1
00:00:03,170 --> 00:00:06,151
Wysiadłem z autobusu.

2
00:00:06,151 --> 00:00:07,896
Cofnąłem się na róg ulicy

3
00:00:07,896 --> 00:00:11,284
i skręciłem na zachód
w drodze na kurs Braille'a.

4
00:00:11,284 --> 00:00:13,394
Była zima 2009,

5
00:00:13,394 --> 00:00:15,815
a ja byłem niewidomy od niespełna roku.

6
00:00:15,815 --> 00:00:17,948
Wszystko jakoś się układało.

7
00:00:17,948 --> 00:00:19,855
Dotarłszy bezpiecznie na druga stronę,

8
00:00:19,855 --> 00:00:21,316
obróciłem się w lewo,

9
00:00:21,316 --> 00:00:23,920
wcisnąłem przycisk
na przejściu dla pieszych

10
00:00:23,920 --> 00:00:25,844
i czekałem na sygnał.

11
00:00:25,844 --> 00:00:27,933
Kiedy go usłyszałem, ruszyłem

12
00:00:27,933 --> 00:00:29,606
i bezpiecznie przeszedłem.

13
00:00:29,606 --> 00:00:31,702
Wchodząc na chodnik

14
00:00:31,702 --> 00:00:34,396
usłyszałem dźwięk przesuwania krzesła

15
00:00:34,396 --> 00:00:38,552
na chodniku przede mną.

16
00:00:38,552 --> 00:00:40,469
Wiedziałem, że na rogu jest kawiarnia,

17
00:00:40,469 --> 00:00:42,115
i że na zewnątrz stoją stoliki,

18
00:00:42,115 --> 00:00:43,511
więc przesunąłem się w lewo,

19
00:00:43,511 --> 00:00:45,355
przesunąłem się bliżej ulicy.

20
00:00:45,355 --> 00:00:48,995
Gdy to zrobiłem,
krzesło też się przesunęło.

21
00:00:48,995 --> 00:00:51,076
Zrozumiałem, że coś robię nie tak,

22
00:00:51,076 --> 00:00:52,914
więc cofnąłem się w prawą stronę,

23
00:00:52,914 --> 00:00:56,409
a krzesło zrobiło to samo.

24
00:00:56,409 --> 00:00:58,774
Zacząłem się niepokoić.

25
00:00:58,774 --> 00:01:00,387
Ponownie przesunąłem się w lewo,

26
00:01:00,387 --> 00:01:01,676
a krzesło w ślad za mną

27
00:01:01,676 --> 00:01:04,284
blokując mi przy tym drogę.

28
00:01:04,284 --> 00:01:07,286
Tu oficjalnie wpadłem w panikę.

29
00:01:07,286 --> 00:01:08,871
Krzyknąłem:

30
00:01:08,871 --> 00:01:12,132
"Kto tam jest do cholery? Co jest grane?"

31
00:01:12,132 --> 00:01:14,384
Wtedy, przez swój krzyk,

32
00:01:14,384 --> 00:01:17,069
usłyszałem, znajomy odgłos.

33
00:01:17,069 --> 00:01:18,915
Brzmiał nieobco,

34
00:01:18,915 --> 00:01:20,778
więc przyszła mi do głowy inna możliwość.

35
00:01:20,778 --> 00:01:22,709
Wyciągnąłem rękę.

36
00:01:22,709 --> 00:01:26,113
Moje palce napotkały coś włochatego,

37
00:01:26,113 --> 00:01:28,664
aż w końcu natknąłem się na ucho.

38
00:01:28,664 --> 00:01:32,926
Ucho psa, być może Golden Retrievera.

39
00:01:32,926 --> 00:01:34,915
Jej smycz została przywiązana do krzeszła

40
00:01:34,915 --> 00:01:36,652
gdy właściciel wszedł na kawę.

41
00:01:36,652 --> 00:01:38,444
Próbowała się ze mną przywitać,

42
00:01:38,444 --> 00:01:41,782
może liczyła na podrapanie za uchem.

43
00:01:41,782 --> 00:01:44,394
Może chciała się zgłosić na przewodnika.

