --> 00:03:37,932
Nhưng, thú vị hơn,
điều này xảy ra khi áp dụng vào Vật lí,

75
00:03:37,956 --> 00:03:42,251
về những điều chúng ta không biết--
ít nhất là tôi không biết gì về vật lí,

76
00:03:42,275 --> 00:03:44,557
và tôi không nghĩ rằng Chern
biết nhiều hơn tôi là mấy.

77
00:03:44,581 --> 00:03:48,544
Và trong khoảng 10 năm 
sau khi công trình được công bố,

78
00:03:48,568 --> 00:03:53,048
một người tên là Ed Witten ở Princeton
bắt đầu áp dụng nó vào lí thuyết dây

79
00:03:53,072 --> 00:03:57,924
và những người ở Nga bắt đầu áp dụng nó
vào một thứ tên là" chất rắn."

80
00:03:57,948 --> 00:04:02,841
Ngày nay, những thứ đó được gọi là 
định luật Chern-Simons bất biến

81
00:04:02,865 --> 00:04:04,730
đã được áp dụng rất nhiều trong vật lí.

82
00:04:04,754 --> 00:04:05,928
Và điều đó thật kì diệu.

83
00:04:05,952 --> 00:04:07,317
Chúng tôi không biết gì về Vật lí.

84
00:04:07,714 --> 00:04:10,568
Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng
công trình này có thể áp dụng vào vật lí.

85
00:04:10,592 --> 00:04:14,380
Nhưng đó là toán học-
bạn không thể đoán được nó đang đi đến đâu.

86
00:04:14,404 --> 00:04:15,896
CA: Thật không thể tin được.

87
00:04:15,920 --> 00:04:20,284
Chúng ta đang nói về sự tiến hóa
làm thay đổi suy nghĩ của con người như thế nào

88
00:04:20,308 --> 00:04:22,816
rằng họ có thể hoặc không thể
nhận thức được sự thật.

89
00:04:22,840 --> 00:04:26,153
bằng một cách nào đó, bạn đi lên
với một lí thuyết toán học,

90
00:04:26,177 --> 00:04:28,025
mà không biết gì về vật lí,

91
00:04:28,049 --> 00:04:30,547
khám phá ra hai thập kỉ sau
nó đang được áp dụng

92
00:04:30,571 --> 00:04:33,602
để miêu tả một cách sâu sắc
thế giới vật lí thực tế.

93
00:04:33,626 --> 00:04:34,779
Sao chuyện này có thể xảy ra?

94
00:04:34,803 --> 00:04:35,960
JS: Có Chúa mới biết được.

95
00:04:35,984 --> 00:04:38,094
(Cười lớn)

96
00:04:38,849 --> 00:04:41,999
Nhưng có một nhà Vật lí học nổi tiếng
tên là [Eugene] Wigner,

97
00:04:42,023 --> 00:04:47,611
ông ấy đã viết một bài luận
về những hiệu quả bất hợp lí của toán học.

98
00:04:47,635 --> 00:04:51,587
Bằng cách nào đó, toán học,
bắt nguồn từ thế giới thực

99
00:04:51,611 --> 00:04:56,606
theo cách nào đó--chúng ta học đếm,
đo đạc, mọi người đều có thể làm được-

100
00:04:56,630 --> 00:04:58,460
và sau đó thì nó tự phát triển.

101
00:04:58,976 --> 00:05:01,817
Nhưng thường thì nó quay trở lại ban đầu
để tiết kiệm thời gian.

102
00:05:02,293 --> 00:05:04,471
Thuyết tương đối là một ví dụ.

103
00:05:04,495 --> 00:05:07,612
[Hermann] Minkowski có khối hình học này,
và Einstein đã nhận ra,

104
00:05:07,636 --> 00:05:11,483
"Xem này! Đây là một thứ mà tôi có thể 
kiểm nghiệm thuyết tương đối"

105
00:05:11,507 --> 00:05:14,619
Do vậy, bạn không bao giờ biết được.
Đó là một bí mật.

106
00:05:15,056 --> 00:05:16,273
Đó là một bí mật.

107
00:05:16,297 --> 00:05:19,593
CA: Chúng ta có ở đây
một bài toán sáng tạo

108
00:05:19,617 --> 00:05:20,959
Hãy nói về bài toán này.

109
00:05:20,983 --> 00:05:26,907
JS: Quả bóng đó-là một hình cầu,
và có một lưới sắt bao quanh nó--

110
00:05:26,931 --> 00:05:28,504
nhìn xem, những hình vuông đó.

111
00:05:30,697 --> 00:05:35,603
Điều tôi đang chỉ ra ở đây
được quan sát bởi [Leonhard] Euler,

112
00:05:35,627 --> 00:05:37,881
một nhà toán học vĩ đại
vào những năm 1770.

113
00:05:38,223 --> 00:05:43,404
Và nó dần dần trở thành
một lĩnh vực quan trọng trong toán học:

114
00:05:43,428 --> 00:05:45,762
tô pô đại số, hình học.

115
00:05:47,039 --> 00:05:51,403
Bài viết trên đó có nguồn gốc
từ những vấn đề này.

116
00:05:51,427 --> 00:05:53,261
Và vấn đề đó đây:

117
00:05:53,285 --> 00:05:57,737
nó có 8 đỉnh,
12 cạnh, 6 mặt.

118
00:05:57,761 --> 00:06:01,591
Và nếu bạn nhìn nó ở một mặt khác-
lấy các đỉnh trừ các cạnh cộng các mặt

119
00:06:01,615 --> 00:06:02,767
bạn được 2.

