1
00:00:00,817 --> 00:00:03,651
Chris Anderson: Jesteś rodzajem
fenomenu matematycznego.

2
00:00:03,675 --> 00:00:06,739
Za młodu uczyłeś na MIT i Harvardzie.

3
00:00:06,763 --> 00:00:08,953
Następnie skontaktowała się z tobą NSA.

4
00:00:09,464 --> 00:00:10,668
O co chodziło?

5
00:00:11,207 --> 00:00:15,130
Jim Simons: NSA,
Agencja Bezpieczeństwa Narodowego,

6
00:00:15,154 --> 00:00:17,123
nie do końca się skontaktowała.

7
00:00:17,465 --> 00:00:21,939
Prowadzili operację na Princeton,
do której zatrudniali matematyków

8
00:00:21,963 --> 00:00:24,905
łamiących tajne kody i takie tam.

9
00:00:25,294 --> 00:00:26,966
Wiedziałem, że to istnieje.

10
00:00:27,315 --> 00:00:29,495
Dawali bardzo dobre warunki,

11
00:00:29,519 --> 00:00:33,369
bo połowę czasu można było
wykorzystać na własną pracę,

12
00:00:33,393 --> 00:00:36,877
ale przez co najmniej połowę
musiałeś pracować nad ich sprawami.

13
00:00:37,559 --> 00:00:39,033
Sporo też płacili.

14
00:00:39,057 --> 00:00:42,108
To nieodparcie przyciągało.

15
00:00:42,132 --> 00:00:44,044
Zgłosiłem się.

16
00:00:44,068 --> 00:00:45,406
CA: Byłeś łamaczem kodów.

17
00:00:45,430 --> 00:00:46,596
JS: Byłem.

18
00:00:46,620 --> 00:00:47,777
CA: Ale cię zwolnili.

19
00:00:47,801 --> 00:00:49,384
JS: Prawda, zwolnili mnie.

20
00:00:49,408 --> 00:00:50,653
CA: Dlaczego?

21
00:00:51,280 --> 00:00:52,613
JS: Dlaczego?

22
00:00:53,611 --> 00:00:58,567
Zwolnili mnie, bo była wojna w Wietnamie.

23
00:00:58,591 --> 00:01:04,329
Szef szefów mojej organizacji
był wielkim fanem wojen.

24
00:01:04,353 --> 00:01:08,748
Napisał duży artykuł w New York Timesie,

25
00:01:08,772 --> 00:01:10,542
jak to zwyciężymy w Wietnamie.

26
00:01:10,566 --> 00:01:13,695
Nie lubiłem tej wojny,
uważałem, że jest głupia.

27
00:01:13,719 --> 00:01:16,384
Napisałem list do Timesa,
który został opublikowany.

28
00:01:16,408 --> 00:01:20,422
Napisałem, że nie każdy,
kto pracuje dla Maxwella Taylora,

29
00:01:20,446 --> 00:01:25,132
jeśli ktokolwiek pamięta to nazwisko,
zgadza się z jego poglądami.

30
00:01:25,553 --> 00:01:27,211
Potem opisałem własne.

31
00:01:27,235 --> 00:01:29,399
CA: Widzę, jak to szło.

32
00:01:29,423 --> 00:01:31,978
JS: Różniły się poglądów generała Taylora.

33
00:01:32,002 --> 00:01:33,908
Ale w końcu nikt nic nie powiedział.

34
00:01:33,932 --> 00:01:37,633
Wtedy miałem 29 lat
i przyszedł do mnie jakiś chłopak.

35
00:01:37,657 --> 00:01:40,745
Powiedział, że jest niezależnym
dziennikarzem z Newsweeka

36
00:01:40,769 --> 00:01:46,136
i chce zrobić ze mną wywiad,
jak wprowadzam swoje poglądy w czyn.

37
00:01:46,160 --> 00:01:50,059
Powiedziałem: "Teraz
zajmuję się głównie matematyką,

38
00:01:50,083 --> 00:01:53,456
a kiedy wojna się skończy,
zajmę się głównie ich sprawami".

39
00:01:54,123 --> 00:01:56,948
Następnie zrobiłem jedyną
inteligentną rzecz tego dnia.

40
00:01:56,972 --> 00:02:01,129
Powiedziałem szefowi,
że dałem komuś wywiad.

41
00:02:01,153 --> 00:02:02,612
Zapytał: "Co powiedziałeś?".

42
00:02:02,636 --> 00:02:04,102
Powtórzyłem, co powiedziałem.

43
00:02:04,126 --> 00:02:06,441
Wtedy powiedział:
"Muszę zadzwonić do Taylora".

44
00:02:06,465 --> 00:02:08,842
Zadzwonił do Taylora,
zajęło mu to dziesięć minut.

45
00:02:08,866 --> 00:02:11,128
Po następnych pięciu mnie wywalił.

46
00:02:11,590 --> 00:02:12,812
CA: OK.

47
00:02:12,836 --> 00:02:13,987
JS: Jednak nie było źle.

48
00:02:14,011 --> 00:02:16,504
CA: Nie było źle, trafiłeś do Stony Brook

49
00:02:16,528 --> 00:02:19,661
i rozwinąłeś karierę matematyczną.

50
00:02:19,685 --> 00:02:22,137
Zacząłeś pracować z tym człowiekiem.

51
00:02:22,161 --> 00:02:23,325
Kto to jest?

52
00:02:24,352 --> 00:02:25,764
JS: [Shiing-Shen] Chern.

53
00:02:25,788 --> 00:02:28,892
Chern był jednym z największych
matematyków tamtego wieku.

