WEBVTT

00:00:03.170 --> 00:00:06.151
Wysiadłem z autobusu.

00:00:06.151 --> 00:00:07.896
Cofnąłem się na róg ulicy

00:00:07.896 --> 00:00:11.284
i skręciłem na zachód
w drodze na kurs Braille'a.

00:00:11.284 --> 00:00:13.394
Była zima 2009,

00:00:13.394 --> 00:00:15.815
a ja byłem niewidomy od niespełna roku.

00:00:15.815 --> 00:00:17.948
Wszystko jakoś się układało.

00:00:17.948 --> 00:00:19.855
Dotarłszy bezpiecznie na druga stronę,

00:00:19.855 --> 00:00:21.316
obróciłem się w lewo,

00:00:21.316 --> 00:00:23.920
wcisnąłem przycisk
na przejściu dla pieszych

00:00:23.920 --> 00:00:25.844
i czekałem na sygnał.

00:00:25.844 --> 00:00:27.933
Kiedy go usłyszałem, ruszyłem

00:00:27.933 --> 00:00:29.606
i bezpiecznie przeszedłem.

00:00:29.606 --> 00:00:31.702
Wchodząc na chodnik

00:00:31.702 --> 00:00:34.396
usłyszałem dźwięk przesuwania krzesła

00:00:34.396 --> 00:00:38.552
na chodniku przede mną.

00:00:38.552 --> 00:00:40.469
Wiedziałem, że na rogu jest kawiarnia,

00:00:40.469 --> 00:00:42.115
i że na zewnątrz stoją stoliki,

00:00:42.115 --> 00:00:43.511
więc przesunąłem się w lewo,

00:00:43.511 --> 00:00:45.355
przesunąłem się bliżej ulicy.

00:00:45.355 --> 00:00:48.995
Gdy to zrobiłem,
krzesło też się przesunęło.

00:00:48.995 --> 00:00:51.076
Zrozumiałem, że coś robię nie tak,

00:00:51.076 --> 00:00:52.914
więc cofnąłem się w prawą stronę,

00:00:52.914 --> 00:00:56.409
a krzesło zrobiło to samo.

00:00:56.409 --> 00:00:58.774
Zacząłem się niepokoić.

00:00:58.774 --> 00:01:00.387
Ponownie przesunąłem się w lewo,

00:01:00.387 --> 00:01:01.676
a krzesło w ślad za mną

00:01:01.676 --> 00:01:04.284
blokując mi przy tym drogę.

00:01:04.284 --> 00:01:07.286
Tu oficjalnie wpadłem w panikę.

00:01:07.286 --> 00:01:08.871
Krzyknąłem:

00:01:08.871 --> 00:01:12.132
"Kto tam jest do cholery? Co jest grane?"

00:01:12.132 --> 00:01:14.384
Wtedy, przez swój krzyk,

00:01:14.384 --> 00:01:17.069
usłyszałem, znajomy odgłos.

00:01:17.069 --> 00:01:18.915
Brzmiał nieobco,

00:01:18.915 --> 00:01:20.778
więc przyszła mi do głowy inna możliwość.

00:01:20.778 --> 00:01:22.709
Wyciągnąłem rękę.

00:01:22.709 --> 00:01:26.113
Moje palce napotkały coś włochatego,

00:01:26.113 --> 00:01:28.664
aż w końcu natknąłem się na ucho.

00:01:28.664 --> 00:01:32.926
Ucho psa, być może Golden Retrievera.

00:01:32.926 --> 00:01:34.915
Jej smycz została przywiązana do krzeszła

00:01:34.915 --> 00:01:36.652
gdy właściciel wszedł na kawę.

00:01:36.652 --> 00:01:38.444
Próbowała się ze mną przywitać,

00:01:38.444 --> 00:01:41.782
może liczyła na podrapanie za uchem.

00:01:41.782 --> 00:01:44.394
Może chciała się zgłosić na przewodnika.

