WEBVTT

00:00:00.926 --> 00:00:03.416
Na ključnoj smo tački ljudske istorije,

00:00:03.416 --> 00:00:08.943
vrsta koja je spremna da prigrabi zvezde
i izgubi planetu koju zovemo domom.

NOTE Paragraph

00:00:09.332 --> 00:00:12.062
Samo u proteklih nekoliko godina,
znatno smo proširili

00:00:12.062 --> 00:00:16.392
naše znanje o tome kako se Zemlja uklapa
u kontekst našeg univerzuma.

00:00:16.392 --> 00:00:19.130
NASA-ina misija Kepler otkrila je

00:00:19.130 --> 00:00:22.079
hiljade potencijalnih planeta
u okolini drugih zvezda,

00:00:22.079 --> 00:00:26.273
što znači da je Zemlja jedna
od milijardi planeta u našoj galaksiji.

00:00:26.273 --> 00:00:28.143
Kepler je svemirski teleskop

00:00:28.143 --> 00:00:32.434
koji meri suptilno tamnjenje zvezda
dok planete prolaze pred njima

00:00:32.434 --> 00:00:35.662
i blokiraju samo mali deo tog svetla
tako da ne dolazi do nas.

00:00:35.732 --> 00:00:38.332
Podaci iz Keplera
otkrivaju veličine planeta

00:00:38.332 --> 00:00:41.118
kao i njihovu udaljenost
od matične zvezde.

00:00:41.118 --> 00:00:44.628
Ovo nam zajedno pomaže da razumemo
da li su ove planete male i stenovite,

00:00:44.628 --> 00:00:47.713
poput zemaljskih planeta
unutar našeg Sunčevog sistema,

00:00:47.713 --> 00:00:51.079
kao i to koliko svetla mogu da prime
od svog matičnog sunca.

00:00:51.079 --> 00:00:54.957
Zauzvrat, ovo nam daje naznake o tome
da li ove planete koje otkrivamo

00:00:54.957 --> 00:00:57.418
mogu da se nastane ili ne.

NOTE Paragraph

00:00:57.418 --> 00:01:01.481
Nažalost, u isto vreme
dok otkrivamo ovu riznicu blaga,

00:01:01.481 --> 00:01:03.594
potencijalno nastanjivih svetova,

00:01:03.594 --> 00:01:07.054
naša planeta posustaje
pod teretom ljudskog roda.

00:01:07.054 --> 00:01:11.466
Godina 2014. bila je najtoplija
po dosadašnjim merenjima.

00:01:11.466 --> 00:01:14.809
Glečeri i led u okeanima
koji su milenijumima bili sa nama,

00:01:14.809 --> 00:01:17.944
sada nestaju
za vreme od nekoliko decenija.

00:01:17.944 --> 00:01:23.055
Ove klimatske promene na nivou planete,
koje smo pokrenuli,

00:01:23.055 --> 00:01:26.527
brzo nadmašuju našu sposobnost
da promenimo njihov tok.

NOTE Paragraph

00:01:27.347 --> 00:01:31.062
Ali nisam klimatski stručnjak,
ja sam astronom.

00:01:31.062 --> 00:01:34.432
Proučavam planetarnu nastanjivost
kroz uticaj zvezda,

00:01:34.432 --> 00:01:36.890
sa nadom da ću pronaći
mesta u univerzumu

00:01:36.890 --> 00:01:39.862
gde bismo mogli da otkrijemo
život van naše planete.

00:01:39.862 --> 00:01:43.402
Mogli biste reći da tražim
vrhunske vanzemaljske nekretnine.

NOTE Paragraph

00:01:43.902 --> 00:01:48.244
Kao neko ko je duboko umešan
u potragu za životom u univerzumu,

00:01:48.244 --> 00:01:51.611
mogu vam reći da što više tragate
za planetama nalik Zemlji,

00:01:51.611 --> 00:01:55.257
to više cenite našu sopstvenu planetu.

