WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:11.306
Πώς γίνεται όλα τα διαγαλαξιακά είδη
στις ταινίες και στην τηλεόραση

00:00:11.306 --> 00:00:13.983
να μιλούν τέλεια αγγλικά;

00:00:13.983 --> 00:00:17.886
Μια γρήγορη απάντηση είναι
πως δεν θα είχε ενδιαφέρον μια ταινία

00:00:17.886 --> 00:00:21.774
όπου το διαστημικό πλήρωμα θα περνούσε
αιώνες συντάσσοντας εξωγήινο λεξικό.

00:00:21.774 --> 00:00:23.392
Αλλά για να είμαστε ακριβείς,

00:00:23.392 --> 00:00:26.789
οι δημιουργοί του Σταρ Τρεκ και
άλλων κόσμων επιστημονικής φαντασίας

00:00:26.789 --> 00:00:30.224
εισήγαγαν την ιδέα
ενός καθολικού μεταφραστή,

00:00:30.224 --> 00:00:34.632
μιας φορητής συσκευής που μπορεί
στη στιγμή να μεταφράσει όλες τις γλώσσες.

00:00:34.632 --> 00:00:38.539
Επομένως, γίνεται να υπάρξει αληθινά
ένας καθολικός μεταφραστής;

00:00:38.539 --> 00:00:42.137
Ήδη έχουμε πολλά προγράμματα
που ισχυρίζονται ότι αυτό ακριβώς κάνουν,

00:00:42.137 --> 00:00:45.954
μεταφράζουν μια λέξη, μια πρόταση,
ένα ολόκληρο βιβλίο από μια γλώσσα

00:00:45.954 --> 00:00:49.004
σχεδόν σε όλες τις υπόλοιπες,

00:00:49.004 --> 00:00:52.337
είτε πρόκειται για σύγχρονα αγγλικά
είτε για αρχαία σανσκριτικά.

00:00:52.337 --> 00:00:55.913
Αν η μετάφραση αφορούσε μόνο
την αναζήτηση λέξεων στο λεξικό,

00:00:55.913 --> 00:00:59.825
θα ήταν παιχνιδάκι
για αυτά τα προγράμματα.

00:00:59.825 --> 00:01:02.959
Η πραγματικότητα ωστόσο,
είναι λίγο πιο περίπλοκη.

00:01:02.959 --> 00:01:07.079
Ένα μεταφραστικό πρόγραμμα χρησιμοποιεί
μια λεξικολογική βάση δεδομένων,

00:01:07.079 --> 00:01:10.442
που περιλαμβάνει όλες τις λέξεις
που υπάρχουν σε ένα λεξικό,

00:01:10.442 --> 00:01:13.553
όλους τους γραμματικούς τύπους
των λέξεων της γλώσσας εισαγωγής,

00:01:13.553 --> 00:01:18.925
και ένα σύνολο κανόνων που αναγνωρίζουν 
τα στοιχειώδη γλωσσικά στοιχεία της.

00:01:18.925 --> 00:01:22.396
Σε μια φαινομενικά απλή πρόταση όπως:
«Τα παιδιά τρώνε τα μάφιν»,

00:01:22.396 --> 00:01:27.050
το πρόγραμμα πρώτα θα εντοπίσει
τη σύνταξη ή τη γραμματική δομή,

00:01:27.050 --> 00:01:29.587
αναγνωρίζοντας τα παιδιά ως το υποκείμενο,

00:01:29.587 --> 00:01:32.317
και την υπόλοιπη πρόταση ως κατηγόρημα

00:01:32.317 --> 00:01:34.368
που αποτελείται από το ρήμα «τρώω»,

00:01:34.368 --> 00:01:37.422
και το άμεσο αντικείμενο «τα μάφιν».

00:01:37.422 --> 00:01:40.249
Έπειτα πρέπει να αναγνωρίσει
την αγγλική μορφολογία,

00:01:40.249 --> 00:01:44.681
ή το πως η γλώσσα αναλύεται
στις ελάχιστες νοηματικές ενότητές της,

00:01:44.681 --> 00:01:46.124
όπως τη λέξη «μάφιν»

00:01:46.124 --> 00:01:49.755
και την κατάληξη «-s»
που δηλώνει τον πληθυντικό.

00:01:49.755 --> 00:01:52.449
Τέλος, επεξεργάζεται τη σημασιολογία,

00:01:52.449 --> 00:01:56.178
το τι πράγματι σημαίνουν 
τα μέρη της πρότασης.

00:01:56.178 --> 00:01:58.074
Για να μεταφραστεί η πρόταση σωστά,

00:01:58.074 --> 00:02:01.982
το πρόγραμμα θα αναζητήσει σε άλλο σύνολο
λεξιλογικών όρων και κανόνων

00:02:01.982 --> 00:02:05.166
το κάθε στοιχείο της γλώσσας
προς μετάφραση.

00:02:05.166 --> 00:02:07.020
Αλλά εδώ γίνεται περίπλοκο.

00:02:07.020 --> 00:02:11.820
Το συντακτικό ορισμένων γλωσσών
επιτρέπει κάθε γλωσσικό συνδυασμό

00:02:11.820 --> 00:02:16.954
ενώ σε άλλες, κάποιοι συνδυασμοί 
θα έκαναν τα μάφιν να τρώνε τα παιδιά.

