0:00:00.926,0:00:03.416
İnsanlık tarihinde uç bir noktadayız,

0:00:03.416,0:00:08.943
yıldızlara ulaşmak ve yaşadığımız gezegeni[br]kaybetmek arasında gidip geliyoruz.

0:00:09.332,0:00:12.062
Sadece son birkaç yılda bile,

0:00:12.062,0:00:16.392
Dünya'nın evrenimizdeki yerine dair [br]bilgimizi fazlasıyla geliştirdik.

0:00:16.392,0:00:19.130
NASA'nın Kepler görevi,[br]diğer yıldızların çevresinde

0:00:19.130,0:00:22.079
binlerce potansiyel gezegen keşfetti,[br]

0:00:22.079,0:00:26.273
Dünya'nın galaksimizdeki milyarlarca[br]gezegenden sadece biri olduğunu gösterdi.

0:00:26.273,0:00:28.143
Kepler, yıldızların önünden

0:00:28.143,0:00:32.434
gezegen geçtiği zaman oluşan,[br]bize ulaşması gereken ışık miktarındaki

0:00:32.434,0:00:35.282
hafif azalmayı ölçen[br]bir uzay teleskobudur.

0:00:35.732,0:00:38.332
Kepler'in verileri [br]gezegenlerin boyutunun yanında,

0:00:38.332,0:00:41.588
onların kendi ana yıldızlarına olan[br]uzaklığını da ortaya çıkarıyor.

0:00:41.588,0:00:45.158
Birleştirildiğinde, bu veri bize [br]bu gezegenlerin Güneş sistemimizdeki

0:00:45.158,0:00:48.643
kara parçası bulunduran gezegenler gibi[br]küçük ve kayalık olup olmadığını,

0:00:48.643,0:00:51.969
ayrıca ana yıldızlarından ne kadar ışık [br]aldıklarını anlamamızı sağlar.

0:00:51.969,0:00:54.957
Dolayısıyla da bu bilgi,[br]keşfettiğimiz bu gezegenlerin

0:00:54.957,0:00:57.418
yaşanabilir olup olmadığına ilişkin[br]ipuçları verir.

0:00:57.418,0:01:00.351
Ne yazık ki,

0:01:00.351,0:01:03.834
bu yaşanabilirliği muhtemel dünyaların[br]sahipsiz hazinelerini keşfederken,

0:01:03.834,0:01:07.234
öte yandan kendi gezegenimiz [br]insanlığın yükü altında değer kaybediyor.

0:01:07.234,0:01:11.466
2014 kaydedilen en sıcak yıldı.

0:01:11.466,0:01:14.809
Bin yıldan beri var olan[br]buzullar ve deniz buzları,

0:01:14.809,0:01:17.944
artık birkaç on yıl içerisinde yok oluyor.

0:01:17.944,0:01:23.055
Harekete geçirmiş olduğumuz[br]gezegen ölçekli çevresel değişimler

0:01:23.055,0:01:26.527
onların seyrini değiştirme imkanımızı[br]hızla geride bırakıyor.

0:01:27.347,0:01:31.062
İklim bilimci değilim,[br]bir gök bilimciyim.

0:01:31.062,0:01:34.432
Evrende,[br]kendi gezegenimizin dışında bir yerlerdeki

0:01:34.432,0:01:37.300
hayatı keşfetme umuduyla[br]gezegenlerin yaşanabilirliğinin

0:01:37.300,0:01:39.862
yıldızlardan nasıl etkilendiğini[br]araştırıyorum.

0:01:39.862,0:01:43.402
Yabancı olarak uzayda uygun bir [br]gayrimenkul aradığımı düşünebilirsiniz.

0:01:43.902,0:01:47.774
Şimdi, evrende hayat arayışına[br]son derece gömülmüş biri olarak

0:01:47.774,0:01:51.611
sizlere şunu söyleyebilirim; [br]Dünya'ya benzer gezegenler aradıkça,

0:01:51.611,0:01:55.257
kendi gezegenimizin değerini[br]daha çok idrak etmeye başlıyorsunuz.

