WEBVTT

00:00:05.997 --> 00:00:11.306
Làm cách nào mà sinh vật 
giữa các thiên hà trên phim, TV

00:00:11.306 --> 00:00:14.253
có thể nói tiếng Anh một cách 
trôi chảy nhỉ?

00:00:14.253 --> 00:00:17.886
Ngắn gọn đó là chả ai muốn xem một 
thuyền trưởng phi hành đoàn

00:00:17.886 --> 00:00:21.774
dành nhiều năm trời để tìm hiểu từ điển
của người ngoài hành tinh.

00:00:21.774 --> 00:00:23.392
Nhưng để cho hợp lí

00:00:23.392 --> 00:00:26.789
các nhà sản xuất phim Chiến tranh giữa
các vì sao và những phim khác

00:00:26.789 --> 00:00:30.514
đã đưa ra một khái niệm máy phiên dịch
vũ trụ-

00:00:30.514 --> 00:00:35.012
một thiết bị cầm tay có thể dịch tức thì
ngôn ngữ nào.

00:00:35.012 --> 00:00:38.539
Liệu máy phiên dịch vũ trụ có tồn tại 
trong đời thật?

00:00:38.539 --> 00:00:42.137
Chúng ta đã có nhiều chương trình 
máy tính chứng minh được khả năng này

00:00:42.137 --> 00:00:45.954
đánh 1 từ, 1 câu hoặc cả 1 cuốn sách 
bằng 1 ngôn ngữ

00:00:45.954 --> 00:00:49.004
và dịch ra bất kì ngôn ngữ nào khác

00:00:49.004 --> 00:00:52.117
cho dù đó là tiếng Anh hiện đại hay tiếng
Phạn cổ.

00:00:52.117 --> 00:00:55.913
Nếu như việc dịch thuật chỉ đơn thuần là
tra nghĩa trong từ điển

00:00:55.913 --> 00:00:59.825
thì những chương trình này sẽ dịch 
còn tốt hơn so với con người.

00:00:59.825 --> 00:01:03.299
Thực tế là, câu chuyện phức tạp hơn 
như thế một chút.

00:01:03.299 --> 00:01:07.349
Nguyên tắc cơ bản của một chương 
trình dịch là sử dụng hệ thông tin từ vựng

00:01:07.349 --> 00:01:10.302
bao gồm tất cả những từ mà bạn sẽ tìm 
thấy trong từ điển

00:01:10.302 --> 00:01:13.283
và các dạng ngữ pháp có thể có thể có

00:01:13.283 --> 00:01:18.925
và bộ nguyên tắc để nhận diện thành 
phần ngôn ngữ học thiết yếu cần dịch.

00:01:18.925 --> 00:01:22.396
Thử lấy một ví dụ có vẻ đơn giản:
"The children eat the muffins"

00:01:22.396 --> 00:01:27.050
chương trình sẽ đầu tiên phân tích cấu 
trúc ngữ pháp câu

00:01:27.050 --> 00:01:29.587
bằng cách định dạng "The children" là 
chủ ngữ

00:01:29.587 --> 00:01:32.317
và phần còn lại của câu là vị ngữ

00:01:32.317 --> 00:01:34.368
động từ là "eat",

00:01:34.368 --> 00:01:37.172
và tân ngữ trực tiếp là "the muffins".

00:01:37.172 --> 00:01:40.249
Sau đó nó cần nhận diện hình thái ngôn 
ngữ của tiếng Anh

00:01:40.249 --> 00:01:44.681
hay làm cách nào mà ngôn ngữ này có thể
chia thành những đơn vị nghĩa nhỏ nhất,

00:01:44.681 --> 00:01:46.124
ví dụ từ "muffin"

00:01:46.124 --> 00:01:49.755
và hậu tố "s", sử dụng để chỉ số nhiều.

00:01:49.755 --> 00:01:52.679
Cuối cùng câu dịch cần được hiểu về ngữ 
nghĩa học,

00:01:52.679 --> 00:01:56.178
mỗi phần của câu thực tế ra có nghĩa gì.

00:01:56.178 --> 00:01:58.074
Để dịch một câu chính xác,


00:01:58.074 --> 00:02:01.982
chương trình sẽ quy ra hệ từ
vựng và quy tắc

00:02:01.982 --> 00:02:05.166
của mỗi thành phần trong ngôn ngữ đích.

00:02:05.166 --> 00:02:07.020
Nhưng đây là lúc dễ gây ra nhầm lẫn.

00:02:07.020 --> 00:02:11.820
Cú pháp của một số ngôn ngữ cho phép
từ được đặt không cần theo trật tự,

00:02:11.820 --> 00:02:16.954
trong khi có những ngôn ngữ có thể khiến
câu trở thành "The muffin eat the child".

