0:00:00.926,0:00:03.416
ကျွန်မတို့ဟာ လူ့သမိုင်းရဲ့ [br]အရေးပါတဲ့ အခြေအနေမှာပါ

0:00:03.416,0:00:08.943
ကြယ်တွေလှမ်းယူချိန်မှာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ [br]ဂြိုဟ်ကို ဆုံးရှုံတော့မယ့် မျိုးစိတ်ပါ။

0:00:09.332,0:00:12.062
မကြာသေးတဲ့ နှစ်တွေကတောင် [br]ကမ္ဘာမြေရဲ့ စကြာဝဠာထဲ ပါဝင်

0:00:12.062,0:00:16.392
ဆက်နွယ်မှု အကြောင်း အသိပညာတွေကို[br]အတော့်ကို ချဲ့ထွင်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

0:00:16.392,0:00:19.130
NASA ရဲ့ Kepler အထူးစူးစမ်းေ၇း[br]အအဖွဲ့က ကြယ်တွေတစ်ဝိုက်က

0:00:19.130,0:00:22.079
လူနေနိုင်ဖို့ အလားအလာရှိတဲ့[br]ဂြိုဟ်တွေကိုထောင်ချီ တွေ့ရှိထားတယ်။

0:00:22.079,0:00:26.273
ကမ္ဘာဂြိုဟ်ဟာ ဟင်းလင်းပြင် ကြယ်စုထဲက[br]သန်းထောင်ချီ ဂြိုဟ်တွေထဲက တစ်ခုမျှပါ။

0:00:26.273,0:00:28.143
Kepler ဟာ ဂြိုဟ်တွေ ကြယ်တွေရှေ့မှ

0:00:28.143,0:00:32.434
ဖြတ်သွားစဥ် ကျွန်မတို့ဆီလာတဲ့ အလင်းကို[br]နည်းနည်းလေး ကာဆီးရင်း ကြယ်တွေရဲ့

0:00:32.434,0:00:35.282
အလင်းရောင်ကိုတိုင်းတာတဲ့ သိမ်မွေ့တဲ့ [br]အာကာသ မှန်ပြောင်းပါ။

0:00:35.732,0:00:38.332
Kepler ရဲ့ ဒေတာက ဂြိုဟ်တွေရဲ့ [br]အရွယ်အစားအပြင်

0:00:38.332,0:00:41.118
၄င်းတို့ရဲ့ ပင်မကြယ်ကနေ [br]အကွာအဝေးကိုပါ ပြပါတယ်။

0:00:41.118,0:00:45.158
ပေါင်းလိုက်တော့ ဒီဂြိုဟ်တွေဟာ ကျွန်မတို့ [br]နေအဖွဲ့အစည်းက ဂြိုဟ်တွေလိုပဲ သေးလား၊

0:00:45.158,0:00:47.713
ကျောက်တုံးတွေနဲ့ပြည့်နေလား၊ [br]ပင်မနေမှ အလင်းဘယ်လောက်

0:00:47.713,0:00:51.079
ရရှိတယ်ဆိုတာကိုလည်း နားလည်ဖို့ ကူညီပေးတယ်။

0:00:51.079,0:00:54.957
တစ်ဖက်မှာ ဒါက ကျွန်မတို့ရှာတွေ့တဲ့[br]ဒီဂြိုဟ်တွေဟာ နေထိုင်လို့ရ၊ မရ

0:00:54.957,0:00:57.418
သဲလွန်စတွေ ပေးနိုင်တာပေါ့။

0:00:57.418,0:01:01.481
ဖြစ်ချင်တော့ တစ်ချိန်တည်းမှာ နေလို့[br]ရမယ်လို့ အလားအလာရှိတဲ့ ကမ္ဘာတွေရဲ့

0:01:01.481,0:01:03.594
ရတနာသိုက်ကို ကျွန်မတို့ ရှာတွေ့နေစဉ်မှာ

0:01:03.594,0:01:07.054
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဂြိုဟ်ဟာ လူသားရဲ့ [br]၀န်ထုပ်၀န်ပိုး အောက်မှာ အိကျနေပါတယ်။