00:01:55.257 --> 00:01:57.950
Svaki od ovih novih svetova
poziva na poređenje

00:01:57.950 --> 00:02:01.572
novootkrivene planete
i planeta koje najbolje poznajemo:

00:02:01.572 --> 00:02:03.662
onih u našem Sunčevom sistemu.

NOTE Paragraph

00:02:03.662 --> 00:02:05.624
Pogledajte našeg suseda, Mars.

00:02:05.624 --> 00:02:09.409
Mars je mali i stenovit,
i iako je podalje od Sunca,

00:02:09.409 --> 00:02:11.934
može se razmotriti
kao potencijalno naseljiv svet

00:02:11.934 --> 00:02:13.936
ako bi to otkrila 
misija nalik na Kepler.

00:02:13.936 --> 00:02:17.303
Zaista je moguće da je Mars
nekada bio naseljiv,

00:02:17.303 --> 00:02:20.740
i ovo je delom razlog
zašto ga toliko izučavamo.

00:02:20.740 --> 00:02:24.130
Naši roveri, poput Kjuriositija,
puze po njegovoj površini,

00:02:24.130 --> 00:02:27.380
grebu i traže tragove o poreklu
života kakvog ga poznajemo.

00:02:27.380 --> 00:02:30.886
Orbiteri poput onih iz misije MAVEN
uzimaju uzorke Marsove atmosfere,

00:02:30.886 --> 00:02:34.578
u pokušaju da razumeju kako je Mars
izgubio svoju nekadašnju naseljivost.

00:02:34.578 --> 00:02:39.143
Privatne kompanije za letenje sada nude
ne samo kratak put do bliskog svemira

00:02:39.143 --> 00:02:42.844
već i primamljivu mogućnost
našeg života na Marsu.

NOTE Paragraph

00:02:42.844 --> 00:02:44.794
Ali iako ovi pejzaži Marsa

00:02:44.794 --> 00:02:47.349
podsećaju na pustinje u našem svetu,

00:02:47.349 --> 00:02:52.921
mesta koja su u našoj mašti vezana
za ideje o pronalascima i naseljavanju,

00:02:52.921 --> 00:02:54.593
u poređenju sa Zemljom,

00:02:54.593 --> 00:02:57.890
Mars je prilično užasno mesto za život.

00:02:57.890 --> 00:03:01.164
Zamislite samo do kog stepena
nismo naselili

00:03:01.164 --> 00:03:03.068
pustinje na sopstvenoj planeti,

00:03:03.068 --> 00:03:05.901
mesta koja su raskošna
u poređenju sa Marsom.

00:03:05.901 --> 00:03:08.687
Čak i u najsuvljim i najvišim
mestima na Zemlji,

00:03:08.687 --> 00:03:11.287
vazduh je sladak i pun kiseonika

00:03:11.287 --> 00:03:15.374
kojeg izdišu kišne šume,
udaljene hiljadama kilometara.

NOTE Paragraph

00:03:15.374 --> 00:03:21.318
Brine me da ovo uzbuđenje u vezi sa
kolonizacijom Marsa i drugih planeta

00:03:21.318 --> 00:03:24.429
sa sobom nosi dugu, tamnu senku:

00:03:24.429 --> 00:03:26.449
implikaciju i verovanje nekih

00:03:26.449 --> 00:03:30.002
da će nas Mars spasiti od samouništenja
koje smo naneli sami sebi

00:03:30.002 --> 00:03:34.135
i jedinoj zaista naseljivoj planeti
koju poznajemo, Zemlji.

00:03:34.135 --> 00:03:36.573
Koliko god da volim 
interplanteralno istraživanje,

00:03:36.573 --> 00:03:38.918
duboko se ne slažem
sa ovom zamišlju.

