WEBVTT

00:00:00.926 --> 00:00:03.416
İnsanlık tarihinde uç bir noktadayız,

00:00:03.416 --> 00:00:08.943
yıldızlara ulaşmak ve yaşadığımız gezegeni
kaybetmek arasında gidip geliyoruz.

NOTE Paragraph

00:00:09.332 --> 00:00:12.062
Sadece son birkaç yılda bile,

00:00:12.062 --> 00:00:16.392
Dünya'nın evrenimizdeki yerine dair 
bilgimizi fazlasıyla geliştirdik.

00:00:16.392 --> 00:00:19.130
NASA'nın Kepler görevi,
diğer yıldızların çevresinde

00:00:19.130 --> 00:00:22.079
binlerce potansiyel gezegen keşfetti,


00:00:22.079 --> 00:00:26.273
Dünya'nın galaksimizdeki milyarlarca
gezegenden sadece biri olduğunu gösterdi.

00:00:26.273 --> 00:00:28.143
Kepler, yıldızların önünden

00:00:28.143 --> 00:00:32.434
gezegen geçtiği zaman oluşan,
bize ulaşması gereken ışık miktarındaki

00:00:32.434 --> 00:00:35.282
hafif azalmayı ölçen
bir uzay teleskobudur.

00:00:35.732 --> 00:00:38.332
Kepler'in verileri 
gezegenlerin boyutunun yanında,

00:00:38.332 --> 00:00:41.588
onların kendi ana yıldızlarına olan
uzaklığını da ortaya çıkarıyor.

00:00:41.588 --> 00:00:45.158
Birleştirildiğinde, bu veri bize 
bu gezegenlerin Güneş sistemimizdeki

00:00:45.158 --> 00:00:48.643
kara parçası bulunduran gezegenler gibi
küçük ve kayalık olup olmadığını,

00:00:48.643 --> 00:00:51.969
ayrıca ana yıldızlarından ne kadar ışık 
aldıklarını anlamamızı sağlar.

00:00:51.969 --> 00:00:54.957
Dolayısıyla da bu bilgi,
keşfettiğimiz bu gezegenlerin

00:00:54.957 --> 00:00:57.418
yaşanabilir olup olmadığına ilişkin
ipuçları verir.

NOTE Paragraph

00:00:57.418 --> 00:01:00.351
Ne yazık ki,

00:01:00.351 --> 00:01:03.834
bu yaşanabilirliği muhtemel dünyaların
sahipsiz hazinelerini keşfederken,

00:01:03.834 --> 00:01:07.234
öte yandan kendi gezegenimiz 
insanlığın yükü altında değer kaybediyor.

00:01:07.234 --> 00:01:11.466
2014 kaydedilen en sıcak yıldı.

00:01:11.466 --> 00:01:14.809
Bin yıldan beri var olan
buzullar ve deniz buzları,

00:01:14.809 --> 00:01:17.944
artık birkaç on yıl içerisinde yok oluyor.

00:01:17.944 --> 00:01:23.055
Harekete geçirmiş olduğumuz
gezegen ölçekli çevresel değişimler

00:01:23.055 --> 00:01:26.527
onların seyrini değiştirme imkanımızı
hızla geride bırakıyor.

00:01:27.347 --> 00:01:31.062
İklim bilimci değilim,
bir gök bilimciyim.

00:01:31.062 --> 00:01:34.432
Evrende,
kendi gezegenimizin dışında bir yerlerdeki

00:01:34.432 --> 00:01:37.300
hayatı keşfetme umuduyla
gezegenlerin yaşanabilirliğinin

00:01:37.300 --> 00:01:39.862
yıldızlardan nasıl etkilendiğini
araştırıyorum.

00:01:39.862 --> 00:01:43.402
Yabancı olarak uzayda uygun bir 
gayrimenkul aradığımı düşünebilirsiniz.

NOTE Paragraph

00:01:43.902 --> 00:01:47.774
Şimdi, evrende hayat arayışına
son derece gömülmüş biri olarak

00:01:47.774 --> 00:01:51.611
sizlere şunu söyleyebilirim; 
Dünya'ya benzer gezegenler aradıkça,

00:01:51.611 --> 00:01:55.257
kendi gezegenimizin değerini
daha çok idrak etmeye başlıyorsunuz.