0:01:07.054,0:01:11.466
မှတ်တမ်းအရ ၂၀၁၄ ခုဟာ အပူဆုံးနှစ်ပါ။

0:01:11.466,0:01:14.809
ကျွန်မတို့နဲ့အတူ နှစ်ထောင်ချီ ရှိလာခဲ့တဲ့[br]ရေခဲမြစ်တွေနဲ့ ပင်လယ်တွေဟာ

0:01:14.809,0:01:17.944
အခုတော့ ဆယ်စုနှစ် တွေဆိုတဲ့[br]အချိန်မှာ ပျောက်ကွယ်သွားတော့မယ်။

0:01:17.944,0:01:23.055
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ လက်ချက် ဂြိုဟ်တစ်ခုလုံး[br]ဆိုင်ရာ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင် ပြောင်းလဲမှုတွေ

0:01:23.055,0:01:26.527
ကြောင့် အဲဒီလမ်းကြောင်းမှ တိမ်းရှောင်ရန်[br]အလားအလာဟာ ကုန်ဆုံးပါတော့မယ်။

0:01:27.347,0:01:31.062
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မက ရာသီဥတု သိပ္ပံပညာရှင်[br]မဟုတ်ဘူး၊ နတ္ခတ္တဗေဒပညာရှင်ပါ။

0:01:31.062,0:01:34.432
ဂြိုဟ်ဆိုင်ရာ နေထိုင်ရနိုင်မှုကို [br]လေ့လာတယ်၊ ကြယ်တွေရဲ့ သက်ရောက်မှုနဲ့

0:01:34.432,0:01:36.890
စကြာဝဠာထဲမှာ ကိုယ့်ဂြိုဟ်ကို[br]လွန်ပြီး သက်ရှိတွေ

0:01:36.890,0:01:39.862
တွေ့နိုင်မယ့် နေရာတွေ ရှိနိုင်မလား[br]ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပါ။

0:01:39.862,0:01:43.402
ကျွန်မဟာ ရွေးချယ်စရာ အိမ်ခြံမြေ [br]အသစ်ကို ရှာနေတယ်လို့ ဆိုနိုင်တာပေါ့။

0:01:43.902,0:01:48.244
ကဲ စကြာဝဠာထဲမှာ သက်ရှိရှာဖွေရေးကို [br]နက်နက်နဲနဲ စွဲဝင်နေတဲ့ လူတစ်ယောက်အနေနဲ့

0:01:48.244,0:01:51.611
ပြောနိုင်တာက ကမ္ဘာမြေနဲ့တူတဲ့[br]ဂြိုဟ်ကို ရှာဖို့ ကြိုးစားလေလေ၊

0:01:51.611,0:01:55.257
ကိုယ့်ကမ္ဘာမြေကို ပိုတန်ဖိုးထားလာလေလေပါ။

0:01:55.257,0:01:57.950
ကမ္ဘာအသစ်တွေထဲက [br]တစ်ခုချင်းစီကို ကိုယ်အကောင်းဆုံး

0:01:57.950,0:02:01.572
သိထားတဲ့ ဂြိုဟ်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ချင်တာ [br]သဘာဝကျပါတယ်။

0:02:01.572,0:02:03.662
ကျွန်မတို့ရဲ့ နေအဖွဲ့အစည်းက ဂြိုဟ်တွေပေါ့။

0:02:03.662,0:02:05.624
အိမ်နီးချင်း အင်္ဂါဂြိုဟ်ကို တွေးလိုက်ပါ။

0:02:05.624,0:02:09.409
အင်္ဂါဂြိုဟ်ဟာ သေးငယ်ပြီး ကျောက်ထူတယ်၊[br]နေကနေ နည်းနည်းဝေးပေမဲ့ Kepler လို

0:02:09.409,0:02:11.934
အထူးအဖွဲ့ကသာ တွေ့ခဲ့ရင် နေထိုင်ဖို့[br]အလားအလာရှိနိုင်တဲ့