00:01:44.394 --> 00:01:46.773
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:01:46.773 --> 00:01:49.182
Ta historia obrazuje lęki

00:01:49.182 --> 00:01:52.381
i błędne przekonania na temat

00:01:52.381 --> 00:01:55.284
poruszania się po mieście

00:01:55.284 --> 00:01:56.607
osoby niewidomej,

00:01:56.607 --> 00:01:59.568
pozornie nieświadomej otoczenia

00:01:59.568 --> 00:02:02.468
i ludzi dookoła.

NOTE Paragraph

00:02:02.468 --> 00:02:06.369
Pozwólcie, że was trochę wprowadzę.

00:02:06.369 --> 00:02:08.928
W dzień św. Patryka w 2008

00:02:08.928 --> 00:02:11.515
zgłosiłem się do szpitala

00:02:11.515 --> 00:02:13.709
na operację usunięcia guza mózgu.

00:02:13.709 --> 00:02:15.796
Operacja przebiegła pomyślnie.

00:02:15.796 --> 00:02:18.965
Dwa dni później zacząłem tracić wzrok.

00:02:18.965 --> 00:02:22.487
Trzeciego dnia zniknął zupełnie.

NOTE Paragraph

00:02:22.487 --> 00:02:24.584
Jak każdy na moim miejscu,

00:02:24.584 --> 00:02:28.473
zacząłem odczuwać niezwykły lęk,

00:02:28.473 --> 00:02:30.922
niepokój i własną bezbronność.

00:02:30.922 --> 00:02:33.414
Ale kiedy się nad tym zastanowiłem,

00:02:33.414 --> 00:02:35.165
zdałem sobie sprawę,

00:02:35.165 --> 00:02:38.089
że mam się z czego cieszyć.

00:02:38.089 --> 00:02:41.085
Pomyślałem o swoim tacie,

00:02:41.085 --> 00:02:43.282
który zmarł w wyniku komplikacji

00:02:43.282 --> 00:02:45.385
po operacji mózgu.

00:02:45.385 --> 00:02:50.476
Miał wtedy 36 lat, ja miałem dopiero 7.

00:02:50.476 --> 00:02:53.169
Mimo że miałem wszelkie podstawy,

00:02:53.169 --> 00:02:55.401
by obawiać się przyszłości

00:02:55.401 --> 00:02:58.035
i mimo że nie wiedziałem, co będzie dalej,

00:02:58.035 --> 00:02:59.793
żyłem.

00:02:59.793 --> 00:03:02.505
Mój syn nadal miał tatę.

00:03:02.505 --> 00:03:04.392
Nie byłem też pierwszą osobą,

00:03:04.392 --> 00:03:06.005
która straciła wzrok.

00:03:06.005 --> 00:03:08.154
Wiedziałem, że musi być wiele systemów,

00:03:08.154 --> 00:03:10.471
technik i kursów,

00:03:10.471 --> 00:03:13.033
które pozwalają niewidomym

00:03:13.033 --> 00:03:14.635
żyć pełnią życia.

NOTE Paragraph

00:03:14.635 --> 00:03:16.782
Wychodząc ze szpitala postawiłem

00:03:16.782 --> 00:03:19.486
sobie za cel, by jak najszybciej

00:03:19.486 --> 00:03:21.616
znaleźć jak najlepsze szkolenie

00:03:21.616 --> 00:03:26.780
i wziąć się za naprawę swojego życia.

00:03:26.780 --> 00:03:30.828
W ciągu 6 miesięcy, wróciłem do pracy.

00:03:30.828 --> 00:03:32.430
Zacząłem treningi.

00:03:32.430 --> 00:03:34.090
Nawet zacząłem jeździć na tandemie,

00:03:34.090 --> 00:03:35.715
z moimi dawnymi kumplami od roweru.

00:03:35.715 --> 00:03:38.412
Sam dojeżdżałem do pracy,

00:03:38.412 --> 00:03:40.887
poruszając się pieszo i autobusem.

00:03:40.887 --> 00:03:43.650
Wymagało to wiele ciężkiej pracy.