00:01:55.257 --> 00:01:57.950
Bu yeni dünyaların her biri
yeni keşfedilmiş gezegen ve

00:01:57.950 --> 00:02:01.572
çok iyi tanıdığımız gezegenler arasında
bir kıyas yapmamıza neden oluyor.

00:02:01.572 --> 00:02:04.122
En çok tanıdığımız gezegenler
Güneş sistemimizdekiler.

NOTE Paragraph

00:02:04.122 --> 00:02:05.624
Komşumuz Mars'ı düşünün,

00:02:05.624 --> 00:02:09.409
Mars küçük ve kayalıktır, ayrıca
Güneş'ten biraz uzak olmasına rağmen

00:02:09.409 --> 00:02:11.504
Kepler gibi bir görev esnasında
keşfedilmiş olsaydı,

00:02:11.504 --> 00:02:14.576
potansiyel olarak yaşanabilir bir yer 
olduğu düşünülebilirdi.

00:02:14.576 --> 00:02:17.303
Aslında Mars'ın,
geçmişte yaşanabilir olmuş olması mümkün

00:02:17.303 --> 00:02:20.740
ve Mars'ı bu kadar çok 
araştırmamızın bir sebebi de bu.

00:02:20.740 --> 00:02:24.130
Curiosity gibi gezginlerimiz,
Mars'ın yüzeyini tarayıp,

00:02:24.130 --> 00:02:27.380
bildiğimiz hayat ipuçlarını 
ve kökenlerini arıyor.

00:02:27.380 --> 00:02:30.886
MAVEN gibi uydular,
Mars'ın yaşanabilirliğini

00:02:30.886 --> 00:02:34.578
nasıl kaybetmiş olabileceğini anlamak
için Mars atmosferini örnekliyor.

00:02:34.578 --> 00:02:39.143
Özel uzay uçuşu şirketleri şimdi,
sadece yakın uzaya kısa geziler değil,

00:02:39.143 --> 00:02:42.844
hayatımızı Mars'ta yaşama gibi
boş umutlar vadeden geziler sunuyor.

NOTE Paragraph

00:02:42.844 --> 00:02:44.794
Mars'a ait bu manzaralar

00:02:44.794 --> 00:02:47.349
her ne kadar 
dünyamızdaki çöllere benzese de,

00:02:47.349 --> 00:02:52.921
ki oralar aklımızda öncü olma ve keşif
gibi fikirlerle bağlantılı olan yerlerdir,

00:02:52.921 --> 00:02:54.593
Dünya ile karşılaştırılırsa,

00:02:54.593 --> 00:02:57.890
Mars yaşamak için bayağı berbat bir yer.

00:02:57.890 --> 00:03:01.164
Gezegenimizde koloni kurmadığımız çöllerin

00:03:01.164 --> 00:03:03.068
Mars'la karşılaştırıldığında,

00:03:03.068 --> 00:03:05.901
ne ölçüde verimli yerler olduğunu düşünün.

00:03:05.901 --> 00:03:08.687
Dünya'daki 
en kuru, en yüksek yerlerde bile

00:03:08.687 --> 00:03:11.287
hava yumuşaktır ve
binlerce kilometre ötedeki

00:03:11.287 --> 00:03:15.374
yağmur ormanlarımızın yaydığı 
oksijenle doludur.

NOTE Paragraph

00:03:15.374 --> 00:03:21.098
Endişeliyim; Mars'ı ve diğer gezegenleri 
kolonileştirme heyecanının

00:03:21.098 --> 00:03:24.429
beraberinde uzun ve karanlık bir gölge
taşımasından endişe duyuyorum:

00:03:24.429 --> 00:03:26.449
kimilerinin çıkarım ve inanışı;

00:03:26.449 --> 00:03:30.002
Mars, bildiğimiz gerçekten yaşanabilir
tek gezegenin, yani Dünya'nın

00:03:30.002 --> 00:03:34.135
kendi kendine olan yıkımından
bizi kurtarmak üzere orada olacaktır.

00:03:34.135 --> 00:03:36.573
Gezegenlerarası keşfi sevdiğim kadar

00:03:36.573 --> 00:03:38.918
bu fikre sonuna kadar karşıyım.

