0:00:01.007,0:00:04.494
In mijn vorige leven [br]was ik kunstenaar.

0:00:04.494,0:00:06.967
Ik schilder nog steeds. [br]Ik hou van kunst.

0:00:06.967,0:00:12.566
Ik hou van de vreugde [br]die kleur kan geven aan ons leven

0:00:12.566,0:00:15.214
en onze gemeenschappen,

0:00:15.214,0:00:20.493
en ik probeer om iets [br]van de kunstenaar in mij

0:00:20.493,0:00:22.614
in mijn politiek te leggen.

0:00:22.614,0:00:26.542
Ik ga hier vandaag

0:00:26.542,0:00:31.726
geen campagne voeren [br]voor mijn partij

0:00:31.726,0:00:36.653
geen campagne voeren [br]voor mijn partij

0:00:36.653,0:00:41.358
maar voor de politiek zelf

0:00:41.358,0:00:45.174
en de rol die ze kan spelen[br]om goede dingen te doen in ons leven.

0:00:45.174,0:00:51.046
11 jaar lang was ik burgemeester [br]van Tirana, onze hoofdstad.

0:00:51.046,0:00:53.738
We werden [br]met vele uitdagingen geconfronteerd.

0:00:53.738,0:00:56.222
Kunst maakte deel uit [br]van het antwoord

0:00:56.222,0:00:58.840
en mijn naam werd [br]in het prille begin

0:00:58.840,0:01:01.255
verbonden aan twee dingen:

0:01:01.255,0:01:05.348
sloop van illegale constructies

0:01:05.348,0:01:09.428
om openbare ruimte terug te krijgen

0:01:09.428,0:01:13.106
en het gebruik van kleuren [br]om de hoop te doen herleven.

0:01:13.106,0:01:16.425
Die was verloren gegaan [br]in mijn stad.

0:01:16.425,0:01:22.286
Dit gebruik van kleuren was niet [br]zomaar een artistieke daad.

0:01:22.286,0:01:26.402
Het was eerder een vorm [br]van politieke actie

0:01:26.402,0:01:31.504
toen de begroting van de stad

0:01:31.504,0:01:38.211
zo goed als nihil was.

0:01:38.211,0:01:41.202
Toen we het eerste gebouw [br]hadden geschilderd

0:01:41.202,0:01:45.754
door een stralend oranje [br]over het sombere grijs

0:01:45.754,0:01:48.018
van een gevel te gooien,

0:01:48.018,0:01:52.242
gebeurde iets onvoorstelbaars.

0:01:52.242,0:01:54.312
Er was een verkeersopstopping

0:01:54.312,0:01:57.317
en een menigte liep te hoop

0:01:57.317,0:02:02.235
als bij een spectaculair ongeval

0:02:02.235,0:02:06.954
of het plotse opdagen van een popster.

0:02:06.954,0:02:11.756
De Franse EU-ambtenaar [br]die verantwoordelijk was voor de financiering

0:02:11.756,0:02:14.850
haastte zich om zijn veto [br]uit te spreken tegen het schilderwerk.

0:02:14.850,0:02:19.596
Hij riep dat hij [br]de financiering zou blokkeren.

0:02:19.596,0:02:23.226
"Maar waarom?", [br]vroeg ik hem.

0:02:23.226,0:02:26.018
"Omdat de kleuren niet voldoen

0:02:26.018,0:02:30.730
aan de Europese normen”, [br]antwoordde hij.

0:02:30.730,0:02:33.659
"Nou," vertelde ik hem,

0:02:33.659,0:02:36.847
"de hele omgeving voldoet niet [br]aan de Europese normen.

0:02:36.847,0:02:42.142
Dit hier willen we niet,

0:02:42.142,0:02:45.313
maar de kleuren kiezen we zelf,

0:02:45.313,0:02:48.983
want dat is precies wat we willen.

0:02:48.983,0:02:52.866
Als u ons niet laat doorgaan [br]met ons werk,

0:02:52.866,0:02:55.540
hou ik hier een persconferentie,

0:02:55.540,0:02:58.816
hier en nu, op deze weg

0:02:58.816,0:03:02.066
en vertellen we de mensen [br]dat jullie ons op de vingers kijken

0:03:02.066,0:03:07.940
net als de censoren in de tijd[br]van het socialistisch realisme."

0:03:07.940,0:03:10.595
Hij werd wat onzeker

0:03:10.595,0:03:13.187
en stelde een compromis voor.

