0:00:03.170,0:00:06.151
Otobüsten indikten sonra,

0:00:06.151,0:00:07.896
Braille alfabesi eğitimine gitmek için

0:00:07.896,0:00:11.284
köşeden geri döndüm ve batıya yöneldim.

0:00:11.284,0:00:13.394
2009 kışıydı

0:00:13.394,0:00:15.815
ve ben yaklaşık bir senedir görme engelliydim.

0:00:15.815,0:00:17.948
Her şey oldukça iyi gidiyordu.

0:00:17.948,0:00:19.855
Diğer tarafa sağ salim vardıktan sonra,

0:00:19.855,0:00:21.316
sola döndüm

0:00:21.316,0:00:23.920
sesli yaya sinyali tuşuna bastım,

0:00:23.920,0:00:25.844
ve sıramı bekledim.

0:00:25.844,0:00:27.933
Sinyal çalıştığında yürüdüm

0:00:27.933,0:00:29.606
ve güvenli bir şekilde diğer tarafa vardım.

0:00:29.606,0:00:31.702
Kaldırıma adım attığımda,

0:00:31.702,0:00:34.396
önümdeki beton kaldırımda

0:00:34.396,0:00:38.552
bir sandalyenin sesini duydum.

0:00:38.552,0:00:40.469
Köşede bir kafe ve

0:00:40.469,0:00:42.115
önünde sandalyeler olduğunu biliyordum,

0:00:42.115,0:00:43.511
bu yüzden yola daha yakın olmak için

0:00:43.511,0:00:45.355
sola doğru kaydım.

0:00:45.355,0:00:48.995
Ben sola kaydığımda, sandalye de aynı şeyi yaptı.

0:00:48.995,0:00:51.076
Bir hata yaptığımı fark ettim,

0:00:51.076,0:00:52.914
ve tekrar sağa doğru gittim

0:00:52.914,0:00:56.409
ve sandalye de aynı şekilde, mükemmel bir uyumla, sağa doğru kaydı.

0:00:56.409,0:00:58.774
O zaman biraz endişelenmeye başladım.

0:00:58.774,0:01:00.387
Tekrar sola doğru gittim

0:01:00.387,0:01:01.676
ve sandalye de yürüyüş yolumu kapatarak

0:01:01.676,0:01:04.284
sola kaydı.

0:01:04.284,0:01:07.286
Artık resmen tepem atıyordu.

0:01:07.286,0:01:08.871
Bağırdım,

0:01:08.871,0:01:12.132
"Kim var orada? Ne oluyor?"

0:01:12.132,0:01:14.384
Tam o anda, bağırışımın üzerine

0:01:14.384,0:01:17.069
başka bir şey duydum, tanıdık bir tıkırtı.

0:01:17.069,0:01:18.915
Ses tanıdık geldi

0:01:18.915,0:01:20.778
ve çabucak başka bir olasılığı dikkate aldım

0:01:20.778,0:01:22.709
ve sol elimi uzattım,

0:01:22.709,0:01:26.113
parmaklarım tüylü bir şeye sürtündü

0:01:26.113,0:01:28.664
ve bir kulakla karşılaştım

0:01:28.664,0:01:32.926
bir köpek kulağıyla, muhtemelen bir golden retriever.

0:01:32.926,0:01:34.915
Sahibi kahve almak için içeri girdiğinden,

0:01:34.915,0:01:36.652
kayışı bir sandalyeye bağlıydı.

0:01:36.652,0:01:38.444
Israrla çabalaması beni selamlamak içindi

0:01:38.444,0:01:41.782
ya da belki kulağını kaşıtmak için.

0:01:41.782,0:01:44.394
Kim bilir, belki de görme engelli biri için çalışmaya gönüllü oluyordu.

