[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.82,0:00:03.65,Default,,0000,0000,0000,,Chris Anderson: Jesteś rodzajem\Nfenomenu matematycznego.
Dialogue: 0,0:00:03.68,0:00:06.74,Default,,0000,0000,0000,,Za młodu uczyłeś na MIT i Harvardzie.
Dialogue: 0,0:00:06.76,0:00:08.95,Default,,0000,0000,0000,,Następnie skontaktowała się z tobą NSA.
Dialogue: 0,0:00:09.46,0:00:10.67,Default,,0000,0000,0000,,O co chodziło?
Dialogue: 0,0:00:11.21,0:00:15.13,Default,,0000,0000,0000,,Jim Simons: NSA,\NAgencja Bezpieczeństwa Narodowego,
Dialogue: 0,0:00:15.15,0:00:17.12,Default,,0000,0000,0000,,nie do końca się skontaktowała.
Dialogue: 0,0:00:17.46,0:00:21.94,Default,,0000,0000,0000,,Prowadzili operację na Princeton,\Ndo której zatrudniali matematyków
Dialogue: 0,0:00:21.96,0:00:24.90,Default,,0000,0000,0000,,łamiących tajne kody i takie tam.
Dialogue: 0,0:00:25.29,0:00:26.97,Default,,0000,0000,0000,,Wiedziałem, że to istnieje.
Dialogue: 0,0:00:27.32,0:00:29.50,Default,,0000,0000,0000,,Dawali bardzo dobre warunki,
Dialogue: 0,0:00:29.52,0:00:33.37,Default,,0000,0000,0000,,bo połowę czasu można było\Nwykorzystać na własną pracę,
Dialogue: 0,0:00:33.39,0:00:36.88,Default,,0000,0000,0000,,ale przez co najmniej połowę\Nmusiałeś pracować nad ich sprawami.
Dialogue: 0,0:00:37.56,0:00:39.03,Default,,0000,0000,0000,,Sporo też płacili.
Dialogue: 0,0:00:39.06,0:00:42.11,Default,,0000,0000,0000,,To nieodparcie przyciągało.
Dialogue: 0,0:00:42.13,0:00:44.04,Default,,0000,0000,0000,,Zgłosiłem się.
Dialogue: 0,0:00:44.07,0:00:45.41,Default,,0000,0000,0000,,CA: Byłeś łamaczem kodów.
Dialogue: 0,0:00:45.43,0:00:46.60,Default,,0000,0000,0000,,JS: Byłem.
Dialogue: 0,0:00:46.62,0:00:47.78,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ale cię zwolnili.
Dialogue: 0,0:00:47.80,0:00:49.38,Default,,0000,0000,0000,,JS: Prawda, zwolnili mnie.
Dialogue: 0,0:00:49.41,0:00:50.65,Default,,0000,0000,0000,,CA: Dlaczego?
Dialogue: 0,0:00:51.28,0:00:52.61,Default,,0000,0000,0000,,JS: Dlaczego?
Dialogue: 0,0:00:53.61,0:00:58.57,Default,,0000,0000,0000,,Zwolnili mnie, bo była wojna w Wietnamie.
Dialogue: 0,0:00:58.59,0:01:04.33,Default,,0000,0000,0000,,Szef szefów mojej organizacji\Nbył wielkim fanem wojen.
Dialogue: 0,0:01:04.35,0:01:08.75,Default,,0000,0000,0000,,Napisał duży artykuł w New York Timesie,
Dialogue: 0,0:01:08.77,0:01:10.54,Default,,0000,0000,0000,,jak to zwyciężymy w Wietnamie.
Dialogue: 0,0:01:10.57,0:01:13.70,Default,,0000,0000,0000,,Nie lubiłem tej wojny,\Nuważałem, że jest głupia.
Dialogue: 0,0:01:13.72,0:01:16.38,Default,,0000,0000,0000,,Napisałem list do Timesa,\Nktóry został opublikowany.
Dialogue: 0,0:01:16.41,0:01:20.42,Default,,0000,0000,0000,,Napisałem, że nie każdy,\Nkto pracuje dla Maxwella Taylora,
Dialogue: 0,0:01:20.45,0:01:25.13,Default,,0000,0000,0000,,jeśli ktokolwiek pamięta to nazwisko,\Nzgadza się z jego poglądami.
Dialogue: 0,0:01:25.55,0:01:27.21,Default,,0000,0000,0000,,Potem opisałem własne.
Dialogue: 0,0:01:27.24,0:01:29.40,Default,,0000,0000,0000,,CA: Widzę, jak to szło.
Dialogue: 0,0:01:29.42,0:01:31.98,Default,,0000,0000,0000,,JS: Różniły się poglądów generała Taylora.
Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:33.91,Default,,0000,0000,0000,,Ale w końcu nikt nic nie powiedział.
Dialogue: 0,0:01:33.93,0:01:37.63,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy miałem 29 lat\Ni przyszedł do mnie jakiś chłopak.
Dialogue: 0,0:01:37.66,0:01:40.74,Default,,0000,0000,0000,,Powiedział, że jest niezależnym\Ndziennikarzem z Newsweeka
Dialogue: 0,0:01:40.77,0:01:46.14,Default,,0000,0000,0000,,i chce zrobić ze mną wywiad,\Njak wprowadzam swoje poglądy w czyn.
Dialogue: 0,0:01:46.16,0:01:50.06,Default,,0000,0000,0000,,Powiedziałem: "Teraz\Nzajmuję się głównie matematyką,
Dialogue: 0,0:01:50.08,0:01:53.46,Default,,0000,0000,0000,,a kiedy wojna się skończy,\Nzajmę się głównie ich sprawami".
Dialogue: 0,0:01:54.12,0:01:56.95,Default,,0000,0000,0000,,Następnie zrobiłem jedyną\Ninteligentną rzecz tego dnia.
Dialogue: 0,0:01:56.97,0:02:01.13,Default,,0000,0000,0000,,Powiedziałem szefowi,\Nże dałem komuś wywiad.
Dialogue: 0,0:02:01.15,0:02:02.61,Default,,0000,0000,0000,,Zapytał: "Co powiedziałeś?".
Dialogue: 0,0:02:02.64,0:02:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Powtórzyłem, co powiedziałem.
Dialogue: 0,0:02:04.13,0:02:06.44,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy powiedział:\N"Muszę zadzwonić do Taylora".
Dialogue: 0,0:02:06.46,0:02:08.84,Default,,0000,0000,0000,,Zadzwonił do Taylora,\Nzajęło mu to dziesięć minut.
Dialogue: 0,0:02:08.87,0:02:11.13,Default,,0000,0000,0000,,Po następnych pięciu mnie wywalił.
Dialogue: 0,0:02:11.59,0:02:12.81,Default,,0000,0000,0000,,CA: OK.
Dialogue: 0,0:02:12.84,0:02:13.99,Default,,0000,0000,0000,,JS: Jednak nie było źle.
Dialogue: 0,0:02:14.01,0:02:16.50,Default,,0000,0000,0000,,CA: Nie było źle, trafiłeś do Stony Brook
Dialogue: 0,0:02:16.53,0:02:19.66,Default,,0000,0000,0000,,i rozwinąłeś karierę matematyczną.
Dialogue: 0,0:02:19.68,0:02:22.14,Default,,0000,0000,0000,,Zacząłeś pracować z tym człowiekiem.
Dialogue: 0,0:02:22.16,0:02:23.32,Default,,0000,0000,0000,,Kto to jest?
Dialogue: 0,0:02:24.35,0:02:25.76,Default,,0000,0000,0000,,JS: [Shiing-Shen] Chern.
Dialogue: 0,0:02:25.79,0:02:28.89,Default,,0000,0000,0000,,Chern był jednym z największych\Nmatematyków tamtego wieku.