120
00:06:02,791 --> 00:06:05,010
Ok, ồ, 2. Đó là một con số đẹp.

121
00:06:05,034 --> 00:06:09,282
Đây là một cách khác để làm --
có 3 hình tam giác bao trùm

122
00:06:09,306 --> 00:06:13,883
nó có 12 đỉnh và 30 cạnh

123
00:06:13,907 --> 00:06:18,102
và 20 mặt, 20 ngói

124
00:06:18,576 --> 00:06:23,167
và các đỉnh trừ các cạnh
công các mặt vẫn bằng 2.

125
00:06:23,191 --> 00:06:26,038
Và thực ra, bạn có thể giải bài toán
theo nhiều cách khác nữa

126
00:06:26,062 --> 00:06:29,460
che cái này đi với những thứ như là
các đa giác và các hình tam giác

127
00:06:29,484 --> 00:06:30,804
và trộn chúng lại với nhau.

128
00:06:30,828 --> 00:06:34,107
Và bạn lấy các đỉnh trừ các cạnh
cộng các mặt-- vẫn sẽ bằng 2.

129
00:06:34,131 --> 00:06:35,742
Đây là một hình khối khác.

130
00:06:36,480 --> 00:06:41,730
Đây là một hình xuyến, hoặc bề mặt 
của chiếc bánh donut: 16 đỉnh

131
00:06:41,754 --> 00:06:45,998
được phủ lên bởi những hình chữ nhật,
32 cạnh, 16 mặt.

132
00:06:46,530 --> 00:06:49,214
Các đỉnh trừ các cạnh có kết quả là 0.

133
00:06:49,238 --> 00:06:50,713
Nó sẽ luôn cho kết quả bằng 0.

134
00:06:50,737 --> 00:06:55,047
Mỗi lần bạn phủ lên vòng xuyến
những hình vuông hoặc hình tam giác

135
00:06:55,071 --> 00:06:59,006
hoặc bất cứ thứ gì như vậy
kết quả vẫn bằng 0.

136
00:07:00,514 --> 00:07:02,904
Vì vậy, nó được gọi là 
tính chất Euler.

137
00:07:02,928 --> 00:07:06,377
Và đó là thứ được gọi là 
tô pô bất biến.

138
00:07:06,849 --> 00:07:08,005
Nó khá là thú vị.

139
00:07:08,029 --> 00:07:10,820
Dù bạn làm cách nào đi nữa,
bạn sẽ luôn nhận đươc kết quả như nhau.

140
00:07:10,844 --> 00:07:17,143
Đó là bước tiến mạnh mẽ đầu tiên
từ giữa những năm 1700,

141
00:07:17,167 --> 00:07:20,936
đến cái đích mà bây giờ được gọi là
tô pô đại số.

142
00:07:20,960 --> 00:07:23,943
CA: và công việc của ông
là tiếp nhận ý tưởng này và phát triển nó

143
00:07:23,967 --> 00:07:26,416
đến lý thuyết không gian cao hơn,

144
00:07:26,440 --> 00:07:29,528
vật thể không gian cao hơn,
và tìm thấy những vật bất biến mới?

145
00:07:29,552 --> 00:07:34,195
JS: Những thứ đó đã là những 
vật thể bất biến trong không gian cao hơn:

146
00:07:34,219 --> 00:07:38,676
các lớp học Pontryagin-
thực ra là các lớp học của Chern.

147
00:07:38,700 --> 00:07:42,248
Có một loạt các loại vật thể bất biến.

148
00:07:42,272 --> 00:07:46,407
Tôi đã gặp khó khăn khi làm việc
với một trong số chúng

149
00:07:46,431 --> 00:07:50,634
và sắp xếp chúng thành một tổ hợp,

150
00:07:50,658 --> 00:07:53,680
thay vì làm theo cách thông thường,

151
00:07:53,704 --> 00:07:58,063
và dẫn đến công việc này
chúng tôi đã phát hiện ra một số thứ mới

152
00:07:58,087 --> 00:08:01,588
Nhưng nếu nó không phải vì Mr.Euler-

153
00:08:01,612 --> 00:08:05,593
người đã viết gần 70 cuốn sách về toán học

154
00:08:05,617 --> 00:08:07,348
và có 13 người con,

155
00:08:07,372 --> 00:08:13,814
người mà ông sẽ bế trên đùi 
khi đang viết sách--

156
00:08:13,838 --> 00:08:19,612
nếu không phải vì Mr.Euler, có thể
sẽ không có những vật thể bất biến này

157
00:08:20,157 --> 00:08:24,254
CA: OK, ít nhất điều đó mang lại
cơ hội được thưởng thức tài năng này.

158
00:08:24,804 --> 00:08:26,347
Hãy nói về Renaissance.

159
00:08:26,371 --> 00:08:32,227
Vì ông đã nhận được trí tuệ tuyệt vời
và trở thành nhà giải mã tại NSA,

160
00:08:32,251 --> 00:08:35,480
ông bắt đầu trở thành một nhà giải mã
trong ngành công nghiệp tài chính,

161
00:08:35,504 --> 00:08:38,194
tôi nghĩ rằng ông có thể không mua
lý thuyết thị trường hiệu quả.

162
00:08:38,218 --> 00:08:44,605
Bằng cách nào đó ông đã tìm ra cách
tạo ra lợi nhuận đáng kinh ngạc trong hơn 2 thập kỉ qua.