44
00:01:44,394 --> 00:01:46,773
(Śmiech)

45
00:01:46,773 --> 00:01:49,182
Ta historia obrazuje lęki

46
00:01:49,182 --> 00:01:52,381
i błędne przekonania na temat

47
00:01:52,381 --> 00:01:55,284
poruszania się po mieście

48
00:01:55,284 --> 00:01:56,607
osoby niewidomej,

49
00:01:56,607 --> 00:01:59,568
pozornie nieświadomej otoczenia

50
00:01:59,568 --> 00:02:02,468
i ludzi dookoła.

51
00:02:02,468 --> 00:02:06,369
Pozwólcie, że was trochę wprowadzę.

52
00:02:06,369 --> 00:02:08,928
W dzień św. Patryka w 2008

53
00:02:08,928 --> 00:02:11,515
zgłosiłem się do szpitala

54
00:02:11,515 --> 00:02:13,709
na operację usunięcia guza mózgu.

55
00:02:13,709 --> 00:02:15,796
Operacja przebiegła pomyślnie.

56
00:02:15,796 --> 00:02:18,965
Dwa dni później zacząłem tracić wzrok.

57
00:02:18,965 --> 00:02:22,487
Trzeciego dnia zniknął zupełnie.

58
00:02:22,487 --> 00:02:24,584
Jak każdy na moim miejscu,

59
00:02:24,584 --> 00:02:28,473
zacząłem odczuwać niezwykły lęk,

60
00:02:28,473 --> 00:02:30,922
niepokój i własną bezbronność.

61
00:02:30,922 --> 00:02:33,414
Ale kiedy się nad tym zastanowiłem,

62
00:02:33,414 --> 00:02:35,165
zdałem sobie sprawę,

63
00:02:35,165 --> 00:02:38,089
że mam się z czego cieszyć.

64
00:02:38,089 --> 00:02:41,085
Pomyślałem o swoim tacie,

65
00:02:41,085 --> 00:02:43,282
który zmarł w wyniku komplikacji

66
00:02:43,282 --> 00:02:45,385
po operacji mózgu.

67
00:02:45,385 --> 00:02:50,476
Miał wtedy 36 lat, ja miałem dopiero 7.

68
00:02:50,476 --> 00:02:53,169
Mimo że miałem wszelkie podstawy,

69
00:02:53,169 --> 00:02:55,401
by obawiać się przyszłości

70
00:02:55,401 --> 00:02:58,035
i mimo że nie wiedziałem, co będzie dalej,

71
00:02:58,035 --> 00:02:59,793
żyłem.

72
00:02:59,793 --> 00:03:02,505
Mój syn nadal miał tatę.

73
00:03:02,505 --> 00:03:04,392
Nie byłem też pierwszą osobą,

74
00:03:04,392 --> 00:03:06,005
która straciła wzrok.

75
00:03:06,005 --> 00:03:08,154
Wiedziałem, że musi być wiele systemów,

76
00:03:08,154 --> 00:03:10,471
technik i kursów,

77
00:03:10,471 --> 00:03:13,033
które pozwalają niewidomym

78
00:03:13,033 --> 00:03:14,635
żyć pełnią życia.

79
00:03:14,635 --> 00:03:16,782
Wychodząc ze szpitala postawiłem

80
00:03:16,782 --> 00:03:19,486
sobie za cel, by jak najszybciej

81
00:03:19,486 --> 00:03:21,616
znaleźć jak najlepsze szkolenie

82
00:03:21,616 --> 00:03:26,780
i wziąć się za naprawę swojego życia.

83
00:03:26,780 --> 00:03:30,828
W ciągu 6 miesięcy, wróciłem do pracy.

84
00:03:30,828 --> 00:03:32,430
Zacząłem treningi.

85
00:03:32,430 --> 00:03:34,090
Nawet zacząłem jeździć na tandemie,

86
00:03:34,090 --> 00:03:35,715
z moimi dawnymi kumplami od roweru.

87
00:03:35,715 --> 00:03:38,412
Sam dojeżdżałem do pracy,

88
00:03:38,412 --> 00:03:40,887
poruszając się pieszo i autobusem.

