WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Upravo sam se vratila iz zajednice

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
koja čuva tajnu ljudskog opstanka.

00:00:06.000 --> 00:00:09.000
To je mesto u kome žene vode glavnu reč,

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
seks je način da se kaže zdravo,

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
a igra je glavna stvar –

00:00:13.000 --> 00:00:16.000
mesto gde je zabava ozbiljan posao.

00:00:16.000 --> 00:00:18.000
I ne, to nije spektakl "Zapaljeni čovek"

00:00:18.000 --> 00:00:20.000
niti San Francisko.

00:00:20.000 --> 00:00:22.000
(Smeh)

00:00:22.000 --> 00:00:25.000
Dame i gospodo, predstavljam vam vaše rođake.

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
Ovo je svet divljih bonobo majmuna

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
u džunglama Konga.

00:00:30.000 --> 00:00:33.000
Bonobo majmuni su, uz šimpanze,

00:00:33.000 --> 00:00:36.000
vaši najbliži živi rođaci.

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
To znači da svi delimo zajedničkog pretka,

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
evolucionu baku,

00:00:41.000 --> 00:00:44.000
koja je živela pre oko šest miliona godina.

00:00:45.000 --> 00:00:47.000
Sad, šimpanze su dobro poznate

00:00:47.000 --> 00:00:49.000
po svojoj agresivnosti.

NOTE Paragraph

00:00:49.000 --> 00:00:52.000
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:00:52.000 --> 00:00:54.000
Ali, nažalost,

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
mi smo previše naglasili

00:00:56.000 --> 00:00:58.000
ovaj aspekat

00:00:58.000 --> 00:01:01.000
u priči o ljudskoj evoluciji.

00:01:01.000 --> 00:01:03.000
Ali bonobo majmuni nam pokazuju

00:01:03.000 --> 00:01:05.000
drugu stranu novčića.

00:01:05.000 --> 00:01:07.000
Dok su među šimpanzama

00:01:07.000 --> 00:01:10.000
dominantni veliki, zastrašujući momci,

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
društvo bonobo majmuna

00:01:12.000 --> 00:01:15.000
vode snažne žene.

00:01:16.000 --> 00:01:19.000
Ovo društvo je stvarno nešto otkrilo,

00:01:19.000 --> 00:01:22.000
jer su time došli do veoma tolerantnog društva

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
u kome nasilje sa fatalnim ishodom

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
do sada nije opaženo.

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
Ali nažalost,

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
bonobo majmune namanje poznajemo,

00:01:31.000 --> 00:01:33.000
od svih velikih majmuna.

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
Oni žive duboko u džungli Konga,

00:01:36.000 --> 00:01:39.000
i jako je teško proučavati ih.

NOTE Paragraph

00:01:39.000 --> 00:01:42.000
Kongo je paradoks –

00:01:42.000 --> 00:01:46.000
zemlja koja poseduje neverovatno raznovrsnu floru i faunu i lepotu,

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
ali istovremeno i samo srce tame –

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
poprište nasilnog konflikta

00:01:52.000 --> 00:01:54.000
koji bukti decenijama

00:01:54.000 --> 00:01:57.000
i odneo je skoro isto toliko života

00:01:57.000 --> 00:02:00.000
koliko i Prvi svetski rat.

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
Nije iznenađujuće

00:02:03.000 --> 00:02:07.000
da ovo razaranje ugrožava i opstanak bonobo majmuna.

00:02:07.000 --> 00:02:10.000
Trgovina mesom divljih životinja i gubitak šuma

00:02:10.000 --> 00:02:13.000
znači da ne bismo mogli da napunimo manji stadijum

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
svim bonobo majmunima preostalim na svetu –

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
a nismo sigurni ni da je to realno.

00:02:19.000 --> 00:02:23.000
Ipak, u ovoj zemlji nasilja i haosa,

00:02:23.000 --> 00:02:26.000
čuje se skriveni smeh,

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
koji se pronosi kroz drveće.

NOTE Paragraph

00:02:28.000 --> 00:02:31.000
Ko su ovi rođaci?

00:02:31.000 --> 00:02:35.000
Znamo ih kao „vodi ljubav, a ne rat“ velike majmune,

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
jer često imaju promiskuitetne

00:02:37.000 --> 00:02:39.000
i biseksualne seksualne odnose

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
kojima upravljaju sukobima

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
i rešavaju socijalna pitanja.

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
Sad, ne kažem da je ovo rešenje

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
za sve probleme čovečanstva –

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
budući da se život bonoboa ne sastoji

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
samo od Kama Sutre.

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
Bonobo majmuni, kao i ljudi,

00:02:55.000 --> 00:02:57.000
vole da se igraju tokom čitavog života.

00:02:57.000 --> 00:02:59.000
Igra nije samo dečija zanimacija.

00:02:59.000 --> 00:03:01.000
I za nas i za njih

00:03:01.000 --> 00:03:04.000
igra je osnova za izgradnju odnosa

00:03:04.000 --> 00:03:06.000
i negovanje tolerancije.

00:03:06.000 --> 00:03:08.000
Kroz nju se učimo poverenju,

00:03:08.000 --> 00:03:11.000
i učimo pravila igre.

00:03:11.000 --> 00:03:13.000
Igra uvećava kreativnost

00:03:13.000 --> 00:03:16.000
i otpornost,

00:03:16.000 --> 00:03:19.000
i skroz je usmerena na stvaranje raznolikosti -

00:03:19.000 --> 00:03:21.000
raznolikih odnosa,

00:03:21.000 --> 00:03:23.000
raznolikih ponašanja,

00:03:23.000 --> 00:03:26.000
raznolikih uspostavljenih veza.