163
00:08:44,629 --> 00:08:46,300
Điều này đã giải thích cho tôi,

164
00:08:46,324 --> 00:08:49,823
điều đáng chú ý về những gì ông đã làm
đó không chỉ là về số lượng lợi nhuận,

165
00:08:49,847 --> 00:08:53,730
mà ông đã lấy chúng với sự biến động thấp 
một cách đáng kinh ngạc và rủi ro,

166
00:08:53,754 --> 00:08:55,578
so với những quỹ đầu tư khác.

167
00:08:55,602 --> 00:08:57,531
Ông đã làm như thế nào vậy, Jim?

168
00:08:58,071 --> 00:09:02,182
JS: tôi đã làm điều này 
với những con người tuyệt vời.

169
00:09:02,206 --> 00:09:06,162
Khi tôi bắt đầu giao dịch,
tôi đã thấy hơi mệt mỏi với toán học.

170
00:09:06,186 --> 00:09:10,109
Tôi đã khoảng 30 tuổi,
tôi có một ít tiền.

171
00:09:10,133 --> 00:09:12,642
Tôi bắt đầu kinh doanh
và mọi thứ đều ổn.

172
00:09:13,063 --> 00:09:15,811
Tôi đã kiếm được khá nhiều tiền
nhờ may mắn.

173
00:09:15,835 --> 00:09:17,501
Ý tôi là, tôi nghĩ thực sự là nhờ may mắn

174
00:09:17,525 --> 00:09:19,634
Đó chắc chắn không phải là toán học.

175
00:09:19,658 --> 00:09:23,489
Nhưng nhìn vào những dữ liệu
sau một thời gian tôi đã nhận ra:

176
00:09:23,513 --> 00:09:26,066
nó giống nhau ở một vài cấu trúc.

177
00:09:26,090 --> 00:09:29,787
Và tôi đã tuyển một vài nhà toán học,
chúng tôi bắt đầu dựng một số mô hình

178
00:09:29,811 --> 00:09:34,076
chỉ là một số thứ như chúng tôi đã làm
khi còn ở IDA [Viện Phân tích Quốc phòng]

179
00:09:34,100 --> 00:09:36,933
Bạn viết một thuật toán,
bạn thử nghiệm nó trên máy tính.

180
00:09:36,957 --> 00:09:39,123
Liệu nó có chạy được không? 
Nó không làm việc được à? Cứ như vậy.

181
00:09:39,443 --> 00:09:40,922
CA: Chúng ta có thể xem cái này
một chút không ạ?

182
00:09:40,946 --> 00:09:45,487
Bởi vì ở đây có một đồ thị điển hình
cho một số mặt hàng.

183
00:09:46,487 --> 00:09:50,528
Tôi nhìn vào nó, và tôi nói, "Đó chỉ là 
sự ngẫu nhiên,đi lên và đi xuống

184
00:09:50,552 --> 00:09:53,414
có thể có xu hướng tăng nhẹ
trong toàn bộ khoảng thời gian."

185
00:09:53,438 --> 00:09:55,551
Ông giao dịch thế nào khi nhìn vào đó.

186
00:09:55,575 --> 00:09:57,901
và nhìn thấy thứ gì đó không chỉ
là một sự ngẫu nhiên?

187
00:09:57,925 --> 00:10:01,172
JS: Ngày xưa-- đây là một đồ thị
được sử dụng từ lâu rồi,

188
00:10:01,196 --> 00:10:05,480
hàng hóa và tiền tệ
có một xu hướng nhất định.

189
00:10:05,504 --> 00:10:11,559
Không nhất thiết là xu hướng 
như ở đây,mà còn là xu hướng theo giai đoạn.

190
00:10:11,583 --> 00:10:15,639
Và nếu bạn đã quyết định, OK,
tôi sẽ dự đoán ngày hôm nay,

191
00:10:15,663 --> 00:10:20,631
bởi sự dịch chuyển trung bình 
trong vòng 20 ngày qua.

192
00:10:20,655 --> 00:10:23,762
có thể đó là một dự đoán đúng,
và tôi sẽ kiếm được tiền,

193
00:10:23,786 --> 00:10:29,394
Và thực sự, nhiều năm trước
hệ thống như thế này có thể hoạt động

194
00:10:29,418 --> 00:10:31,809
không chuẩn xác lắm, nhưng nó 
có thể hoạt động được.

195
00:10:31,833 --> 00:10:34,342
Bạn có thể kiếm được tiền, bạn có thể
thua lỗ, bạn kiếm được tiền.

196
00:10:34,366 --> 00:10:36,564
Nhưng đây là giá trị của một năm,

197
00:10:36,588 --> 00:10:40,829
và bạn có thể kiếm được tiền
trong giai đoạn này.

198
00:10:41,884 --> 00:10:43,842
Đó là một hệ thống có từ rất lâu rồi.

199
00:10:44,525 --> 00:10:48,054
CA: Vậy ông có thể kiểm nghiệm
một loạt độ dài của các xu hướng trong khoảng thời gian

200
00:10:48,078 --> 00:10:50,514
và nhìn thấy có hay không, ví dụ,

201
00:10:50,538 --> 00:10:54,019
xu hướng kéo dài 10 ngày hoặc 15 ngày
được dự đoán những gì xảy ra tiếp theo.

202
00:10:54,043 --> 00:11:00,805
JS: Chắc chắn rồi, anh có thể thử tất cả
những thứ đó và xem cái nào hoạt động tốt nhất.