NOTE Paragraph

00:03:43.650 --> 00:03:45.917
Co niesamowite,

00:03:45.917 --> 00:03:48.889
ta nagła zmiana sprawiła,

00:03:48.889 --> 00:03:52.637
że w krótkim czasie,

00:03:52.637 --> 00:03:56.577
ci sami ludzie i miejsca,

00:03:56.577 --> 00:03:59.250
zaczęły sprawiać na mnie

00:03:59.250 --> 00:04:02.753
zupełnie inne wrażenie.

NOTE Paragraph

00:04:02.753 --> 00:04:04.649
Co pociągnęło za sobą wiele

00:04:04.649 --> 00:04:06.146
spostrzeżeń,

00:04:06.146 --> 00:04:09.535
rzeczy, których nauczyłem się
po utracie wzroku.

00:04:09.535 --> 00:04:12.502
Począwszy od całkiem błahych

00:04:12.502 --> 00:04:14.167
do tych ważnych,

00:04:14.167 --> 00:04:16.735
od przyziemnych do zabawnych.

00:04:16.735 --> 00:04:19.752
Jako architektowi,
te wszystkie spostrzeżenia

00:04:19.752 --> 00:04:22.266
dotyczące różnego postrzegania

00:04:22.266 --> 00:04:24.551
tych samych miejsc i miast,

00:04:24.551 --> 00:04:26.564
szybko dały mi dużo do myślenia

00:04:26.564 --> 00:04:28.770
szybko dały mi dużo do myślenia

00:04:28.770 --> 00:04:31.944
na temat samego miasta.

00:04:31.944 --> 00:04:33.818
Najważniejszym z nich było odkrycie,

00:04:33.818 --> 00:04:35.812
że miasta są wspaniałym miejscem

00:04:35.812 --> 00:04:39.752
dla niewidomych.

00:04:39.752 --> 00:04:42.073
Zaskoczyło mnie też to,

00:04:42.073 --> 00:04:45.441
o ile więcej jest w mieście
dobroci i troski,

00:04:45.441 --> 00:04:48.921
niż obojętności, czy czegoś gorszego.

00:04:48.921 --> 00:04:50.684
Zacząłem zdawać sobie sprawę,

00:04:50.684 --> 00:04:52.673
że niewidomi mają pozytywny wpływ

00:04:52.673 --> 00:04:56.742
na miasto.

00:04:56.742 --> 00:04:59.996
To mnie zaciekawiło.

NOTE Paragraph

00:04:59.996 --> 00:05:02.556
Dlaczego więc miasto

00:05:02.556 --> 00:05:07.918
jest dobre dla niewidomych?

00:05:07.918 --> 00:05:11.540
Dla rehabilitacji niezbędne jest

00:05:11.540 --> 00:05:15.411
bazowanie na pozostałych zmysłach,

00:05:15.411 --> 00:05:18.637
które wcześniej się ignorowało.

00:05:18.637 --> 00:05:21.182
To jak znaleźć się w świecie

00:05:21.182 --> 00:05:22.631
nowych doznań zmysłowych.

00:05:22.631 --> 00:05:24.159
Byłem poruszony symfonią dźwięków

00:05:24.159 --> 00:05:27.135
rozgrywającą się dookoła mnie.

00:05:27.135 --> 00:05:28.427
Dźwięków,

00:05:28.427 --> 00:05:30.309
które pozwalają zrozumieć, gdzie jesteś,

00:05:30.309 --> 00:05:33.114
jak się poruszać i dokąd iść.

00:05:33.114 --> 00:05:35.838
Podobnie, za pomocą samej laski

00:05:35.838 --> 00:05:39.752
można wyczuć fakturę podłoża,

00:05:39.752 --> 00:05:42.186
a z czasem uczysz się rozpoznawać

00:05:42.186 --> 00:05:43.728
gdzie jesteś i dokąd zmierzasz.