Dialogue: 0,0:02:28.92,0:02:34.15,Default,,0000,0000,0000,,Poznałem go na studiach w Berkeley.
Dialogue: 0,0:02:34.17,0:02:36.04,Default,,0000,0000,0000,,Miałem parę pomysłów,
Dialogue: 0,0:02:36.07,0:02:38.52,Default,,0000,0000,0000,,pokazałem mu je i się spodobały.
Dialogue: 0,0:02:38.54,0:02:45.16,Default,,0000,0000,0000,,Wspólnie zrobiliśmy coś,\Nco możecie zobaczyć tutaj.
Dialogue: 0,0:02:45.19,0:02:46.34,Default,,0000,0000,0000,,Tak to wyglądało.
Dialogue: 0,0:02:47.20,0:02:50.80,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ta współpraca zaprowadziła\Ndo publikacji słynnego artykułu.
Dialogue: 0,0:02:50.83,0:02:54.07,Default,,0000,0000,0000,,Możesz nam wyjaśnić,\No co w ogóle chodziło?
Dialogue: 0,0:02:55.03,0:02:56.19,Default,,0000,0000,0000,,JS: Nie.
Dialogue: 0,0:02:56.21,0:02:58.48,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:02:58.97,0:03:01.03,Default,,0000,0000,0000,,JS: Mogę wytłumaczyć to komuś.
Dialogue: 0,0:03:01.05,0:03:03.13,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:03:03.15,0:03:05.02,Default,,0000,0000,0000,,CA: Jak to wyjaśnisz?
Dialogue: 0,0:03:05.04,0:03:07.77,Default,,0000,0000,0000,,JS: Ale niewielu. Niewielu osobom.
Dialogue: 0,0:03:09.14,0:03:11.96,Default,,0000,0000,0000,,CA: Chyba mówiłeś, że to\Nma coś wspólnego z kulami,
Dialogue: 0,0:03:11.98,0:03:13.84,Default,,0000,0000,0000,,więc zacznijmy tutaj.
Dialogue: 0,0:03:13.87,0:03:20.09,Default,,0000,0000,0000,,JS: Tak, miało,\Nale zanim do tego dojdziemy,
Dialogue: 0,0:03:20.09,0:03:22.52,Default,,0000,0000,0000,,powiem, że ta praca
Dialogue: 0,0:03:22.52,0:03:24.26,Default,,0000,0000,0000,,to dobra matematyka.
Dialogue: 0,0:03:24.28,0:03:26.77,Default,,0000,0000,0000,,Obaj byliśmy bardzo szczęśliwi.
Dialogue: 0,0:03:27.91,0:03:32.09,Default,,0000,0000,0000,,Ta praca rozpoczęła nawet rozwój\Npoddziedziny, która teraz święci sukcesy.
Dialogue: 0,0:03:32.64,0:03:37.93,Default,,0000,0000,0000,,Ale, co interesujące,\Ndało się to zastosować w fizyce,
Dialogue: 0,0:03:37.96,0:03:42.25,Default,,0000,0000,0000,,o której nic nie wiedzieliśmy,\Nprzynajmniej ja nic nie wiedziałem
Dialogue: 0,0:03:42.28,0:03:44.56,Default,,0000,0000,0000,,i nie sądzę, że Chern wiedział więcej.
Dialogue: 0,0:03:44.58,0:03:48.54,Default,,0000,0000,0000,,Jakieś 10 lat po tym,\Njak wyszedł ten artykuł,
Dialogue: 0,0:03:48.57,0:03:53.05,Default,,0000,0000,0000,,Ed Witten z Princeton\Nzastosował go w teorii strun,
Dialogue: 0,0:03:53.07,0:03:57.92,Default,,0000,0000,0000,,a w Rosji zaczęto stosować go\Ndo czegoś zwanego "skondensowaną materią".
Dialogue: 0,0:03:57.95,0:04:02.84,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj te elementy nazwane\Nniezmiennikami Cherna-Simonsa
Dialogue: 0,0:04:02.86,0:04:04.73,Default,,0000,0000,0000,,często wykorzystuje się w fizyce.
Dialogue: 0,0:04:04.75,0:04:05.93,Default,,0000,0000,0000,,To było zdumiewające.
Dialogue: 0,0:04:05.95,0:04:07.32,Default,,0000,0000,0000,,Nie znaliśmy fizyki.
Dialogue: 0,0:04:07.71,0:04:10.57,Default,,0000,0000,0000,,Nie przyszło mi do głowy,\Nże można to wykorzystać w fizyce.
Dialogue: 0,0:04:10.59,0:04:14.38,Default,,0000,0000,0000,,Ale to jest ważne w matematyce\N- nigdy nie wiadomo, dokąd dojdziesz.
Dialogue: 0,0:04:14.40,0:04:15.90,Default,,0000,0000,0000,,CA: To niesamowite.
Dialogue: 0,0:04:15.92,0:04:20.28,Default,,0000,0000,0000,,Mówiliśmy o tym, jak ewolucja\Nkształtuje ludzkie umysły,
Dialogue: 0,0:04:20.31,0:04:22.82,Default,,0000,0000,0000,,które mogą dostrzegać prawdę lub nie.
Dialogue: 0,0:04:22.84,0:04:26.15,Default,,0000,0000,0000,,Jakoś wymyśliłeś teorię matematyczną,
Dialogue: 0,0:04:26.18,0:04:28.02,Default,,0000,0000,0000,,nie znając w ogóle fizyki
Dialogue: 0,0:04:28.05,0:04:30.55,Default,,0000,0000,0000,,i dwie dekady później\Nodkryłeś, że użyto jej,
Dialogue: 0,0:04:30.57,0:04:33.60,Default,,0000,0000,0000,,aby dogłębnie opisać\Naktualny świat fizyczny.
Dialogue: 0,0:04:33.63,0:04:34.78,Default,,0000,0000,0000,,Jak to się mogło stać?
Dialogue: 0,0:04:34.80,0:04:35.96,Default,,0000,0000,0000,,JS: Bóg jeden wie.
Dialogue: 0,0:04:35.98,0:04:38.09,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:04:38.85,0:04:41.100,Default,,0000,0000,0000,,Jest jednak słynny fizyk,\Nnazywa się [Eugene] Wigner.
Dialogue: 0,0:04:42.02,0:04:47.61,Default,,0000,0000,0000,,Napisał esej o nieuzasadnionej\Nskuteczności matematyki.
Dialogue: 0,0:04:47.64,0:04:51.59,Default,,0000,0000,0000,,W jakiś sposób matematyka\Nzakorzeniona jest w prawdziwym świecie.
Dialogue: 0,0:04:51.61,0:04:56.61,Default,,0000,0000,0000,,Uczymy się liczyć, mierzyć, każdy to robi,
Dialogue: 0,0:04:56.63,0:04:58.46,Default,,0000,0000,0000,,ale potem rozwija się sama.
Dialogue: 0,0:04:58.98,0:05:01.82,Default,,0000,0000,0000,,Często jednak wraca,\Nby uratować nam skórę.
Dialogue: 0,0:05:02.29,0:05:04.47,Default,,0000,0000,0000,,Przykładem jest teoria względności.
Dialogue: 0,0:05:04.50,0:05:07.61,Default,,0000,0000,0000,,[Hermann] Mikowski stworzył\Ngeometrię, a Einstein zauważył:
Dialogue: 0,0:05:07.64,0:05:11.48,Default,,0000,0000,0000,,"Właśnie na tym mogę\Nosadzić teorię względności".
Dialogue: 0,0:05:11.51,0:05:14.62,Default,,0000,0000,0000,,Nigdy nic nie wiadomo. To tajemnica.
Dialogue: 0,0:05:15.06,0:05:16.27,Default,,0000,0000,0000,,To tajemnica.