203
00:11:01,515 --> 00:11:04,865
Xu hướng kéo theo đã trở nên
tuyệt vời vào những năm 60,

204
00:11:04,889 --> 00:11:07,021
và khá ổn vào những năm 70.

205
00:11:07,045 --> 00:11:08,918
Đến những năm 80 thì 
không còn được như vậy.

206
00:11:08,942 --> 00:11:11,759
CA: Vì mọi người đều có thể làm được như vậy.

207
00:11:11,783 --> 00:11:14,565
Làm thế nào để ông luôn dẫn đầu
trong tình huống này?

208
00:11:15,046 --> 00:11:21,178
JS: Chúng tôi dẫn đầu 
bằng cách tìm cách thức tiếp cận khác--

209
00:11:21,202 --> 00:11:23,943
phương pháp tiếp cận ngắn hạn
đến một mức nào đó.

210
00:11:25,107 --> 00:11:28,454
Thực ra là thu thập
một lượng dữ liệu lớn--

211
00:11:28,478 --> 00:11:32,056
và chúng tôi phải thu thập chúng 
bằng tay vào những ngày đầu tiên.

212
00:11:32,080 --> 00:11:35,546
Chúng tôi đến Cục Dự trữ liên bang
và sao chép lịch sử lãi suất

213
00:11:35,570 --> 00:11:38,835
và những thứ như vậy,
bởi vì nó không có trên máy tính.

214
00:11:38,859 --> 00:11:40,502
Chúng tôi đã lấy được rất nhiều dữ liệu.

215
00:11:40,526 --> 00:11:44,686
Và những người cực kì thông minh-
đó chính là chìa khóa.

216
00:11:45,463 --> 00:11:49,239
Tôi thực sự không biết cách
làm thế nào để thuê nhân viên làm những giao dịch cơ bản.

217
00:11:49,749 --> 00:11:52,698
Tôi đã thuê một vài người- 
một số thì kiếm tiền,một số thì không.

218
00:11:52,722 --> 00:11:54,602
Làm kinh doanh không thể tránh 
được điều này.

219
00:11:54,626 --> 00:11:56,668
Nhưng tôi không biết làm thế nào
để thuê những nhà khoa học

220
00:11:56,692 --> 00:12:00,081
vì tôi có một vài thị hiếu riêng
trong ngành này.

221
00:12:00,105 --> 00:12:01,943
Đó chính là điều chúng tôi đã làm.

222
00:12:01,967 --> 00:12:05,198
Và dẫn dần những mô hình này
trở nên tốt hơn, tốt hơn,

223
00:12:05,222 --> 00:12:06,557
tốt hơn và tốt hơn.

224
00:12:06,581 --> 00:12:09,795
CA: Ông được tín nhiệm bởi 
những việc gây chú ý khi ở Renaissance.

225
00:12:09,819 --> 00:12:12,420
đó là xây dựng nên văn hóa này,
những con người này,

226
00:12:12,444 --> 00:12:15,586
những người không phải thuê 
bằng súng, những người có thể bị lừa bởi tiền bạc.

227
00:12:15,610 --> 00:12:19,522
Mục tiêu của họ
là làm việc với toán học và khoa học.

228
00:12:19,860 --> 00:12:22,259
JS: Tôi hy vọng điều đó có thể
trở thành sự thật.

229
00:12:22,283 --> 00:12:25,863
Nhưng vẫn có một số là vì tiền.

230
00:12:25,887 --> 00:12:27,280
CA: Họ đã kiếm được rất nhiều tiền.

231
00:12:27,304 --> 00:12:29,841
JS: Tôi không thể nói rằng
không có ai đến làm là vì tiền.

232
00:12:29,865 --> 00:12:32,118
Tôi nghĩ rất nhiều người 
đến làm là vì tiền.

233
00:12:32,142 --> 00:12:34,163
Nhưng họ cũng nghĩ nó thú vị.

234
00:12:34,187 --> 00:12:36,675
CA: Vậy "máy học" có vai trò gì
trong tất cả việc này?

235
00:12:36,699 --> 00:12:39,763
JS: Theo một cách nào đó,
điều chúng tôi làm chính là "máy học".

236
00:12:40,879 --> 00:12:47,170
Bạn xem xét rất nhiều dữ liệu, và bạn 
thử mô phỏng theo các chương trình khác nhau,

237
00:12:47,194 --> 00:12:49,376
đến khi dữ liệu đó trở nên chuẩn xác hơn.

238
00:12:49,400 --> 00:12:53,167
Không cần thiết phải xem xét chúng lại
như cách chúng ta thường làm.

239
00:12:53,191 --> 00:12:55,500
Nhưng nó có hiệu quả.

240
00:12:56,150 --> 00:13:00,209
CA: Vậy những chương trình dự đoán
khác nhau này có thể khá thoải mái và bất ngờ.

241
00:13:00,233 --> 00:13:02,147
Ý tôi là, chúng ta đang xem xét 
mọi thứ phải không?

242
00:13:02,171 --> 00:13:05,488
Chúng ta xem thời tiết,
độ dài của những bộ váy, quan điểm chính trị.

243
00:13:05,512 --> 00:13:08,349
JS: Đúng vậy, độ dài của những bộ váy
là điều chúng tôi chưa thử làm.

244
00:13:08,373 --> 00:13:10,430
CA: Những thứ như thế nào?

