WEBVTT

00:00:08.085 --> 00:00:11.276
Với loài giun C. elegans
trong phòng thí nghiệm,

00:00:11.276 --> 00:00:15.185
cuộc sống chỉ kéo dài vỏn vẹn
vài tuần lễ trên Trái Đất.

00:00:15.185 --> 00:00:20.051
Trong khi đó loài rùa, vòng đời
có thể lên đến hơn 100 năm.

00:00:20.051 --> 00:00:24.415
Chuột kết thúc cuộc đời của chúng
sau bốn năm,

00:00:24.415 --> 00:00:28.141
trong khi cá voi đầu cong,
loài thú sống lâu nhất Trái Đất,

00:00:28.141 --> 00:00:31.639
sau khoảng 200 năm mới từ giã cuộc đời.

00:00:31.639 --> 00:00:33.190
Như hầu hết các vật sống,

00:00:33.190 --> 00:00:38.420
đa số các động vật dần thoái hóa
sau khi đạt trưởng thành về sinh lý

00:00:38.420 --> 00:00:41.327
trong quá trình lão hóa.

00:00:41.327 --> 00:00:44.176
Nhưng thực ra lão hóa có nghĩa gì?

00:00:44.176 --> 00:00:48.036
Các tác nhân sau quá trình này
rất đa dạng và phức tạp,

00:00:48.036 --> 00:00:52.930
nhưng về cơ bản nó được gây ra bởi
sự rối loạn và sự chết đi của tế bào.


00:00:52.930 --> 00:00:55.707
Khi ta trẻ, các tế bào
liên tục được sản sinh

00:00:55.707 --> 00:00:59.067
để thay thế các tế bào già
và các tế bào chết.

00:00:59.067 --> 00:01:01.835
Nhưng khi ta già đi,
quá trình này trở nên chậm lại.

00:01:01.835 --> 00:01:07.277
Chưa kể, những tế bào già không thể
hoạt động tốt như trước đó.

00:01:07.277 --> 00:01:09.666
Khiến cơ thể chúng ta dần thoái hóa,

00:01:09.666 --> 00:01:12.967
dẫn đến bệnh tật và cái chết.

00:01:12.967 --> 00:01:15.637
Nhưng nếu điều này luôn đúng,

00:01:15.637 --> 00:01:21.288
tại sao lại có sự khác biệt quá lớn
trong vương quốc của động vật?

00:01:21.288 --> 00:01:23.607
Đáp án nằm trong rất nhiều nhân tố,

00:01:23.607 --> 00:01:24.937
bao gồm cả môi trường

00:01:24.937 --> 00:01:27.187
và kích thước cơ thể.

00:01:27.187 --> 00:01:31.368
Các yếu tố này giúp động vật
thích nghi với áp lực tiến hóa

00:01:31.368 --> 00:01:36.158
và làm đa dạng hóa
quá trình lão hóa ở các loài động vật.

00:01:36.158 --> 00:01:39.959
Hãy để ý đến độ sâu lạnh lẽo của
Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương,

00:01:39.959 --> 00:01:43.328
nơi cá mập Greenland
có thể sống đến hơn 400 năm,

00:01:43.328 --> 00:01:48.488
và sò biển quahog Bắc Cực
có thể sống đến 500 năm.

00:01:48.488 --> 00:01:51.429
Ấn tượng nhất trong số động vật biển
sống lâu có lẽ là

00:01:51.429 --> 00:01:54.047
loài bọt biển thủy tinh ở Đại Tây Dương,

00:01:54.047 --> 00:01:58.388
có thể sống đến hơn 10000 năm
trong nước lạnh.

00:01:58.388 --> 00:02:03.828
Trong những môi trường lạnh thế này,
nhịp tim và tốc độ trao đổi chất chậm lại.

00:02:03.828 --> 00:02:08.769
Các nhà nghiên cứu cho rằng điều này
cũng có thể làm chậm quá trình lão hóa.

00:02:08.769 --> 00:02:13.159
Do đó làm tăng tuổi thọ hay vòng đời.

00:02:13.159 --> 00:02:15.799
Khi nói đến kích thước cơ thể,
thì thường là,

00:02:15.799 --> 00:02:21.159
các loài có cơ thể lớn hơn
sẽ sống lâu hơn.