0:01:44.394,0:01:46.773
(Gülüşmeler)

0:01:46.773,0:01:49.182
Fakat bu küçük hikaye aslında;

0:01:49.182,0:01:52.381
görünüşte, çevreye ve etrafınızdaki insanlara

0:01:52.381,0:01:55.284
kayıtsız kalarak,

0:01:55.284,0:01:56.607
görme yetiniz olmadan

0:01:56.607,0:01:59.568
şehirde dolaşma fikrinin getirdiği

0:01:59.568,0:02:02.468
korkular ve yanlış anlamalar hakkında.

0:02:02.468,0:02:06.369
Bir adım geri gidelim ve size arkaplanı biraz daha anlatayım.

0:02:06.369,0:02:08.928
2008'in St. Patrick Günü'nde

0:02:08.928,0:02:11.515
ameliyat olmak için hastanaye yattım,

0:02:11.515,0:02:13.709
beyin tümörü ameliyatı.

0:02:13.709,0:02:15.796
Ameliyat başarılıydı.

0:02:15.796,0:02:18.965
İki gün sonra, görüş kaybı yaşamaya başladım.

0:02:18.965,0:02:22.487
Üçüncü günde tamamen kayboldu

0:02:22.487,0:02:24.584
Herkeste olabileceği gibi, anında,

0:02:24.584,0:02:28.473
korku, şaşkınlık ve çaresizlik

0:02:28.473,0:02:30.922
hissettim.

0:02:30.922,0:02:33.414
Fakat düşünmeye fırsat bulduğumda,

0:02:33.414,0:02:35.165
şükretmem gereken

0:02:35.165,0:02:38.089
birçok şeyin olduğunu fark etmeye başladım.

0:02:38.089,0:02:41.085
Özellikle babam hakkında düşündüm,

0:02:41.085,0:02:43.282
beyin ameliyatı sonrası oluşan sorunlardan dolayı

0:02:43.282,0:02:45.385
vefat etmişti.

0:02:45.385,0:02:50.476
Babam 36, ben ise 7 yaşındaydım.

0:02:50.476,0:02:53.169
Beni bekleyen şeylerden korkmak için

0:02:53.169,0:02:55.401
her türlü sebebim olsa da

0:02:55.401,0:02:58.035
ve ne olacağı hakkında hiçbir fikrim olmasa da,

0:02:58.035,0:02:59.793
hala hayattaydım.

0:02:59.793,0:03:02.505
Oğlumun hala bir babası vardı.

0:03:02.505,0:03:04.392
Üstelik, görme yetisini kaybeden

0:03:04.392,0:03:06.005
ilk insan ben değildim.

0:03:06.005,0:03:08.154
Görme yetim olmadan da dolu dolu, anlamlı ve aktif

0:03:08.154,0:03:10.471
bir hayat yaşamamı sağlayacak

0:03:10.471,0:03:13.033
teknikler, eğitimler ve sistemler

0:03:13.033,0:03:14.635
olduğunu biliyordum.

0:03:14.635,0:03:16.782
Birkaç gün sonra, hastaneden taburcu olduğumda,

0:03:16.782,0:03:19.486
artık bir görevim vardı:

0:03:19.486,0:03:21.616
mümkün olan en iyi eğitimi olabildiğince

0:03:21.616,0:03:26.780
çabuk alıp, hayatımı yeniden kurmaya başlamak.

0:03:26.780,0:03:30.828
6 ay içinde işe geri döndüm.

0:03:30.828,0:03:32.430
Eğitimim başlamıştı.

0:03:32.430,0:03:34.090
Hatta eski bisiklet arkadaşlarımla beraber,

0:03:34.090,0:03:35.715
iki kişilik bir bisiklet bile sürmeye başlamıştım.

0:03:35.715,0:03:38.412
Ayrıca, yürüyerek ve otobüse binerek

0:03:38.412,0:03:40.887
işime kendim gidip geliyordum.

0:03:40.887,0:03:43.650
Gerçekten zordu.