54
00:02:28,916 --> 00:02:34,149
Poznałem go na studiach w Berkeley.

55
00:02:34,173 --> 00:02:36,044
Miałem parę pomysłów,

56
00:02:36,068 --> 00:02:38,515
pokazałem mu je i się spodobały.

57
00:02:38,539 --> 00:02:45,165
Wspólnie zrobiliśmy coś,
co możecie zobaczyć tutaj.

58
00:02:45,189 --> 00:02:46,339
Tak to wyglądało.

59
00:02:47,198 --> 00:02:50,804
CA: Ta współpraca zaprowadziła
do publikacji słynnego artykułu.

60
00:02:50,828 --> 00:02:54,066
Możesz nam wyjaśnić,
o co w ogóle chodziło?

61
00:02:55,028 --> 00:02:56,186
JS: Nie.

62
00:02:56,210 --> 00:02:58,484
(Śmiech)

63
00:02:58,966 --> 00:03:01,030
JS: Mogę wytłumaczyć to komuś.

64
00:03:01,054 --> 00:03:03,129
(Śmiech)

65
00:03:03,153 --> 00:03:05,017
CA: Jak to wyjaśnisz?

66
00:03:05,041 --> 00:03:07,770
JS: Ale niewielu. Niewielu osobom.

67
00:03:09,144 --> 00:03:11,958
CA: Chyba mówiłeś, że to
ma coś wspólnego z kulami,

68
00:03:11,982 --> 00:03:13,844
więc zacznijmy tutaj.

69
00:03:13,868 --> 00:03:20,088
JS: Tak, miało,
ale zanim do tego dojdziemy,

70
00:03:20,088 --> 00:03:22,522
powiem, że ta praca

71
00:03:22,522 --> 00:03:24,256
to dobra matematyka.

72
00:03:24,280 --> 00:03:26,772
Obaj byliśmy bardzo szczęśliwi.

73
00:03:27,910 --> 00:03:32,086
Ta praca rozpoczęła nawet rozwój
poddziedziny, która teraz święci sukcesy.

74
00:03:32,638 --> 00:03:37,932
Ale, co interesujące,
dało się to zastosować w fizyce,

75
00:03:37,956 --> 00:03:42,251
o której nic nie wiedzieliśmy,
przynajmniej ja nic nie wiedziałem

76
00:03:42,275 --> 00:03:44,557
i nie sądzę, że Chern wiedział więcej.

77
00:03:44,581 --> 00:03:48,544
Jakieś 10 lat po tym,
jak wyszedł ten artykuł,

78
00:03:48,568 --> 00:03:53,048
Ed Witten z Princeton
zastosował go w teorii strun,

79
00:03:53,072 --> 00:03:57,924
a w Rosji zaczęto stosować go
do czegoś zwanego "skondensowaną materią".

80
00:03:57,948 --> 00:04:02,841
Dzisiaj te elementy nazwane
niezmiennikami Cherna-Simonsa

81
00:04:02,865 --> 00:04:04,730
często wykorzystuje się w fizyce.

82
00:04:04,754 --> 00:04:05,928
To było zdumiewające.

83
00:04:05,952 --> 00:04:07,317
Nie znaliśmy fizyki.

84
00:04:07,714 --> 00:04:10,568
Nie przyszło mi do głowy,
że można to wykorzystać w fizyce.

85
00:04:10,592 --> 00:04:14,380
Ale to jest ważne w matematyce
- nigdy nie wiadomo, dokąd dojdziesz.

86
00:04:14,404 --> 00:04:15,896
CA: To niesamowite.

87
00:04:15,920 --> 00:04:20,284
Mówiliśmy o tym, jak ewolucja
kształtuje ludzkie umysły,

88
00:04:20,308 --> 00:04:22,816
które mogą dostrzegać prawdę lub nie.

89
00:04:22,840 --> 00:04:26,153
Jakoś wymyśliłeś teorię matematyczną,

90
00:04:26,177 --> 00:04:28,025
nie znając w ogóle fizyki

91
00:04:28,049 --> 00:04:30,547
i dwie dekady później
odkryłeś, że użyto jej,

92
00:04:30,571 --> 00:04:33,602
aby dogłębnie opisać
aktualny świat fizyczny.

93
00:04:33,626 --> 00:04:34,779
Jak to się mogło stać?

94
00:04:34,803 --> 00:04:35,960
JS: Bóg jeden wie.

95
00:04:35,984 --> 00:04:38,094
(Śmiech)

96
00:04:38,849 --> 00:04:41,999
Jest jednak słynny fizyk,
nazywa się [Eugene] Wigner.

97
00:04:42,023 --> 00:04:47,611
Napisał esej o nieuzasadnionej
skuteczności matematyki.

98
00:04:47,635 --> 00:04:51,587
W jakiś sposób matematyka
zakorzeniona jest w prawdziwym świecie.

99
00:04:51,611 --> 00:04:56,606
Uczymy się liczyć, mierzyć, każdy to robi,

100
00:04:56,630 --> 00:04:58,460
ale potem rozwija się sama.

101
00:04:58,976 --> 00:05:01,817
Często jednak wraca,
by uratować nam skórę.

102
00:05:02,293 --> 00:05:04,471
Przykładem jest teoria względności.

103
00:05:04,495 --> 00:05:07,612
[Hermann] Mikowski stworzył
geometrię, a Einstein zauważył:

104
00:05:07,636 --> 00:05:11,483
"Właśnie na tym mogę
osadzić teorię względności".

105
00:05:11,507 --> 00:05:14,619
Nigdy nic nie wiadomo. To tajemnica.

106
00:05:15,056 --> 00:05:16,273
To tajemnica.