89
00:03:40,887 --> 00:03:43,650
Wymagało to wiele ciężkiej pracy.

90
00:03:43,650 --> 00:03:45,917
Co niesamowite,

91
00:03:45,917 --> 00:03:48,889
ta nagła zmiana sprawiła,

92
00:03:48,889 --> 00:03:52,637
że w krótkim czasie,

93
00:03:52,637 --> 00:03:56,577
ci sami ludzie i miejsca,

94
00:03:56,577 --> 00:03:59,250
zaczęły sprawiać na mnie

95
00:03:59,250 --> 00:04:02,753
zupełnie inne wrażenie.

96
00:04:02,753 --> 00:04:04,649
Co pociągnęło za sobą wiele

97
00:04:04,649 --> 00:04:06,146
spostrzeżeń,

98
00:04:06,146 --> 00:04:09,535
rzeczy, których nauczyłem się
po utracie wzroku.

99
00:04:09,535 --> 00:04:12,502
Począwszy od całkiem błahych

100
00:04:12,502 --> 00:04:14,167
do tych ważnych,

101
00:04:14,167 --> 00:04:16,735
od przyziemnych do zabawnych.

102
00:04:16,735 --> 00:04:19,752
Jako architektowi,
te wszystkie spostrzeżenia

103
00:04:19,752 --> 00:04:22,266
dotyczące różnego postrzegania

104
00:04:22,266 --> 00:04:24,551
tych samych miejsc i miast,

105
00:04:24,551 --> 00:04:26,564
szybko dały mi dużo do myślenia

106
00:04:26,564 --> 00:04:28,770
szybko dały mi dużo do myślenia

107
00:04:28,770 --> 00:04:31,944
na temat samego miasta.

108
00:04:31,944 --> 00:04:33,818
Najważniejszym z nich było odkrycie,

109
00:04:33,818 --> 00:04:35,812
że miasta są wspaniałym miejscem

110
00:04:35,812 --> 00:04:39,752
dla niewidomych.

111
00:04:39,752 --> 00:04:42,073
Zaskoczyło mnie też to,

112
00:04:42,073 --> 00:04:45,441
o ile więcej jest w mieście
dobroci i troski,

113
00:04:45,441 --> 00:04:48,921
niż obojętności, czy czegoś gorszego.

114
00:04:48,921 --> 00:04:50,684
Zacząłem zdawać sobie sprawę,

115
00:04:50,684 --> 00:04:52,673
że niewidomi mają pozytywny wpływ

116
00:04:52,673 --> 00:04:56,742
na miasto.

117
00:04:56,742 --> 00:04:59,996
To mnie zaciekawiło.

118
00:04:59,996 --> 00:05:02,556
Dlaczego więc miasto

119
00:05:02,556 --> 00:05:07,918
jest dobre dla niewidomych?

120
00:05:07,918 --> 00:05:11,540
Dla rehabilitacji niezbędne jest

121
00:05:11,540 --> 00:05:15,411
bazowanie na pozostałych zmysłach,

122
00:05:15,411 --> 00:05:18,637
które wcześniej się ignorowało.

123
00:05:18,637 --> 00:05:21,182
To jak znaleźć się w świecie

124
00:05:21,182 --> 00:05:22,631
nowych doznań zmysłowych.

125
00:05:22,631 --> 00:05:24,159
Byłem poruszony symfonią dźwięków

126
00:05:24,159 --> 00:05:27,135
rozgrywającą się dookoła mnie.

127
00:05:27,135 --> 00:05:28,427
Dźwięków,

128
00:05:28,427 --> 00:05:30,309
które pozwalają zrozumieć, gdzie jesteś,

129
00:05:30,309 --> 00:05:33,114
jak się poruszać i dokąd iść.

130
00:05:33,114 --> 00:05:35,838
Podobnie, za pomocą samej laski

131
00:05:35,838 --> 00:05:39,752
można wyczuć fakturę podłoża,

132
00:05:39,752 --> 00:05:42,186
a z czasem uczysz się rozpoznawać

133
00:05:42,186 --> 00:05:43,728
gdzie jesteś i dokąd zmierzasz.