00:03:38.918 --> 00:03:41.611
Mars'a gitmek için bir sürü
mükemmel nedenler var,

00:03:41.611 --> 00:03:45.025
ancak, Mars'ın insanlığı desteklemek için
var olacağını söyleyen kimse,

00:03:45.025 --> 00:03:48.133
asıl partinin filikalarda
olacağını söyleyen

00:03:48.133 --> 00:03:50.504
Titanic'in kaptanı gibidir.

00:03:50.504 --> 00:03:53.453
(Gülüşmeler)

00:03:53.453 --> 00:03:56.355
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:03:56.355 --> 00:03:59.142
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:03:59.142 --> 00:04:02.928
Gezegenlerarası keşif ve 
gezegen korumanın amaçları

00:04:02.928 --> 00:04:05.109
birbirine zıt değildir.

00:04:05.109 --> 00:04:07.640
Değiller, hatta aynı amacın 
iki yüzüdürler:

00:04:07.640 --> 00:04:11.982
hayatı anlamak, korumak ve 
hayatın ilerlemesini sağlamak.

00:04:11.982 --> 00:04:16.045
Dünyamızın en uç çevreleri
yabancı manzaralardır.

00:04:16.045 --> 00:04:17.926
Evimize daha yakındır.

00:04:17.926 --> 00:04:22.105
Bu Dünya'daki uygun olmayan,
yaşanması zor alanlarda,

00:04:22.105 --> 00:04:25.705
yaşanabilir alan oluşturmayı
ve onları korumayı öğrenebilirsek,

00:04:25.705 --> 00:04:28.932
belki de hem kendi çevremizi korumanın,
hem de onun ötesine geçmenin

00:04:28.932 --> 00:04:31.161
gerekliliklerini yerine getirebiliriz.

NOTE Paragraph

00:04:31.161 --> 00:04:33.471
Sizleri bir düşünce deneyi ile 
başbaşa bırakıyorum:

00:04:33.471 --> 00:04:35.166
Fermi paradoksu.

00:04:35.166 --> 00:04:40.028
Uzun bir süre önce, fizikçi Enrico Fermi
şunu sormuştu:

00:04:40.028 --> 00:04:42.875
Evrenimizin çok uzun süredir var olduğunu

00:04:42.875 --> 00:04:46.365
ve içerisinde birçok gezegenin olduğunu 
düşündüğümüzü göz önüne alırsak,

00:04:46.365 --> 00:04:49.503
şimdiye kadar uzaylı yaşamına dair
kanıt bulmuş olmamız gerekirdi.

00:04:49.503 --> 00:04:50.676
Peki neredeler?

00:04:50.676 --> 00:04:54.043
Şöyle ki, Fermi paradoksunun 
muhtemel bir çözümü şudur:

00:04:54.043 --> 00:04:57.526
Medeniyetler yıldızların arasında
yaşamayı düşünecek kadar

00:04:57.526 --> 00:04:59.848
teknolojik olarak ilerlemiş olurken,

00:04:59.848 --> 00:05:02.332
ilk önce o ilerlemeyi besleyen

00:05:02.332 --> 00:05:06.860
ana gezegenlerini korumanın
ne kadar önemli olduğunu unuturlar.

00:05:06.860 --> 00:05:11.248
Sadece gezegenlerarası koloni kurmanın
bizi bizden koruyacağına inanmak

00:05:11.248 --> 00:05:13.129
kendini beğenmişlik olur,

00:05:13.129 --> 00:05:16.658
fakat gezegen koruma ve 
gezegenlerarası keşif

00:05:16.658 --> 00:05:18.552
birlikte işe yarayabilir.

NOTE Paragraph

00:05:18.552 --> 00:05:20.675
Eğer Mars'ın düşman ortamını

00:05:20.675 --> 00:05:24.181
insan yerleşimi için esnetme gücümüze
gerçekten inanıyorsak,

00:05:24.181 --> 00:05:27.767
o zaman çok daha kolay bir görev olan
"Dünya'nın yaşanabilirliğini koruma"nın

00:05:27.767 --> 00:05:29.940
altından kalkabiliyor olmalıyız.

NOTE Paragraph

00:05:29.940 --> 00:05:30.986
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:05:30.996 --> 00:05:37.516
(Alkışlar)