1
00:00:00,926 --> 00:00:03,416
İnsanlık tarihinde uç bir noktadayız,

2
00:00:03,416 --> 00:00:08,943
yıldızlara ulaşmak ve yaşadığımız gezegeni
kaybetmek arasında gidip geliyoruz.

3
00:00:09,332 --> 00:00:12,062
Sadece son birkaç yılda bile,

4
00:00:12,062 --> 00:00:16,392
Dünya'nın evrenimizdeki yerine dair 
bilgimizi fazlasıyla geliştirdik.

5
00:00:16,392 --> 00:00:19,130
NASA'nın Kepler görevi,
diğer yıldızların çevresinde

6
00:00:19,130 --> 00:00:22,079
binlerce potansiyel gezegen keşfetti,


7
00:00:22,079 --> 00:00:26,273
Dünya'nın galaksimizdeki milyarlarca
gezegenden sadece biri olduğunu gösterdi.

8
00:00:26,273 --> 00:00:28,143
Kepler, yıldızların önünden

9
00:00:28,143 --> 00:00:32,434
gezegen geçtiği zaman oluşan,
bize ulaşması gereken ışık miktarındaki

10
00:00:32,434 --> 00:00:35,282
hafif azalmayı ölçen
bir uzay teleskobudur.

11
00:00:35,732 --> 00:00:38,332
Kepler'in verileri 
gezegenlerin boyutunun yanında,

12
00:00:38,332 --> 00:00:41,588
onların kendi ana yıldızlarına olan
uzaklığını da ortaya çıkarıyor.

13
00:00:41,588 --> 00:00:45,158
Birleştirildiğinde, bu veri bize 
bu gezegenlerin Güneş sistemimizdeki

14
00:00:45,158 --> 00:00:48,643
kara parçası bulunduran gezegenler gibi
küçük ve kayalık olup olmadığını,

15
00:00:48,643 --> 00:00:51,969
ayrıca ana yıldızlarından ne kadar ışık 
aldıklarını anlamamızı sağlar.

16
00:00:51,969 --> 00:00:54,957
Dolayısıyla da bu bilgi,
keşfettiğimiz bu gezegenlerin

17
00:00:54,957 --> 00:00:57,418
yaşanabilir olup olmadığına ilişkin
ipuçları verir.

18
00:00:57,418 --> 00:01:00,351
Ne yazık ki,

19
00:01:00,351 --> 00:01:03,834
bu yaşanabilirliği muhtemel dünyaların
sahipsiz hazinelerini keşfederken,

20
00:01:03,834 --> 00:01:07,234
öte yandan kendi gezegenimiz 
insanlığın yükü altında değer kaybediyor.

21
00:01:07,234 --> 00:01:11,466
2014 kaydedilen en sıcak yıldı.

22
00:01:11,466 --> 00:01:14,809
Bin yıldan beri var olan
buzullar ve deniz buzları,

23
00:01:14,809 --> 00:01:17,944
artık birkaç on yıl içerisinde yok oluyor.

24
00:01:17,944 --> 00:01:23,055
Harekete geçirmiş olduğumuz
gezegen ölçekli çevresel değişimler

25
00:01:23,055 --> 00:01:26,527
onların seyrini değiştirme imkanımızı
hızla geride bırakıyor.

26
00:01:27,347 --> 00:01:31,062
İklim bilimci değilim,
bir gök bilimciyim.

27
00:01:31,062 --> 00:01:34,432
Evrende,
kendi gezegenimizin dışında bir yerlerdeki

28
00:01:34,432 --> 00:01:37,300
hayatı keşfetme umuduyla
gezegenlerin yaşanabilirliğinin

29
00:01:37,300 --> 00:01:39,862
yıldızlardan nasıl etkilendiğini
araştırıyorum.

30
00:01:39,862 --> 00:01:43,402
Yabancı olarak uzayda uygun bir 
gayrimenkul aradığımı düşünebilirsiniz.

31
00:01:43,902 --> 00:01:47,774
Şimdi, evrende hayat arayışına
son derece gömülmüş biri olarak

32
00:01:47,774 --> 00:01:51,611
sizlere şunu söyleyebilirim; 
Dünya'ya benzer gezegenler aradıkça,

33
00:01:51,611 --> 00:01:55,257
kendi gezegenimizin değerini
daha çok idrak etmeye başlıyorsunuz.