00:02:16.954 --> 00:02:19.647
Η μορφολογία επίσης αποτελεί πρόβλημα.

00:02:19.647 --> 00:02:23.243
Τα σλοβένικα διακρίνουν τα δύο 
από τα τρία παιδιά ή περισσότερα παιδιά

00:02:23.243 --> 00:02:27.097
προσθέτοντας ένα δυϊκό επίθημα
που απουσιάζει από πολλές άλλες γλώσσες,

00:02:27.097 --> 00:02:30.532
ενώ η απουσία οριστικών άρθρων
στα ρώσικα θα σας κάνει να αναρωτιέστε

00:02:30.532 --> 00:02:33.575
αν τα παιδιά τρώνε 
κάποια συγκεκριμένα μάφιν

00:02:33.575 --> 00:02:36.139
ή αν γενικά τρώνε μάφιν.

00:02:36.519 --> 00:02:39.708
Εν κατακλείδι, ακόμα και αν 
η σημασιολογία είναι τεχνικά ορθή,

00:02:39.708 --> 00:02:42.757
το πρόγραμμα ίσως σφάλει 
σε λεπτότερες έννοιες,

00:02:42.757 --> 00:02:45.809
όπως αν τα παιδιά «τρώνε» τα μάφιν

00:02:45.809 --> 00:02:47.794
ή αν τα «καταβροχθίζουν».

00:02:47.794 --> 00:02:51.558
Ένας άλλος τρόπος
είναι η στατική μηχανική μετάφραση,

00:02:51.558 --> 00:02:55.762
η οποία αναλύει μια βάση δεδομένων 
από βιβλία, άρθρα και έγγραφα

00:02:55.762 --> 00:02:59.168
που έχουν ήδη μεταφραστεί από ανθρώπους.

00:02:59.488 --> 00:03:02.959
Εντοπίζοντας ζεύγη μεταξύ
αρχικού και μεταφρασμένου κειμένου

00:03:02.959 --> 00:03:05.393
που είναι απίθανο να εμφανίστηκαν τυχαία,

00:03:05.393 --> 00:03:09.345
το πρόγραμμα μπορεί να αναγνωρίσει
αντιστοιχίες φράσεων και δομών,

00:03:09.345 --> 00:03:11.939
και τα χρησιμοποιεί
σε μελλοντικές μεταφράσεις.

00:03:12.429 --> 00:03:14.969
Όπως και να έχει,
η ποιότητα αυτών των μεταφράσεων

00:03:14.969 --> 00:03:17.690
εξαρτάται από το μέγεθος 
της αρχικής βάσης δεδομένων

00:03:17.690 --> 00:03:21.357
και τη διαθεσιμότητα δειγμάτων 
μετάφρασης των διαφόρων γλωσσών

00:03:21.357 --> 00:03:23.383
ή του ύφους γραφής.

00:03:23.383 --> 00:03:27.140
Η δυσκολία που έχουν οι μηχανές
να αποδώσουν εξαιρέσεις, ανωμαλίες,

00:03:27.140 --> 00:03:30.994
και τα αποχρώντα νοήματα
που ενστικτωδώς κατανοούν οι άνθρωποι,

00:03:30.994 --> 00:03:35.045
έχει πείσει μερικούς ερευνητές
πως η γλωσσική μας κατανόηση

00:03:35.045 --> 00:03:39.251
είναι μοναδικό προϊόν της βιολογικής
εγκεφαλικής μας δομής.

00:03:39.251 --> 00:03:43.101
Ένας από τους διασημότερους
φανταστικούς καθολικούς μεταφραστές,

00:03:43.101 --> 00:03:46.439
το «Babel Fish» της σειράς:
«Γυρίστε τον γαλαξία με ωτοστόπ»,

00:03:46.439 --> 00:03:49.726
δεν είναι καν μηχάνημα αλλά ένα πλασματάκι

00:03:49.726 --> 00:03:54.210
που μεταφράζει τα εγκεφαλικά κύματα
και νευρικά σήματα νοήμονων ειδών

00:03:54.210 --> 00:03:57.005
μέσω ενός είδους τηλεπάθειας.

00:03:57.005 --> 00:03:59.976
Προς στιγμήν, η εκμάθηση μιας γλώσσας
με τον παραδοσιακό τρόπο

00:03:59.976 --> 00:04:04.886
εξακολουθεί να αποδίδει καλύτερα
από κάθε διαθέσιμο λογισμικό.

00:04:04.886 --> 00:04:06.659
Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο,

00:04:06.659 --> 00:04:09.574
καθώς μόνο ο τεράστιος αριθμός
των γλωσσών στον κόσμο,

00:04:09.574 --> 00:04:12.989
καθώς και η διαρκής αλληλεπίδραση
των ομιλητών τους,

00:04:12.989 --> 00:04:18.004
θα επιφέρουν μεγάλες εξελίξεις
στην αυτόματη μετάφραση.

00:04:18.004 --> 00:04:21.409
Μπορεί μέχρι να συναντήσουμε
διαγαλαξιακά όντα,

00:04:21.409 --> 00:04:24.846
να μπορούμε να επικοινωνήσουμε
μαζί τους με μια μικρή συσκευή,

00:04:24.846 --> 00:04:29.356
ή μπορούμε, εναλλακτικά, να αρχίσουμε
να συντάσσουμε το λεξικό της γλώσσας τους.