107
00:05:16,297 --> 00:05:19,593
CA: To jest więc efekt
matematycznej pomysłowości.

108
00:05:19,617 --> 00:05:20,959
Opowiedz nam o tym.

109
00:05:20,983 --> 00:05:26,907
JS: Mamy piłkę - to kula,
która ma wokół siatkę,

110
00:05:26,931 --> 00:05:28,504
takie kwadraty.

111
00:05:30,697 --> 00:05:35,603
To, co chcę pokazać,
zaobserwował [Leonhard] Euler,

112
00:05:35,627 --> 00:05:37,881
świetny matematyk z XVIII wieku.

113
00:05:38,223 --> 00:05:43,404
Stopniowo stało się to
bardzo ważną częścią matematyki:

114
00:05:43,428 --> 00:05:45,762
topologią algebraiczną, geometrią.

115
00:05:47,039 --> 00:05:51,403
Ta praca naukowa ma w tym swoje korzenie.

116
00:05:51,427 --> 00:05:53,261
Chodzi o to,

117
00:05:53,285 --> 00:05:57,737
że ten obiekt ma osiem wierzchołków,
dwanaście krawędzi i sześć ścianek.

118
00:05:57,761 --> 00:06:01,591
Kiedy obliczysz różnicę,
wierzchołki minus krawędzie plus ścianki,

119
00:06:01,615 --> 00:06:02,767
otrzymujesz dwa.

120
00:06:02,791 --> 00:06:05,010
Dwa. To dobra cyfra.

121
00:06:05,034 --> 00:06:09,282
Jest też inny sposób,
wykorzystujący trójkąty.

122
00:06:09,306 --> 00:06:13,883
Mamy 12 wierzchołków, 30 krawędzi

123
00:06:13,907 --> 00:06:18,102
oraz dwadzieścia ścianek, płytek.

124
00:06:18,576 --> 00:06:23,167
Wierzchołki minus krawędzie
plus ścianki - wciąż wychodzi dwa.

125
00:06:23,191 --> 00:06:26,038
W rzeczywistości można tak
zrobić w dowolny sposób,

126
00:06:26,062 --> 00:06:29,460
pokrywając to wszelkimi
wielokątami i trójkątami,

127
00:06:29,484 --> 00:06:30,804
mieszając je.

128
00:06:30,828 --> 00:06:34,107
Wierzchołki minus krawędzie
plus ścianki - wciąż daje dwa.

129
00:06:34,131 --> 00:06:35,742
Oto inny kształt.

130
00:06:36,480 --> 00:06:41,730
To torus, podobny do pączka
z dziurką - szesnaście wierzchołków

131
00:06:41,754 --> 00:06:45,998
stworzonych z prostokątów,
32 krawędzie i 16 ścianek.

132
00:06:46,530 --> 00:06:49,214
Ścianki minus krawędzie dają zero.

133
00:06:49,238 --> 00:06:50,713
Tutaj zawsze wyjdzie zero.

134
00:06:50,737 --> 00:06:55,047
Zawsze, gdy pokryjesz torus
różnymi kwadratami, trójkątami

135
00:06:55,071 --> 00:06:59,006
lub czymkolwiek innym, wyjdzie zero.

136
00:07:00,514 --> 00:07:02,904
Nazywa się to charakterystyką Eulera.

137
00:07:02,928 --> 00:07:06,377
Czasem też niezmiennością topologiczną.

138
00:07:06,849 --> 00:07:08,005
To zdumiewające.

139
00:07:08,029 --> 00:07:10,820
Nieważne, jak to zrobisz,
wyjdzie tyle samo.

140
00:07:10,844 --> 00:07:17,143
To pierwsze pchnięcie
w połowie XVIII wieku

141
00:07:17,167 --> 00:07:20,936
popchnęło do przodu temat
zwany dziś niezmiennością topologiczną.

142
00:07:20,960 --> 00:07:23,943
CA: A twoja własna praca
użyła tej idei i przeniosła ją

143
00:07:23,967 --> 00:07:26,416
w teorię wyższych wymiarów,

144
00:07:26,440 --> 00:07:29,528
obiektów wielowymiarowych
i znalazła nowe stałe elementy?

145
00:07:29,552 --> 00:07:34,195
JS: Tak. Wcześniej znano
stałe elementy wyższych wymiarów:

146
00:07:34,219 --> 00:07:38,676
klasy Pontryagina,
tak naprawdę to klasy Cherna.

147
00:07:38,700 --> 00:07:42,248
Było kilka rodzajów takich stałych.

148
00:07:42,272 --> 00:07:46,407
Miałem problemy z jedną z nich

149
00:07:46,431 --> 00:07:50,634
i modelowałem je raczej kombinatorycznie,

150
00:07:50,658 --> 00:07:53,680
czyli nie w sposób,
w jaki odbywa się to zazwyczaj.

151
00:07:53,704 --> 00:07:58,063
To zaprowadziło do naszej pracy,
odkryliśmy trochę nowych rzeczy.

152
00:07:58,087 --> 00:08:01,588
Ale gdyby nie było Eulera,

153
00:08:01,612 --> 00:08:05,593
który napisał prawie 70 tomów o matematyce

154
00:08:05,617 --> 00:08:07,348
i miał 13 dzieci,

155
00:08:07,372 --> 00:08:13,814
które najwyraźniej niańczył
na swoim kolanie podczas pisania,

156
00:08:13,838 --> 00:08:19,612
gdyby nie było Eulera,
prawdopodobnie nie byłoby tych stałych.

157
00:08:20,157 --> 00:08:24,254
CA: To daje nam chociaż
mały wgląd w ten wspaniały umysł.