0:02:11.934,0:02:13.936
ကမ္ဘာတစ်ခုလို့ တွေးနိုင်စရာရှိပါတယ်။

0:02:13.936,0:02:17.303
တကယ်တော့ အင်္ဂါဂြိုဟ်ဟာ အတိတ်တုန်းက[br]နေထိုင်လို့ရနိုင်ခဲ့ဖွယ် ရှိပါတယ်။

0:02:17.303,0:02:20.740
တစ်ပိုင်းအားဖြင့် ဒါကြောင့်ပဲ [br]အင်္ဂါဂြိုဟ်ကို အရမ်းလေ့လာကြတယ်။

0:02:20.740,0:02:24.130
Curiosity လို ယာဉ်တွေဟာ ၎င်းရဲ့ [br]မျက်နှာပြင်ကို လှိမ့်သွားတယ်၊

0:02:24.130,0:02:27.380
ကိုယ်သိတဲ့ သက်ရှိမူလအစရဲ့ သဲလွန်စ[br]ဆိုတာမျိုးတွေကို လှန်လှောရင်းပေါ့။

0:02:27.380,0:02:30.886
MAVEN အထူးအဖွဲ့လို ဂြိုဟ်ထုတွေဟာ [br]အင်္ဂါဂြိုဟ် လေထုလွာကို နမူနာကောက်ပြီး

0:02:30.886,0:02:34.578
၎င်းဟာ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး နေထိုင်လို့မရ[br]ဖြစ်လာတာလဲ နားလည်ဖို့ အားထုတ်ခဲ့တယ်။

0:02:34.578,0:02:39.143
ပုဂ္ဂလိက အာကာသခရီးစဉ် ကုမ္ပဏီတွေက [br]အခု အာကာသအနီး ခရီးတိုသာမက အင်္ဂါဂြိုဟ်ပေါ်

0:02:39.143,0:02:42.844
ကျွန်မတို့ နေထိုင်ဖို့ အသည်းယားစရာ [br]ဖြစ်နိုင်ခြေကိုပါ ကမ်းလှမ်းကြတယ်။

0:02:42.844,0:02:44.794
ဒါပေမဲ့ ဒီ အင်္ဂါဂြိုဟ် မြင်ကွင်းတွေဟာ

0:02:44.794,0:02:47.349
ကျွန်မတို့ ကမ္ဘာမြေက [br]ကန္တာရတွေနဲ့ ဆင်တူကြကာ

0:02:47.349,0:02:52.921
စွန့်စားစရာ နေရာတွေနဲ့ စိတ်ကူးတွေထဲမှာ[br]ဆက်စပ်နေတဲ့ နေရာမျိုးပါ။

0:02:52.921,0:02:54.593
ကမ္ဘာမြေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင်

0:02:54.593,0:02:57.890
အင်္ဂါဂြိုဟ်ဟာ နေထိုင်ဖို့ [br]တော်တော်ဆိုးဝါးတဲ့နေရာပါ။

0:02:57.890,0:03:01.164
မသိမ်းပိုက်နိုင်သေးတဲ့ [br]ကိုယ့်ဂြိုဟ်ပေါ်က ကန္တာရတွေဆိုရင်

0:03:01.164,0:03:03.068
အင်္ဂါဂြိုဟ်နဲ့စာရင်

0:03:03.068,0:03:05.901
စိမ်းလန်း စိုပြေနေတယ်လို့[br]ထင်စရာရှိပါတယ်။

0:03:05.901,0:03:08.687
ကမ္ဘာပေါ်က အခြောက်သွေ့ဆုံး [br]အမြင့်ဆုံး နေရာတွေမှာတောင်

0:03:08.687,0:03:11.287
လေထုဟာ မိုင်ထောင်ချီဝေးတဲ့[br]မိုးသစ်တောတွေဆီက

0:03:11.287,0:03:15.374
ရှူထုတ်လိုက်တဲ့ သန့်ရှင်းတဲ့ [br]အောက်စီဂျင်နဲ့ ချိုမြထူထဲပါတယ်။