Dialogue: 0,0:05:16.30,0:05:19.59,Default,,0000,0000,0000,,CA: To jest więc efekt\Nmatematycznej pomysłowości.
Dialogue: 0,0:05:19.62,0:05:20.96,Default,,0000,0000,0000,,Opowiedz nam o tym.
Dialogue: 0,0:05:20.98,0:05:26.91,Default,,0000,0000,0000,,JS: Mamy piłkę - to kula,\Nktóra ma wokół siatkę,
Dialogue: 0,0:05:26.93,0:05:28.50,Default,,0000,0000,0000,,takie kwadraty.
Dialogue: 0,0:05:30.70,0:05:35.60,Default,,0000,0000,0000,,To, co chcę pokazać,\Nzaobserwował [Leonhard] Euler,
Dialogue: 0,0:05:35.63,0:05:37.88,Default,,0000,0000,0000,,świetny matematyk z XVIII wieku.
Dialogue: 0,0:05:38.22,0:05:43.40,Default,,0000,0000,0000,,Stopniowo stało się to\Nbardzo ważną częścią matematyki:
Dialogue: 0,0:05:43.43,0:05:45.76,Default,,0000,0000,0000,,topologią algebraiczną, geometrią.
Dialogue: 0,0:05:47.04,0:05:51.40,Default,,0000,0000,0000,,Ta praca naukowa ma w tym swoje korzenie.
Dialogue: 0,0:05:51.43,0:05:53.26,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi o to,
Dialogue: 0,0:05:53.28,0:05:57.74,Default,,0000,0000,0000,,że ten obiekt ma osiem wierzchołków,\Ndwanaście krawędzi i sześć ścianek.
Dialogue: 0,0:05:57.76,0:06:01.59,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy obliczysz różnicę,\Nwierzchołki minus krawędzie plus ścianki,
Dialogue: 0,0:06:01.62,0:06:02.77,Default,,0000,0000,0000,,otrzymujesz dwa.
Dialogue: 0,0:06:02.79,0:06:05.01,Default,,0000,0000,0000,,Dwa. To dobra cyfra.
Dialogue: 0,0:06:05.03,0:06:09.28,Default,,0000,0000,0000,,Jest też inny sposób,\Nwykorzystujący trójkąty.
Dialogue: 0,0:06:09.31,0:06:13.88,Default,,0000,0000,0000,,Mamy 12 wierzchołków, 30 krawędzi
Dialogue: 0,0:06:13.91,0:06:18.10,Default,,0000,0000,0000,,oraz dwadzieścia ścianek, płytek.
Dialogue: 0,0:06:18.58,0:06:23.17,Default,,0000,0000,0000,,Wierzchołki minus krawędzie\Nplus ścianki - wciąż wychodzi dwa.
Dialogue: 0,0:06:23.19,0:06:26.04,Default,,0000,0000,0000,,W rzeczywistości można tak\Nzrobić w dowolny sposób,
Dialogue: 0,0:06:26.06,0:06:29.46,Default,,0000,0000,0000,,pokrywając to wszelkimi\Nwielokątami i trójkątami,
Dialogue: 0,0:06:29.48,0:06:30.80,Default,,0000,0000,0000,,mieszając je.
Dialogue: 0,0:06:30.83,0:06:34.11,Default,,0000,0000,0000,,Wierzchołki minus krawędzie\Nplus ścianki - wciąż daje dwa.
Dialogue: 0,0:06:34.13,0:06:35.74,Default,,0000,0000,0000,,Oto inny kształt.
Dialogue: 0,0:06:36.48,0:06:41.73,Default,,0000,0000,0000,,To torus, podobny do pączka\Nz dziurką - szesnaście wierzchołków
Dialogue: 0,0:06:41.75,0:06:45.100,Default,,0000,0000,0000,,stworzonych z prostokątów,\N32 krawędzie i 16 ścianek.
Dialogue: 0,0:06:46.53,0:06:49.21,Default,,0000,0000,0000,,Ścianki minus krawędzie dają zero.
Dialogue: 0,0:06:49.24,0:06:50.71,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj zawsze wyjdzie zero.
Dialogue: 0,0:06:50.74,0:06:55.05,Default,,0000,0000,0000,,Zawsze, gdy pokryjesz torus\Nróżnymi kwadratami, trójkątami
Dialogue: 0,0:06:55.07,0:06:59.01,Default,,0000,0000,0000,,lub czymkolwiek innym, wyjdzie zero.
Dialogue: 0,0:07:00.51,0:07:02.90,Default,,0000,0000,0000,,Nazywa się to charakterystyką Eulera.
Dialogue: 0,0:07:02.93,0:07:06.38,Default,,0000,0000,0000,,Czasem też niezmiennością topologiczną.
Dialogue: 0,0:07:06.85,0:07:08.00,Default,,0000,0000,0000,,To zdumiewające.
Dialogue: 0,0:07:08.03,0:07:10.82,Default,,0000,0000,0000,,Nieważne, jak to zrobisz,\Nwyjdzie tyle samo.
Dialogue: 0,0:07:10.84,0:07:17.14,Default,,0000,0000,0000,,To pierwsze pchnięcie\Nw połowie XVIII wieku
Dialogue: 0,0:07:17.17,0:07:20.94,Default,,0000,0000,0000,,popchnęło do przodu temat\Nzwany dziś niezmiennością topologiczną.
Dialogue: 0,0:07:20.96,0:07:23.94,Default,,0000,0000,0000,,CA: A twoja własna praca\Nużyła tej idei i przeniosła ją
Dialogue: 0,0:07:23.97,0:07:26.42,Default,,0000,0000,0000,,w teorię wyższych wymiarów,
Dialogue: 0,0:07:26.44,0:07:29.53,Default,,0000,0000,0000,,obiektów wielowymiarowych\Ni znalazła nowe stałe elementy?
Dialogue: 0,0:07:29.55,0:07:34.20,Default,,0000,0000,0000,,JS: Tak. Wcześniej znano\Nstałe elementy wyższych wymiarów:
Dialogue: 0,0:07:34.22,0:07:38.68,Default,,0000,0000,0000,,klasy Pontryagina,\Ntak naprawdę to klasy Cherna.
Dialogue: 0,0:07:38.70,0:07:42.25,Default,,0000,0000,0000,,Było kilka rodzajów takich stałych.
Dialogue: 0,0:07:42.27,0:07:46.41,Default,,0000,0000,0000,,Miałem problemy z jedną z nich
Dialogue: 0,0:07:46.43,0:07:50.63,Default,,0000,0000,0000,,i modelowałem je raczej kombinatorycznie,
Dialogue: 0,0:07:50.66,0:07:53.68,Default,,0000,0000,0000,,czyli nie w sposób,\Nw jaki odbywa się to zazwyczaj.
Dialogue: 0,0:07:53.70,0:07:58.06,Default,,0000,0000,0000,,To zaprowadziło do naszej pracy,\Nodkryliśmy trochę nowych rzeczy.
Dialogue: 0,0:07:58.09,0:08:01.59,Default,,0000,0000,0000,,Ale gdyby nie było Eulera,
Dialogue: 0,0:08:01.61,0:08:05.59,Default,,0000,0000,0000,,który napisał prawie 70 tomów o matematyce
Dialogue: 0,0:08:05.62,0:08:07.35,Default,,0000,0000,0000,,i miał 13 dzieci,
Dialogue: 0,0:08:07.37,0:08:13.81,Default,,0000,0000,0000,,które najwyraźniej niańczył\Nna swoim kolanie podczas pisania,
Dialogue: 0,0:08:13.84,0:08:19.61,Default,,0000,0000,0000,,gdyby nie było Eulera,\Nprawdopodobnie nie byłoby tych stałych.