158
00:08:24,804 --> 00:08:26,347
Porozmawiajmy o Renaissance.

159
00:08:26,371 --> 00:08:32,227
Ponieważ miałeś niesamowity umysł
i byłeś łamaczem kodów w NSA,

160
00:08:32,251 --> 00:08:35,480
zacząłeś pracować jako łamacz
kodów w przemyśle finansowym.

161
00:08:35,504 --> 00:08:38,194
Prawdopodobnie nie kupiłeś
teorii efektywnego rynku,

162
00:08:38,218 --> 00:08:44,605
ale jakoś znalazłeś sposób na osiąganie
ogromnych zysków przez dwadzieścia lat.

163
00:08:44,629 --> 00:08:46,300
Wyjaśniono mi,

164
00:08:46,324 --> 00:08:49,823
że niezwykła w twojej pracy
jest nie tylko wielkość zysków,

165
00:08:49,847 --> 00:08:53,730
ale to, że wytworzyłeś je
z bardzo niskim ryzykiem i zmiennością

166
00:08:53,754 --> 00:08:55,578
w porównaniu do funduszy hedgingowych.

167
00:08:55,602 --> 00:08:57,531
W jaki sposób to zrobiłeś, Jim?

168
00:08:58,071 --> 00:09:02,182
JS: Zrobiłem to,
łącząc wspaniałą grupę ludzi.

169
00:09:02,206 --> 00:09:06,162
Kiedy zaczynałem handlować,
byłem trochę zmęczony matematyką.

170
00:09:06,186 --> 00:09:10,109
Miałem trzydzieści kilka lat
i bardzo mało pieniędzy.

171
00:09:10,133 --> 00:09:12,642
Zacząłem grać i wyszło nieźle.

172
00:09:13,063 --> 00:09:15,811
Zarobiłem sporo pieniędzy
dzięki czystemu szczęściu.

173
00:09:15,835 --> 00:09:17,501
Sądzę, że to było tylko szczęście.

174
00:09:17,525 --> 00:09:19,634
Nie modelowałem tego matematycznie.

175
00:09:19,658 --> 00:09:23,489
Patrząc na dane,
po chwili zdałem sobie sprawę:

176
00:09:23,513 --> 00:09:26,066
to wygląda na jakąś strukturę.

177
00:09:26,090 --> 00:09:29,787
Zatrudniłem kilku matematyków,
zaczęliśmy tworzyć modele,

178
00:09:29,811 --> 00:09:34,076
takie same, jak w IDA,
Instytucie Analiz Obronnych.

179
00:09:34,100 --> 00:09:36,933
Tworzysz algorytm
i przepuszczasz przez komputer.

180
00:09:36,957 --> 00:09:39,123
Działa? Nie działa? I tak dalej.

181
00:09:39,443 --> 00:09:40,922
CA: Czy możemy na to spojrzeć?

182
00:09:40,946 --> 00:09:45,487
Oto typowy wykres jakiegoś towaru.

183
00:09:46,487 --> 00:09:50,528
Patrzę na to i stwierdzam:
"To jest losowe, idzie w górę lub dół,

184
00:09:50,552 --> 00:09:53,414
może przez cały okres
ma niewielką tendencję wzrostową".

185
00:09:53,438 --> 00:09:55,551
Jak można handlować za pomocą tego

186
00:09:55,575 --> 00:09:57,901
i zobaczyć coś, co nie jest przypadkowe?

187
00:09:57,925 --> 00:10:01,172
JS: W dawnych czasach
- to rodzaj wykresu z dawnych lat -

188
00:10:01,196 --> 00:10:05,480
towary lub waluty
miały tendencję do trendów.

189
00:10:05,504 --> 00:10:11,559
Niekoniecznie do bardzo słabych tendencji
takich jak ta, ale trendów okresowych.

190
00:10:11,583 --> 00:10:15,639
Jeśli zdecydowałeś:
"Dzisiaj będę przewidywał

191
00:10:15,663 --> 00:10:20,631
na podstawie zmian z ostatnich 20 dni",

192
00:10:20,655 --> 00:10:23,762
być może będzie to dobra prognoza,
a ja zarobię trochę pieniędzy.

193
00:10:23,786 --> 00:10:29,394
Tak naprawdę lata temu
taki system by zadziałał,

194
00:10:29,418 --> 00:10:31,809
nie idealnie, ale by działał.

195
00:10:31,833 --> 00:10:34,342
Zarabiasz kasę, tracisz i znowu zarabiasz.

196
00:10:34,366 --> 00:10:36,564
Ale jeśli podsumować wszystkie dni w roku,

197
00:10:36,588 --> 00:10:40,829
zarobek wyjdzie bardzo mały.

198
00:10:41,884 --> 00:10:43,842
To bardzo szczątkowy system.

199
00:10:44,525 --> 00:10:48,054
CA: Przetestowałbyś więc
kilka odcinków trendów czasowych,

200
00:10:48,078 --> 00:10:50,514
aby zobaczyć na przykład,

201
00:10:50,538 --> 00:10:54,019
co się stanie dalej - trend będzie
dziesięcio-, czy piętnastodniowy?

202
00:10:54,043 --> 00:11:00,805
JS: Przetestowałbym to wszystko
i odkrył, co działa najlepiej.

203
00:11:01,515 --> 00:11:04,865
Śledzenie trendów
działało świetnie w latach 60.

204
00:11:04,889 --> 00:11:07,021
Było w porządku w latach 70.,

205
00:11:07,045 --> 00:11:08,918
ale w 80. już nie.

206
00:11:08,942 --> 00:11:11,759
CA: Ponieważ każdy to widział.