00:05:43.728 --> 00:05:46.620
Słońce grzejące jedną stronę twarzy,

00:05:46.620 --> 00:05:49.449
czy wiatr wiejący w plecy,

00:05:49.449 --> 00:05:51.649
dają ci wskazówki

00:05:51.649 --> 00:05:53.342
dotyczące twojego położenia

00:05:53.342 --> 00:05:56.847
i ruchu w czasie i przestrzeni.

00:05:56.847 --> 00:05:59.280
Tak samo zmysł węchu.

00:05:59.280 --> 00:06:01.981
Tak jak niektóre miejsca i rzeczy,

00:06:01.981 --> 00:06:05.022
miasta i dzielnice mają swój zapach.

00:06:05.022 --> 00:06:06.814
Być może nos poprowadzi cię

00:06:06.814 --> 00:06:10.243
do szukanej przez ciebie piekarni.

NOTE Paragraph

00:06:10.243 --> 00:06:11.952
Zdziwiło mnie to wszystko,

00:06:11.952 --> 00:06:14.957
bo zdałem sobie sprawę,

00:06:14.957 --> 00:06:17.510
że odkąd straciłem wzrok

00:06:17.510 --> 00:06:19.945
postrzegam świat

00:06:19.945 --> 00:06:22.970
większą ilością zmysłów.

00:06:22.970 --> 00:06:25.710
Dziwiło mnie też,

00:06:25.710 --> 00:06:27.342
jak bardzo zmieniało się
miasto wokół mnie.

00:06:27.342 --> 00:06:29.079
Osoby widzące

00:06:29.079 --> 00:06:31.268
skupiają się wyłącznie na sobie,

00:06:31.268 --> 00:06:33.081
zajmują się własnymi sprawami.

00:06:33.081 --> 00:06:34.348
Gdy stracisz wzrok,

00:06:34.348 --> 00:06:37.147
to zupełnie inna bajka.

00:06:37.147 --> 00:06:38.626
Nie wiem, kto patrzy na kogo,

00:06:38.626 --> 00:06:42.175
ale podejrzewam, że wiele osób
patrzy na mnie.

00:06:42.175 --> 00:06:44.323
Brzmi jak paranoja,
ale gdziekolwiek pójdę,

00:06:44.323 --> 00:06:47.352
dostaję cały zestaw rad:

00:06:47.352 --> 00:06:49.672
Idź tam, przesuń się tam, uważaj.

00:06:49.672 --> 00:06:51.749
Większość tych rad jest dobra,

00:06:51.749 --> 00:06:54.235
niektóre są przydatne,
inne niekoniecznie.

00:06:54.235 --> 00:06:57.804
Musisz domyślić się, co miały znaczyć.

00:06:57.804 --> 00:07:01.357
Niektóre są złe i nieprzydatne.

00:07:01.357 --> 00:07:04.368
Ale ogólnie to pozytywne zjawisko.

NOTE Paragraph

00:07:04.368 --> 00:07:05.904
Pewnego razu w Oakland

00:07:05.904 --> 00:07:08.791
szedłem sobie wzdłuż ulicy Broadway.

00:07:08.791 --> 00:07:11.598
Kiedy czekałem na przejściu dla pieszych

00:07:11.598 --> 00:07:14.084
i miałem przechodzić na drugą stronę,

00:07:14.084 --> 00:07:16.116
poczułem, jak ktoś chwycił mnie za ramię

00:07:16.116 --> 00:07:20.206
i zaczął ciągnąć w kierunku przejścia

00:07:20.208 --> 00:07:21.882
i na drugą stronę ulicy,

00:07:21.882 --> 00:07:24.134
mówiąc po mandaryńsku.

00:07:24.134 --> 00:07:25.542
(Śmiech)

00:07:25.542 --> 00:07:29.681
Nie było ucieczki przed żelaznym
uchwytem tego mężczyzny,

00:07:29.681 --> 00:07:31.404
ale przeprowadził mnie bezpiecznie.

00:07:31.404 --> 00:07:33.754
Co mogłem zrobić?

