[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.68,0:00:11.31,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl oluyor da filmlerdeki ve TV'deki \Ngalaksiler arası uzaylıların hepsi
Dialogue: 0,0:00:11.31,0:00:14.48,Default,,0000,0000,0000,,dilimizi kusursuz\Nbiçimde konuşabiliyor?
Dialogue: 0,0:00:14.48,0:00:17.89,Default,,0000,0000,0000,,Kısa yanıt, uzaylı sözlüğü\Nderlemeye yıllar harcayan
Dialogue: 0,0:00:17.89,0:00:21.77,Default,,0000,0000,0000,,bir uzay gemisi mürettebatını\Nkimsenin izlemek istemeyecek olması.
Dialogue: 0,0:00:21.77,0:00:23.39,Default,,0000,0000,0000,,Ama tutarsızlık olmasın diye,
Dialogue: 0,0:00:23.39,0:00:26.79,Default,,0000,0000,0000,,Uzay Yolu dizisinin ve diğer bazı\Nbilimkurgu dünyalarının yaratıcıları
Dialogue: 0,0:00:26.79,0:00:30.51,Default,,0000,0000,0000,,"evrensel çevirmen" kavramını\Nortaya atmışlardır:
Dialogue: 0,0:00:30.51,0:00:35.01,Default,,0000,0000,0000,,Her dili, her dile çevirebilen\Ntaşınabilir bir cihaz.
Dialogue: 0,0:00:35.01,0:00:38.54,Default,,0000,0000,0000,,Peki gerçek hayatta evrensel bir\Nçevirmen yapmak mümkün mü?
Dialogue: 0,0:00:38.54,0:00:42.14,Default,,0000,0000,0000,,Bunu yaptığını iddia eden\Nçok sayıda program zaten var;
Dialogue: 0,0:00:42.14,0:00:45.95,Default,,0000,0000,0000,,bir sözcük, cümle ya da\Nkomple bir kitap alıp,
Dialogue: 0,0:00:45.95,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,modern İngilizce'den \NAntik Sanskritçe'ye kadar
Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:52.34,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse her dile\Nçeviri yapılabildiğini söyleyen.
Dialogue: 0,0:00:52.34,0:00:55.91,Default,,0000,0000,0000,,Tabii eğer çeviri yapmak, sözcüklerin\Nsözlükteki karşılıklarına bakmak olsaydı,
Dialogue: 0,0:00:55.91,0:00:59.82,Default,,0000,0000,0000,,bu programlar insanların elinden düşmezdi.
Dialogue: 0,0:00:59.82,0:01:03.30,Default,,0000,0000,0000,,Ama gerçekte o iş o kadar basit değil.
Dialogue: 0,0:01:03.30,0:01:07.35,Default,,0000,0000,0000,,Kural-tabanlı bir çeviri programı,\Nsözcüksel bir veri tabanı kullanır.
Dialogue: 0,0:01:07.35,0:01:10.21,Default,,0000,0000,0000,,Orada, sözlükte bulunan tüm sözcükler,
Dialogue: 0,0:01:10.21,0:01:13.28,Default,,0000,0000,0000,,alabilecekleri tüm \Ndilbilgisel biçimler vardır.
Dialogue: 0,0:01:13.28,0:01:15.84,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca girdi dilindeki \Ntemel dilsel öğelerin
Dialogue: 0,0:01:15.84,0:01:18.84,Default,,0000,0000,0000,,tanınması için kurallar dizisi bulunur.
Dialogue: 0,0:01:18.84,0:01:22.40,Default,,0000,0000,0000,,"Çocuklar keki yiyor," gibi\Ngörünüşte basit bir cümle için,
Dialogue: 0,0:01:22.40,0:01:27.05,Default,,0000,0000,0000,,program önce sözcük dizilimini,\Nyani dilbilgisel yapıyı inceler.
Dialogue: 0,0:01:27.05,0:01:32.49,Default,,0000,0000,0000,,"Çocuklar"ı özne olarak saptar; geri \Nkalan cümle öznenin yaptığı işi bildirir.
Dialogue: 0,0:01:32.49,0:01:34.18,Default,,0000,0000,0000,,Yüklem "yiyor" olur.