207
00:11:11,783 --> 00:11:14,565
Jak więc pozostałeś na czele?

208
00:11:15,046 --> 00:11:21,178
JS: Zostaliśmy na czele,
znajdując inne podejścia,

209
00:11:21,202 --> 00:11:23,943
do jakiegoś stopnia krótkoterminowe.

210
00:11:25,107 --> 00:11:28,454
Chodziło o to, by zebrać
ogromną ilość danych

211
00:11:28,478 --> 00:11:32,056
i na początku musieliśmy robić to ręcznie.

212
00:11:32,080 --> 00:11:35,546
Poszliśmy do Rezerw Federalnych,
kopiowaliśmy historie stóp procentowych

213
00:11:35,570 --> 00:11:38,835
i tego typu rzeczy,
bo tego nie było w komputerze.

214
00:11:38,859 --> 00:11:40,502
Mieliśmy dużo danych

215
00:11:40,526 --> 00:11:44,686
I bardzo mądrych ludzi - to był klucz.

216
00:11:45,463 --> 00:11:49,239
Tak naprawdę nie wiedziałem,
jak zatrudnić ludzi do głównej pracy.

217
00:11:49,749 --> 00:11:52,698
Zatrudniłem paru,
niektórzy zarabiali, inni nie.

218
00:11:52,722 --> 00:11:54,602
Z tego nie da się zrobić biznesu.

219
00:11:54,626 --> 00:11:56,668
Wiedziałem jednak,
jak zatrudnić naukowców,

220
00:11:56,692 --> 00:12:00,081
miałem wyczucie w tej dziedzinie.

221
00:12:00,105 --> 00:12:01,943
To właśnie zrobiliśmy.

222
00:12:01,967 --> 00:12:05,198
Stopniowo te modele
stawały się coraz lepsze,

223
00:12:05,222 --> 00:12:06,557
lepsze i lepsze.

224
00:12:06,581 --> 00:12:09,795
CA: Przypisuje ci się stworzenie
w Renaissance czegoś znaczącego,

225
00:12:09,819 --> 00:12:12,420
stworzenia kultury - grupy ludzi,

226
00:12:12,444 --> 00:12:15,586
którzy nie byli tylko najemnikami
skuszonymi pieniędzmi.

227
00:12:15,610 --> 00:12:19,522
Ich motywacją było wykorzystywanie
ekscytującej matematyki oraz nauki.

228
00:12:19,860 --> 00:12:22,259
JS: Miałem nadzieję, że to prawda.

229
00:12:22,283 --> 00:12:25,863
Pieniądze jednak też grały rolę.

230
00:12:25,887 --> 00:12:27,280
CA: Zarobili dużo pieniędzy.

231
00:12:27,304 --> 00:12:29,841
JS: Nie twierdzę,
że nikt nie przyszedł dla kasy.

232
00:12:29,865 --> 00:12:32,118
Myślę, że wielu przyszło z tego powodu,

233
00:12:32,142 --> 00:12:34,163
ale też dlatego, że to była zabawa.

234
00:12:34,187 --> 00:12:36,675
CA: Jaką rolę w tym odegrało
uczenie maszynowe?

235
00:12:36,699 --> 00:12:39,763
JS: W pewnym sensie to,
co zrobiliśmy, to uczenie maszynowe.

236
00:12:40,879 --> 00:12:47,170
Patrzysz na dane, symulujesz
różne przewidywalne schematy,

237
00:12:47,194 --> 00:12:49,376
aż będziesz w tym coraz lepszy.

238
00:12:49,400 --> 00:12:53,167
Ta metoda niekoniecznie
uczy się na swoich błędach.

239
00:12:53,191 --> 00:12:55,500
Ale działała.

240
00:12:56,150 --> 00:13:00,209
CA: Różne przewidywalne schematy
mogą być naprawdę nieprzewidywalne.

241
00:13:00,233 --> 00:13:02,147
Mierzyliście wszystko, prawda?

242
00:13:02,171 --> 00:13:05,488
Patrzyliście na pogodę,
długość sukienek i nastroje polityczne.

243
00:13:05,512 --> 00:13:08,349
JS: Długości sukienek nie próbowaliśmy.

244
00:13:08,373 --> 00:13:10,430
CA: Jakiego rodzaju rzeczy mierzyliście?

245
00:13:10,454 --> 00:13:11,612
JS: Właściwie wszystko.

246
00:13:11,636 --> 00:13:14,900
Wszystko to woda na młyn,
za wyjątkiem spódnic.

247
00:13:16,852 --> 00:13:19,152
Pogoda, raporty roczne,

248
00:13:19,176 --> 00:13:23,908
kwartalne, dane historyczne,
różne woluminy, co tylko chcesz.

249
00:13:23,932 --> 00:13:25,083
Co się da.

250
00:13:25,107 --> 00:13:27,728
Zbieramy terabajty danych dziennie.

251
00:13:27,752 --> 00:13:31,876
Magazynujemy je, porządkujemy
i przygotowujemy do analizy,

252
00:13:33,446 --> 00:13:34,828
Szukamy anomalii.

253
00:13:34,852 --> 00:13:37,805
Jak powiedziałeś,

254
00:13:37,829 --> 00:13:40,281
hipoteza efektywnego rynku jest błędna.

255
00:13:40,305 --> 00:13:43,772
CA: Każda anomalia jednak
może być tylko losową sprawą.

256
00:13:43,796 --> 00:13:47,454
Sekret tkwi więc wyłącznie
w szukaniu zwielokrotnionej anomalii

257
00:13:47,478 --> 00:13:48,806
i czekaniu na wyrównanie?