0:03:15.374,0:03:21.318
စိုးရိမ်မိတာက ဒီအင်္ဂါဂြိုဟ်နဲ့ အခြား[br]ဂြိုဟ်တွေကို သိမ်းပိုကုရေးဆိုတဲ့

0:03:21.318,0:03:24.429
စိတ်လှုပ်ရှားမှုနဲ့အတူ မှောင်မည်းနေတဲ့[br]အရိပ်တစ်ခုပါ ပါလာမှာကိုပါ−

0:03:24.429,0:03:26.449
တကယ့်ကို နေထိုင်ရန် ကောင်းခဲ့တဲ့

0:03:26.449,0:03:30.002
ကမ္ဘာမြေကို မိမိဘာသာ ဒုက္ခပေးဖျက်ဆီး[br]လိုက်ကြတဲ့ ကျွန်မတို့ကို ကယ်တင်

0:03:30.002,0:03:34.135
ပေးလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်နဲ့[br]လက်တွေ့ လုပ်ကိုင်မှုတွေပါပဲ။

0:03:34.135,0:03:36.573
ဂြိုဟ်များအား စူးစမ်းလေ့လာမှုကို[br]ကျွန်မ အရမ်းနှစ်သက်ပေမဲ့၊

0:03:36.573,0:03:38.918
အဲဒီစိတ်ကူးကိုတော့ [br]အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ချင်ပါတယ်။

0:03:38.918,0:03:41.611
အင်္ဂါဂြိုဟ်ကိုသွားဖို့ အကြောင်းပြချက်[br]ကောင်းတွေ များစွာ

0:03:41.611,0:03:45.025
ရှိပေမဲ့ အင်္ဂါဂြိုဟ်ဟာ လူသားကို [br]ထောက်ပံ့ဖို့ ဖြစ်မယ်လို့ ပြောတဲ့သူဟာ

0:03:45.025,0:03:48.133
တကယ့်ဖြစ်မှာက နောက်ပိုင်းတွင်[br]မြင်ကြရမယ့် အသက်ကယ်လှေတွေပါလို့

0:03:48.133,0:03:50.504
Titanic သင်္ဘော ရေယာဉ်မှူးက[br]ပြောပြနေတာနဲ့ တူပါတယ်။

0:03:50.504,0:03:53.453
(ရယ်သံများ)

0:03:53.453,0:03:56.355
(လက်ခုပ်သံများ)

0:03:56.355,0:03:59.142
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

0:03:59.142,0:04:02.928
ဒါပေမဲ့ ဂြိုဟ်များအား လေ့လာ[br]စူးစမ်းခြင်းနဲ့ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းရဲ့

0:04:02.928,0:04:05.109
ရည်ရွယ်ချက်တွေဟာ အချင်းချင်း[br]မဆန့်ကျင်ပါဘူး။

0:04:05.109,0:04:07.640
နိုး၊ တကယ်က တူညီတဲ့ ပန်းတိုင်ရဲ့[br]ဘက်နှစ်ဘက်ပါ၊

0:04:07.640,0:04:11.982
အနာဂတ်ထဲမှာ သက်ရှိဘဝကို[br]နားလည်၊ ထိန်းသိမ်း တိုးတက်ဖို့ပေါ့။

0:04:11.982,0:04:16.045
ကျွန်မတို့ ကိုယ်ပိုင်ကမ္ဘာရဲ့ လွန်ကဲတဲ့ [br]ဝန်းကျင်တွေဟာ စိမ်းနေတဲ့ မြင်ကွင်းတွေပါ။

0:04:16.045,0:04:17.926
ဒါတွေဟာ ဇာတိရပ်နဲ့ ပိုပြီးနီးပါတယ်။

0:04:17.926,0:04:22.105
ဒီကမ္ဘာမြေက စိမ်းကားပြီး နေချင်စရာ[br]မကောင်းတဲ့ နေရာတွေကို

0:04:22.105,0:04:25.495
နေထိုင်လို့ရတဲ့ နေရုအဖြစ် ဘယ်လို [br]ဖန်တီးထိန်းသိမ်းမှာကို နားလည်နိုင်ရင်