0:03:13.187,0:03:15.507
Maar ik vertelde hem: [br]“Nee, het spijt me,

0:03:15.507,0:03:20.009
maar een compromis in kleuren is grijs,

0:03:20.009,0:03:25.097
en grijs hebben we genoeg [br]voor de rest van ons leven.”

0:03:25.097,0:03:26.314
(Applaus)

0:03:26.314,0:03:31.433
Het is tijd voor verandering.

0:03:31.433,0:03:33.603
Het herstel van de openbare ruimte

0:03:33.603,0:03:36.337
gaf opnieuw het gevoel erbij te horen

0:03:36.337,0:03:41.206
in een stad waar de mensen [br]dat waren kwijtgeraakt.

0:03:41.206,0:03:47.646
De trots van mensen [br]over hun eigen woonplaats

0:03:47.646,0:03:51.065
was een gevoel dat jarenlang [br]begraven lag

0:03:51.065,0:03:55.720
onder de wildgroei van illegale barbaarse constructies [br]in de openbare ruimte.

0:03:55.720,0:04:01.194
onder de wildgroei van illegale barbaarse constructies [br]in de openbare ruimte.

0:04:01.194,0:04:04.238
Toen er overal kleuren verschenen,

0:04:04.238,0:04:08.726
bracht dat een verandering teweeg [br]in de geesten.

0:04:08.726,0:04:11.673
Veel gediscussieer: [br]“Wat is dit? Wat gebeurt er?

0:04:11.673,0:04:13.634
Wat doen die kleuren met ons?"

0:04:13.634,0:04:14.689
We hielden een poll,

0:04:14.689,0:04:17.091
de meest fascinerende poll [br]die ik in mijn leven heb gezien.

0:04:17.091,0:04:24.348
Wij vroegen mensen: [br]"Ben je ervoor

0:04:24.348,0:04:28.838
dat gebouwen zo geschilderd worden?"

0:04:28.838,0:04:31.209
De tweede vraag was:

0:04:31.209,0:04:34.213
"Wil je dat het stopt [br]of moeten we doorgaan?"

0:04:34.213,0:04:35.897
Op de eerste vraag

0:04:35.897,0:04:39.803
antwoordde 63%: [br]“Ja, we houden ervan.”

0:04:39.803,0:04:42.163
37% zei: [br]“Nee, we vinden het niet leuk.”

0:04:42.163,0:04:45.835
Maar op de tweede vraag zei de helft van die 37% [br]die er niet van hielden, dat het moest doorgaan. (Gelach)

0:04:45.835,0:04:48.914
Maar op de tweede vraag zei de helft van die 37% [br]die er niet van hielden, dat het moest doorgaan. (Gelach)

0:04:48.914,0:04:52.041
Er was dus iets veranderd.

0:04:52.041,0:04:56.436
Mensen lieten minder rommel [br]achter in de straten,

0:04:56.436,0:04:59.066
ze begonnen belastingen te betalen,

0:04:59.066,0:05:03.515
begonnen iets te voelen [br]dat ze vergeten waren,

0:05:03.515,0:05:08.579
en schoonheid fungeerde als een bewaker

0:05:08.579,0:05:15.121
waar gemeentelijke politie, [br]of de staat zelf, het liet afweten.

0:05:15.121,0:05:18.822
Ik herinner dat ik [br]door een straat liep

0:05:18.822,0:05:21.418
die net was geschilderd

0:05:21.418,0:05:25.197
en waar we bomen [br]aan het planten waren.

0:05:25.197,0:05:28.442
Een winkelier en zijn vrouw

0:05:28.442,0:05:32.409
waren een etalageruit aan het plaatsen.

0:05:32.409,0:05:34.706
Ze hadden de oude luiken[br]bij het afval gegooid.

0:05:34.706,0:05:37.698
Ze hadden de oude luiken[br]bij het afval gegooid.

0:05:37.698,0:05:41.258
"Waarom gooien jullie die luiken weg?", [br]vroeg ik hen.

0:05:41.258,0:05:46.490
"Omdat de straat nu veiliger is", [br]antwoordden ze.

0:05:46.490,0:05:52.058
"Veiliger? Waarom? Hebben ze hier [br]meer politieagenten geplaatst?"

0:05:52.058,0:05:54.882
"Kom op, man! [br]Welke politieagenten?

0:05:54.882,0:05:57.974
Je ziet het toch zelf. [br]Er zijn kleuren,

0:05:57.974,0:06:03.794
straatverlichting, [br]nieuwe bestrating zonder kuilen, bomen.