Dialogue: 0,0:01:34.18,0:01:36.62,Default,,0000,0000,0000,,Nesne ise "keki"dir.
Dialogue: 0,0:01:37.42,0:01:40.25,Default,,0000,0000,0000,,Ardından dilin şekilbilimsel\Nçözümlemesine bakar;
Dialogue: 0,0:01:40.25,0:01:44.68,Default,,0000,0000,0000,,yani dilin nasıl anlamlı daha küçük\Nbirimlere ayrılabileceğini inceler.
Dialogue: 0,0:01:44.68,0:01:47.01,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin "kek" sözcüğünün
Dialogue: 0,0:01:47.01,0:01:49.76,Default,,0000,0000,0000,,çoğul eki aldığını saptar.
Dialogue: 0,0:01:49.76,0:01:52.45,Default,,0000,0000,0000,,Son olarak, anlambilimsel açıdan\Nele alması gerekir.
Dialogue: 0,0:01:52.45,0:01:56.08,Default,,0000,0000,0000,,Cümlenin farklı parçalarının\Nne anlama geldiğini çözer.
Dialogue: 0,0:01:56.08,0:01:58.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu cümleyi düzgün\Nbir biçimde çevirmek için,
Dialogue: 0,0:01:58.07,0:02:01.63,Default,,0000,0000,0000,,program hedef dildeki her öğe
Dialogue: 0,0:02:01.63,0:02:05.17,Default,,0000,0000,0000,,için farklı sözcük hazinesine ve \Nkurallara başvurur.
Dialogue: 0,0:02:05.17,0:02:07.02,Default,,0000,0000,0000,,İşlerin karıştığı nokta da orasıdır.
Dialogue: 0,0:02:07.02,0:02:08.82,Default,,0000,0000,0000,,Bazı dillerin söz dizilimi,
Dialogue: 0,0:02:08.82,0:02:11.82,Default,,0000,0000,0000,,sözcüklerin herhangi bir şekilde \Nsıralanmasına izin verir.
Dialogue: 0,0:02:11.82,0:02:16.95,Default,,0000,0000,0000,,Bazı dillerde ise bunu yapmak,\Nkekin çocukları yemesine neden olabilir.
Dialogue: 0,0:02:16.95,0:02:19.65,Default,,0000,0000,0000,,Şekilbilim de başa dert açabilir.
Dialogue: 0,0:02:19.65,0:02:23.24,Default,,0000,0000,0000,,Sloven dillinde iki çocuk ile\Nikiden fazla çocuğu ayırt etmek için
Dialogue: 0,0:02:23.24,0:02:27.10,Default,,0000,0000,0000,,ikili son ek kullanılır, \Nki bu pek çok dilde yoktur.
Dialogue: 0,0:02:27.10,0:02:30.53,Default,,0000,0000,0000,,Rusça'da belirli artikellerin olmaması,\Nçocukların belli bir keki mi yediğini,
Dialogue: 0,0:02:30.53,0:02:33.58,Default,,0000,0000,0000,,yoksa genel anlamda\Nkek yediklerini mi
Dialogue: 0,0:02:33.58,0:02:36.72,Default,,0000,0000,0000,,sorgulamanıza neden olabilir.
Dialogue: 0,0:02:36.72,0:02:39.71,Default,,0000,0000,0000,,Son olarak, anlam teknik olarak \Ndoğru olsa bile,
Dialogue: 0,0:02:39.71,0:02:42.76,Default,,0000,0000,0000,,program ince bir noktayı kaçırabilir.
Dialogue: 0,0:02:42.76,0:02:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Çocuklar keki "mangiano" mu etmektedir,
Dialogue: 0,0:02:45.49,0:02:47.79,Default,,0000,0000,0000,,yoksa "divorano" mu, gibi.
Dialogue: 0,0:02:47.79,0:02:51.56,Default,,0000,0000,0000,,Bir diğer yöntem ise\Nistatistiksel makine çevirisidir.
Dialogue: 0,0:02:51.56,0:02:55.76,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar tarafından önceden\Nçevrilmiş kitapların, makalelerin
Dialogue: 0,0:02:55.76,0:02:59.49,Default,,0000,0000,0000,,ve dokümanların çözümlenmesine dayanır.