258
00:13:49,238 --> 00:13:52,451
JS: Każda anomalia może być przypadkowa,

259
00:13:52,475 --> 00:13:55,514
ale jeśli masz wystarczająco
dużo danych, można to sprawdzić.

260
00:13:55,538 --> 00:14:00,488
Można szukać anomalii,
które trwają dostatecznie długo.

261
00:14:00,512 --> 00:14:05,487
Prawdopodobieństwo ich
przypadkowości nie jest duże.

262
00:14:05,511 --> 00:14:10,369
Jednak po pewnym czasie znikają,
anomalie mogą zniknąć.

263
00:14:10,393 --> 00:14:12,813
Trzeba pilnować interesu.

264
00:14:12,837 --> 00:14:15,509
CA: Wielu ludzi patrzy
na rynek funduszy hedgingowych

265
00:14:15,533 --> 00:14:19,931
i są w pewien sposób... zszokowani tym,

266
00:14:19,955 --> 00:14:22,127
jak wiele bogactwa tam się tworzy

267
00:14:22,151 --> 00:14:24,396
i ile talentu jest w to włożone.

268
00:14:25,523 --> 00:14:29,529
Czy masz jakieś obawy dotyczące branży,

269
00:14:29,553 --> 00:14:31,967
być może całego przemysłu finansowego?

270
00:14:31,991 --> 00:14:34,695
Czy to nie pociąg-widmo,

271
00:14:34,719 --> 00:14:38,749
który zwiększa nierówności?

272
00:14:38,773 --> 00:14:42,604
Co masz na obronę tego, co dzieje się
w przemyśle funduszy hedgingowych?

273
00:14:42,628 --> 00:14:45,236
JS: Sądzę, że przez ostatnie 3 - 4 lata

274
00:14:45,260 --> 00:14:47,363
fundusze nie radziły sobie najlepiej.

275
00:14:47,387 --> 00:14:48,787
Nam poszło świetnie,

276
00:14:48,811 --> 00:14:52,812
ale cała branża hedgingowa
nie radzi sobie tak dobrze.

277
00:14:52,836 --> 00:14:57,738
Giełda była na fali,
każdy widział, jak wzrastała,

278
00:14:57,762 --> 00:15:01,207
a wskaźnik ceny do zysku rósł.

279
00:15:01,231 --> 00:15:05,854
Strasznie dużo bogactwa
powstałego przez ostatnie 5 - 6 lat

280
00:15:05,854 --> 00:15:07,668
nie powstało dzięki takim funduszom.

281
00:15:08,458 --> 00:15:11,679
Ludzie pytają mnie:
"Co to jest fundusz hedgingowy?".

282
00:15:11,703 --> 00:15:13,963
Odpowiadam: "Jeden i 20".

283
00:15:13,987 --> 00:15:17,553
Dziś to "dwa i 20":

284
00:15:17,577 --> 00:15:20,930
2% opłaty stałej i 20% zysków.

285
00:15:20,954 --> 00:15:23,306
Każdy fundusz jest inny.

286
00:15:23,330 --> 00:15:26,569
CA: Plotka głosi, że pobierasz
troszkę większe opłaty.

287
00:15:27,339 --> 00:15:30,420
JS: W tamtym czasie pobieraliśmy
najwyższe opłaty na świecie.

288
00:15:30,444 --> 00:15:33,670
Pobieraliśmy pięć i 44.

289
00:15:33,694 --> 00:15:35,092
CA: Pięć i 44.

290
00:15:35,116 --> 00:15:38,350
5% opłaty stałej i 44% zysków.

291
00:15:38,374 --> 00:15:41,157
Inwestorzy wciąż spektakularnie zarabiają.

292
00:15:41,181 --> 00:15:42,973
JS: Mamy dobre wyniki, to prawda.

293
00:15:42,973 --> 00:15:45,657
Ludzie wściekają się
na tak wysokie opłaty.

294
00:15:45,681 --> 00:15:47,308
"Zawsze możecie się wycofać".

295
00:15:47,332 --> 00:15:50,150
Na co oni: "Jak mogę kupić więcej?".

296
00:15:50,174 --> 00:15:51,678
(Śmiech)

297
00:15:51,702 --> 00:15:54,142
Chyba mówiłem, że w pewnym momencie

298
00:15:54,166 --> 00:15:59,341
wykupiliśmy wszystkich inwestorów,
bo było nas na to stać.

299
00:15:59,365 --> 00:16:02,069
CA: Czy należy bać się o rynek
funduszy hedgingowych,

300
00:16:02,093 --> 00:16:07,531
który przyciąga wielu utalentowanych ludzi
i najlepszych światowych matematyków

301
00:16:07,555 --> 00:16:10,793
do pracy nad tym, zamiast na rzecz
innych światowych problemów?

302
00:16:10,817 --> 00:16:12,746
JS: To nie tylko matematycy.

303
00:16:12,770 --> 00:16:15,449
Zatrudniamy astronomów,
fizyków i różnych takich.

304
00:16:15,833 --> 00:16:18,264
Nie sądzę, że trzeba się tym przejmować.

305
00:16:18,288 --> 00:16:21,430
To cały czas mała branża.

306
00:16:21,454 --> 00:16:27,451
Tak naprawdę włączenie
nauki w świat inwestycji

307
00:16:27,475 --> 00:16:29,634
ulepszyło nasz świat.

308
00:16:29,658 --> 00:16:33,728
Ograniczyło niestabilność
i zwiększyło płynność.

309
00:16:33,752 --> 00:16:36,941
Spready są mniejsze, bo ludzie
zaczęli kupować tego typu rzeczy.