34
00:01:55,257 --> 00:01:57,950
Bu yeni dünyaların her biri
yeni keşfedilmiş gezegen ve

35
00:01:57,950 --> 00:02:01,572
çok iyi tanıdığımız gezegenler arasında
bir kıyas yapmamıza neden oluyor.

36
00:02:01,572 --> 00:02:04,122
En çok tanıdığımız gezegenler
Güneş sistemimizdekiler.

37
00:02:04,122 --> 00:02:05,624
Komşumuz Mars'ı düşünün,

38
00:02:05,624 --> 00:02:09,409
Mars küçük ve kayalıktır, ayrıca
Güneş'ten biraz uzak olmasına rağmen

39
00:02:09,409 --> 00:02:11,504
Kepler gibi bir görev esnasında
keşfedilmiş olsaydı,

40
00:02:11,504 --> 00:02:14,576
potansiyel olarak yaşanabilir bir yer 
olduğu düşünülebilirdi.

41
00:02:14,576 --> 00:02:17,303
Aslında Mars'ın,
geçmişte yaşanabilir olmuş olması mümkün

42
00:02:17,303 --> 00:02:20,740
ve Mars'ı bu kadar çok 
araştırmamızın bir sebebi de bu.

43
00:02:20,740 --> 00:02:24,130
Curiosity gibi gezginlerimiz,
Mars'ın yüzeyini tarayıp,

44
00:02:24,130 --> 00:02:27,380
bildiğimiz hayat ipuçlarını 
ve kökenlerini arıyor.

45
00:02:27,380 --> 00:02:30,886
MAVEN gibi uydular,
Mars'ın yaşanabilirliğini

46
00:02:30,886 --> 00:02:34,578
nasıl kaybetmiş olabileceğini anlamak
için Mars atmosferini örnekliyor.

47
00:02:34,578 --> 00:02:39,143
Özel uzay uçuşu şirketleri şimdi,
sadece yakın uzaya kısa geziler değil,

48
00:02:39,143 --> 00:02:42,844
hayatımızı Mars'ta yaşama gibi
boş umutlar vadeden geziler sunuyor.

49
00:02:42,844 --> 00:02:44,794
Mars'a ait bu manzaralar

50
00:02:44,794 --> 00:02:47,349
her ne kadar 
dünyamızdaki çöllere benzese de,

51
00:02:47,349 --> 00:02:52,921
ki oralar aklımızda öncü olma ve keşif
gibi fikirlerle bağlantılı olan yerlerdir,

52
00:02:52,921 --> 00:02:54,593
Dünya ile karşılaştırılırsa,

53
00:02:54,593 --> 00:02:57,890
Mars yaşamak için bayağı berbat bir yer.

54
00:02:57,890 --> 00:03:01,164
Gezegenimizde koloni kurmadığımız çöllerin

55
00:03:01,164 --> 00:03:03,068
Mars'la karşılaştırıldığında,

56
00:03:03,068 --> 00:03:05,901
ne ölçüde verimli yerler olduğunu düşünün.

57
00:03:05,901 --> 00:03:08,687
Dünya'daki 
en kuru, en yüksek yerlerde bile

58
00:03:08,687 --> 00:03:11,287
hava yumuşaktır ve
binlerce kilometre ötedeki

59
00:03:11,287 --> 00:03:15,374
yağmur ormanlarımızın yaydığı 
oksijenle doludur.

60
00:03:15,374 --> 00:03:21,098
Endişeliyim; Mars'ı ve diğer gezegenleri 
kolonileştirme heyecanının

61
00:03:21,098 --> 00:03:24,429
beraberinde uzun ve karanlık bir gölge
taşımasından endişe duyuyorum:

62
00:03:24,429 --> 00:03:26,449
kimilerinin çıkarım ve inanışı;

63
00:03:26,449 --> 00:03:30,002
Mars, bildiğimiz gerçekten yaşanabilir
tek gezegenin, yani Dünya'nın

64
00:03:30,002 --> 00:03:34,135
kendi kendine olan yıkımından
bizi kurtarmak üzere orada olacaktır.

65
00:03:34,135 --> 00:03:36,573
Gezegenlerarası keşfi sevdiğim kadar

66
00:03:36,573 --> 00:03:38,918
bu fikre sonuna kadar karşıyım.