Dialogue: 0,0:08:20.16,0:08:24.25,Default,,0000,0000,0000,,CA: To daje nam chociaż\Nmały wgląd w ten wspaniały umysł.
Dialogue: 0,0:08:24.80,0:08:26.35,Default,,0000,0000,0000,,Porozmawiajmy o Renaissance.
Dialogue: 0,0:08:26.37,0:08:32.23,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ miałeś niesamowity umysł\Ni byłeś łamaczem kodów w NSA,
Dialogue: 0,0:08:32.25,0:08:35.48,Default,,0000,0000,0000,,zacząłeś pracować jako łamacz\Nkodów w przemyśle finansowym.
Dialogue: 0,0:08:35.50,0:08:38.19,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie nie kupiłeś\Nteorii efektywnego rynku,
Dialogue: 0,0:08:38.22,0:08:44.60,Default,,0000,0000,0000,,ale jakoś znalazłeś sposób na osiąganie\Nogromnych zysków przez dwadzieścia lat.
Dialogue: 0,0:08:44.63,0:08:46.30,Default,,0000,0000,0000,,Wyjaśniono mi,
Dialogue: 0,0:08:46.32,0:08:49.82,Default,,0000,0000,0000,,że niezwykła w twojej pracy\Njest nie tylko wielkość zysków,
Dialogue: 0,0:08:49.85,0:08:53.73,Default,,0000,0000,0000,,ale to, że wytworzyłeś je\Nz bardzo niskim ryzykiem i zmiennością
Dialogue: 0,0:08:53.75,0:08:55.58,Default,,0000,0000,0000,,w porównaniu do funduszy hedgingowych.
Dialogue: 0,0:08:55.60,0:08:57.53,Default,,0000,0000,0000,,W jaki sposób to zrobiłeś, Jim?
Dialogue: 0,0:08:58.07,0:09:02.18,Default,,0000,0000,0000,,JS: Zrobiłem to,\Nłącząc wspaniałą grupę ludzi.
Dialogue: 0,0:09:02.21,0:09:06.16,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy zaczynałem handlować,\Nbyłem trochę zmęczony matematyką.
Dialogue: 0,0:09:06.19,0:09:10.11,Default,,0000,0000,0000,,Miałem trzydzieści kilka lat\Ni bardzo mało pieniędzy.
Dialogue: 0,0:09:10.13,0:09:12.64,Default,,0000,0000,0000,,Zacząłem grać i wyszło nieźle.
Dialogue: 0,0:09:13.06,0:09:15.81,Default,,0000,0000,0000,,Zarobiłem sporo pieniędzy\Ndzięki czystemu szczęściu.
Dialogue: 0,0:09:15.84,0:09:17.50,Default,,0000,0000,0000,,Sądzę, że to było tylko szczęście.
Dialogue: 0,0:09:17.52,0:09:19.63,Default,,0000,0000,0000,,Nie modelowałem tego matematycznie.
Dialogue: 0,0:09:19.66,0:09:23.49,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc na dane,\Npo chwili zdałem sobie sprawę:
Dialogue: 0,0:09:23.51,0:09:26.07,Default,,0000,0000,0000,,to wygląda na jakąś strukturę.
Dialogue: 0,0:09:26.09,0:09:29.79,Default,,0000,0000,0000,,Zatrudniłem kilku matematyków,\Nzaczęliśmy tworzyć modele,
Dialogue: 0,0:09:29.81,0:09:34.08,Default,,0000,0000,0000,,takie same, jak w IDA,\NInstytucie Analiz Obronnych.
Dialogue: 0,0:09:34.10,0:09:36.93,Default,,0000,0000,0000,,Tworzysz algorytm\Ni przepuszczasz przez komputer.
Dialogue: 0,0:09:36.96,0:09:39.12,Default,,0000,0000,0000,,Działa? Nie działa? I tak dalej.
Dialogue: 0,0:09:39.44,0:09:40.92,Default,,0000,0000,0000,,CA: Czy możemy na to spojrzeć?
Dialogue: 0,0:09:40.95,0:09:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Oto typowy wykres jakiegoś towaru.
Dialogue: 0,0:09:46.49,0:09:50.53,Default,,0000,0000,0000,,Patrzę na to i stwierdzam:\N"To jest losowe, idzie w górę lub dół,
Dialogue: 0,0:09:50.55,0:09:53.41,Default,,0000,0000,0000,,może przez cały okres\Nma niewielką tendencję wzrostową".
Dialogue: 0,0:09:53.44,0:09:55.55,Default,,0000,0000,0000,,Jak można handlować za pomocą tego
Dialogue: 0,0:09:55.58,0:09:57.90,Default,,0000,0000,0000,,i zobaczyć coś, co nie jest przypadkowe?
Dialogue: 0,0:09:57.92,0:10:01.17,Default,,0000,0000,0000,,JS: W dawnych czasach\N- to rodzaj wykresu z dawnych lat -
Dialogue: 0,0:10:01.20,0:10:05.48,Default,,0000,0000,0000,,towary lub waluty\Nmiały tendencję do trendów.
Dialogue: 0,0:10:05.50,0:10:11.56,Default,,0000,0000,0000,,Niekoniecznie do bardzo słabych tendencji\Ntakich jak ta, ale trendów okresowych.
Dialogue: 0,0:10:11.58,0:10:15.64,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli zdecydowałeś:\N"Dzisiaj będę przewidywał
Dialogue: 0,0:10:15.66,0:10:20.63,Default,,0000,0000,0000,,na podstawie zmian z ostatnich 20 dni",
Dialogue: 0,0:10:20.66,0:10:23.76,Default,,0000,0000,0000,,być może będzie to dobra prognoza,\Na ja zarobię trochę pieniędzy.
Dialogue: 0,0:10:23.79,0:10:29.39,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę lata temu\Ntaki system by zadziałał,
Dialogue: 0,0:10:29.42,0:10:31.81,Default,,0000,0000,0000,,nie idealnie, ale by działał.
Dialogue: 0,0:10:31.83,0:10:34.34,Default,,0000,0000,0000,,Zarabiasz kasę, tracisz i znowu zarabiasz.
Dialogue: 0,0:10:34.37,0:10:36.56,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeśli podsumować wszystkie dni w roku,
Dialogue: 0,0:10:36.59,0:10:40.83,Default,,0000,0000,0000,,zarobek wyjdzie bardzo mały.
Dialogue: 0,0:10:41.88,0:10:43.84,Default,,0000,0000,0000,,To bardzo szczątkowy system.
Dialogue: 0,0:10:44.52,0:10:48.05,Default,,0000,0000,0000,,CA: Przetestowałbyś więc\Nkilka odcinków trendów czasowych,
Dialogue: 0,0:10:48.08,0:10:50.51,Default,,0000,0000,0000,,aby zobaczyć na przykład,
Dialogue: 0,0:10:50.54,0:10:54.02,Default,,0000,0000,0000,,co się stanie dalej - trend będzie\Ndziesięcio-, czy piętnastodniowy?
Dialogue: 0,0:10:54.04,0:11:00.80,Default,,0000,0000,0000,,JS: Przetestowałbym to wszystko\Ni odkrył, co działa najlepiej.
Dialogue: 0,0:11:01.52,0:11:04.86,Default,,0000,0000,0000,,Śledzenie trendów\Ndziałało świetnie w latach 60.
Dialogue: 0,0:11:04.89,0:11:07.02,Default,,0000,0000,0000,,Było w porządku w latach 70.,
Dialogue: 0,0:11:07.04,0:11:08.92,Default,,0000,0000,0000,,ale w 80. już nie.
Dialogue: 0,0:11:08.94,0:11:11.76,Default,,0000,0000,0000,,CA: Ponieważ każdy to widział.
Dialogue: 0,0:11:11.78,0:11:14.56,Default,,0000,0000,0000,,Jak więc pozostałeś na czele?