0:03:43.650,0:03:45.917
Fakat, bu hızlı geçiş sürecinde

0:03:45.917,0:03:48.889
tahmin edemediğim şey,

0:03:48.889,0:03:52.637
bu kadar kısa bir süre içerisinde,

0:03:52.637,0:03:56.577
aynı yerleri ve aynı insanları

0:03:56.577,0:03:59.250
gözlerim görürken ve görmezken deneyimlemem

0:03:59.250,0:04:02.753
inanılmaz bir tercrübeydi.

0:04:02.753,0:04:04.649
Bundan birçok sezgi veya gözlem oluştu.

0:04:04.649,0:04:06.146
Ben deyimimle,

0:04:06.146,0:04:09.535
görüşümü kaybettiğimden beri öğrendiğim şeyler.

0:04:09.535,0:04:12.502
Bu gözlemler,

0:04:12.502,0:04:14.167
önemsizden önemliye,

0:04:14.167,0:04:16.735
sıradandan eğlenceliye kadar sıralanabilir.

0:04:16.735,0:04:19.752
Bu kadar kısa bir zamanda

0:04:19.752,0:04:22.266
aynı yerleri ve aynı şehirleri

0:04:22.266,0:04:24.551
gözlerim görürken ve görmezken

0:04:24.551,0:04:26.564
deneyimlemem

0:04:26.564,0:04:28.770
bir mimar olarak, benim şehir ile alakalı

0:04:28.770,0:04:31.944
harika gözlemler edinmemi sağladı.

0:04:31.944,0:04:33.818
Bunlar içerisindeki fevkaladelik

0:04:33.818,0:04:35.812
aslında şehirlerin körler için

0:04:35.812,0:04:39.752
harika yerler olduğuydu.

0:04:39.752,0:04:42.073
Ve sonra, şehrin

0:04:42.073,0:04:45.441
umursamazlığa veya daha kötüsüne karşılık

0:04:45.441,0:04:48.921
ilgi ve şefkate olan eğilimi karşında şaşırdım.

0:04:48.921,0:04:50.684
Sonra fark etmeye başladım ki

0:04:50.684,0:04:52.673
görünüşe göre görme engelli olmanın

0:04:52.673,0:04:56.742
şehrin üzerinde daha olumlu bir etkisi varmış.

0:04:56.742,0:04:59.996
Bu benim için biraz şaşırtıcıydı.

0:04:59.996,0:05:02.556
Bir adım geri atalım ve

0:05:02.556,0:05:07.918
şehrin görme engelliler için neden bu kadar iyi olduğuna bakalım.

0:05:07.918,0:05:11.540
Görme kaybına alışma eğitiminde öğretilen,

0:05:11.540,0:05:15.411
görme dışındaki hislerinize güvenmenizdir,

0:05:15.411,0:05:18.637
başka zamanlarda ihmal edeceğiniz şeylere.

0:05:18.637,0:05:21.182
Kendinizi yeni bir duyusal bilgi dünyasının

0:05:21.182,0:05:22.631
içinde bulmak gibi.

0:05:22.631,0:05:24.159
Şehirde ve çevremde duyabildiğim,

0:05:24.159,0:05:27.135
nasıl hareket etmeniz ve nereye gitmeniz gerektiğini

0:05:27.135,0:05:28.427
anlayabildiğiniz bu seslerin

0:05:28.427,0:05:30.309
senfonisi beni

0:05:30.309,0:05:33.114
gerçekten de etkilemişti.

0:05:33.114,0:05:35.838
Ek olarak, sadece beyaz bastonu tutarak

0:05:35.838,0:05:39.752
zemindeki farklı dokuları hissedebiliyorsunuz

0:05:39.752,0:05:42.186
ve zamanla nerede olduğunuzun ve nereye gittiğinizin

0:05:42.186,0:05:43.728
şablonunu oluşturuyorsunuz.