245
00:13:10,454 --> 00:13:11,612
JS: Ồ, tất cả mọi thứ,

246
00:13:11,636 --> 00:13:14,900
Những thứ như lúa mạch cho cối xay 
ngoại trừ chiều dài của đường viền.

247
00:13:16,852 --> 00:13:19,152
Thời tiết, báo cáo hàng năm,

248
00:13:19,176 --> 00:13:23,908
báo cáo quý, dữ liệu lịch sử của chúng, 
các cuốn sách, bạn đặt tên cho nó.

249
00:13:23,932 --> 00:13:25,083
Bất kể thứ gì.

250
00:13:25,107 --> 00:13:27,728
Chúng tôi lấy hàng Terabytes dữ liệu
một ngày.

251
00:13:27,752 --> 00:13:31,876
Và dự trữ nó và masage nó
và khiến cho nó sẵn sàng để phân tích.

252
00:13:33,446 --> 00:13:34,828
Anh đang tìm kiếm điều khác thường.

253
00:13:34,852 --> 00:13:37,805
Anh tìm kiếm - như anh vừa nói,

254
00:13:37,829 --> 00:13:40,281
Giả thuyết thị trường hiệu quả 
là không chính xác,

255
00:13:40,305 --> 00:13:43,772
CA: Nhưng một điều khác thường bất kì
có thể chỉ là một sự ngẫu nhiên.

256
00:13:43,796 --> 00:13:47,454
Vậy, điều bí mật ở đây là chỉ nhìn vào
những điều khác thường,

257
00:13:47,478 --> 00:13:48,806
và nhìn xem khi nào thì chúng kết hợp với nhau?

258
00:13:49,238 --> 00:13:52,451
JS: Bất kì một sự khác thường nào
đều có thể chỉ là ngẫu nhiên;

259
00:13:52,475 --> 00:13:55,514
tuy nhiên, nếu bạn nhìn đủ lượng dữ liệu 
anh có thể nói rằng không phải như vậy.

260
00:13:55,538 --> 00:14:00,488
Anh có thể nhìn ra điều khác thường
kéo dài trong một thời gian vừa đủ--

261
00:14:00,512 --> 00:14:05,487
khả năng là một sự ngẫu nhiên không cao.

262
00:14:05,511 --> 00:14:10,369
Nhưng một lúc sau chúng có thể mờ dần; những điều khác thường có thể biến mất.


263
00:14:10,393 --> 00:14:12,813
Vì vậy anh phải luôn đặt việc kinh doanh
lên hàng đầu.

264
00:14:12,837 --> 00:14:15,509
CA: Rất nhiều người trông chờ vào
những quỹ đầu tư công nghiệp hiện nay

265
00:14:15,533 --> 00:14:19,931
và khá là sốc về chúng,

266
00:14:19,955 --> 00:14:22,127
bởi lợi nhuận có thể kiếm ra từ đó,

267
00:14:22,151 --> 00:14:24,396
và bởi bao nhiêu tài năng 
đang tiếp cận chúng.

268
00:14:25,523 --> 00:14:29,529
Anh đã bao giờ từng nghi ngại
về nền công nghiệp đó,

269
00:14:29,553 --> 00:14:31,967
và có thể là ngành tài chính 
công nghiệp nói chung chưa?

270
00:14:31,991 --> 00:14:34,695
Đại loại như đang trên một con tàu đang chạy--

271
00:14:34,719 --> 00:14:38,749
Tôi không biết nữa--
đang giúp gia tăng sự bất bình đẳng?

272
00:14:38,773 --> 00:14:42,604
Anh đấu tranh thế nào cho những gì đang xảy ra với nền công nghiệp quỹ đầu tư?

273
00:14:42,628 --> 00:14:45,236
JS: tôi nghĩ rằng trong 3
hay 4 năm trước,

274
00:14:45,260 --> 00:14:47,363
quỹ đầu tư chưa thực sự làm tốt lắm.

275
00:14:47,387 --> 00:14:48,787
Chúng ta đã làm nên điều kì diệu,

276
00:14:48,811 --> 00:14:52,812
nhưng tổng thể nền công nghiệp 
quỹ đầu tư chưa thực sự tuyệt vời lắm.

277
00:14:52,836 --> 00:14:57,738
Thị trường chứng khoán đang phát triển
lớn mạnh như mọi người đã biết,

278
00:14:57,762 --> 00:15:01,207
và tỷ lệ giá thu về cũng tăng.

279
00:15:01,231 --> 00:15:04,294
Vì vậy lợi nhuận khổng lồ 
cuối cùng cũng được tạo ra--

280
00:15:04,318 --> 00:15:07,668
xem nào, 5 hay 6 năm nữa--
sẽ không còn được tạo ra bởi quỹ đầu tư.

281
00:15:08,458 --> 00:15:11,679
Mọi người sẽ hỏi tôi rằng,
" Quỹ đầu tư là gì?"

282
00:15:11,703 --> 00:15:13,963
Và tôi sẽ nói rằng, " 1 và 20."

283
00:15:13,987 --> 00:15:17,553
Nghĩa là-- bây giờ là 2 và 20--

284
00:15:17,577 --> 00:15:20,930
2% phí cố định
và 20% lợi nhuận.

285
00:15:20,954 --> 00:15:23,306
Quỹ đầu tư là tất cả
nhiều loại khác nhau.

286
00:15:23,330 --> 00:15:26,569
CA: Có tin đồn là bạn phải trả
phí cao hơn như vậy một chút.

287
00:15:27,339 --> 00:15:30,420
JS: Chúng tôi tính phí cao nhất
thế giới trong một thời điểm.