0:04:25.495,0:04:28.932
ကျွန်မတို့ဟာ ကိုယ့်ဝန်းကျင်ကိုထိန်းသိမ်း[br]ရေးကိုရော အခြားနေရာသို့

0:04:28.932,0:04:31.161
ရွေ့ခြင်းကိုပါ လုပ်နိုင်ကြပါတယ်။

0:04:31.161,0:04:33.471
နောက်ဆုံး အတွေး စမ်းသပ်ချက်[br]တစ်ခု ထားရစ်ခဲ့ပါမယ်၊

0:04:33.471,0:04:35.166
Fermi ရဲ့ ဝိရောဓိ သဘောပါ။

0:04:35.166,0:04:40.028
နှစ်ပေါင်းများစွာက ရူပဗေဒပညာရှင်[br]Enrico Fermi မေးခဲ့တာက ကျုပ်တို့စကြာဝဠာဟာ

0:04:40.028,0:04:42.875
ကြာမြင့်လှပြီ ဖြစ်ပြီး ၎င်းရဲ့[br]အတွင်းမှာလည်း ဂြိုဟ်တွေ

0:04:42.875,0:04:45.545
အများကြီးရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်တာ[br]ကိုထောက်ဆရင်ဖြင့်

0:04:45.545,0:04:48.633
အခုဆို ဂြိုဟ်သားတွေအတွက် အထောက်[br]အထား ကျုပ်တို့ တွေ့သင့်ပြီပေါ့၊

0:04:48.633,0:04:50.676
ဒီတော့ သူတို့ဘယ်မှာလဲ။

0:04:50.676,0:04:54.043
ကောင်းပြီ၊ Fermi ရဲ့ ဝိရောဓိအတွက်[br]ဖြစ်နိုင်တဲ့ အဖြေက

0:04:54.043,0:04:57.526
လူ့ယဉ်ကျေးမှုတွေဟာ ကြယ်တွေအလယ်မှာ [br]နေထိုင်ခြင်းကို စဉ်းစားနိုင်လောက်အောင်

0:04:57.526,0:04:59.848
နည်းပညာပိုင်း အဆင့်မြင့်လာပြီး

0:04:59.848,0:05:02.332
ဒီတိုးတက်မှုတွေကို အစပြုပေးတဲ့ နေထိုင်ရာ

0:05:02.332,0:05:06.860
ကမ္ဘာကြီးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်[br]ရေးဟာ အရေးကြီးတာကို မျက်ခြေပြတ်သွားပါတယ်။

0:05:06.860,0:05:11.248
ဂြိုဟ်နယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ခြင်းကသာ[br]ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကယ်တင်လိမ့်မယ်လို့

0:05:11.248,0:05:13.129
ယုံကြည်ချက်တာ မိုက်မဲတဲ့ စိတ်ကူးပါ၊

0:05:13.129,0:05:16.658
ဒါပေမဲ့ ဂြိုဟ်များကို ထိန်းသိမ်းခြင်းနဲ့ [br]စူးစမ်းရှာဖွေခြင်း

0:05:16.658,0:05:18.552
နှစ်ခုစလုံး လုပ်ကိုင်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။

0:05:18.552,0:05:20.675
လူနေထိုင်ရာအတွက် [br]အင်္ဂါဂြိုဟ်ရဲ့ ကြမ်းလှတဲ့

0:05:20.675,0:05:24.181
ဝန်းကျင်တွေကို ပြင်ဆင်ဖို့ ကိုယ့်[br]အရည်အချင်းကို တကယ်ယုံကြည်ရင်တော့

0:05:24.181,0:05:27.767
ကမ္ဘာမြေရဲ့ နေထိုင်ရနိုင်မှုကို[br]ထိန်းသိမ်းရေးဆိုတဲ့

0:05:27.767,0:05:29.940
လုပ်ငန်းဆိုတာ အရမ်း လွယ်လာမှာပါ။

0:05:29.940,0:05:30.986
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

0:05:30.996,0:05:37.516
(လက်ခုပ်သံများ)