0:05:43.728,0:05:46.620
Benzer bir şekilde, güneşin yüzünüzün bir tarafını ısıtması

0:05:46.620,0:05:49.449
veya boynunuzda hissettiğiniz rüzgar;

0:05:49.449,0:05:51.649
konumunuz, sokaktaki ilerlemeniz,

0:05:51.649,0:05:53.342
zaman ve mekandaki hareketiniz

0:05:53.342,0:05:56.847
ile ilgili size ipucu veriyor.

0:05:56.847,0:05:59.280
Ayrıca, koku hissi.

0:05:59.280,0:06:01.981
Bazı bölgeler ve şehirlerin kendine has bir kokusu var,

0:06:01.981,0:06:05.022
aynı şekilde yerlerin ve etrafınızdaki şeylerin de.

0:06:05.022,0:06:06.814
Ve eğer şanslıysanız, burnunuzu takip ederek

0:06:06.814,0:06:10.243
aradığınız yeni fırını bulabilirsiniz.

0:06:10.243,0:06:11.952
Bunların hepsi beni gerçekten çok şaşırttı;

0:06:11.952,0:06:14.957
çünkü fark etmeye başladım ki,

0:06:14.957,0:06:17.510
görmüyorkenki deneyimim

0:06:17.510,0:06:19.945
görürkenki deneyimlerimden

0:06:19.945,0:06:22.970
çok daha fazla duyumsaldı.

0:06:22.970,0:06:25.710
Beni etkileyen başka bir konu ise

0:06:25.710,0:06:27.342
çevremdeki şehrin ne kadar çok değiştiğiydi.

0:06:27.342,0:06:29.079
Görme duyunuz varken,

0:06:29.079,0:06:31.268
herkes kendi ile ilgileniyor gibi,

0:06:31.268,0:06:33.081
herkes kendi işine bakıyor.

0:06:33.081,0:06:34.348
Görme yetinizi kaybettiğinizde ise,

0:06:34.348,0:06:37.147
tamamen başka bir durum.

0:06:37.147,0:06:38.626
Kimin kime baktığını bilmiyorum,

0:06:38.626,0:06:42.175
ama herkesin bana baktığına dair şüphelerim var.

0:06:42.175,0:06:44.323
Paranoyak değilim ama gittiğim her yerde,

0:06:44.323,0:06:47.352
her türlü tavsiyeyi duyuyorum:

0:06:47.352,0:06:49.672
Buraya gel, hareket et, dikkat et.

0:06:49.672,0:06:51.749
Çoğu tavsiye güzel.

0:06:51.749,0:06:54.235
Bazı tavsiyeler yardımcı. Çoğu ise tersine dönmüş.

0:06:54.235,0:06:57.804
Gerçekten ne söylediklerini anlamaya çalışmak gerekiyor.

0:06:57.804,0:07:01.357
Bazıları ise yanlış ve hiç yardımcı olmuyor.

0:07:01.357,0:07:04.368
Tabii ki bu kadar iyi şeyin içinde bunlar önemsiz.

0:07:04.368,0:07:05.904
Fakat bir keresinde

0:07:05.904,0:07:08.791
Oakland, Broadway'de yürürken, bir köşeye geldim.

0:07:08.791,0:07:11.598
Sesli yaya geçiş sinyalini bekliyordum,

0:07:11.598,0:07:14.084
sinyal çalmaya başladığında adımımı yola atmak üzereyken

0:07:14.084,0:07:16.116
aniden adamın biri

0:07:16.116,0:07:17.796
sağ elimi yakaladı

0:07:17.796,0:07:20.208
ve kolumu çekiştirerek, beni yaya geçidine sürükledi

0:07:20.208,0:07:21.882
ve yolun karşısına geçirdi,

0:07:21.882,0:07:24.134
bunlar olurken benimle Çince konuşuyordu.

0:07:24.134,0:07:25.542
(Gülüşmeler)

0:07:25.542,0:07:29.681
Bu adamın sıkı sıkıya tutmasından kaçmak mümkün değildi,

0:07:29.681,0:07:31.404
ama yine de beni karşıya sağ salim geçirdi.

0:07:31.404,0:07:33.754
Ne yapabilirdim ki?