Dialogue: 0,0:11:15.05,0:11:21.18,Default,,0000,0000,0000,,JS: Zostaliśmy na czele,\Nznajdując inne podejścia,
Dialogue: 0,0:11:21.20,0:11:23.94,Default,,0000,0000,0000,,do jakiegoś stopnia krótkoterminowe.
Dialogue: 0,0:11:25.11,0:11:28.45,Default,,0000,0000,0000,,Chodziło o to, by zebrać\Nogromną ilość danych
Dialogue: 0,0:11:28.48,0:11:32.06,Default,,0000,0000,0000,,i na początku musieliśmy robić to ręcznie.
Dialogue: 0,0:11:32.08,0:11:35.55,Default,,0000,0000,0000,,Poszliśmy do Rezerw Federalnych,\Nkopiowaliśmy historie stóp procentowych
Dialogue: 0,0:11:35.57,0:11:38.84,Default,,0000,0000,0000,,i tego typu rzeczy,\Nbo tego nie było w komputerze.
Dialogue: 0,0:11:38.86,0:11:40.50,Default,,0000,0000,0000,,Mieliśmy dużo danych
Dialogue: 0,0:11:40.53,0:11:44.69,Default,,0000,0000,0000,,I bardzo mądrych ludzi - to był klucz.
Dialogue: 0,0:11:45.46,0:11:49.24,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę nie wiedziałem,\Njak zatrudnić ludzi do głównej pracy.
Dialogue: 0,0:11:49.75,0:11:52.70,Default,,0000,0000,0000,,Zatrudniłem paru,\Nniektórzy zarabiali, inni nie.
Dialogue: 0,0:11:52.72,0:11:54.60,Default,,0000,0000,0000,,Z tego nie da się zrobić biznesu.
Dialogue: 0,0:11:54.63,0:11:56.67,Default,,0000,0000,0000,,Wiedziałem jednak,\Njak zatrudnić naukowców,
Dialogue: 0,0:11:56.69,0:12:00.08,Default,,0000,0000,0000,,miałem wyczucie w tej dziedzinie.
Dialogue: 0,0:12:00.10,0:12:01.94,Default,,0000,0000,0000,,To właśnie zrobiliśmy.
Dialogue: 0,0:12:01.97,0:12:05.20,Default,,0000,0000,0000,,Stopniowo te modele\Nstawały się coraz lepsze,
Dialogue: 0,0:12:05.22,0:12:06.56,Default,,0000,0000,0000,,lepsze i lepsze.
Dialogue: 0,0:12:06.58,0:12:09.80,Default,,0000,0000,0000,,CA: Przypisuje ci się stworzenie\Nw Renaissance czegoś znaczącego,
Dialogue: 0,0:12:09.82,0:12:12.42,Default,,0000,0000,0000,,stworzenia kultury - grupy ludzi,
Dialogue: 0,0:12:12.44,0:12:15.59,Default,,0000,0000,0000,,którzy nie byli tylko najemnikami\Nskuszonymi pieniędzmi.
Dialogue: 0,0:12:15.61,0:12:19.52,Default,,0000,0000,0000,,Ich motywacją było wykorzystywanie\Nekscytującej matematyki oraz nauki.
Dialogue: 0,0:12:19.86,0:12:22.26,Default,,0000,0000,0000,,JS: Miałem nadzieję, że to prawda.
Dialogue: 0,0:12:22.28,0:12:25.86,Default,,0000,0000,0000,,Pieniądze jednak też grały rolę.
Dialogue: 0,0:12:25.89,0:12:27.28,Default,,0000,0000,0000,,CA: Zarobili dużo pieniędzy.
Dialogue: 0,0:12:27.30,0:12:29.84,Default,,0000,0000,0000,,JS: Nie twierdzę,\Nże nikt nie przyszedł dla kasy.
Dialogue: 0,0:12:29.86,0:12:32.12,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że wielu przyszło z tego powodu,
Dialogue: 0,0:12:32.14,0:12:34.16,Default,,0000,0000,0000,,ale też dlatego, że to była zabawa.
Dialogue: 0,0:12:34.19,0:12:36.68,Default,,0000,0000,0000,,CA: Jaką rolę w tym odegrało\Nuczenie maszynowe?
Dialogue: 0,0:12:36.70,0:12:39.76,Default,,0000,0000,0000,,JS: W pewnym sensie to,\Nco zrobiliśmy, to uczenie maszynowe.
Dialogue: 0,0:12:40.88,0:12:47.17,Default,,0000,0000,0000,,Patrzysz na dane, symulujesz\Nróżne przewidywalne schematy,
Dialogue: 0,0:12:47.19,0:12:49.38,Default,,0000,0000,0000,,aż będziesz w tym coraz lepszy.
Dialogue: 0,0:12:49.40,0:12:53.17,Default,,0000,0000,0000,,Ta metoda niekoniecznie\Nuczy się na swoich błędach.
Dialogue: 0,0:12:53.19,0:12:55.50,Default,,0000,0000,0000,,Ale działała.
Dialogue: 0,0:12:56.15,0:13:00.21,Default,,0000,0000,0000,,CA: Różne przewidywalne schematy\Nmogą być naprawdę nieprzewidywalne.
Dialogue: 0,0:13:00.23,0:13:02.15,Default,,0000,0000,0000,,Mierzyliście wszystko, prawda?
Dialogue: 0,0:13:02.17,0:13:05.49,Default,,0000,0000,0000,,Patrzyliście na pogodę,\Ndługość sukienek i nastroje polityczne.
Dialogue: 0,0:13:05.51,0:13:08.35,Default,,0000,0000,0000,,JS: Długości sukienek nie próbowaliśmy.
Dialogue: 0,0:13:08.37,0:13:10.43,Default,,0000,0000,0000,,CA: Jakiego rodzaju rzeczy mierzyliście?
Dialogue: 0,0:13:10.45,0:13:11.61,Default,,0000,0000,0000,,JS: Właściwie wszystko.
Dialogue: 0,0:13:11.64,0:13:14.90,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko to woda na młyn,\Nza wyjątkiem spódnic.
Dialogue: 0,0:13:16.85,0:13:19.15,Default,,0000,0000,0000,,Pogoda, raporty roczne,
Dialogue: 0,0:13:19.18,0:13:23.91,Default,,0000,0000,0000,,kwartalne, dane historyczne,\Nróżne woluminy, co tylko chcesz.
Dialogue: 0,0:13:23.93,0:13:25.08,Default,,0000,0000,0000,,Co się da.
Dialogue: 0,0:13:25.11,0:13:27.73,Default,,0000,0000,0000,,Zbieramy terabajty danych dziennie.
Dialogue: 0,0:13:27.75,0:13:31.88,Default,,0000,0000,0000,,Magazynujemy je, porządkujemy\Ni przygotowujemy do analizy,
Dialogue: 0,0:13:33.45,0:13:34.83,Default,,0000,0000,0000,,Szukamy anomalii.
Dialogue: 0,0:13:34.85,0:13:37.80,Default,,0000,0000,0000,,Jak powiedziałeś,
Dialogue: 0,0:13:37.83,0:13:40.28,Default,,0000,0000,0000,,hipoteza efektywnego rynku jest błędna.
Dialogue: 0,0:13:40.30,0:13:43.77,Default,,0000,0000,0000,,CA: Każda anomalia jednak\Nmoże być tylko losową sprawą.
Dialogue: 0,0:13:43.80,0:13:47.45,Default,,0000,0000,0000,,Sekret tkwi więc wyłącznie\Nw szukaniu zwielokrotnionej anomalii
Dialogue: 0,0:13:47.48,0:13:48.81,Default,,0000,0000,0000,,i czekaniu na wyrównanie?