00:02:16.954 --> 00:02:19.647
Hình thái ngôn ngữ cũng có thể 
gây ra rắc rối khi dịch.

00:02:19.647 --> 00:02:23.243
Tiếng Slovene có sự phân biệt giữa 2 đứa
trẻ và 3 đứa trẻ hoặc nhiều hơn

00:02:23.243 --> 00:02:27.097
khi sử dụng cặp hậu tố mà những ngôn 
ngữ khác không có,

00:02:27.097 --> 00:02:30.532
trong khi tiếng Nga lại không sử dụng
mạo từ có thể khiến bạn băn khoăn

00:02:30.532 --> 00:02:33.575
liệu là bọn trẻ đang ăn những cái bánh 
muffin cụ thể

00:02:33.575 --> 00:02:36.719
hay chỉ là ăn theo nghĩa chung.

00:02:36.719 --> 00:02:39.708
Cuối cùng, cho dù ngữ nghĩa có đúng
về mặt kĩ thuật,

00:02:39.708 --> 00:02:42.757
chương trình có thể dịch chưa phù hợp,

00:02:42.757 --> 00:02:45.809
như bọn trẻ ăn bánh muffin một cách
bình thường,

00:02:45.809 --> 00:02:47.794
hay ăn một cách ngấu nghiến.

00:02:47.794 --> 00:02:51.558
Một phương thức dịch khác 
là máy dịch dữ liệu,

00:02:51.558 --> 00:02:55.762
phân tích những dữ liệu trong sách, báo 
hay tài liệu

00:02:55.762 --> 00:02:59.488
mà đã được dịch sẵn.

00:02:59.488 --> 00:03:02.959
Bằng cách tìm ra sự phù hợp giữa dữ 
liệu nguồn và bài đã được dịch,

00:03:02.959 --> 00:03:05.393
điều mà khó xảy ra một cách ngẫu nhiên,

00:03:05.393 --> 00:03:09.345
chương trình này có thể xác định những cụm
và mẫu câu tương đương

00:03:09.345 --> 00:03:12.429
và sử dụng chúng khi cần đến trong 
tương lai

00:03:12.429 --> 00:03:14.969
Tuy nhiên chất lượng dịch kiểu này

00:03:14.969 --> 00:03:17.690
phụ thuộc vào dữ liệu ban đầu

00:03:17.690 --> 00:03:21.357
và sự sẵn có các mẫu trong những ngôn
ngữ nhất định

00:03:21.357 --> 00:03:23.383
hay phong cách viết.

00:03:23.383 --> 00:03:27.140
Khó khăn mà máy tính gặp phải với
những ngoại lệ và trường hợp bất quy tắc

00:03:27.140 --> 00:03:30.994
và nghĩa có vẻ tự nhiên như con người

00:03:30.994 --> 00:03:35.045
đã khiến các nhà khoa học tin rằng thấu 
hiểu ngôn ngữ

00:03:35.045 --> 00:03:39.251
là sản phẩm đặc trưng của cấu trúc sinh 
học của não bộ.

00:03:39.251 --> 00:03:43.101
Thực tế, một trong những máy phiên 
dịch ảo vũ trụ nổi tiếng nhất,

00:03:43.101 --> 00:03:46.439
Babel fish, trong phim
"The Hitchhiker's Guide to the Galaxy",

00:03:46.439 --> 00:03:49.726
không hoàn toàn là 1 cái máy, mà
là 1 sinh vật bé

00:03:49.726 --> 00:03:54.210
có thể dịch được sóng não và tín hiệu
thần kinh của những sinh vật có tri giác

00:03:54.210 --> 00:03:57.005
thông qua một dạng cảm nhận.

00:03:57.005 --> 00:03:59.726
Cho đến nay, học một ngôn ngữ nào 
theo cách truyền thống

00:03:59.726 --> 00:04:05.106
đều đem lại kết quả tốt hơn so với
các chương trình dịch có sẵn.

00:04:05.106 --> 00:04:06.749
Nhưng đây không là cách đơn giản

00:04:06.749 --> 00:04:09.014
và số lượng lớn các ngôn ngữ trên
thế giới

00:04:09.014 --> 00:04:12.989
cũng như việc ngày càng tăng số lượng
người nói chúng,

00:04:12.989 --> 00:04:18.004
điều này sẽ tiếp tục khuyến khích phát 
triển các máy phiên dịch tự động.

00:04:18.004 --> 00:04:21.409
Đến khi chúng ta tiếp xúc với 
dạng thể sống khác trong các dãi ngân hà

00:04:21.409 --> 00:04:24.660
chúng ta có thể giao tiếp với họ bằng 1
thiết bị gọn nhẹ

00:04:24.660 --> 00:04:29.026
hoặc chúng ta tiếp tục phải tra từ điển
như cũ.