Làm cách nào mà sinh vật giữa các thiên hà trên phim, TV có thể nói tiếng Anh một cách trôi chảy nhỉ? Ngắn gọn đó là chả ai muốn xem một thuyền trưởng phi hành đoàn dành nhiều năm trời để tìm hiểu từ điển của người ngoài hành tinh. Nhưng để cho hợp lí các nhà sản xuất phim Chiến tranh giữa các vì sao và những phim khác đã đưa ra một khái niệm máy phiên dịch vũ trụ- một thiết bị cầm tay có thể dịch tức thì ngôn ngữ nào. Liệu máy phiên dịch vũ trụ có tồn tại trong đời thật? Chúng ta đã có nhiều chương trình máy tính chứng minh được khả năng này đánh 1 từ, 1 câu hoặc cả 1 cuốn sách bằng 1 ngôn ngữ và dịch ra bất kì ngôn ngữ nào khác cho dù đó là tiếng Anh hiện đại hay tiếng Phạn cổ. Nếu như việc dịch thuật chỉ đơn thuần là tra nghĩa trong từ điển thì những chương trình này sẽ dịch còn tốt hơn so với con người. Thực tế là, câu chuyện phức tạp hơn như thế một chút. Nguyên tắc cơ bản của một chương trình dịch là sử dụng hệ thông tin từ vựng bao gồm tất cả những từ mà bạn sẽ tìm thấy trong từ điển và các dạng ngữ pháp có thể có thể có và bộ nguyên tắc để nhận diện thành phần ngôn ngữ học thiết yếu cần dịch. Thử lấy một ví dụ có vẻ đơn giản: "The children eat the muffins" chương trình sẽ đầu tiên phân tích cấu trúc ngữ pháp câu bằng cách định dạng "The children" là chủ ngữ và phần còn lại của câu là vị ngữ động từ là "eat", và tân ngữ trực tiếp là "the muffins". Sau đó nó cần nhận diện hình thái ngôn ngữ của tiếng Anh hay làm cách nào mà ngôn ngữ này có thể chia thành những đơn vị nghĩa nhỏ nhất, ví dụ từ "muffin" và hậu tố "s", sử dụng để chỉ số nhiều. Cuối cùng câu dịch cần được hiểu về ngữ nghĩa học, mỗi phần của câu thực tế ra có nghĩa gì. Để dịch một câu chính xác, chương trình sẽ quy ra hệ từ vựng và quy tắc của mỗi thành phần trong ngôn ngữ đích. Nhưng đây là lúc dễ gây ra nhầm lẫn. Cú pháp của một số ngôn ngữ cho phép từ được đặt không cần theo trật tự, trong khi có những ngôn ngữ có thể khiến câu trở thành "The muffin eat the child". Hình thái ngôn ngữ cũng có thể gây ra rắc rối khi dịch. Tiếng Slovene có sự phân biệt giữa 2 đứa trẻ và 3 đứa trẻ hoặc nhiều hơn khi sử dụng cặp hậu tố mà những ngôn ngữ khác không có, trong khi tiếng Nga lại không sử dụng mạo từ có thể khiến bạn băn khoăn liệu là bọn trẻ đang ăn những cái bánh muffin cụ thể hay chỉ là ăn theo nghĩa chung. Cuối cùng, cho dù ngữ nghĩa có đúng về mặt kĩ thuật, chương trình có thể dịch chưa phù hợp, như bọn trẻ ăn bánh muffin một cách bình thường, hay ăn một cách ngấu nghiến. Một phương thức dịch khác là máy dịch dữ liệu, phân tích những dữ liệu trong sách, báo hay tài liệu mà đã được dịch sẵn. Bằng cách tìm ra sự phù hợp giữa dữ liệu nguồn và bài đã được dịch, điều mà khó xảy ra một cách ngẫu nhiên, chương trình này có thể xác định những cụm và mẫu câu tương đương và sử dụng chúng khi cần đến trong tương lai Tuy nhiên chất lượng dịch kiểu này phụ thuộc vào dữ liệu ban đầu và sự sẵn có các mẫu trong những ngôn ngữ nhất định hay phong cách viết. Khó khăn mà máy tính gặp phải với những ngoại lệ và trường hợp bất quy tắc và nghĩa có vẻ tự nhiên như con người đã khiến các nhà khoa học tin rằng thấu hiểu ngôn ngữ là sản phẩm đặc trưng của cấu trúc sinh học của não bộ. Thực tế, một trong những máy phiên dịch ảo vũ trụ nổi tiếng nhất, Babel fish, trong phim "The Hitchhiker's Guide to the Galaxy", không hoàn toàn là 1 cái máy, mà là 1 sinh vật bé có thể dịch được sóng não và tín hiệu thần kinh của những sinh vật có tri giác thông qua một dạng cảm nhận. Cho đến nay, học một ngôn ngữ nào theo cách truyền thống đều đem lại kết quả tốt hơn so với các chương trình dịch có sẵn. Nhưng đây không là cách đơn giản và số lượng lớn các ngôn ngữ trên thế giới cũng như việc ngày càng tăng số lượng người nói chúng, điều này sẽ tiếp tục khuyến khích phát triển các máy phiên dịch tự động. Đến khi chúng ta tiếp xúc với dạng thể sống khác trong các dãi ngân hà chúng ta có thể giao tiếp với họ bằng 1 thiết bị gọn nhẹ hoặc chúng ta tiếp tục phải tra từ điển như cũ.