310
00:16:36,965 --> 00:16:42,041
Nie boję się,
że jakiś Einstein założy fundusz.

311
00:16:42,478 --> 00:16:46,642
CA: Na obecnym etapie życia
zajmujesz się głównie inwestowaniem,

312
00:16:46,666 --> 00:16:50,400
ale na drugim końcu łańcucha dostaw

313
00:16:50,424 --> 00:16:54,528
wspierasz matematyków w całej Ameryce.

314
00:16:54,552 --> 00:16:56,417
To twoja żona, Marilyn.

315
00:16:56,441 --> 00:17:01,197
Pracujecie razem w filantropii.

316
00:17:01,221 --> 00:17:02,384
Odpowiedz mi o tym.

317
00:17:02,408 --> 00:17:06,057
JS: Marilyn stworzyła...

318
00:17:06,081 --> 00:17:09,528
Tu widać ją na górze, to moja piękna żona.

319
00:17:09,552 --> 00:17:12,524
Stworzyła fundację jakieś 20 lat temu.

320
00:17:12,548 --> 00:17:13,699
Sądzę, że w 1994 roku.

321
00:17:13,723 --> 00:17:15,818
Obstawiam rok 1993, ona 1994.

322
00:17:15,842 --> 00:17:18,413
W każdym razie w którymś z tych dwóch.

323
00:17:18,437 --> 00:17:20,572
(Śmiech)

324
00:17:20,596 --> 00:17:27,315
Uruchomiliśmy fundację jako wygodny sposób
na przekazywanie funduszy charytatywnych.

325
00:17:28,346 --> 00:17:30,853
Żona robiła buchalterię.

326
00:17:30,877 --> 00:17:37,591
Z początku nie mieliśmy pomysłu,
ale stopniowo się pojawił:

327
00:17:37,615 --> 00:17:43,119
skupiliśmy się na matematyce i fizyce,
na badaniach podstawowych.

328
00:17:43,569 --> 00:17:46,341
To robiliśmy.

329
00:17:46,365 --> 00:17:52,720
Sześć lat temu opuściłem Renaissance
i rozpocząłem pracę w fundacji.

330
00:17:52,744 --> 00:17:54,315
Tym się zajmujemy.

331
00:17:54,339 --> 00:17:57,248
CA: "Matematyka dla Ameryki"
zasadniczo inwestuje

332
00:17:57,272 --> 00:17:59,910
w nauczycieli matematyki z całego kraju,

333
00:17:59,934 --> 00:18:03,736
dając im dodatkowe dochody,
wsparcie i trening.

334
00:18:03,760 --> 00:18:06,811
Próbuje stworzyć skuteczniejsze nauczanie

335
00:18:06,835 --> 00:18:09,436
stworzyć powołanie,
do którego warto aspirować.

336
00:18:09,460 --> 00:18:14,250
JS: Zamiast wytykać złych nauczycieli,

337
00:18:14,274 --> 00:18:19,127
co powoduje problemy moralne
w całej społeczności pedagogicznej,

338
00:18:19,151 --> 00:18:21,592
szczególnie w naukach ścisłych,

339
00:18:21,616 --> 00:18:27,746
skupiamy się na wspieraniu dobrych
i nadawaniu im statusu.

340
00:18:27,770 --> 00:18:30,701
Tak, dajemy im pieniądze,
15 000 dolarów rocznie.

341
00:18:30,725 --> 00:18:35,192
Mamy 800 nauczycieli nauk ścisłych
w publicznych szkołach Nowego Jorku,

342
00:18:35,216 --> 00:18:37,030
którzy są częścią programu.

343
00:18:37,054 --> 00:18:40,740
Morale jest wspaniałe.

344
00:18:40,764 --> 00:18:43,270
Zostają w szkołach.

345
00:18:43,294 --> 00:18:46,189
Za rok będzie ich tysiąc, czyli 10%

346
00:18:46,213 --> 00:18:49,757
wszystkich nauczycieli nauk ścisłych
w publicznych szkołach Nowego Jorku.

347
00:18:49,781 --> 00:18:53,246
(Brawa)

348
00:18:55,710 --> 00:18:59,120
CA: Jim, oto inny projekt,
który wspierasz jako filantrop,

349
00:18:59,144 --> 00:19:01,541
badanie początków życia.

350
00:19:01,565 --> 00:19:03,012
Co tu widzimy?

351
00:19:03,536 --> 00:19:05,418
JS: Odpowiem za chwilę.

352
00:19:05,442 --> 00:19:07,604
Wtedy powiem ci, co widzimy.

353
00:19:07,628 --> 00:19:10,684
Początki życia to fascynujące zagadnienie.

354
00:19:10,708 --> 00:19:12,241
Skąd się wzięliśmy.

355
00:19:13,170 --> 00:19:14,941
Mamy dwa pytania.

356
00:19:14,965 --> 00:19:20,833
Pierwsze to droga od geologii do biologii,

357
00:19:20,857 --> 00:19:22,238
jak tu doszliśmy?

358
00:19:22,262 --> 00:19:24,626
Kolejne brzmi: od czego zaczynaliśmy?

359
00:19:24,650 --> 00:19:27,752
Czy z czymś po drodze pracowaliśmy?

360
00:19:27,776 --> 00:19:30,837
To są dwa bardzo interesujące pytania.

361
00:19:31,773 --> 00:19:37,607
Pierwsze pytanie to kręta ścieżka
od geologii do RNA

362
00:19:37,631 --> 00:19:39,889
lub czegoś podobnego
- jak to wszystko działa.

363
00:19:39,913 --> 00:19:42,301
I drugie, jaki był materiał wyjściowy.