Dialogue: 0,0:13:49.24,0:13:52.45,Default,,0000,0000,0000,,JS: Każda anomalia może być przypadkowa,
Dialogue: 0,0:13:52.48,0:13:55.51,Default,,0000,0000,0000,,ale jeśli masz wystarczająco\Ndużo danych, można to sprawdzić.
Dialogue: 0,0:13:55.54,0:14:00.49,Default,,0000,0000,0000,,Można szukać anomalii,\Nktóre trwają dostatecznie długo.
Dialogue: 0,0:14:00.51,0:14:05.49,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobieństwo ich\Nprzypadkowości nie jest duże.
Dialogue: 0,0:14:05.51,0:14:10.37,Default,,0000,0000,0000,,Jednak po pewnym czasie znikają,\Nanomalie mogą zniknąć.
Dialogue: 0,0:14:10.39,0:14:12.81,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba pilnować interesu.
Dialogue: 0,0:14:12.84,0:14:15.51,Default,,0000,0000,0000,,CA: Wielu ludzi patrzy\Nna rynek funduszy hedgingowych
Dialogue: 0,0:14:15.53,0:14:19.93,Default,,0000,0000,0000,,i są w pewien sposób... zszokowani tym,
Dialogue: 0,0:14:19.96,0:14:22.13,Default,,0000,0000,0000,,jak wiele bogactwa tam się tworzy
Dialogue: 0,0:14:22.15,0:14:24.40,Default,,0000,0000,0000,,i ile talentu jest w to włożone.
Dialogue: 0,0:14:25.52,0:14:29.53,Default,,0000,0000,0000,,Czy masz jakieś obawy dotyczące branży,
Dialogue: 0,0:14:29.55,0:14:31.97,Default,,0000,0000,0000,,być może całego przemysłu finansowego?
Dialogue: 0,0:14:31.99,0:14:34.70,Default,,0000,0000,0000,,Czy to nie pociąg-widmo,
Dialogue: 0,0:14:34.72,0:14:38.75,Default,,0000,0000,0000,,który zwiększa nierówności?
Dialogue: 0,0:14:38.77,0:14:42.60,Default,,0000,0000,0000,,Co masz na obronę tego, co dzieje się\Nw przemyśle funduszy hedgingowych?
Dialogue: 0,0:14:42.63,0:14:45.24,Default,,0000,0000,0000,,JS: Sądzę, że przez ostatnie 3 - 4 lata
Dialogue: 0,0:14:45.26,0:14:47.36,Default,,0000,0000,0000,,fundusze nie radziły sobie najlepiej.
Dialogue: 0,0:14:47.39,0:14:48.79,Default,,0000,0000,0000,,Nam poszło świetnie,
Dialogue: 0,0:14:48.81,0:14:52.81,Default,,0000,0000,0000,,ale cała branża hedgingowa\Nnie radzi sobie tak dobrze.
Dialogue: 0,0:14:52.84,0:14:57.74,Default,,0000,0000,0000,,Giełda była na fali,\Nkażdy widział, jak wzrastała,
Dialogue: 0,0:14:57.76,0:15:01.21,Default,,0000,0000,0000,,a wskaźnik ceny do zysku rósł.
Dialogue: 0,0:15:01.23,0:15:05.85,Default,,0000,0000,0000,,Strasznie dużo bogactwa\Npowstałego przez ostatnie 5 - 6 lat
Dialogue: 0,0:15:05.85,0:15:07.67,Default,,0000,0000,0000,,nie powstało dzięki takim funduszom.
Dialogue: 0,0:15:08.46,0:15:11.68,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie pytają mnie:\N"Co to jest fundusz hedgingowy?".
Dialogue: 0,0:15:11.70,0:15:13.96,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiadam: "Jeden i 20".
Dialogue: 0,0:15:13.99,0:15:17.55,Default,,0000,0000,0000,,Dziś to "dwa i 20":
Dialogue: 0,0:15:17.58,0:15:20.93,Default,,0000,0000,0000,,2% opłaty stałej i 20% zysków.
Dialogue: 0,0:15:20.95,0:15:23.31,Default,,0000,0000,0000,,Każdy fundusz jest inny.
Dialogue: 0,0:15:23.33,0:15:26.57,Default,,0000,0000,0000,,CA: Plotka głosi, że pobierasz\Ntroszkę większe opłaty.
Dialogue: 0,0:15:27.34,0:15:30.42,Default,,0000,0000,0000,,JS: W tamtym czasie pobieraliśmy\Nnajwyższe opłaty na świecie.
Dialogue: 0,0:15:30.44,0:15:33.67,Default,,0000,0000,0000,,Pobieraliśmy pięć i 44.
Dialogue: 0,0:15:33.69,0:15:35.09,Default,,0000,0000,0000,,CA: Pięć i 44.
Dialogue: 0,0:15:35.12,0:15:38.35,Default,,0000,0000,0000,,5% opłaty stałej i 44% zysków.
Dialogue: 0,0:15:38.37,0:15:41.16,Default,,0000,0000,0000,,Inwestorzy wciąż spektakularnie zarabiają.
Dialogue: 0,0:15:41.18,0:15:42.97,Default,,0000,0000,0000,,JS: Mamy dobre wyniki, to prawda.
Dialogue: 0,0:15:42.97,0:15:45.66,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie wściekają się\Nna tak wysokie opłaty.
Dialogue: 0,0:15:45.68,0:15:47.31,Default,,0000,0000,0000,,"Zawsze możecie się wycofać".
Dialogue: 0,0:15:47.33,0:15:50.15,Default,,0000,0000,0000,,Na co oni: "Jak mogę kupić więcej?".
Dialogue: 0,0:15:50.17,0:15:51.68,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:15:51.70,0:15:54.14,Default,,0000,0000,0000,,Chyba mówiłem, że w pewnym momencie
Dialogue: 0,0:15:54.17,0:15:59.34,Default,,0000,0000,0000,,wykupiliśmy wszystkich inwestorów,\Nbo było nas na to stać.
Dialogue: 0,0:15:59.36,0:16:02.07,Default,,0000,0000,0000,,CA: Czy należy bać się o rynek\Nfunduszy hedgingowych,
Dialogue: 0,0:16:02.09,0:16:07.53,Default,,0000,0000,0000,,który przyciąga wielu utalentowanych ludzi\Ni najlepszych światowych matematyków
Dialogue: 0,0:16:07.56,0:16:10.79,Default,,0000,0000,0000,,do pracy nad tym, zamiast na rzecz\Ninnych światowych problemów?
Dialogue: 0,0:16:10.82,0:16:12.75,Default,,0000,0000,0000,,JS: To nie tylko matematycy.
Dialogue: 0,0:16:12.77,0:16:15.45,Default,,0000,0000,0000,,Zatrudniamy astronomów,\Nfizyków i różnych takich.
Dialogue: 0,0:16:15.83,0:16:18.26,Default,,0000,0000,0000,,Nie sądzę, że trzeba się tym przejmować.
Dialogue: 0,0:16:18.29,0:16:21.43,Default,,0000,0000,0000,,To cały czas mała branża.
Dialogue: 0,0:16:21.45,0:16:27.45,Default,,0000,0000,0000,,Tak naprawdę włączenie\Nnauki w świat inwestycji
Dialogue: 0,0:16:27.48,0:16:29.63,Default,,0000,0000,0000,,ulepszyło nasz świat.
Dialogue: 0,0:16:29.66,0:16:33.73,Default,,0000,0000,0000,,Ograniczyło niestabilność\Ni zwiększyło płynność.
Dialogue: 0,0:16:33.75,0:16:36.94,Default,,0000,0000,0000,,Spready są mniejsze, bo ludzie\Nzaczęli kupować tego typu rzeczy.