00:02:21.159 --> 00:02:24.199
Ví dụ, voi hay cá voi
sẽ sống lâu hơn

00:02:24.199 --> 00:02:26.498
các loài chuột,
và chuột

00:02:26.498 --> 00:02:31.430
lại là loài sống lâu hơn
ruồi và giun.

00:02:31.430 --> 00:02:33.820
Môt số động vật tí hon
như giun và ruồi.

00:02:33.820 --> 00:02:37.650
cũng bị giới hạn bởi các cơ chế
của phân chia tế bào.

00:02:37.650 --> 00:02:42.061
Chúng gần như chỉ tạo ra các tế bào
không thể phân chia và thay thế,

00:02:42.061 --> 00:02:45.090
nên cơ thể nhanh chóng thoái hóa.

00:02:45.090 --> 00:02:49.180
Kích thước là một nhân tố quan trọng
trong tiến hóa ở động vật.

00:02:49.180 --> 00:02:52.020
Những sinh vật nhỏ hơn 
dễ làm mồi cho các động vật lớn.

00:02:52.020 --> 00:02:56.961
Ví dụ, một con chuột khó có thể
sống hơn một năm trong tự nhiên.

00:02:56.961 --> 00:03:00.810
Vì thế, chúng đã tiến hóa theo hướng
phát triển và sinh sản nhanh hơn,

00:03:00.810 --> 00:03:05.551
như là cơ chế được tiến hóa để đối phó với
vòng đời hạn chế của mình.

00:03:05.551 --> 00:03:09.520
Ngược lại, động vật lớn hơn
dễ tránh được thú săn mồi hơn

00:03:09.520 --> 00:03:12.901
nên có thời gian để phát triển
thành kích thước lớn hơn

00:03:12.901 --> 00:03:16.232
và sinh sản nhiều lần
trong vòng đời của mình.

00:03:16.232 --> 00:03:22.672
Dơi, chim, chuột chũi, và rùa
nằm ngoài quy luật này,

00:03:22.672 --> 00:03:25.537
nhưng mỗi loài vẫn có
cách thích nghi riêng

00:03:25.537 --> 00:03:29.231
để giúp chúng thoát khỏi
kẻ thù săn mồi.

00:03:29.231 --> 00:03:32.771
Vẫn còn những trường hợp khác
mà động vật với đặc điểm tương tự,

00:03:32.771 --> 00:03:34.791
có cùng kích thước và môi trường sống,

00:03:34.791 --> 00:03:37.791
lại có vòng đời hoàn toàn khác nhau.

00:03:37.791 --> 00:03:39.891
Trong trường hợp này,
sự khác biệt di truyền

00:03:39.891 --> 00:03:43.261
như cách thức các tế bào
phản ứng lại với nguy hiểm,

00:03:43.261 --> 00:03:47.553
thường là tác nhân của
khác biệt trong tuổi thọ.

00:03:47.553 --> 00:03:49.902
Vì vậy chính sự kết hợp
tất cả các yếu tố này

00:03:49.902 --> 00:03:52.912
với mức độ khác nhau
ở các loài động vật khác nhau

00:03:52.912 --> 00:03:57.733
đã dẫn đến sự khác biệt mà
ta thấy trong giới động vật.

00:03:57.733 --> 00:03:59.703
Vậy còn chúng ta thì sao?

00:03:59.703 --> 00:04:03.772
Nhân loại gần đây đã đạt đến
tuổi thọ trung bình là 71 năm,

00:04:03.772 --> 00:04:08.862
có nghĩa vẫn còn rất xa để trở thành
một trong những loài thọ nhất Trái Đất.

00:04:08.862 --> 00:04:13.041
Nhưng chúng ta có thừa khả năng
để kéo dài vòng đời của mình.

00:04:13.041 --> 00:04:17.898
Vào đầu thập niên 1900, nhân loại
chỉ sống được khoảng 50 năm.

00:04:17.898 --> 00:04:21.712
Kể từ đó, chúng ta dần thích nghi
bằng việc kiểm soát các nhân tố

00:04:21.712 --> 00:04:23.072
gây ra tử vong,

00:04:23.072 --> 00:04:26.403
như sự tiếp xúc với môi trường
và dinh dưỡng.

00:04:26.403 --> 00:04:29.053
Điều này, cùng sự phát triển
của những yếu tố khác

00:04:29.053 --> 00:04:32.033
khiến ta trở thành một trong
những loài duy nhất trên Trái Đất

00:04:32.033 --> 00:04:35.093
làm chủ được số phận tự nhiên của mình.