0:07:33.754,0:07:35.550
Ama inanın ki, yardım etmenin

0:07:35.550,0:07:37.723
çok daha nazik yolları var.

0:07:37.723,0:07:39.245
Sizin orada olduğunuzu bilmiyoruz,

0:07:39.245,0:07:41.225
bu yüzden önce "Merhaba" demek iyi olur.

0:07:41.225,0:07:43.361
"Yardım etmemi ister misiniz?"

0:07:43.361,0:07:46.412
Fakat Oakland'dayken, görme yetimi kaybettiğimden beri,

0:07:46.412,0:07:49.030
şehrin ne kadar çok değiştiğini görmek

0:07:49.030,0:07:51.532
etkileyiciydi.

0:07:51.532,0:07:53.699
Görüyorken severdim Oakland'ı, iyiydi.

0:07:53.699,0:07:56.275
Harika bir şehirdi.

0:07:56.275,0:07:57.544
Fakat görme yetimi kaybedince,

0:07:57.544,0:07:59.859
Broadway'de yürürken,

0:07:59.859,0:08:03.070
her sokakta dua ettiler benim için.

0:08:03.070,0:08:04.624
"Tanrı yardımcın olsun adamım"

0:08:04.624,0:08:06.887
"Yılmak yok, dostum"

0:08:06.887,0:08:08.637
"Tanrı seni korusun"

0:08:08.637,0:08:10.497
Bunları görüyorken duymuyordum.

0:08:10.497,0:08:11.833
(Gülüşmeler)

0:08:11.833,0:08:18.158
Bunları San Francisco'da görmüyorken bile duymuyorum.

0:08:18.158,0:08:21.150
Biliyorum ki bu sadece beni değil,

0:08:21.150,0:08:22.743
diğer görmeyen arkadaşlarımı da rahatsız ediyor.

0:08:22.743,0:08:24.792
Genellikle, bunun acımadan

0:08:24.792,0:08:27.936
gelen bir duygu olduğu düşünülür.

0:08:27.936,0:08:31.049
Ben ise bunun paylaşılan insaniyetten,

0:08:31.049,0:08:34.159
birliktelikten geldiğini düşünüyorum ve bence bu iyi bir şey.

0:08:34.159,0:08:36.019
Aslında, mutsuz olduğum zamanlarda

0:08:36.019,0:08:37.927
Oakland'da Broadway'e gidiyorum.

0:08:37.927,0:08:40.586
Yürüyüş yapıyorum ve anında

0:08:40.586,0:08:43.857
çok iyi hissediyorum.

0:08:43.857,0:08:45.892
Ayrıca, bu olay fiziksel engelli ve görme engelli olmanın

0:08:45.892,0:08:47.674
şu yada bu biçimde nasıl etnik, sosyal,

0:08:47.674,0:08:50.394
ırksal ve ekonomik ön yargıları ortadan

0:08:50.394,0:08:53.120
kaldırdığını gösteriyor.

0:08:53.120,0:08:56.955
Engelli olmak bir fırsat eşitliği sağlayıcısıdır.

0:08:56.955,0:08:59.398
İsteyen herkes katılabilir.

0:08:59.398,0:09:01.959
Aslında, engelliler tarafından,

0:09:01.959,0:09:04.461
gerçekte iki insan tipi olduğunun söylendiğini duydum:

0:09:04.461,0:09:06.220
Engelli olanlar

0:09:06.220,0:09:10.882
ve sahip olduğu engeli henüz keşfedememiş olanlar.

0:09:10.882,0:09:13.003
Farklı bir düşünme şekli,

0:09:13.003,0:09:15.252
fakat bence çok güzel.

0:09:15.252,0:09:17.428
Çünkü "siz-biz" veya

0:09:17.428,0:09:19.533
"engelli-engelsiz"e kıyasla,

0:09:19.533,0:09:22.101
kesinlikle çok daha fazla birliktelik sağlıyor

0:09:22.101,0:09:24.879
ve hayatın kırılganlığına

0:09:24.879,0:09:28.183
çok daha dürüst ve saygılı.