Dialogue: 0,0:16:36.96,0:16:42.04,Default,,0000,0000,0000,,Nie boję się,\Nże jakiś Einstein założy fundusz.
Dialogue: 0,0:16:42.48,0:16:46.64,Default,,0000,0000,0000,,CA: Na obecnym etapie życia\Nzajmujesz się głównie inwestowaniem,
Dialogue: 0,0:16:46.67,0:16:50.40,Default,,0000,0000,0000,,ale na drugim końcu łańcucha dostaw
Dialogue: 0,0:16:50.42,0:16:54.53,Default,,0000,0000,0000,,wspierasz matematyków w całej Ameryce.
Dialogue: 0,0:16:54.55,0:16:56.42,Default,,0000,0000,0000,,To twoja żona, Marilyn.
Dialogue: 0,0:16:56.44,0:17:01.20,Default,,0000,0000,0000,,Pracujecie razem w filantropii.
Dialogue: 0,0:17:01.22,0:17:02.38,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedz mi o tym.
Dialogue: 0,0:17:02.41,0:17:06.06,Default,,0000,0000,0000,,JS: Marilyn stworzyła...
Dialogue: 0,0:17:06.08,0:17:09.53,Default,,0000,0000,0000,,Tu widać ją na górze, to moja piękna żona.
Dialogue: 0,0:17:09.55,0:17:12.52,Default,,0000,0000,0000,,Stworzyła fundację jakieś 20 lat temu.
Dialogue: 0,0:17:12.55,0:17:13.70,Default,,0000,0000,0000,,Sądzę, że w 1994 roku.
Dialogue: 0,0:17:13.72,0:17:15.82,Default,,0000,0000,0000,,Obstawiam rok 1993, ona 1994.
Dialogue: 0,0:17:15.84,0:17:18.41,Default,,0000,0000,0000,,W każdym razie w którymś z tych dwóch.
Dialogue: 0,0:17:18.44,0:17:20.57,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:17:20.60,0:17:27.32,Default,,0000,0000,0000,,Uruchomiliśmy fundację jako wygodny sposób\Nna przekazywanie funduszy charytatywnych.
Dialogue: 0,0:17:28.35,0:17:30.85,Default,,0000,0000,0000,,Żona robiła buchalterię.
Dialogue: 0,0:17:30.88,0:17:37.59,Default,,0000,0000,0000,,Z początku nie mieliśmy pomysłu,\Nale stopniowo się pojawił:
Dialogue: 0,0:17:37.62,0:17:43.12,Default,,0000,0000,0000,,skupiliśmy się na matematyce i fizyce,\Nna badaniach podstawowych.
Dialogue: 0,0:17:43.57,0:17:46.34,Default,,0000,0000,0000,,To robiliśmy.
Dialogue: 0,0:17:46.36,0:17:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Sześć lat temu opuściłem Renaissance\Ni rozpocząłem pracę w fundacji.
Dialogue: 0,0:17:52.74,0:17:54.32,Default,,0000,0000,0000,,Tym się zajmujemy.
Dialogue: 0,0:17:54.34,0:17:57.25,Default,,0000,0000,0000,,CA: "Matematyka dla Ameryki"\Nzasadniczo inwestuje
Dialogue: 0,0:17:57.27,0:17:59.91,Default,,0000,0000,0000,,w nauczycieli matematyki z całego kraju,
Dialogue: 0,0:17:59.93,0:18:03.74,Default,,0000,0000,0000,,dając im dodatkowe dochody,\Nwsparcie i trening.
Dialogue: 0,0:18:03.76,0:18:06.81,Default,,0000,0000,0000,,Próbuje stworzyć skuteczniejsze nauczanie
Dialogue: 0,0:18:06.84,0:18:09.44,Default,,0000,0000,0000,,stworzyć powołanie,\Ndo którego warto aspirować.
Dialogue: 0,0:18:09.46,0:18:14.25,Default,,0000,0000,0000,,JS: Zamiast wytykać złych nauczycieli,
Dialogue: 0,0:18:14.27,0:18:19.13,Default,,0000,0000,0000,,co powoduje problemy moralne\Nw całej społeczności pedagogicznej,
Dialogue: 0,0:18:19.15,0:18:21.59,Default,,0000,0000,0000,,szczególnie w naukach ścisłych,
Dialogue: 0,0:18:21.62,0:18:27.75,Default,,0000,0000,0000,,skupiamy się na wspieraniu dobrych\Ni nadawaniu im statusu.
Dialogue: 0,0:18:27.77,0:18:30.70,Default,,0000,0000,0000,,Tak, dajemy im pieniądze,\N15 000 dolarów rocznie.
Dialogue: 0,0:18:30.72,0:18:35.19,Default,,0000,0000,0000,,Mamy 800 nauczycieli nauk ścisłych\Nw publicznych szkołach Nowego Jorku,
Dialogue: 0,0:18:35.22,0:18:37.03,Default,,0000,0000,0000,,którzy są częścią programu.
Dialogue: 0,0:18:37.05,0:18:40.74,Default,,0000,0000,0000,,Morale jest wspaniałe.
Dialogue: 0,0:18:40.76,0:18:43.27,Default,,0000,0000,0000,,Zostają w szkołach.
Dialogue: 0,0:18:43.29,0:18:46.19,Default,,0000,0000,0000,,Za rok będzie ich tysiąc, czyli 10%
Dialogue: 0,0:18:46.21,0:18:49.76,Default,,0000,0000,0000,,wszystkich nauczycieli nauk ścisłych\Nw publicznych szkołach Nowego Jorku.
Dialogue: 0,0:18:49.78,0:18:53.25,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)
Dialogue: 0,0:18:55.71,0:18:59.12,Default,,0000,0000,0000,,CA: Jim, oto inny projekt,\Nktóry wspierasz jako filantrop,
Dialogue: 0,0:18:59.14,0:19:01.54,Default,,0000,0000,0000,,badanie początków życia.
Dialogue: 0,0:19:01.56,0:19:03.01,Default,,0000,0000,0000,,Co tu widzimy?
Dialogue: 0,0:19:03.54,0:19:05.42,Default,,0000,0000,0000,,JS: Odpowiem za chwilę.
Dialogue: 0,0:19:05.44,0:19:07.60,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy powiem ci, co widzimy.
Dialogue: 0,0:19:07.63,0:19:10.68,Default,,0000,0000,0000,,Początki życia to fascynujące zagadnienie.
Dialogue: 0,0:19:10.71,0:19:12.24,Default,,0000,0000,0000,,Skąd się wzięliśmy.
Dialogue: 0,0:19:13.17,0:19:14.94,Default,,0000,0000,0000,,Mamy dwa pytania.
Dialogue: 0,0:19:14.96,0:19:20.83,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsze to droga od geologii do biologii,
Dialogue: 0,0:19:20.86,0:19:22.24,Default,,0000,0000,0000,,jak tu doszliśmy?
Dialogue: 0,0:19:22.26,0:19:24.63,Default,,0000,0000,0000,,Kolejne brzmi: od czego zaczynaliśmy?
Dialogue: 0,0:19:24.65,0:19:27.75,Default,,0000,0000,0000,,Czy z czymś po drodze pracowaliśmy?
Dialogue: 0,0:19:27.78,0:19:30.84,Default,,0000,0000,0000,,To są dwa bardzo interesujące pytania.
Dialogue: 0,0:19:31.77,0:19:37.61,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsze pytanie to kręta ścieżka\Nod geologii do RNA
Dialogue: 0,0:19:37.63,0:19:39.89,Default,,0000,0000,0000,,lub czegoś podobnego\N- jak to wszystko działa.
Dialogue: 0,0:19:39.91,0:19:42.30,Default,,0000,0000,0000,,I drugie, jaki był materiał wyjściowy.
Dialogue: 0,0:19:42.32,0:19:44.10,Default,,0000,0000,0000,,Było tego więcej, niż nam się wydaje.