Dialogue: 0,0:02:59.49,0:03:02.71,Default,,0000,0000,0000,,Kaynak ve çeviri metinler arasındaki,
Dialogue: 0,0:03:02.71,0:03:05.39,Default,,0000,0000,0000,,şans eseri olamayacak\Nkarşılıkları bularak,
Dialogue: 0,0:03:05.39,0:03:09.34,Default,,0000,0000,0000,,program dillerde birbirine karşılık\Ngelen ifade ve desenleri belirler
Dialogue: 0,0:03:09.34,0:03:12.43,Default,,0000,0000,0000,,ve gelecekte kendi çevirilerini \Nbuna göre yapar.
Dialogue: 0,0:03:12.43,0:03:14.97,Default,,0000,0000,0000,,Bununla birlikte,\Nbu tür bir çevirinin kalitesi,
Dialogue: 0,0:03:14.97,0:03:17.69,Default,,0000,0000,0000,,baz alınan veri tabanının büyüklüğüne,
Dialogue: 0,0:03:17.69,0:03:22.63,Default,,0000,0000,0000,,belli dillerde örneklerin ve yazım \Ntarzlarının ulaşılabilirliğine bağlıdır.
Dialogue: 0,0:03:23.17,0:03:27.14,Default,,0000,0000,0000,,İnsanların doğal olarak anlayabildiği,\Nama bilgisayarların içinden çıkamadığı
Dialogue: 0,0:03:27.14,0:03:30.99,Default,,0000,0000,0000,,istisnalar, düzensizlikler ve\Nince anlam farkları nedeniyle,
Dialogue: 0,0:03:30.99,0:03:35.04,Default,,0000,0000,0000,,araştırmacılar bizim dili\Nanlayabiliyor oluşumuzu
Dialogue: 0,0:03:35.04,0:03:39.25,Default,,0000,0000,0000,,beynimizin biyolojik yapısının özgün\Nbir sonucu olarak değerlendiriyor.
Dialogue: 0,0:03:39.25,0:03:43.10,Default,,0000,0000,0000,,Aslına bakarsanız, "Bir Otostopçunun\NGalaksi Rehberi"nde geçen
Dialogue: 0,0:03:43.10,0:03:46.44,Default,,0000,0000,0000,,ve kurgusal evrensel\Nçevirmenlerin en ünlüsü olan
Dialogue: 0,0:03:46.44,0:03:50.11,Default,,0000,0000,0000,,"Babil Balığı" da bir makine değildi;\Nbir tür telepati yöntemiyle
Dialogue: 0,0:03:50.11,0:03:53.80,Default,,0000,0000,0000,,duyarlı canlıların beyin dalgası
Dialogue: 0,0:03:53.80,0:03:56.52,Default,,0000,0000,0000,,ve sinirsel sinyalleri \Narasında çeviri yapıyordu.
Dialogue: 0,0:03:56.80,0:03:59.73,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda bir dili eski moda\Nyöntemlerle öğrenmek,
Dialogue: 0,0:03:59.73,0:04:05.11,Default,,0000,0000,0000,,hâlâ mevcut bilgisayar programlarının\Ntümünden daha iyi sonuç veriyor.
Dialogue: 0,0:04:05.11,0:04:06.75,Default,,0000,0000,0000,,Tabii bu kolay iş değil.
Dialogue: 0,0:04:06.75,0:04:09.01,Default,,0000,0000,0000,,Üstelik dünyada öyle çok dil var ki.
Dialogue: 0,0:04:09.01,0:04:12.99,Default,,0000,0000,0000,,Onları konuşan insanlar\Narasındaki etkileşim arttığı sürece,
Dialogue: 0,0:04:12.99,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,otomatik çevirilerdeki ilerleme\Nçalışmalarını sürdürmek kaçınılmaz.
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:21.41,Default,,0000,0000,0000,,Belki biz galaksiler arası \Nuzaylılarla karşılaşana kadar
Dialogue: 0,0:04:21.41,0:04:24.97,Default,,0000,0000,0000,,onlarla ufak bir cihaz kullanarak\Nanlaşmanın da yolunu bulmuş oluruz.
Dialogue: 0,0:04:24.97,0:04:29.19,Default,,0000,0000,0000,,Ya da belki şimdiden o sözlüğü\Nderlemeye başlasak fena olmaz.