0:06:03.794,0:06:08.586
Het is mooi en het is veilig."

0:06:08.586,0:06:12.530
Inderdaad, schoonheid gaf die mensen

0:06:12.530,0:06:16.957
een veilig gevoel.

0:06:16.957,0:06:20.459
Niet onterecht.

0:06:20.459,0:06:25.216
De misdaadcijfers gingen omlaag.

0:06:25.216,0:06:28.562
De in 1990 gewonnen vrijheid

0:06:28.562,0:06:32.699
had de stad tot anarchie gebracht.

0:06:32.699,0:06:35.610
De barbarij van de jaren 90

0:06:35.610,0:06:39.092
had de stad zonder hoop achtergelaten.

0:06:39.092,0:06:43.362
Verf op de muren [br]gaf de kinderen geen eten,

0:06:43.362,0:06:47.426
evenmin zorgde het voor zieken [br]of onderwees het onwetenden,

0:06:47.426,0:06:50.867
maar het gaf hoop en licht,

0:06:50.867,0:06:53.307
en liet mensen inzien

0:06:53.307,0:06:56.410
dat het anders kan,

0:06:56.410,0:07:00.321
een andere geest, [br]een ander gevoel van leven.

0:07:00.321,0:07:06.540
Als wij datzelfde elan [br]en diezelfde hoop

0:07:06.540,0:07:10.828
in onze politiek konden brengen,[br]konden we een beter leven bouwen

0:07:10.828,0:07:16.023
voor elkaar en voor ons land.

0:07:16.023,0:07:22.873
We verwijderden 123.000 ton beton

0:07:22.873,0:07:25.480
alleen al op de rivieroevers.

0:07:25.480,0:07:30.630
We sloopten meer [br]dan 5.000 illegale gebouwen

0:07:30.630,0:07:33.612
in de hele stad,

0:07:33.612,0:07:38.081
de grootste zelfs [br]acht verdiepingen hoog.

0:07:38.081,0:07:44.610
We plantten 55.000 bomen [br]en struiken in de straten.

0:07:44.610,0:07:47.693
We hieven een groene belasting,

0:07:47.693,0:07:51.723
iedereen keurde het goed

0:07:51.723,0:07:56.717
en alle zakenlieden [br]betaalden ze regelmatig.

0:07:56.717,0:07:59.104
Door open examens

0:07:59.104,0:08:02.097
wierven we voor onze administratie

0:08:02.097,0:08:04.092
veel jonge mensen aan.

0:08:04.092,0:08:05.954
Zo kregen we [br]een gedepolitizeerde openbare instelling

0:08:05.954,0:08:09.225
Zo kregen we [br]een gedepolitizeerde openbare instelling

0:08:09.225,0:08:13.745
waar mannen en vrouwen [br]gelijk waren vertegenwoordigd.

0:08:13.745,0:08:16.287
Internationale organisaties

0:08:16.287,0:08:19.665
hebben tijdens de laatste 20 jaar [br]veel geïnvesteerd in Albanië.

0:08:19.665,0:08:22.897
Niet alles [br]werd even goed besteed.

0:08:22.897,0:08:26.025
Toen ik het bestuur [br]van de Wereldbank verzocht

0:08:26.025,0:08:30.938
om een project te financieren

0:08:30.938,0:08:33.833
om een modelontvangsthal [br]voor burgers te bouwen

0:08:33.833,0:08:37.993
net om de voortdurende corruptie [br]tegen te gaan,

0:08:37.993,0:08:40.243
begrepen ze me niet.

0:08:40.243,0:08:43.521
Maar mensen moesten in lange rijen

0:08:43.521,0:08:46.444
in de zon en in de regen wachten

0:08:46.444,0:08:50.669
om een certificaat [br]of gewoon een simpel antwoord te krijgen

0:08:50.669,0:08:58.107
uit twee kleine ramen [br]in twee metalen kiosken.

0:08:58.107,0:09:02.291
Ze betaalden om de wachtrij

0:09:02.291,0:09:04.647
de lange wachtrij te mogen overslaan.

0:09:04.647,0:09:08.610
Het antwoord op hun verzoeken kwam

0:09:08.610,0:09:13.311
van een stem uit een donker gat

0:09:13.311,0:09:17.553
en aan de andere kant

0:09:17.553,0:09:22.995
een mysterieuze hand [br]die hun documenten aannam

0:09:22.995,0:09:28.803
tijdens het doorzoeken van oude documenten [br]in afwachting van de steekpenning.