288
00:15:30,444 --> 00:15:33,670
5 và 44, là mức phí của chúng tôi.

289
00:15:33,694 --> 00:15:35,092
CA: 5 và 44.

290
00:15:35,116 --> 00:15:38,350
Vậy là 5% cố định,
44% lợi nhuận.

291
00:15:38,374 --> 00:15:41,157
Ông vẫn khiến nhà đầu tư
đầu tư một lượng tiền lớn.

292
00:15:41,181 --> 00:15:42,633
JS: Chúng tôi mang lại lợi nhuận cao,
vâng đúng vậy.

293
00:15:42,657 --> 00:15:45,657
Mọi người đều giận điên lên:
"Sao ông có thể tính phí cao như vậy?"

294
00:15:45,681 --> 00:15:47,308
Tôi nói, " Ok, vậy anh có thể rút lui."

295
00:15:47,332 --> 00:15:50,150
Nhưng "Làm thế nào để tôi nhận được 
nhiều hơn?" mọi người đều vậy.

296
00:15:50,174 --> 00:15:51,678
(Cười lớn)

297
00:15:51,702 --> 00:15:54,142
Nhưng tại một thời điểm nhất định,
tôi nghĩ là tôi đã nói rồi,

298
00:15:54,166 --> 00:15:59,341
chúng tôi mua lại tất cả khoản đầu tư
vì đó là năng lực của quỹ.

299
00:15:59,365 --> 00:16:02,069
CA: Nhưng chúng ta có nên lo lăng
về ngành công nghiệp quỹ đầu tư

300
00:16:02,093 --> 00:16:07,531
thu hút quá nhiều những nhà toán học
đại tài trên thế giới và nhiều tài năng khác

301
00:16:07,555 --> 00:16:10,793
để làm việc này, và ngược lại 
với những vấn đề khác trên thế giới?

302
00:16:10,817 --> 00:16:12,746
JS: Ồ, không phải mỗi toán học thôi đâu.

303
00:16:12,770 --> 00:16:15,449
Chúng tôi thuê cả nhà thiên văn học,
vật lí học và những thứ kiểu như vậy.

304
00:16:15,833 --> 00:16:18,264
Tôi không nghĩ rằng chúng tôi
nên lo lắng quá về điều này.

305
00:16:18,288 --> 00:16:21,430
Đây vẫn chỉ là một nền công nghiệp
có quy mô khá nhỏ.

306
00:16:21,454 --> 00:16:27,451
Và thật ra, mang khoa học
vào lĩnh vực đầu tư

307
00:16:27,475 --> 00:16:29,634
là đang cải thiện lĩnh vực đó.

308
00:16:29,658 --> 00:16:33,728
Nó làm giảm thiểu sự biến động,
gia tăng tính thanh khoản.

309
00:16:33,752 --> 00:16:36,941
Sự lan rộng còn hạn hẹp bởi vì
mọi người đang giao dịch những thứ như vậy.

310
00:16:36,965 --> 00:16:42,041
Tôi không quá lo lắng về việc Einstein 
sẽ đi tới và bắt đầu đầu tư.

311
00:16:42,478 --> 00:16:46,642
CA: Ông đang thực sự đầu tư, mặc dù,

312
00:16:46,666 --> 00:16:50,400
ở phía bên kia của chuỗi cung ứng--

313
00:16:50,424 --> 00:16:54,528
thật ra là ông đang thúc đẩy
toán học trên toàn nước Mỹ.

314
00:16:54,552 --> 00:16:56,417
Đây là vợ của ông, bà Marilyn.

315
00:16:56,441 --> 00:17:01,197
Hai ông bà đang làm công tác từ thiện.

316
00:17:01,221 --> 00:17:02,384
Hãy nói cho tôi về công việc này đi ạ.

317
00:17:02,408 --> 00:17:06,057
JS: Ồ, Marilyn bắt đầu--

318
00:17:06,081 --> 00:17:09,528
bà ấy đang kia kìa,
bà vợ xinh đẹp của tôi--

319
00:17:09,552 --> 00:17:12,524
bà ấy bắt đầu xây dựng quỹ từ thiện
từ khoảng 20 năm trước.

320
00:17:12,548 --> 00:17:13,699
Tôi nghĩ là vào năm 1994.

321
00:17:13,723 --> 00:17:15,818
Tôi cho là vào năm 1993 nhưng bà ấy
nói là năm 1994,

322
00:17:15,842 --> 00:17:18,413
một trong hai năm đó thôi.

323
00:17:18,437 --> 00:17:20,572
(Cười lớn)

324
00:17:20,596 --> 00:17:27,315
Chúng tôi bắt đầu xây dựng quỹ,
đơn giản là để đưa cho tổ chức từ thiện.

325
00:17:28,346 --> 00:17:30,853
Bà ấy giữ lại những cuốn sách, và cứ như vậy.

326
00:17:30,877 --> 00:17:37,591
Lúc đó chúng tôi không nghĩ gì nhiều
nhưng dần dần có một khả năng xuất hiện

327
00:17:37,615 --> 00:17:43,119
nghĩa là tập trung vào toán học và
khoa học, tập trung vào nghiên cứu cơ bản nhất.

328
00:17:43,569 --> 00:17:46,341
Và đó chính là việc chúng tôi đã làm.

329
00:17:46,365 --> 00:17:52,720
Khoảng 6 năm trước, tôi rời 
Renaissance và làm việc cho quỹ.