134
00:05:43,728 --> 00:05:46,620
Słońce grzejące jedną stronę twarzy,

135
00:05:46,620 --> 00:05:49,449
czy wiatr wiejący w plecy,

136
00:05:49,449 --> 00:05:51,649
dają ci wskazówki

137
00:05:51,649 --> 00:05:53,342
dotyczące twojego położenia

138
00:05:53,342 --> 00:05:56,847
i ruchu w czasie i przestrzeni.

139
00:05:56,847 --> 00:05:59,280
Tak samo zmysł węchu.

140
00:05:59,280 --> 00:06:01,981
Tak jak niektóre miejsca i rzeczy,

141
00:06:01,981 --> 00:06:05,022
miasta i dzielnice mają swój zapach.

142
00:06:05,022 --> 00:06:06,814
Być może nos poprowadzi cię

143
00:06:06,814 --> 00:06:10,243
do szukanej przez ciebie piekarni.

144
00:06:10,243 --> 00:06:11,952
Zdziwiło mnie to wszystko,

145
00:06:11,952 --> 00:06:14,957
bo zdałem sobie sprawę,

146
00:06:14,957 --> 00:06:17,510
że odkąd straciłem wzrok

147
00:06:17,510 --> 00:06:19,945
postrzegam świat

148
00:06:19,945 --> 00:06:22,970
większą ilością zmysłów.

149
00:06:22,970 --> 00:06:25,710
Dziwiło mnie też,

150
00:06:25,710 --> 00:06:27,342
jak bardzo zmieniało się
miasto wokół mnie.

151
00:06:27,342 --> 00:06:29,079
Osoby widzące

152
00:06:29,079 --> 00:06:31,268
skupiają się wyłącznie na sobie,

153
00:06:31,268 --> 00:06:33,081
zajmują się własnymi sprawami.

154
00:06:33,081 --> 00:06:34,348
Gdy stracisz wzrok,

155
00:06:34,348 --> 00:06:37,147
to zupełnie inna bajka.

156
00:06:37,147 --> 00:06:38,626
Nie wiem, kto patrzy na kogo,

157
00:06:38,626 --> 00:06:42,175
ale podejrzewam, że wiele osób
patrzy na mnie.

158
00:06:42,175 --> 00:06:44,323
Brzmi jak paranoja,
ale gdziekolwiek pójdę,

159
00:06:44,323 --> 00:06:47,352
dostaję cały zestaw rad:

160
00:06:47,352 --> 00:06:49,672
Idź tam, przesuń się tam, uważaj.

161
00:06:49,672 --> 00:06:51,749
Większość tych rad jest dobra,

162
00:06:51,749 --> 00:06:54,235
niektóre są przydatne,
inne niekoniecznie.

163
00:06:54,235 --> 00:06:57,804
Musisz domyślić się, co miały znaczyć.

164
00:06:57,804 --> 00:07:01,357
Niektóre są złe i nieprzydatne.

165
00:07:01,357 --> 00:07:04,368
Ale ogólnie to pozytywne zjawisko.

166
00:07:04,368 --> 00:07:05,904
Pewnego razu w Oakland

167
00:07:05,904 --> 00:07:08,791
szedłem sobie wzdłuż ulicy Broadway.

168
00:07:08,791 --> 00:07:11,598
Kiedy czekałem na przejściu dla pieszych

169
00:07:11,598 --> 00:07:14,084
i miałem przechodzić na drugą stronę,

170
00:07:14,084 --> 00:07:16,116
poczułem, jak ktoś chwycił mnie za ramię

171
00:07:16,116 --> 00:07:20,206
i zaczął ciągnąć w kierunku przejścia

172
00:07:20,208 --> 00:07:21,882
i na drugą stronę ulicy,

173
00:07:21,882 --> 00:07:24,134
mówiąc po mandaryńsku.

174
00:07:24,134 --> 00:07:25,542
(Śmiech)

175
00:07:25,542 --> 00:07:29,681
Nie było ucieczki przed żelaznym
uchwytem tego mężczyzny,

176
00:07:29,681 --> 00:07:31,404
ale przeprowadził mnie bezpiecznie.

