1
00:00:07,192 --> 00:00:09,181
Bütün hayvanlar iletişim kurar.

2
00:00:09,181 --> 00:00:12,435
Yengeçler sağlıklı ve çiftleşmeye 
hazır olduklarını göstermek için

3
00:00:12,435 --> 00:00:13,964
birbirlerine kıskaçlarını sallar.

4
00:00:13,964 --> 00:00:17,468
Mürekkep balıkları kamuflaj
ya da rakiplerine bir uyarı olarak

5
00:00:17,468 --> 00:00:21,296
derilerinde desenler oluşturmak 
için kromatofor denen

6
00:00:21,296 --> 00:00:23,476
pigmentli deri hücrelerini kullanır.

7
00:00:23,476 --> 00:00:26,279
Bal arıları bir besin kaynağının
yerini ve kalitesini

8
00:00:26,279 --> 00:00:31,061
diğerlerine anlatmak için 
karmaşık danslar yapar.

9
00:00:31,061 --> 00:00:34,889
Bütün bu hayvanların
etkileyici iletişim becerileri var.

10
00:00:34,889 --> 00:00:37,266
Ama bir dilleri var mı?

11
00:00:37,266 --> 00:00:38,555
Bu soruya cevap vermek için

12
00:00:38,555 --> 00:00:43,052
genelde dil ile özdeşleştirilen
dört özelliğe bakabiliriz:

13
00:00:43,052 --> 00:00:44,232
Ayrıklık,

14
00:00:44,232 --> 00:00:46,356
Gramer, yani dil bilgisi,

15
00:00:46,356 --> 00:00:48,054
verimlilik

16
00:00:48,054 --> 00:00:50,180
ve yer değiştirme.

17
00:00:50,180 --> 00:00:53,500
Ayrıklık, yeni fikirleri ifade etmek 
için bir araya getirilebilen

18
00:00:53,500 --> 00:00:55,803
ses yada kelime gibi 


19
00:00:55,803 --> 00:00:59,044
birbirinden bağımsız bir
birim setinin olmasıdır,

20
00:00:59,044 --> 00:01:01,518
farklı ifadeler yaratmak için 
yeniden düzenleyebileceğiniz

21
00:01:01,518 --> 00:01:04,506
buzdolabının üzerindeki 
harf magnetleri seti gibi.

22
00:01:04,506 --> 00:01:06,433
Dil bilgisi ise bu bağımsız birimleri

23
00:01:06,433 --> 00:01:09,841
nasıl bir araya getireceğinizi
anlatan kurallar sistemi sağlar.

24
00:01:09,841 --> 00:01:12,954
Verimlilik, bir dili sonsuz sayıda

25
00:01:12,954 --> 00:01:16,942
mesaj üretmek için 
kullanabilme kabiliyetidir.

26
00:01:16,942 --> 00:01:19,798
Ve yer değiştirme ise tam önünüzde olmayan

27
00:01:19,798 --> 00:01:21,722
şeyler hakkında konuşabilme yetisidir.

28
00:01:21,722 --> 00:01:25,809
Örneğin; geçmiş, gelecek 
ya da uydurma olaylar gibi.

29
00:01:25,809 --> 00:01:28,045
Peki hayvanların iletişimi 
bu özelliklerden

30
00:01:28,045 --> 00:01:30,045
herhangi birine sahip mi?

31
00:01:30,045 --> 00:01:33,097
Yengeçler ve mürekkep balıkları 
için cevap hayır.

32
00:01:33,097 --> 00:01:36,313
Onlar işaretlerini yaratıcı şekillerde 
bir araya getirmiyorlar.

33
00:01:36,313 --> 00:01:39,747
Ayrıca o sinyaller gramer olarak 
belirli bir sıra takip etmiyor ve

34
00:01:39,747 --> 00:01:42,704
sadece o anki durumlar hakkında 
iletişime geçiyorlar.

35
00:01:42,704 --> 00:01:46,175
Örneğin; “Ben sağlıklıyım.” 
Ya da “Ben zehirliyim.” gibi.

36
00:01:46,175 --> 00:01:50,277
Ama bazı hayvanlar bu 
özelliklerin bazılarını sergiliyor.

37
00:01:50,277 --> 00:01:55,558
Arılar sallanma danslarının hareketlerini,
açılarını, süresini ve yoğunluğunu

38
00:01:55,558 --> 00:01:57,694
bir besin kaynağının 
yerini ve zenginliğini

39
00:01:57,694 --> 00:01:59,694
tarif etmek için kullanırlar.

40
00:01:59,694 --> 00:02:01,920
Bu besin kaynağı 
kovanın dışında olduğundan

41
00:02:01,920 --> 00:02:05,190
yer değiştirme özelliğini 
göstermiş oluyorlar.

42
00:02:05,190 --> 00:02:08,068
Bu özellik çayır köpeklerinde de vardır.

43
00:02:08,068 --> 00:02:09,728
Çayır köpekleri binlerce kişinin

44
00:02:09,728 --> 00:02:11,144
yaşadığı kasabalarda yaşarlar

45
00:02:11,144 --> 00:02:14,226
ve çakallar, şahinler, 
porsuklar, yılanlar

46
00:02:14,226 --> 00:02:16,156
ve insanlar tarafından avlanırlar.