Dialogue: 0,0:19:44.12,0:19:48.96,Default,,0000,0000,0000,,Na tym zdjęciu widać\Nformowanie się gwiazdy.
Dialogue: 0,0:19:49.84,0:19:53.26,Default,,0000,0000,0000,,Każdego roku na Drodze Mlecznej,\Nktóra zawiera 100 miliardów gwiazd,
Dialogue: 0,0:19:53.28,0:19:55.78,Default,,0000,0000,0000,,tworzą się dwie nowe.
Dialogue: 0,0:19:55.80,0:19:58.27,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiem jak, ale się tworzą.
Dialogue: 0,0:19:58.30,0:20:01.38,Default,,0000,0000,0000,,Osadzenie zajmuje im około miliona lat.
Dialogue: 0,0:20:02.13,0:20:04.31,Default,,0000,0000,0000,,W stanie ustalonym
Dialogue: 0,0:20:04.33,0:20:08.18,Default,,0000,0000,0000,,mamy około dwa miliona gwiazd,\Nktóre cały czas się formują.
Dialogue: 0,0:20:08.20,0:20:11.66,Default,,0000,0000,0000,,Ta jeszcze się osadza.
Dialogue: 0,0:20:12.07,0:20:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Wokół niej krążą te śmiecie,
Dialogue: 0,0:20:15.03,0:20:16.52,Default,,0000,0000,0000,,kurz i reszta.
Dialogue: 0,0:20:17.48,0:20:20.50,Default,,0000,0000,0000,,To prawdopodobnie stworzy\Nsystem słoneczny.
Dialogue: 0,0:20:20.53,0:20:22.70,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi o to,
Dialogue: 0,0:20:22.73,0:20:29.07,Default,,0000,0000,0000,,że w kurzu okalającym\Nformującą się gwiazdę
Dialogue: 0,0:20:29.10,0:20:35.13,Default,,0000,0000,0000,,znaleziono niedawno\Nznaczące cząstki organiczne.
Dialogue: 0,0:20:35.96,0:20:42.10,Default,,0000,0000,0000,,Molekuły nie tylko takie jak metan,\Nale i formaldehyd, i cyjanek
Dialogue: 0,0:20:42.12,0:20:48.64,Default,,0000,0000,0000,,- elementy będące cegiełkami,\Nczy nasionami życia.
Dialogue: 0,0:20:49.14,0:20:51.83,Default,,0000,0000,0000,,To może być typowe.
Dialogue: 0,0:20:52.40,0:20:59.33,Default,,0000,0000,0000,,To może być typowe,\Nże planety w całym Wszechświecie
Dialogue: 0,0:20:59.35,0:21:02.96,Default,,0000,0000,0000,,zaczynają z paroma\Npodstawowymi cegiełkami.
Dialogue: 0,0:21:03.83,0:21:06.54,Default,,0000,0000,0000,,Czy to oznacza,\Nże tam wszędzie będzie życie?
Dialogue: 0,0:21:06.57,0:21:07.93,Default,,0000,0000,0000,,Być może.
Dialogue: 0,0:21:07.96,0:21:12.08,Default,,0000,0000,0000,,Pytanie brzmi jednak,\Nja kręta jest ścieżka
Dialogue: 0,0:21:12.11,0:21:16.50,Default,,0000,0000,0000,,od delikatnych nasion do życia.
Dialogue: 0,0:21:16.53,0:21:21.72,Default,,0000,0000,0000,,Większość z tych nasion\Nspadnie na planety-nieużytki.
Dialogue: 0,0:21:21.74,0:21:23.15,Default,,0000,0000,0000,,CA: Dla ciebie, osobiście,
Dialogue: 0,0:21:23.18,0:21:25.90,Default,,0000,0000,0000,,znalezienie odpowiedzi\Nna pytanie, skąd pochodzimy
Dialogue: 0,0:21:25.92,0:21:29.58,Default,,0000,0000,0000,,i jak to wszystko się stało\N- coś takiego chciałbyś zobaczyć.
Dialogue: 0,0:21:29.60,0:21:31.39,Default,,0000,0000,0000,,JS: Chciałbym to zobaczyć.
Dialogue: 0,0:21:31.41,0:21:32.90,Default,,0000,0000,0000,,Chciałbym wiedzieć,
Dialogue: 0,0:21:32.93,0:21:38.10,Default,,0000,0000,0000,,czy ta ścieżka jest\Nna tyle kręta i nieprawdopodobna,
Dialogue: 0,0:21:38.12,0:21:42.88,Default,,0000,0000,0000,,że niezależnie od miejsca startu,\Nmożemy być osobliwością.
Dialogue: 0,0:21:43.34,0:21:44.49,Default,,0000,0000,0000,,Ale z drugiej strony,
Dialogue: 0,0:21:44.51,0:21:47.99,Default,,0000,0000,0000,,biorąc pod uwagę organiczy kurz,\Nktóry lata sobie wokół,
Dialogue: 0,0:21:48.01,0:21:51.80,Default,,0000,0000,0000,,możemy mieć tam gdzieś wielu przyjaciół.
Dialogue: 0,0:21:52.95,0:21:54.11,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze byłoby wiedzieć.
Dialogue: 0,0:21:54.13,0:21:57.61,Default,,0000,0000,0000,,CA: Kilka lat temu rozmawiałem\Nz Elonem Muskiem.
Dialogue: 0,0:21:57.64,0:22:00.47,Default,,0000,0000,0000,,Zapytałem go o sekret sukcesu,
Dialogue: 0,0:22:00.50,0:22:04.19,Default,,0000,0000,0000,,a on odparł, że było to\Nbranie fizyki na poważnie.
Dialogue: 0,0:22:04.70,0:22:08.70,Default,,0000,0000,0000,,Słuchając ciebie, widzę,\Nże wziąłeś matematykę na poważnie,
Dialogue: 0,0:22:08.72,0:22:11.73,Default,,0000,0000,0000,,wpłynęła ona na całe twoje życie.
Dialogue: 0,0:22:12.12,0:22:16.69,Default,,0000,0000,0000,,Dała ci ogromny majątek\Ni pozwala ci aktualnie inwestować
Dialogue: 0,0:22:16.71,0:22:21.21,Default,,0000,0000,0000,,w przyszłość tysięcy dzieci\Nw całej Ameryce i poza nią.
Dialogue: 0,0:22:21.57,0:22:24.42,Default,,0000,0000,0000,,Czy to możliwe, że nauka naprawdę działa?
Dialogue: 0,0:22:24.45,0:22:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Czy matematyka naprawdę działa?
Dialogue: 0,0:22:27.24,0:22:31.62,Default,,0000,0000,0000,,JS: Matematyka na pewno działa.
Dialogue: 0,0:22:31.64,0:22:32.84,Default,,0000,0000,0000,,Ale to była zabawa.
Dialogue: 0,0:22:32.86,0:22:37.81,Default,,0000,0000,0000,,Praca z Marilyn i rozdawanie\Nbyło bardzo przyjemne.
Dialogue: 0,0:22:37.83,0:22:40.77,Default,,0000,0000,0000,,CA: To dla mnie inspirująca myśl,
Dialogue: 0,0:22:40.79,0:22:44.80,Default,,0000,0000,0000,,branie wiedzy na poważnie\Nmoże przynieść zdecydowanie więcej.
Dialogue: 0,0:22:44.82,0:22:47.84,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję więc za twoje życie\Ni przyjście tutaj, na scenę TED.
Dialogue: 0,0:22:47.87,0:22:48.62,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję.
Dialogue: 0,0:22:48.65,0:22:49.75,Default,,0000,0000,0000,,Jim Simons!
Dialogue: 0,0:22:49.81,0:22:54.19,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)