0:09:28.803,0:09:33.110
We konden elke week de onzichtbare bedienden [br]in de kiosken vervangen,

0:09:33.110,0:09:38.749
maar dat veranderde niets [br]aan deze corrupte praktijken.

0:09:38.749,0:09:42.523
"Ik ben ervan overtuigd", [br]vertelde ik een Duitse ambtenaar

0:09:42.523,0:09:45.299
van de Wereldbank,

0:09:45.299,0:09:49.141
"dat ze onmogelijk [br]konden worden omgekocht

0:09:49.141,0:09:51.595
als ze in Duitsland werkten,

0:09:51.595,0:09:53.546
in een Duitse administratie,

0:09:53.546,0:09:57.952
net zoals ik ervan overtuigd ben dat [br]als je Duitse functionarissen

0:09:57.952,0:10:01.175
van de Duitse administratie [br]in die gaten zou steken,

0:10:01.175,0:10:05.323
ze evenzeer zouden worden omgekocht."

0:10:05.323,0:10:12.027
(Applaus)

0:10:12.027,0:10:13.859
Het gaat niet om genen.

0:10:13.859,0:10:19.593
Het gaat niet om iemand [br]met een beter geweten

0:10:19.593,0:10:22.035
en anderen zonder geweten.

0:10:22.035,0:10:24.807
Het gaat om het systeem, [br]om de organisatie.

0:10:24.807,0:10:28.067
Het gaat ook [br]om omgeving en respect.

0:10:28.067,0:10:30.950
We verwijderden de kiosken.

0:10:30.950,0:10:34.646
We bouwden de heldere nieuwe ontvangsthal

0:10:34.646,0:10:38.217
die de mensen van Tirana

0:10:38.217,0:10:41.903
het gevoel gaf dat ze in het buitenland

0:10:41.903,0:10:44.327
hun verzoeken indienden.

0:10:44.327,0:10:47.771
We ontwierpen een online controlesysteem

0:10:47.771,0:10:51.687
en versnelden zo alle processen.

0:10:51.687,0:10:56.343
De burger kwam op de eerste plaats, [br]niet de bedienden.

0:10:56.343,0:11:00.547
De corruptie bij de overheid

0:11:00.547,0:11:03.247
in landen als Albanië --

0:11:03.247,0:11:07.423
het is niet aan mij om te zeggen [br]ook als Griekenland --

0:11:07.423,0:11:12.803
kan alleen worden bestreden [br]door modernisering.

0:11:12.803,0:11:17.555
"De regering opnieuw uitvinden [br]door de politiek uit te vinden"

0:11:17.555,0:11:21.074
is het antwoord. [br]Niet het opnieuw uitvinden van mensen

0:11:21.074,0:11:23.722
op basis van een vooraf [br]gedefinieerde formule

0:11:23.722,0:11:27.978
die de ontwikkelde wereld vaak tevergeefs [br]probeert op te leggen

0:11:27.978,0:11:30.084
aan mensen zoals wij.

0:11:30.084,0:11:32.791
(Applaus)

0:11:32.791,0:11:34.775
Het is zover kunnen komen

0:11:34.775,0:11:37.267
omdat politici in het algemeen,

0:11:37.267,0:11:40.163
maar vooral in onze landen, [br]laten we eerlijk zijn,

0:11:40.163,0:11:42.626
denken dat mensen dom zijn.

0:11:42.626,0:11:46.170
Zij gaan ervan uit dat, [br]wat er ook gebeurt,

0:11:46.170,0:11:48.382
mensen hen moeten volgen

0:11:48.382,0:11:52.476
terwijl de politiek er steeds minder [br]in slaagt antwoorden te geven

0:11:52.476,0:11:56.499
op de zorgen [br]of behoeften van het gewone volk.

0:11:56.499,0:12:01.170
op de zorgen [br]of behoeften van het gewone volk.

0:12:01.170,0:12:03.972
Politiek begint te lijken

0:12:03.972,0:12:07.458
op een cynisch teamspel [br]gespeeld door politici,

0:12:07.458,0:12:11.387
terwijl het publiek moet toekijken

0:12:11.387,0:12:15.274
alsof ze in een stadion zitten

0:12:15.274,0:12:17.124
waar passie voor politiek

0:12:17.124,0:12:22.733
geleidelijk aan vervangen wordt [br]door blindheid en wanhoop.