364
00:19:42,325 --> 00:19:44,096
Było tego więcej, niż nam się wydaje.

365
00:19:44,120 --> 00:19:48,963
Na tym zdjęciu widać
formowanie się gwiazdy.

366
00:19:49,836 --> 00:19:53,261
Każdego roku na Drodze Mlecznej,
która zawiera 100 miliardów gwiazd,

367
00:19:53,285 --> 00:19:55,780
tworzą się dwie nowe.

368
00:19:55,804 --> 00:19:58,274
Nie wiem jak, ale się tworzą.

369
00:19:58,298 --> 00:20:01,378
Osadzenie zajmuje im około miliona lat.

370
00:20:02,132 --> 00:20:04,308
W stanie ustalonym

371
00:20:04,332 --> 00:20:08,180
mamy około dwa miliona gwiazd,
które cały czas się formują.

372
00:20:08,204 --> 00:20:11,662
Ta jeszcze się osadza.

373
00:20:12,067 --> 00:20:15,003
Wokół niej krążą te śmiecie,

374
00:20:15,027 --> 00:20:16,525
kurz i reszta.

375
00:20:17,479 --> 00:20:20,502
To prawdopodobnie stworzy
system słoneczny.

376
00:20:20,526 --> 00:20:22,702
Chodzi o to,

377
00:20:22,726 --> 00:20:29,074
że w kurzu okalającym
formującą się gwiazdę

378
00:20:29,098 --> 00:20:35,133
znaleziono niedawno
znaczące cząstki organiczne.

379
00:20:35,958 --> 00:20:42,097
Molekuły nie tylko takie jak metan,
ale i formaldehyd, i cyjanek

380
00:20:42,121 --> 00:20:48,638
- elementy będące cegiełkami,
czy nasionami życia.

381
00:20:49,136 --> 00:20:51,828
To może być typowe.

382
00:20:52,395 --> 00:20:59,329
To może być typowe,
że planety w całym Wszechświecie

383
00:20:59,353 --> 00:21:02,965
zaczynają z paroma
podstawowymi cegiełkami.

384
00:21:03,830 --> 00:21:06,545
Czy to oznacza,
że tam wszędzie będzie życie?

385
00:21:06,569 --> 00:21:07,933
Być może.

386
00:21:07,957 --> 00:21:12,084
Pytanie brzmi jednak,
ja kręta jest ścieżka

387
00:21:12,108 --> 00:21:16,502
od delikatnych nasion do życia.

388
00:21:16,526 --> 00:21:21,718
Większość z tych nasion
spadnie na planety-nieużytki.

389
00:21:21,742 --> 00:21:23,151
CA: Dla ciebie, osobiście,

390
00:21:23,175 --> 00:21:25,897
znalezienie odpowiedzi
na pytanie, skąd pochodzimy

391
00:21:25,921 --> 00:21:29,579
i jak to wszystko się stało
- coś takiego chciałbyś zobaczyć.

392
00:21:29,603 --> 00:21:31,389
JS: Chciałbym to zobaczyć.

393
00:21:31,413 --> 00:21:32,903
Chciałbym wiedzieć,

394
00:21:32,927 --> 00:21:38,097
czy ta ścieżka jest
na tyle kręta i nieprawdopodobna,

395
00:21:38,121 --> 00:21:42,875
że niezależnie od miejsca startu,
możemy być osobliwością.

396
00:21:43,336 --> 00:21:44,488
Ale z drugiej strony,

397
00:21:44,512 --> 00:21:47,990
biorąc pod uwagę organiczy kurz,
który lata sobie wokół,

398
00:21:48,014 --> 00:21:51,805
możemy mieć tam gdzieś wielu przyjaciół.

399
00:21:52,947 --> 00:21:54,108
Dobrze byłoby wiedzieć.

400
00:21:54,132 --> 00:21:57,612
CA: Kilka lat temu rozmawiałem
z Elonem Muskiem.

401
00:21:57,636 --> 00:22:00,473
Zapytałem go o sekret sukcesu,

402
00:22:00,497 --> 00:22:04,188
a on odparł, że było to
branie fizyki na poważnie.

403
00:22:04,696 --> 00:22:08,699
Słuchając ciebie, widzę,
że wziąłeś matematykę na poważnie,

404
00:22:08,723 --> 00:22:11,726
wpłynęła ona na całe twoje życie.

405
00:22:12,123 --> 00:22:16,686
Dała ci ogromny majątek
i pozwala ci aktualnie inwestować

406
00:22:16,710 --> 00:22:21,206
w przyszłość tysięcy dzieci
w całej Ameryce i poza nią.

407
00:22:21,567 --> 00:22:24,425
Czy to możliwe, że nauka naprawdę działa?

408
00:22:24,449 --> 00:22:27,221
Czy matematyka naprawdę działa?

409
00:22:27,245 --> 00:22:31,617
JS: Matematyka na pewno działa.

410
00:22:31,641 --> 00:22:32,839
Ale to była zabawa.

411
00:22:32,863 --> 00:22:37,809
Praca z Marilyn i rozdawanie
było bardzo przyjemne.

412
00:22:37,833 --> 00:22:40,769
CA: To dla mnie inspirująca myśl,

413
00:22:40,793 --> 00:22:44,800
branie wiedzy na poważnie
może przynieść zdecydowanie więcej.

414
00:22:44,824 --> 00:22:47,842
Dziękuję więc za twoje życie
i przyjście tutaj, na scenę TED.

415
00:22:47,866 --> 00:22:48,617
Dziękuję.

416
00:22:48,651 --> 00:22:49,752
Jim Simons!

417
00:22:49,806 --> 00:22:54,186
(Brawa)