67
00:03:38,918 --> 00:03:41,611
Mars'a gitmek için bir sürü
mükemmel nedenler var,

68
00:03:41,611 --> 00:03:45,025
ancak, Mars'ın insanlığı desteklemek için
var olacağını söyleyen kimse,

69
00:03:45,025 --> 00:03:48,133
asıl partinin filikalarda
olacağını söyleyen

70
00:03:48,133 --> 00:03:50,504
Titanic'in kaptanı gibidir.

71
00:03:50,504 --> 00:03:53,453
(Gülüşmeler)

72
00:03:53,453 --> 00:03:56,355
(Alkışlar)

73
00:03:56,355 --> 00:03:59,142
Teşekkürler.

74
00:03:59,142 --> 00:04:02,928
Gezegenlerarası keşif ve 
gezegen korumanın amaçları

75
00:04:02,928 --> 00:04:05,109
birbirine zıt değildir.

76
00:04:05,109 --> 00:04:07,640
Değiller, hatta aynı amacın 
iki yüzüdürler:

77
00:04:07,640 --> 00:04:11,982
hayatı anlamak, korumak ve 
hayatın ilerlemesini sağlamak.

78
00:04:11,982 --> 00:04:16,045
Dünyamızın en uç çevreleri
yabancı manzaralardır.

79
00:04:16,045 --> 00:04:17,926
Evimize daha yakındır.

80
00:04:17,926 --> 00:04:22,105
Bu Dünya'daki uygun olmayan,
yaşanması zor alanlarda,

81
00:04:22,105 --> 00:04:25,705
yaşanabilir alan oluşturmayı
ve onları korumayı öğrenebilirsek,

82
00:04:25,705 --> 00:04:28,932
belki de hem kendi çevremizi korumanın,
hem de onun ötesine geçmenin

83
00:04:28,932 --> 00:04:31,161
gerekliliklerini yerine getirebiliriz.

84
00:04:31,161 --> 00:04:33,471
Sizleri bir düşünce deneyi ile 
başbaşa bırakıyorum:

85
00:04:33,471 --> 00:04:35,166
Fermi paradoksu.

86
00:04:35,166 --> 00:04:40,028
Uzun bir süre önce, fizikçi Enrico Fermi
şunu sormuştu:

87
00:04:40,028 --> 00:04:42,875
Evrenimizin çok uzun süredir var olduğunu

88
00:04:42,875 --> 00:04:46,365
ve içerisinde birçok gezegenin olduğunu 
düşündüğümüzü göz önüne alırsak,

89
00:04:46,365 --> 00:04:49,503
şimdiye kadar uzaylı yaşamına dair
kanıt bulmuş olmamız gerekirdi.

90
00:04:49,503 --> 00:04:50,676
Peki neredeler?

91
00:04:50,676 --> 00:04:54,043
Şöyle ki, Fermi paradoksunun 
muhtemel bir çözümü şudur:

92
00:04:54,043 --> 00:04:57,526
Medeniyetler yıldızların arasında
yaşamayı düşünecek kadar

93
00:04:57,526 --> 00:04:59,848
teknolojik olarak ilerlemiş olurken,

94
00:04:59,848 --> 00:05:02,332
ilk önce o ilerlemeyi besleyen

95
00:05:02,332 --> 00:05:06,860
ana gezegenlerini korumanın
ne kadar önemli olduğunu unuturlar.

96
00:05:06,860 --> 00:05:11,248
Sadece gezegenlerarası koloni kurmanın
bizi bizden koruyacağına inanmak

97
00:05:11,248 --> 00:05:13,129
kendini beğenmişlik olur,

98
00:05:13,129 --> 00:05:16,658
fakat gezegen koruma ve 
gezegenlerarası keşif

99
00:05:16,658 --> 00:05:18,552
birlikte işe yarayabilir.

100
00:05:18,552 --> 00:05:20,675
Eğer Mars'ın düşman ortamını

101
00:05:20,675 --> 00:05:24,181
insan yerleşimi için esnetme gücümüze
gerçekten inanıyorsak,

102
00:05:24,181 --> 00:05:27,767
o zaman çok daha kolay bir görev olan
"Dünya'nın yaşanabilirliğini koruma"nın

103
00:05:27,767 --> 00:05:29,940
altından kalkabiliyor olmalıyız.

104
00:05:29,940 --> 00:05:30,986
Teşekkür ederim.

105
00:05:30,996 --> 00:05:37,516
(Alkışlar)