00:07:33.754 --> 00:07:35.550
Wierzcie mi, są milsze sposoby,

00:07:35.550 --> 00:07:37.723
by zaoferować pomoc.

00:07:37.723 --> 00:07:39.245
Zwykle nie wiemy, że tam jesteś,

00:07:39.245 --> 00:07:41.225
więc warto zacząć od "Cześć".

00:07:41.225 --> 00:07:43.361
"Potrzebujesz pomocy?"

NOTE Paragraph

00:07:43.361 --> 00:07:46.412
Ale gdy byłem w Oakland,

00:07:46.412 --> 00:07:49.030
uświadomiłem sobie,
jak bardzo zmieniło się miasto,

00:07:49.030 --> 00:07:51.532
odkąd straciłem wzrok.

00:07:51.532 --> 00:07:53.699
Lubiłem jego widok.
Był w porządku.

00:07:53.699 --> 00:07:56.275
To naprawdę wspaniałe miasto.

00:07:56.275 --> 00:07:57.544
Ale odkąd straciłem wzrok,

00:07:57.544 --> 00:07:59.859
kiedy szedłem wzdłuż ulicy Broadway,

00:07:59.859 --> 00:08:03.070
co przecznicę ktoś mnie pozdrawiał.

NOTE Paragraph

00:08:03.070 --> 00:08:04.624
"Wszystkiego dobrego!"

NOTE Paragraph

00:08:04.624 --> 00:08:06.887
"Dajesz, bracie!"

NOTE Paragraph

00:08:06.887 --> 00:08:08.637
"Szczęść Boże!"

NOTE Paragraph

00:08:08.637 --> 00:08:10.497
Normalnie się to nie zdarzało.

00:08:10.497 --> 00:08:11.833
(Śmiech)

00:08:11.833 --> 00:08:18.158
Ale nawet jako niewidomy,
nie doświadczyłem tego w San Francisco.

00:08:18.158 --> 00:08:21.150
I wiem, że nieraz krępuje to też
innych niewidomych,

00:08:21.150 --> 00:08:22.743
nie tylko mnie.

00:08:22.743 --> 00:08:24.792
Często wydaje się,

00:08:24.792 --> 00:08:27.936
że to wszystko wynika z litości.

00:08:27.936 --> 00:08:31.049
Ja wolę myśleć, że to wyraz
naszego człowieczeństwa,

00:08:31.049 --> 00:08:34.159
naszej solidarności
i uważam, że to świetna rzecz.

00:08:34.159 --> 00:08:36.019
Szczerze, gdy czuję się źle

00:08:36.019 --> 00:08:37.927
po prostu idę na Broadway w Oakland.

00:08:37.927 --> 00:08:40.586
Idę na spacer

00:08:40.586 --> 00:08:43.857
i od razu czuję się lepiej.

NOTE Paragraph

00:08:43.857 --> 00:08:45.892
Obrazuje to w jaki sposób

00:08:45.892 --> 00:08:47.674
niepełnosprawność
i ślepota

00:08:47.674 --> 00:08:50.394
zamazują etniczne, społeczne,

00:08:50.394 --> 00:08:53.120
rasowe i ekonomiczne granice.

00:08:53.120 --> 00:08:56.955
Niepełnosprawność stwarza równe szanse.

00:08:56.955 --> 00:08:59.398
Każdy jest mile widziany.

00:08:59.398 --> 00:09:01.959
W stowarzyszeniu niepełnosprawnych
usłyszałem nawet,

00:09:01.959 --> 00:09:04.461
że istnieją dwa rodzaje ludzi:

00:09:04.461 --> 00:09:06.220
Ci z ułomnościami

00:09:06.220 --> 00:09:10.882
i ci, którzy jeszcze
nie dostrzegli swoich.