00:03:26.000 --> 00:03:28.000
I dok posmatrate igru bonobo majmuna,

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
ono što vidite su upravo evolucioni koreni

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
ljudskog smeha, plesa

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
i rituala.

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
Igra je lepak

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
koji nas spaja.

NOTE Paragraph

00:03:39.000 --> 00:03:42.000
Sad, ne znam kako se vi igrate,

00:03:42.000 --> 00:03:44.000
ali želim da vam pokažem nekoliko jedinstvenih snimaka

00:03:44.000 --> 00:03:46.000
upravo dostavljenih iz divljine.

00:03:46.000 --> 00:03:49.000
Najpre, imamo igru sa lopticama u bonobo stilu –

00:03:49.000 --> 00:03:52.000
pri tom ne mislim na tenis.

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
Tako ovde

00:03:54.000 --> 00:03:56.000
vidimo mladu ženku i mužjaka

00:03:56.000 --> 00:03:59.000
koji se igraju šuge.

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
Pogledajte šta ona radi.

00:04:01.000 --> 00:04:03.000
Moguće da je ovo evolutivni izvor fraze

00:04:03.000 --> 00:04:05.000
„drži ga za jaja“.

00:04:05.000 --> 00:04:08.000
(Smeh)

00:04:08.000 --> 00:04:11.000
Mada mi se čini da se njemu to prilično sviđa, zar ne?

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
Aha.

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
(Smeh)

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
Dakle seksualne igre su uobičajene

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
i kod bonobo majmuna i kod ljudi.

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
A ovaj video snimak je vrlo zanimljiv

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
jer pokazuje –

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
Ovaj video snimak je vrlo zanimljiv

00:04:26.000 --> 00:04:28.000
jer pokazuje inventivnost

00:04:28.000 --> 00:04:31.000
unošenja neobičnih elemenata u igru –

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
kao što su testisi –

00:04:34.000 --> 00:04:37.000
a pokazuje i kako igra ujedno zahteva poverenje

00:04:37.000 --> 00:04:40.000
i podstiče poverenje –

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
a uz to je i izuzetno zabavna.

NOTE Paragraph

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
Ali igra je promenljiva.

00:04:44.000 --> 00:04:47.000
(Smeh)

00:04:47.000 --> 00:04:49.000
Igra je promenljiva,

00:04:49.000 --> 00:04:51.000
i može imati različite oblike,

00:04:51.000 --> 00:04:53.000
nekada je tiha,

00:04:53.000 --> 00:04:55.000
puna mašte, ili radoznalosti -

00:04:55.000 --> 00:04:58.000
možda kada se nanovo otkrije začuđenost.

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
Želim da pogledate,

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
ovo je Fuku, mlada ženka,

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
i ona se u tišini igra sa vodom.

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
Mislim da se, poput nje,

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
i mi ponekad igramo sami,

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
i istražujemo granice

00:05:10.000 --> 00:05:13.000
svojih unutrašnjih i spoljašnjih svetova.

00:05:13.000 --> 00:05:15.000
I upravo to radoznalo poigravanje

00:05:15.000 --> 00:05:18.000
nagoni nas da istražujemo, nagoni nas da se razmenjujemo.

00:05:19.000 --> 00:05:22.000
A neočekivane veze koje tako uspostavljamo

00:05:22.000 --> 00:05:25.000
zapravo su pravi rasadnik kreativnosti.

NOTE Paragraph

00:05:26.000 --> 00:05:29.000
Dakle ovde ste dobili na kašičici

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
deo uvida koji nam bonobo majmuni pružaju

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
u našu prošlost i sadašnjost.

00:05:34.000 --> 00:05:37.000
Ali oni takođe poseduju tajnu naše budućnosti,

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
budućnosti u kojoj treba da se prilagodimo

00:05:39.000 --> 00:05:42.000
sve izazovnijem svetu

00:05:42.000 --> 00:05:44.000
koristeći više kreativnosti

00:05:44.000 --> 00:05:46.000
i više saradnje.

00:05:46.000 --> 00:05:49.000
Tajna je u tome da igra predstavlja ključ

00:05:49.000 --> 00:05:51.000
za ove kapacitete.

00:05:51.000 --> 00:05:53.000
Drugim rečima, igra je karta

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
na koju treba da igramo da bi se prilagodili.

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
Za uspešno prilagođavanje

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
svetu koji se menja,

00:05:59.000 --> 00:06:02.000
moramo se igrati.

00:06:03.000 --> 00:06:06.000
Ali, da li ćemo iskoristiti našu razigranost na najbolji način?

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Igra nije frivolna,

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
igra je ključna.

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
Za bonobo majmune i za ljude,

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
život je više od borbe za opstanak.

00:06:16.000 --> 00:06:19.000
Upravo u trenucima kada igrati se izgleda neprilično,

00:06:19.000 --> 00:06:22.000
može biti da nam je baš tada to preko potrebno.

NOTE Paragraph

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
Dakle, moji dragi primati,

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
hajde da prihvatimo ovaj evolutivni dar

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
i igramo se zajedno,

00:06:31.000 --> 00:06:34.000
dok ponovo otkrivamo kreativnost,

00:06:34.000 --> 00:06:36.000
zajedništvo i zadivljenost.

NOTE Paragraph

00:06:36.000 --> 00:06:38.000
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:06:38.000 --> 00:06:40.000
(Aplauz)