0:01:55.257,0:01:57.950
Bu yeni dünyaların her biri[br]yeni keşfedilmiş gezegen ve

0:01:57.950,0:02:01.572
çok iyi tanıdığımız gezegenler arasında[br]bir kıyas yapmamıza neden oluyor.

0:02:01.572,0:02:04.122
En çok tanıdığımız gezegenler[br]Güneş sistemimizdekiler.

0:02:04.122,0:02:05.624
Komşumuz Mars'ı düşünün,

0:02:05.624,0:02:09.409
Mars küçük ve kayalıktır, ayrıca[br]Güneş'ten biraz uzak olmasına rağmen

0:02:09.409,0:02:11.504
Kepler gibi bir görev esnasında[br]keşfedilmiş olsaydı,

0:02:11.504,0:02:14.576
potansiyel olarak yaşanabilir bir yer [br]olduğu düşünülebilirdi.

0:02:14.576,0:02:17.303
Aslında Mars'ın,[br]geçmişte yaşanabilir olmuş olması mümkün

0:02:17.303,0:02:20.740
ve Mars'ı bu kadar çok [br]araştırmamızın bir sebebi de bu.

0:02:20.740,0:02:24.130
Curiosity gibi gezginlerimiz,[br]Mars'ın yüzeyini tarayıp,

0:02:24.130,0:02:27.380
bildiğimiz hayat ipuçlarını [br]ve kökenlerini arıyor.

0:02:27.380,0:02:30.886
MAVEN gibi uydular,[br]Mars'ın yaşanabilirliğini

0:02:30.886,0:02:34.578
nasıl kaybetmiş olabileceğini anlamak[br]için Mars atmosferini örnekliyor.

0:02:34.578,0:02:39.143
Özel uzay uçuşu şirketleri şimdi,[br]sadece yakın uzaya kısa geziler değil,

0:02:39.143,0:02:42.844
hayatımızı Mars'ta yaşama gibi[br]boş umutlar vadeden geziler sunuyor.

0:02:42.844,0:02:44.794
Mars'a ait bu manzaralar

0:02:44.794,0:02:47.349
her ne kadar [br]dünyamızdaki çöllere benzese de,

0:02:47.349,0:02:52.921
ki oralar aklımızda öncü olma ve keşif[br]gibi fikirlerle bağlantılı olan yerlerdir,

0:02:52.921,0:02:54.593
Dünya ile karşılaştırılırsa,

0:02:54.593,0:02:57.890
Mars yaşamak için bayağı berbat bir yer.

0:02:57.890,0:03:01.164
Gezegenimizde koloni kurmadığımız çöllerin

0:03:01.164,0:03:03.068
Mars'la karşılaştırıldığında,

0:03:03.068,0:03:05.901
ne ölçüde verimli yerler olduğunu düşünün.

0:03:05.901,0:03:08.687
Dünya'daki [br]en kuru, en yüksek yerlerde bile

0:03:08.687,0:03:11.287
hava yumuşaktır ve[br]binlerce kilometre ötedeki

0:03:11.287,0:03:15.374
yağmur ormanlarımızın yaydığı [br]oksijenle doludur.

0:03:15.374,0:03:21.098
Endişeliyim; Mars'ı ve diğer gezegenleri [br]kolonileştirme heyecanının

0:03:21.098,0:03:24.429
beraberinde uzun ve karanlık bir gölge[br]taşımasından endişe duyuyorum:

0:03:24.429,0:03:26.449
kimilerinin çıkarım ve inanışı;

0:03:26.449,0:03:30.002
Mars, bildiğimiz gerçekten yaşanabilir[br]tek gezegenin, yani Dünya'nın

0:03:30.002,0:03:34.135
kendi kendine olan yıkımından[br]bizi kurtarmak üzere orada olacaktır.

0:03:34.135,0:03:36.573
Gezegenlerarası keşfi sevdiğim kadar

0:03:36.573,0:03:38.918
bu fikre sonuna kadar karşıyım.