0:09:28.183,0:09:30.108
Bu konudan sizler için çıkartacağım son ders,

0:09:30.108,0:09:34.176
sadece şehrin görme engelliler için iyi olması değil,

0:09:34.176,0:09:37.355
şehrin bizlere ihtiyacı olmasıdır.

0:09:37.355,0:09:39.393
Bugün sizlere şunu teklif etmek istiyorum,

0:09:39.393,0:09:40.989
yeni ve harika şehirler tasarlanırken

0:09:40.989,0:09:44.429
şehirli profili için görme engelliler

0:09:44.429,0:09:47.714
baz alınmalıdır ve

0:09:47.714,0:09:49.575
her şey şekillendikten sonra düşünülen

0:09:49.575,0:09:51.808
insanlar olmamalıdırlar.

0:09:51.808,0:09:54.861
O zaman her şey için çok geç oluyor.

0:09:54.861,0:09:58.045
Eğer bir şehri, görme engellileri düşünerek tasarlarsanız,

0:09:58.045,0:10:02.630
sokak seviyesinde,

0:10:02.630,0:10:04.744
zengin ve çeşitli seçenekleriyle

0:10:04.744,0:10:08.176
yürünebilir bir kaldırım ağı olan bir şehriniz olur.

0:10:08.176,0:10:10.498
Eğer bir şehri, görme engellileri düşünerek tasarlarsanız;

0:10:10.498,0:10:13.618
kaldırımlar tahmin edilebilir ve bol olur.

0:10:13.618,0:10:15.971
Binalar arasında, insanların ve arabaların kapladığı

0:10:15.971,0:10:19.410
boşluklar daha dengeli olur.

0:10:19.410,0:10:23.467
Aslında arabalara kimin ihtiyacı var ki?

0:10:23.467,0:10:26.552
Eğer görme engelliyseniz araba kullanmazsınız. (Gülüşmeler)

0:10:26.552,0:10:29.915
Kullandığınız zaman arabalar sizi sevmezler. (Gülüşmeler)

0:10:29.915,0:10:32.625
Eğer bir şehri, görme engellileri düşünerek tasarlarsanız;

0:10:32.625,0:10:35.268
sağlam, ulaşılabilir, şehrin her noktasını ve

0:10:35.268,0:10:38.960
çevresindeki bölgelerin tümünü bağlayan

0:10:38.960,0:10:40.562
iyi bir toplu taşıma sistemi olan

0:10:40.562,0:10:43.581
bir şehir tasarlarsınız.

0:10:43.581,0:10:45.647
Eğer bir şehri, görme engellileri düşünerek tasarlarsanız;

0:10:45.647,0:10:48.466
iş imkanı yaratırsınız, hem de bir sürü.

0:10:48.466,0:10:49.796
Görme engelli insanlar da çalışmak istiyorlar.

0:10:49.796,0:10:52.235
Hayatlarını kazanmak istiyorlar.

0:10:52.235,0:10:54.991
Umarım fark etmeye başlamışsınızdır;

0:10:54.991,0:10:57.060
görme engelliler için şehir tasarladığınızda

0:10:57.060,0:10:59.938
çok daha fazla birliktelik sağlayan, çok daha adaletli,

0:10:59.938,0:11:03.544
herkes için olan bir şehir sağlamış olursunuz

0:11:03.544,0:11:05.764
İster görme engelli, ister fiziksel engelli

0:11:05.764,0:11:07.742
ya da henüz engelinizi keşfetmemiş olun,

0:11:07.742,0:11:11.089
görürken edindiğim tecrübeye dayanarak bunun

0:11:11.089,0:11:13.573
fevkalade bir şehir olduğunu söyleyebilirim,

0:11:13.573,0:11:16.185
Teşekkürler

0:11:16.185,0:11:20.185
(Alkışlar)