00:03:38.918 --> 00:03:41.611
Postoji mnogo sjajnih razloga
za odlazak na Mars,

00:03:41.611 --> 00:03:45.025
ali da vam neko kaže da je Mars tu
da pruži rezervu ljudskom rodu,

00:03:45.025 --> 00:03:48.133
to je kao kada bi vam kapetan Titanika
rekao da je prava žurka

00:03:48.133 --> 00:03:50.504
zapravo kasnije na čamcima za spasavanje.

00:03:50.504 --> 00:03:53.453
(Smeh)

00:03:53.453 --> 00:03:56.355
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:03:56.355 --> 00:03:59.142
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:03:59.142 --> 00:04:02.928
Ali ciljevi interplanetranog istraživanja
i očuvanja planete

00:04:02.928 --> 00:04:05.109
nisu međusobno isključivi.

00:04:05.109 --> 00:04:07.640
To su zapravo dve strane istog cilja:

00:04:07.640 --> 00:04:11.982
da se razume, sačuva i poboljša
život u budućnosti.

00:04:11.982 --> 00:04:16.045
Ekstremna okruženja našeg sveta
jesu vanzemaljski predeli.

00:04:16.045 --> 00:04:17.926
Samo su bliži domu.

00:04:17.926 --> 00:04:22.105
Ukoliko možemo da razumemo
kako da stvorimo i održimo naseljiva mesta

00:04:22.105 --> 00:04:25.495
iz neprijateljskih i nenaseljivih mesta
ovde na Zemlji,

00:04:25.495 --> 00:04:28.932
možda možemo da izađemo u susret
očuvanju sopstvenog okruženja

00:04:28.932 --> 00:04:31.161
i odlasku dalje od njega.

NOTE Paragraph

00:04:31.161 --> 00:04:33.471
Ostavljam vas sa konačnim
misaonim eksperimentom:

00:04:33.471 --> 00:04:35.166
Fermijevim paradoksom.

00:04:35.166 --> 00:04:40.028
Pre mnogo godina, fizičar Enriko Fermi
pitao se, uzevši činjenicu

00:04:40.028 --> 00:04:42.875
da je naš univerzum postojao
dug vremenski period

00:04:42.875 --> 00:04:45.385
i očekujemo da u njemu
postoje mnoge planete,

00:04:45.385 --> 00:04:48.743
trebalo bi da smo do sada pronašli
dokaze o vanzemljskom životu.

00:04:48.743 --> 00:04:50.676
Pa gde su oni?

00:04:50.676 --> 00:04:54.043
Pa, jedno moguće rešenje
Fermijevog paradoksa je

00:04:54.043 --> 00:04:57.526
da ako su civlizacije postale
dovoljno tehnološki razvijene

00:04:57.526 --> 00:04:59.848
da uzmu u obzir život među zvezdama,

00:04:59.848 --> 00:05:02.332
onda izgube svest o tome
koliko je bitno

00:05:02.332 --> 00:05:06.860
sačuvati svetove koji su im dom
i koji su im pružili taj napredak.

00:05:06.860 --> 00:05:11.248
Oholo je verovati da će nas isključivo
interplanetarna kolonizacija

00:05:11.248 --> 00:05:13.129
spasiti od nas samih,

00:05:13.129 --> 00:05:16.658
ali očuvanje planete
i interplanetarno istraživanje

00:05:16.658 --> 00:05:18.552
mogu postojati zajedno.

NOTE Paragraph

00:05:18.552 --> 00:05:20.675
Ako iskreno verujemo u našu sposobnost

00:05:20.675 --> 00:05:24.181
da ukrotimo neprijateljska okruženja Marsa
za ljudsko naseljavanje,

00:05:24.181 --> 00:05:27.767
onda bi trebalo da možemo da prevaziđemo
znatno lakši zadatak,

00:05:27.767 --> 00:05:29.940
očuvanja naseljivosti na Zemlji.

NOTE Paragraph

00:05:29.940 --> 00:05:30.986
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:05:30.996 --> 00:05:37.516
(Aplauz)