177
00:07:31,404 --> 00:07:33,754
Co mogłem zrobić?

178
00:07:33,754 --> 00:07:35,550
Wierzcie mi, są milsze sposoby,

179
00:07:35,550 --> 00:07:37,723
by zaoferować pomoc.

180
00:07:37,723 --> 00:07:39,245
Zwykle nie wiemy, że tam jesteś,

181
00:07:39,245 --> 00:07:41,225
więc warto zacząć od "Cześć".

182
00:07:41,225 --> 00:07:43,361
"Potrzebujesz pomocy?"

183
00:07:43,361 --> 00:07:46,412
Ale gdy byłem w Oakland,

184
00:07:46,412 --> 00:07:49,030
uświadomiłem sobie,
jak bardzo zmieniło się miasto,

185
00:07:49,030 --> 00:07:51,532
odkąd straciłem wzrok.

186
00:07:51,532 --> 00:07:53,699
Lubiłem jego widok.
Był w porządku.

187
00:07:53,699 --> 00:07:56,275
To naprawdę wspaniałe miasto.

188
00:07:56,275 --> 00:07:57,544
Ale odkąd straciłem wzrok,

189
00:07:57,544 --> 00:07:59,859
kiedy szedłem wzdłuż ulicy Broadway,

190
00:07:59,859 --> 00:08:03,070
co przecznicę ktoś mnie pozdrawiał.

191
00:08:03,070 --> 00:08:04,624
"Wszystkiego dobrego!"

192
00:08:04,624 --> 00:08:06,887
"Dajesz, bracie!"

193
00:08:06,887 --> 00:08:08,637
"Szczęść Boże!"

194
00:08:08,637 --> 00:08:10,497
Normalnie się to nie zdarzało.

195
00:08:10,497 --> 00:08:11,833
(Śmiech)

196
00:08:11,833 --> 00:08:18,158
Ale nawet jako niewidomy,
nie doświadczyłem tego w San Francisco.

197
00:08:18,158 --> 00:08:21,150
I wiem, że nieraz krępuje to też
innych niewidomych,

198
00:08:21,150 --> 00:08:22,743
nie tylko mnie.

199
00:08:22,743 --> 00:08:24,792
Często wydaje się,

200
00:08:24,792 --> 00:08:27,936
że to wszystko wynika z litości.

201
00:08:27,936 --> 00:08:31,049
Ja wolę myśleć, że to wyraz
naszego człowieczeństwa,

202
00:08:31,049 --> 00:08:34,159
naszej solidarności
i uważam, że to świetna rzecz.

203
00:08:34,159 --> 00:08:36,019
Szczerze, gdy czuję się źle

204
00:08:36,019 --> 00:08:37,927
po prostu idę na Broadway w Oakland.

205
00:08:37,927 --> 00:08:40,586
Idę na spacer

206
00:08:40,586 --> 00:08:43,857
i od razu czuję się lepiej.

207
00:08:43,857 --> 00:08:45,892
Obrazuje to w jaki sposób

208
00:08:45,892 --> 00:08:47,674
niepełnosprawność
i ślepota

209
00:08:47,674 --> 00:08:50,394
zamazują etniczne, społeczne,

210
00:08:50,394 --> 00:08:53,120
rasowe i ekonomiczne granice.

211
00:08:53,120 --> 00:08:56,955
Niepełnosprawność stwarza równe szanse.

212
00:08:56,955 --> 00:08:59,398
Każdy jest mile widziany.

213
00:08:59,398 --> 00:09:01,959
W stowarzyszeniu niepełnosprawnych
usłyszałem nawet,

214
00:09:01,959 --> 00:09:04,461
że istnieją dwa rodzaje ludzi:

215
00:09:04,461 --> 00:09:06,220
Ci z ułomnościami

216
00:09:06,220 --> 00:09:10,882
i ci, którzy jeszcze
nie dostrzegli swoich.