0:12:22.733,0:12:27.627
Van daaruit bekeken [br]lijken alle politici vandaag hetzelfde

0:12:27.627,0:12:29.590
Van daaruit bekeken [br]lijken alle politici vandaag hetzelfde

0:12:29.590,0:12:34.227
en lijkt politiek

0:12:34.227,0:12:38.828
een sport die meer agressiviteit

0:12:38.828,0:12:42.140
en pessimisme opwekt [br]dan sociale cohesie

0:12:42.140,0:12:46.413
en de wens [br]tot deelname aan de politiek.

0:12:46.413,0:12:48.439
Barack Obama won

0:12:48.439,0:12:54.716
— (Applaus) —

0:12:54.716,0:12:58.279
omdat hij mensen mobiliseerde [br]als nooit tevoren

0:12:58.279,0:13:00.812
via sociale netwerken.

0:13:00.812,0:13:03.925
Niet dat hij iedereen persoonlijk kende,

0:13:03.925,0:13:07.795
maar met een bewonderenswaardig vernuft

0:13:07.795,0:13:11.175
slaagde hij erin [br]ze tot activisten te transformeren

0:13:11.175,0:13:15.304
door hen de mogelijkheid te geven

0:13:15.304,0:13:18.898
argumenten en instrumenten te gebruiken, [br]die ze nodig hadden

0:13:18.898,0:13:23.691
om hun eigen campagne voor hem te voeren.

0:13:23.691,0:13:25.746
Ik tweet. [br]Ik vind het geweldig.

0:13:25.746,0:13:31.115
Ik houd ervan omdat ik er[br]mijn boodschap mee kan uitdragen,

0:13:31.115,0:13:35.382
maar het laat mensen ook toe[br]mij hun berichten te sturen.

0:13:35.382,0:13:38.374
Dit is politiek, [br]niet van bovenaf,

0:13:38.374,0:13:41.598
maar van onderaf, [br]en zijwaarts.

0:13:41.598,0:13:44.590
Dat ieders stem wordt gehoord,

0:13:44.590,0:13:46.550
is precies wat we nodig hebben.

0:13:46.550,0:13:48.604
Politiek gaat niet alleen over leiders,

0:13:48.604,0:13:51.365
niet alleen over politici en wetten.

0:13:51.365,0:13:53.333
Het gaat over hoe mensen denken,

0:13:53.333,0:13:55.668
hoe ze de wereld om zich heen zien,

0:13:55.668,0:13:58.194
hoe ze hun tijd en energie gebruiken.

0:13:58.194,0:14:00.710
Als mensen zeggen [br]dat alle politici hetzelfde zijn,

0:14:00.710,0:14:03.990
vraag jezelf dan af [br]of Obama hetzelfde was als Bush,

0:14:03.990,0:14:07.565
en François Hollande [br]hetzelfde als Sarkozy.

0:14:07.565,0:14:12.269
Neen. [br]Het zijn mensen met verschillende ideeën

0:14:12.269,0:14:14.851
en verschillende visies [br]op de wereld.

0:14:14.851,0:14:17.749
Wanneer mensen zeggen [br]dat niets kan veranderen,

0:14:17.749,0:14:21.813
denk dan even na [br]over hoe de wereld

0:14:21.813,0:14:26.445
er 10, 20, 50, 100 jaar [br]geleden uitzag.

0:14:26.445,0:14:29.561
Onze wereld wordt gedefinieerd [br]door het tempo van de veranderingen.

0:14:29.561,0:14:32.365
We kunnen allemaal [br]de wereld veranderen.

0:14:32.365,0:14:35.241
Ik gaf jullie een zeer klein voorbeeld

0:14:35.241,0:14:38.742
van hoe één ding, [br]het gebruik van kleur,

0:14:38.742,0:14:41.253
iets kan teweegbrengen.

0:14:41.253,0:14:42.616
Ik wil graag meer verandering

0:14:42.616,0:14:45.404
als eerste minister van mijn land,

0:14:45.404,0:14:49.726
maar iedereen kan iets veranderen

0:14:49.726,0:14:51.319
als je maar wil.

0:14:51.319,0:14:54.444
President Roosevelt zei:

0:14:54.444,0:14:58.117
"Als je gelooft dat je iets kunt, [br]ben je al halverwege."

0:14:58.117,0:15:01.184
Efharisto en kalinihta.[br](Dankjewel en goedenacht.)

0:15:01.184,0:15:20.887
(Applaus)