00:09:10.882 --> 00:09:13.003
To zupełnie inny punkt widzenia,

00:09:13.003 --> 00:09:15.252
ale wydaje mi się piękny,

00:09:15.252 --> 00:09:17.428
ponieważ jest bardziej integrujący

00:09:17.428 --> 00:09:19.533
niż podział my - oni,

00:09:19.533 --> 00:09:22.101
czy sprawni - niesprawni

00:09:22.101 --> 00:09:24.879
i więcej w nim szczerości i szacunku

00:09:24.879 --> 00:09:28.183
dla kruchości życia.

NOTE Paragraph

00:09:28.183 --> 00:09:30.108
Chciałbym jeszcze dodać,

00:09:30.108 --> 00:09:34.176
że niewidomi są nie tyle potrzebni,

00:09:34.176 --> 00:09:37.355
co wręcz niezbędni miastu.

00:09:37.355 --> 00:09:39.393
I jestem tego na tyle pewien,

00:09:39.393 --> 00:09:40.989
że dziś proponuję wam,

00:09:40.989 --> 00:09:44.429
by projektując nowe, wspaniałe miasta
postrzegać niewidomych

00:09:44.429 --> 00:09:47.714
jako pierwszych mieszkańców,

00:09:47.714 --> 00:09:49.575
a nie kogoś o kim myśli się,

00:09:49.575 --> 00:09:51.808
gdy projekt już powstał.

00:09:51.808 --> 00:09:54.861
Wtedy jest już za późno.

00:09:54.861 --> 00:09:58.045
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

00:09:58.045 --> 00:10:02.630
otrzymacie rozbudowaną sieć chodników

00:10:02.630 --> 00:10:04.744
z ogromną liczbą ścieżek

00:10:04.744 --> 00:10:08.176
dostępnych z poziomu ulicy.

00:10:08.176 --> 00:10:10.498
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

00:10:10.498 --> 00:10:13.618
będziemy mieć
przewidywalne i szerokie chodniki.

00:10:13.618 --> 00:10:15.971
Przestrzeń będzie rozsądnie rozdzielona

00:10:15.971 --> 00:10:19.410
pomiędzy ludzi i samochody.

00:10:19.410 --> 00:10:23.467
W sumie, komu potrzebny samochód?

00:10:23.467 --> 00:10:26.552
Niewidomi nie prowadzą. (Śmiech)

00:10:26.552 --> 00:10:29.915
Przynajmniej jest to źle widziane. (Śmiech)

00:10:29.915 --> 00:10:32.625
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

00:10:32.625 --> 00:10:35.268
otrzymujesz miasto z rozwiniętą

00:10:35.268 --> 00:10:38.960
i przystępną komunikacją miejską

00:10:38.960 --> 00:10:40.562
łączącą wszystkie części miasta

00:10:40.562 --> 00:10:43.581
z całym regionem.

00:10:43.581 --> 00:10:45.647
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

00:10:45.647 --> 00:10:48.466
stwarza się miejsca pracy, mnóstwo miejsc.

00:10:48.466 --> 00:10:49.796
Niewidomi też chcą pracować.

00:10:49.796 --> 00:10:52.235
Chcą zarabiać na życie.

NOTE Paragraph

00:10:52.235 --> 00:10:54.991
Mam nadzieję, że sami już rozumiecie,

00:10:54.991 --> 00:10:57.060
że miasto zaprojektowane dla niewidomych

00:10:57.060 --> 00:10:59.938
będzie bardziej zintegrowanym,

00:10:59.938 --> 00:11:03.544
godziwszym i sprawiedliwszym miastem
dla wszystkich.

00:11:03.544 --> 00:11:05.764
A bazując na doświadczeniu
sprzed utraty wzroku,

00:11:05.764 --> 00:11:07.742
brzmi to naprawdę świetnie.

00:11:07.742 --> 00:11:11.089
Nieważne, czy jesteś niewidomy,
masz inną niepełnosprawność,

00:11:11.089 --> 00:11:13.573
czy jeszcze swojej nie odnalazłeś.

NOTE Paragraph

00:11:13.573 --> 00:11:16.185
Dziękuję!

NOTE Paragraph

00:11:16.185 --> 00:11:20.185
(Brawa)