330
00:17:52,744 --> 00:17:54,315
Đó là điều chúng tôi làm.

331
00:17:54,339 --> 00:17:57,248
CA: Và Toán học đối với nước Mỹ
chỉ đơn thuần là đào tạo

332
00:17:57,272 --> 00:17:59,910
những giáo viên dạy toán 
trên khắp cả nước,

333
00:17:59,934 --> 00:18:03,736
cho họ có thêm thu nhập,
cho họ sự ủng hộ và dạy dỗ.

334
00:18:03,760 --> 00:18:06,811
Và người ta đang thực sự cố gắng
để làm cho nó có hiệu quả hơn

335
00:18:06,835 --> 00:18:09,436
và biến chúng thành
lời kêu gọi để giáo viên có thể mong chờ

336
00:18:09,460 --> 00:18:14,250
JS: Vâng--thay vì loại bỏ
những giáo viên tồi,

337
00:18:14,274 --> 00:18:19,127
trong đó có vấn đề về đạo đức
thông qua tổ chức giáo dục,


338
00:18:19,151 --> 00:18:21,592
đặc biệt là trong toán học
và khoa học,

339
00:18:21,616 --> 00:18:27,746
chúng ta tập trung vào việc tán dương 
những giáo viên tốt, trao cho họ chức vị.

340
00:18:27,770 --> 00:18:30,701
Vâng, chúng ta trả thêm thu nhập cho họ
15,000 đô một năm.

341
00:18:30,725 --> 00:18:35,192
Chúng ta có 800 giáo viên dạy toán 
và khoa học ở New York 
tại các trường công

342
00:18:35,216 --> 00:18:37,030
như là một phần thiết yếu.

343
00:18:37,054 --> 00:18:40,740
Họ có một tinh thần tuyệt với.

344
00:18:40,764 --> 00:18:43,270
Họ làm việc trong lĩnh vực này.

345
00:18:43,294 --> 00:18:46,189
Năm sau, sẽ có 1,000
và sẽ là 10%

346
00:18:46,213 --> 00:18:49,757
giáo viên toán và khoa học
ở New York tại các trường công.

347
00:18:49,781 --> 00:18:55,686
(Vỗ tay).

348
00:18:55,710 --> 00:18:59,120
CA: Jim, đây là một dự án tự thiện khác 
mà ông đang ủng hộ:

349
00:18:59,144 --> 00:19:01,541
Tìm kiếm những giá trị cốt lõi
trong cuộc sống, tôi nghĩ vậy.

350
00:19:01,565 --> 00:19:03,012
Chúng ta đang tìm kiếm điều gì ở đây?

351
00:19:03,536 --> 00:19:05,418
JS:Ồ, tôi sẽ giữ điều đó đến giây phút cuối cùng.

352
00:19:05,442 --> 00:19:07,604
Và tôi sẽ nói với anh
anh đang nhìn vào thứ gì.

353
00:19:07,628 --> 00:19:10,684
Nguồn gốc của cuộc sống
là một câu hỏi hay.

354
00:19:10,708 --> 00:19:12,241
Làm thế nào chúng ta có thể
đạt đến mức này?

355
00:19:13,170 --> 00:19:14,941
Ồ, có hai câu hỏi như thế này:

356
00:19:14,965 --> 00:19:20,833
Một, từ địa chất học đến sinh học
là theo con đường nào--

357
00:19:20,857 --> 00:19:22,238
làm thế nào chúng ta đến đây?

358
00:19:22,262 --> 00:19:24,626
Và một câu hỏi nữa,
Chúng ta bắt đầu với cái gì?

359
00:19:24,650 --> 00:19:27,752
Nếu có, chúng ta làm việc với thứ gì
trên con đường này?

360
00:19:27,776 --> 00:19:30,837
Đây là hai câu hỏi thực sự
thực sự rất thú vị.

361
00:19:31,773 --> 00:19:37,607
Câu hỏi đầu tiên là một con đường 
quanh co để đi từ địa chất tới RNA ( một phân tử polyme tương tự như DNA)

362
00:19:37,631 --> 00:19:39,889
hoặc cái gì đó tương tự như vậy--
làm sao chúng hoạt động được?

363
00:19:39,913 --> 00:19:42,301
Và câu hỏi còn lại,
Chúng ta phải làm gì với chúng?

364
00:19:42,325 --> 00:19:44,096
Nhiều hơn chúng ta nghĩ đấy.

365
00:19:44,120 --> 00:19:48,963
Vậy những gì chúng ta thấy ở đây 
là một ngôi sao đang hình thành.

366
00:19:49,836 --> 00:19:53,261
Bây giờ, hàng năm trong dải ngân hà 
Milky Way, có 100 tỷ ngôi sao,

367
00:19:53,285 --> 00:19:55,780
có 2 ngôi sao mới được tạo ra.

368
00:19:55,804 --> 00:19:58,274
Đừng hỏi tôi làm thế nào,
nhưng chúng được tạo ra.

369
00:19:58,298 --> 00:20:01,378
Phải mất hàng triệu năm 
để hình thành trọn vẹn.

370
00:20:02,132 --> 00:20:04,308
Vì vậy, trong một trạng thái ổn định,

371
00:20:04,332 --> 00:20:08,180
có khoảng 2 triệu ngôi sao
đang hình thành bất kì lúc nào.