217
00:09:10,882 --> 00:09:13,003
To zupełnie inny punkt widzenia,

218
00:09:13,003 --> 00:09:15,252
ale wydaje mi się piękny,

219
00:09:15,252 --> 00:09:17,428
ponieważ jest bardziej integrujący

220
00:09:17,428 --> 00:09:19,533
niż podział my - oni,

221
00:09:19,533 --> 00:09:22,101
czy sprawni - niesprawni

222
00:09:22,101 --> 00:09:24,879
i więcej w nim szczerości i szacunku

223
00:09:24,879 --> 00:09:28,183
dla kruchości życia.

224
00:09:28,183 --> 00:09:30,108
Chciałbym jeszcze dodać,

225
00:09:30,108 --> 00:09:34,176
że niewidomi są nie tyle potrzebni,

226
00:09:34,176 --> 00:09:37,355
co wręcz niezbędni miastu.

227
00:09:37,355 --> 00:09:39,393
I jestem tego na tyle pewien,

228
00:09:39,393 --> 00:09:40,989
że dziś proponuję wam,

229
00:09:40,989 --> 00:09:44,429
by projektując nowe, wspaniałe miasta
postrzegać niewidomych

230
00:09:44,429 --> 00:09:47,714
jako pierwszych mieszkańców,

231
00:09:47,714 --> 00:09:49,575
a nie kogoś o kim myśli się,

232
00:09:49,575 --> 00:09:51,808
gdy projekt już powstał.

233
00:09:51,808 --> 00:09:54,861
Wtedy jest już za późno.

234
00:09:54,861 --> 00:09:58,045
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

235
00:09:58,045 --> 00:10:02,630
otrzymacie rozbudowaną sieć chodników

236
00:10:02,630 --> 00:10:04,744
z ogromną liczbą ścieżek

237
00:10:04,744 --> 00:10:08,176
dostępnych z poziomu ulicy.

238
00:10:08,176 --> 00:10:10,498
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

239
00:10:10,498 --> 00:10:13,618
będziemy mieć
przewidywalne i szerokie chodniki.

240
00:10:13,618 --> 00:10:15,971
Przestrzeń będzie rozsądnie rozdzielona

241
00:10:15,971 --> 00:10:19,410
pomiędzy ludzi i samochody.

242
00:10:19,410 --> 00:10:23,467
W sumie, komu potrzebny samochód?

243
00:10:23,467 --> 00:10:26,552
Niewidomi nie prowadzą. (Śmiech)

244
00:10:26,552 --> 00:10:29,915
Przynajmniej jest to źle widziane. (Śmiech)

245
00:10:29,915 --> 00:10:32,625
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

246
00:10:32,625 --> 00:10:35,268
otrzymujesz miasto z rozwiniętą

247
00:10:35,268 --> 00:10:38,960
i przystępną komunikacją miejską

248
00:10:38,960 --> 00:10:40,562
łączącą wszystkie części miasta

249
00:10:40,562 --> 00:10:43,581
z całym regionem.

250
00:10:43,581 --> 00:10:45,647
Projektując miasto z myślą o niewidomych,

251
00:10:45,647 --> 00:10:48,466
stwarza się miejsca pracy, mnóstwo miejsc.

252
00:10:48,466 --> 00:10:49,796
Niewidomi też chcą pracować.

253
00:10:49,796 --> 00:10:52,235
Chcą zarabiać na życie.

254
00:10:52,235 --> 00:10:54,991
Mam nadzieję, że sami już rozumiecie,

255
00:10:54,991 --> 00:10:57,060
że miasto zaprojektowane dla niewidomych

256
00:10:57,060 --> 00:10:59,938
będzie bardziej zintegrowanym,

257
00:10:59,938 --> 00:11:03,544
godziwszym i sprawiedliwszym miastem
dla wszystkich.

258
00:11:03,544 --> 00:11:05,764
A bazując na doświadczeniu
sprzed utraty wzroku,

259
00:11:05,764 --> 00:11:07,742
brzmi to naprawdę świetnie.

260
00:11:07,742 --> 00:11:11,089
Nieważne, czy jesteś niewidomy,
masz inną niepełnosprawność,

261
00:11:11,089 --> 00:11:13,573
czy jeszcze swojej nie odnalazłeś.

262
00:11:13,573 --> 00:11:16,185
Dziękuję!

263
00:11:16,185 --> 00:11:20,185
(Brawa)