47
00:02:16,156 --> 00:02:20,617
Alarm çağrıları, avcının boyunu, 
şeklini, hızını ve

48
00:02:20,617 --> 00:02:24,832
hatta insan avcıların ne giydiğini,

49
00:02:24,832 --> 00:02:27,593
silah taşıyıp taşımadığını bile anlatır.

50
00:02:27,593 --> 00:02:30,155
Şempanze ve goril gibi 
büyük maymunlar da

51
00:02:30,155 --> 00:02:31,765
harika iletişim kurarlar.

52
00:02:31,765 --> 00:02:34,656
Bazıları modifiye edilmiş 
işaret dillini bile öğrendiler.

53
00:02:34,656 --> 00:02:38,513
Washoe adındaki bir şempanze 
birçok farklı işareti,

54
00:02:38,513 --> 00:02:42,008
“Lütfen aç, acele et” gibi 
bir orijinal deyişi oluşturmak için

55
00:02:42,008 --> 00:02:44,602
bir araya getirerek 
ayrıklık özelliğini sergilemiştir.

56
00:02:44,602 --> 00:02:48,558
Dişi bir goril olan Coco
1000’den fazla işareti

57
00:02:48,558 --> 00:02:50,388
ve yaklaşık 2000 kadar da konuşma

58
00:02:50,388 --> 00:02:51,976
İngilizcesinde kelimeyi anlayabiliyor.

59
00:02:51,976 --> 00:02:54,892
Coco çok sevdiği ölen bir
yavru kediden bahsetmiştir.

60
00:02:54,892 --> 00:02:57,514
Böyle yaparak yer değiştirme 
özelliğini sergilemiştir.

61
00:02:57,514 --> 00:03:00,517
Şunu da belirtmeliyiz ki
bu iki örnekteki maymunlar

62
00:03:00,517 --> 00:03:03,502
insanların iletişim 
sistemini kullanıyordu,

63
00:03:03,502 --> 00:03:06,648
doğada kendiliğinden oluşanı değil.

64
00:03:06,648 --> 00:03:10,367
Sofistike hayvan iletişimine dair
birçok örnek vardır.

65
00:03:10,367 --> 00:03:11,716
Mesela yunuslar;

66
00:03:11,716 --> 00:03:17,442
ıslıkları yaş, yer, isim ve 
cinsiyet tanımlamak için kullanırlar.

67
00:03:17,442 --> 00:03:20,050
Ayrıca araştırmacıların 
onlarla iletişime geçmek için

68
00:03:20,050 --> 00:03:23,481
kullandığı işaret dilindeki
bazı grameri de anlayabilirler.

69
00:03:23,481 --> 00:03:27,747
Ama gramer yunusların 
doğal iletişiminde yoktur.

70
00:03:27,767 --> 00:03:30,004
Bu iletişim sistemleri 
daha önce belirttiğimiz

71
00:03:30,004 --> 00:03:33,439
dil özelliklerinin bazılarına 
sahip olsalar da,

72
00:03:33,439 --> 00:03:35,913
dördünü birden barındırmamaktadırlar.

73
00:03:35,913 --> 00:03:40,002
Hatta Coco ve Washoe’nun 
inanılmaz dil becerileri bile

74
00:03:40,002 --> 00:03:43,890
çoğu üç yaşında bir insanınki 
kadar değildir.

75
00:03:43,890 --> 00:03:47,163
Ve hayvanların konuşma 
konuları genelde sınırlıdır.

76
00:03:47,163 --> 00:03:48,672
Arılar yemek hakkında konuşur,

77
00:03:48,672 --> 00:03:50,799
çayır köpekleri avcılar hakkında konuşur

78
00:03:50,799 --> 00:03:53,911
ve yengeçler de kendileri 
hakkında konuşur.

79
00:03:53,911 --> 00:03:56,196
İnsan dili gramer ve verimliliği, 


80
00:03:56,196 --> 00:04:00,051
ayrıklık ve yer değiştirme ile 
güçlü bir şekilde birleştirebilmesiyle

81
00:04:00,051 --> 00:04:03,305
tek olma özelliğine sahiptir.

82
00:04:03,305 --> 00:04:05,880
İnsan beyni sonlu sayıda ögeyi alıp

83
00:04:05,880 --> 00:04:08,864
sonsuz sayıda mesaj yaratabilir.

84
00:04:08,864 --> 00:04:11,561
Çok karmaşık cümleler yaratabilir 
ve anlayabiliriz

85
00:04:11,561 --> 00:04:15,004
ya da daha önce 
hiç kullanılmamış kelimeleri de.

86
00:04:15,004 --> 00:04:18,576
Dili sonsuz sayıda konu hakkında 
iletişim kurmak için,

87
00:04:18,576 --> 00:04:20,594
hayali şeyler hakkında konuşmak için,

88
00:04:20,594 --> 00:04:22,750
yalan bile söylemek için kullanabiliriz.

89
00:04:22,750 --> 00:04:27,096
Araştırmalar hayvan iletişimi hakkında
giderek daha fazla şey açığa çıkarıyor.

90
00:04:27,096 --> 00:04:32,453
İnsan dili ve hayvan iletişiminin
birbirinden çok farklı şeyler olmadığı,

91
00:04:32,453 --> 00:04:34,449
birbirinin devamı bir süreç 
olduğu ortaya çıkabilir.

92
00:04:34,449 --> 00:04:37,291
Sonuçta, hepimiz hayvanız.