372
00:20:08,204 --> 00:20:11,662
Có một cái ở đâu đó
cũng đang trong giai đoạn nguội dần này

373
00:20:12,067 --> 00:20:15,003
Và xung quanh nó
là một vòng tròn,

374
00:20:15,027 --> 00:20:16,525
có bụi và một số thứ khác nữa.

375
00:20:17,479 --> 00:20:20,502
Và nó có thể sẽ hình thành hệ Mặt trời,
hoặc bất kì thứ gì khác.

376
00:20:20,526 --> 00:20:22,702
Nhưng vấn đề là--

377
00:20:22,726 --> 00:20:29,074
trong đám bụi xung quanh 
ngôi sao mới hình thành này

378
00:20:29,098 --> 00:20:35,133
đã tìm ra, hiện nay,
lượng phân tử hữu cơ đáng kể.

379
00:20:35,958 --> 00:20:42,097
Các phân tử này không những
là mêtan,foócmanđêhít, xianít

380
00:20:42,121 --> 00:20:48,638
chúng là những khối xây dựng--
những hạt giống, sau này sẽ là sự sống.

381
00:20:49,136 --> 00:20:51,828
Vì vậy, chúng có thể là ví dụ điển hình.

382
00:20:52,395 --> 00:20:59,329
Điển hình như các hành tình 
xung quanh vũ trụ

383
00:20:59,353 --> 00:21:02,965
bắt đầu từ một vài
những khối xây dựng cơ bản này.

384
00:21:03,830 --> 00:21:06,545
Vậy nghĩa là 
sự sống sẽ tồn tại ở khắp nơi?

385
00:21:06,569 --> 00:21:07,933
Có thể lắm chứ.

386
00:21:07,957 --> 00:21:12,084
Nhưng đó là câu hỏi
của con đường này quanh co ra làm sao

387
00:21:12,108 --> 00:21:16,502
từ những sự bắt đầu lỏng lẻo,
những hạt giống này, bằng tất cả mọi cách để tồn tại.

388
00:21:16,526 --> 00:21:21,718
Và hầu hết các hạt giống này
sẽ rơi vào những hành tinh bị bỏ hoang.

389
00:21:21,742 --> 00:21:23,151
CA: Vậy đối với ông, cá nhân mà nói,

390
00:21:23,175 --> 00:21:25,897
tìm ra câu trả lời cho câu hỏi 
chúng ta đến từ đâu,

391
00:21:25,921 --> 00:21:29,579
mọi chuyện xảy ra như thế nào,
là những thứ mà ông rất muốn xem.

392
00:21:29,603 --> 00:21:31,389
JS: Tôi rất muốn xem chúng.

393
00:21:31,413 --> 00:21:32,903
Và muốn được biết--

394
00:21:32,927 --> 00:21:38,097
nếu con đường này đủ quanh co,
và không chắc sẽ xảy ra,

395
00:21:38,121 --> 00:21:42,875
rằng bất kể bạn bắt đầu từ đâu,
chúng ta đều đặc biệt.

396
00:21:43,336 --> 00:21:44,488
Nhưng mặt khác,

397
00:21:44,512 --> 00:21:47,990
đưa tất cả đám bụi hữu cơ này
vào không gian,

398
00:21:48,014 --> 00:21:51,805
chúng ta có thể tìm thấy rất nhiều
những người bạn ở ngoài kia.

399
00:21:52,947 --> 00:21:54,108
Thật tốt khi biết điều đó.

400
00:21:54,132 --> 00:21:57,612
CA: Jim, mấy năm trước, tôi có cơ hội 
được nói chuyện với Elon Musk,

401
00:21:57,636 --> 00:22:00,473
và tôi đã hỏi về bí mật thành công của ông ấy,

402
00:22:00,497 --> 00:22:04,188
ông nói rằng do đã học một khóa vật lí
một cách nghiêm túc.

403
00:22:04,696 --> 00:22:08,699
Như ông nói thì ông đã học toán học
một cách nghiêm túc,

404
00:22:08,723 --> 00:22:11,726
với cả cuộc đời mình.

405
00:22:12,123 --> 00:22:16,686
Điều đó đã cho ông một khối tài sản lớn,
cho phép ông đầu tư

406
00:22:16,710 --> 00:22:21,206
vào tương lai của hàng nghìn, hàng nghìn 
trẻ em trên khắp nước Mỹ và những nơi khác

407
00:22:21,567 --> 00:22:24,425
Khoa học có thực sự làm được điều đó?

408
00:22:24,449 --> 00:22:27,221
Toán học có thực sự làm được?

409
00:22:27,245 --> 00:22:31,617
JS: Ồ, toán học thực sự làm được.
Toán học thực sự có thể.

410
00:22:31,641 --> 00:22:32,839
Nhưng cũng thú vị đấy chứ.

411
00:22:32,863 --> 00:22:37,809
Làm việc với Marilyn và mang nó đi 
khắp nơi rất thú vị.

412
00:22:37,833 --> 00:22:40,769
CA: Thật sự điều này-
một suy nghĩ mang lại cảm hứng cho tôi,

413
00:22:40,793 --> 00:22:44,800
bằng việc học tập một cách nghiêm túc,
chúng ta có thể làm được rất nhiều việc.

414
00:22:44,824 --> 00:22:47,842
Cám ơn cuộc sống kì diệu của ông,
và cám ơn ông đã đến với TED hôm nay.

415
00:22:47,866 --> 00:22:48,617
Cám ơn.

416
00:22:48,651 --> 00:22:49,752
Jim Simons !

417
00:22:49,806 --> 00:22:54,186
(Vỗ tay)