0:03:38.918,0:03:41.611
Mars'a gitmek için bir sürü[br]mükemmel nedenler var,

0:03:41.611,0:03:45.025
ancak, Mars'ın insanlığı desteklemek için[br]var olacağını söyleyen kimse,

0:03:45.025,0:03:48.133
asıl partinin filikalarda[br]olacağını söyleyen

0:03:48.133,0:03:50.504
Titanic'in kaptanı gibidir.

0:03:50.504,0:03:53.453
(Gülüşmeler)

0:03:53.453,0:03:56.355
(Alkışlar)

0:03:56.355,0:03:59.142
Teşekkürler.

0:03:59.142,0:04:02.928
Gezegenlerarası keşif ve [br]gezegen korumanın amaçları

0:04:02.928,0:04:05.109
birbirine zıt değildir.

0:04:05.109,0:04:07.640
Değiller, hatta aynı amacın [br]iki yüzüdürler:

0:04:07.640,0:04:11.982
hayatı anlamak, korumak ve [br]hayatın ilerlemesini sağlamak.

0:04:11.982,0:04:16.045
Dünyamızın en uç çevreleri[br]yabancı manzaralardır.

0:04:16.045,0:04:17.926
Evimize daha yakındır.

0:04:17.926,0:04:22.105
Bu Dünya'daki uygun olmayan,[br]yaşanması zor alanlarda,

0:04:22.105,0:04:25.705
yaşanabilir alan oluşturmayı[br]ve onları korumayı öğrenebilirsek,

0:04:25.705,0:04:28.932
belki de hem kendi çevremizi korumanın,[br]hem de onun ötesine geçmenin

0:04:28.932,0:04:31.161
gerekliliklerini yerine getirebiliriz.

0:04:31.161,0:04:33.471
Sizleri bir düşünce deneyi ile [br]başbaşa bırakıyorum:

0:04:33.471,0:04:35.166
Fermi paradoksu.

0:04:35.166,0:04:40.028
Uzun bir süre önce, fizikçi Enrico Fermi[br]şunu sormuştu:

0:04:40.028,0:04:42.875
Evrenimizin çok uzun süredir var olduğunu

0:04:42.875,0:04:46.365
ve içerisinde birçok gezegenin olduğunu [br]düşündüğümüzü göz önüne alırsak,

0:04:46.365,0:04:49.503
şimdiye kadar uzaylı yaşamına dair[br]kanıt bulmuş olmamız gerekirdi.

0:04:49.503,0:04:50.676
Peki neredeler?

0:04:50.676,0:04:54.043
Şöyle ki, Fermi paradoksunun [br]muhtemel bir çözümü şudur:

0:04:54.043,0:04:57.526
Medeniyetler yıldızların arasında[br]yaşamayı düşünecek kadar

0:04:57.526,0:04:59.848
teknolojik olarak ilerlemiş olurken,

0:04:59.848,0:05:02.332
ilk önce o ilerlemeyi besleyen

0:05:02.332,0:05:06.860
ana gezegenlerini korumanın[br]ne kadar önemli olduğunu unuturlar.

0:05:06.860,0:05:11.248
Sadece gezegenlerarası koloni kurmanın[br]bizi bizden koruyacağına inanmak

0:05:11.248,0:05:13.129
kendini beğenmişlik olur,

0:05:13.129,0:05:16.658
fakat gezegen koruma ve [br]gezegenlerarası keşif

0:05:16.658,0:05:18.552
birlikte işe yarayabilir.

0:05:18.552,0:05:20.675
Eğer Mars'ın düşman ortamını

0:05:20.675,0:05:24.181
insan yerleşimi için esnetme gücümüze[br]gerçekten inanıyorsak,

0:05:24.181,0:05:27.767
o zaman çok daha kolay bir görev olan[br]"Dünya'nın yaşanabilirliğini koruma"nın

0:05:27.767,0:05:29.940
altından kalkabiliyor olmalıyız.

0:05:29.940,0:05:30.986
Teşekkür ederim.

0:05:30.996,0:05:37.516
(Alkışlar)