[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik kwam net terug van een gemeenschap
Dialogue: 0,0:00:02.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,die het geheim voor de menselijke overleving in zich herbergt.
Dialogue: 0,0:00:06.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een plek waar vrouwen de show stelen,
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,seks hebben om hallo te zeggen,
Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,en spel het dagritme bepaalt --
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,waar plezier een serieuze zaak is.
Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,En nee, dit is niet Burning Man
Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:20.00,Default,,0000,0000,0000,,of San Francisco.
Dialogue: 0,0:00:20.00,0:00:22.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Dames en heren, hier zijn uw neven en nichten.
Dialogue: 0,0:00:25.00,0:00:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de wereld van de wilde bonobo's
Dialogue: 0,0:00:28.00,0:00:30.00,Default,,0000,0000,0000,,in de oerwouden van Congo.
Dialogue: 0,0:00:30.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Bonobo's zijn, samen met de chimpansees,
Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:36.00,Default,,0000,0000,0000,,uw nauwste levende verwant.
Dialogue: 0,0:00:36.00,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat we samen een gemeenschappelijke voorouder hebben,
Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:41.00,Default,,0000,0000,0000,,een evolutionaire grootmoeder,
Dialogue: 0,0:00:41.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,die circa zes miljoen jaar geleden leefde.
Dialogue: 0,0:00:45.00,0:00:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu zijn chimpansees bekend
Dialogue: 0,0:00:47.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,om hun agressief gedrag.
Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:52.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:00:52.00,0:00:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar helaas
Dialogue: 0,0:00:54.00,0:00:56.00,Default,,0000,0000,0000,,hebben we dit aspect
Dialogue: 0,0:00:56.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,teveel benadrukt
Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:01.00,Default,,0000,0000,0000,,in onze verhalen van de menselijke evolutie.
Dialogue: 0,0:01:01.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar bonobo's laten ons de andere kant
Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,van de medaille zien.
Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Terwijl chimpansees
Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:10.00,Default,,0000,0000,0000,,worden gedomineerd door grote, enge kerels,
Dialogue: 0,0:01:10.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,wordt de bonobosamenleving
Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,gerund door gezaghebbende vrouwtjes.
Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze jongens hebben echt iets aparts bedacht,
Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat dit leidt tot een zeer tolerante samenleving
Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,waar dodelijk geweld
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,nog niet is waargenomen.
Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar helaas,
Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:31.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn bonobo's de minst begrepen
Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:33.00,Default,,0000,0000,0000,,mensapen.
Dialogue: 0,0:01:33.00,0:01:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze leven in de diepten van de Congolese jungle,
Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,en het is erg moeilijk om ze te bestuderen.
Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Congo is een paradox --
Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,een land van buitengewone biodiversiteit en schoonheid,
Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:49.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook het hart van de duisternis zelf --
Dialogue: 0,0:01:49.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,het toneel van een gewelddadig conflict
Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:54.00,Default,,0000,0000,0000,,dat decennialang heeft gewoed
Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,en bijna net zo veel levens kostte
Dialogue: 0,0:01:57.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,als de Eerste Wereldoorlog.
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet verrassend brengt deze vernietiging
Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,ook het overleven van de bonobo in gevaar.
Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Handel in bosvlees en ontbossing betekenen
Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,dat we een klein stadion niet eens zouden kunnen vullen
Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,met all bonobos die ter wereld overblijven --
Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,en zelfs daar zijn we nog niet eens zeker van.
Dialogue: 0,0:02:19.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Toch is in dit land van geweld en chaos,
Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen de bomen
Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,een verborgen lachen te horen.
Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Wie zijn deze neven?
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,We kennen ze als de "make love, not war" apen,
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat zij frequente, promiscue
Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:39.00,Default,,0000,0000,0000,,en biseksuele seks gebruiken
Dialogue: 0,0:02:39.00,0:02:41.00,Default,,0000,0000,0000,,om conflicten te beheren
Dialogue: 0,0:02:41.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,en maatschappelijke vraagstukken op te lossen.
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu zeg ik niet dat dit de oplossing is
Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,voor alle problemen van de mensheid --
Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,aangezien het bonoboleven
Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,meer inhoudt dan de Kama Sutra.
Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Net als mensen houden bonobo's,
Dialogue: 0,0:02:55.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,gedurende hun gehele leven van spelen.
Dialogue: 0,0:02:57.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Spelen is niet alleen voor kinderen.
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Voor ons en voor hen is spelen fundamenteel
Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,voor het hechter maken van relaties
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,en het bevorderen van tolerantie.
Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar leren om te vertrouwen,
Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:11.00,Default,,0000,0000,0000,,en leren we over de regels van het spel.
Dialogue: 0,0:03:11.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Spel verhoogt creativiteit
Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:16.00,Default,,0000,0000,0000,,en veerkracht,
Dialogue: 0,0:03:16.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,het geeft diversiteit --
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,diversiteit van interacties,
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,diversiteit van gedrag,
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,diversiteit van verbindingen.
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je bonobo's ziet spelen,
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,dan zie je de evolutionaire wortels
Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,van menselijke lach, dans
Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,en ritueel.
Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Spelen is de lijm
Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,die ons samenhoudt.
Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet niet hoe jullie spelen,
Dialogue: 0,0:03:42.00,0:03:44.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ik wil je een paar unieke clips
Dialogue: 0,0:03:44.00,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,vers uit het wild laten zien.
Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Eerst een balspel in bonobostijl --
Dialogue: 0,0:03:49.00,0:03:52.00,Default,,0000,0000,0000,,en daarmee bedoel ik niet voetbal.
Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier zie je
Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,een jong vrouwtje en mannetje
Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,verwikkeld in een achtervolgingsspel.
Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Kijk eens naar wat ze doet.
Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zou de evolutionaire oorsprong van de frase
Dialogue: 0,0:04:03.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,"Ze heeft hem bij zijn ballen." kunnen zijn
Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Alleen denk ik dat hij het wel leuk vindt.
Dialogue: 0,0:04:12.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Yeah.
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus sexspelletjes vind je
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,zowel bij bonobo's als bij mensen.
Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,En deze video is echt interessant
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat hij het laat zien --
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze video is echt interessant
Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat hij de inventiviteit laat zien
Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,om ongewone elementen in het spel te brengen --
Dialogue: 0,0:04:31.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals de testikels --
Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:37.00,Default,,0000,0000,0000,,en ook hoe het spelen zowel vertrouwen vereist
Dialogue: 0,0:04:37.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,als vertrouwen bevordert --
Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:42.00,Default,,0000,0000,0000,,terwijl het ook nog ontzettend leuk is.
Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar spel is variabel.
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Spel is variabel,
Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:51.00,Default,,0000,0000,0000,,en kan vele vormen aannemen.
Dialogue: 0,0:04:51.00,0:04:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Sommige zijn rustiger,
Dialogue: 0,0:04:53.00,0:04:55.00,Default,,0000,0000,0000,,fantasierijk, nieuwsgierig --
Dialogue: 0,0:04:55.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,waar verwondering misschien herontdekt wordt.
Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,En dit wil ik je laten zien,
Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is Fuku, een jong vrouwtje,
Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:04.00,Default,,0000,0000,0000,,en ze is rustig met water aan het spelen.
Dialogue: 0,0:05:04.00,0:05:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat wij, net als zij,
Dialogue: 0,0:05:06.00,0:05:08.00,Default,,0000,0000,0000,,soms alleen spelen,
Dialogue: 0,0:05:08.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,en de grenzen van onze innerlijke
Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,en onze uiterlijke werelden verkennen.
Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,En het is die speelse nieuwsgierigheid
Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,die ons ertoe aanzet om te verkennen, om samen te werken.
Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:22.00,Default,,0000,0000,0000,,En dan zijn de onverwachte verbindingen die we leggen
Dialogue: 0,0:05:22.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,de echte broedplaats voor creativiteit.
Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn slechts voorproefjes
Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,van de inzichten die bonobo's ons
Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,van ons verleden en heden zouden kunnen geven.
Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar ze houden ook een geheim in voor onze toekomst,
Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:39.00,Default,,0000,0000,0000,,een toekomst waar we ons moeten aanpassen
Dialogue: 0,0:05:39.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,aan een steeds uitdagender wereld
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:44.00,Default,,0000,0000,0000,,door grotere creativiteit
Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:46.00,Default,,0000,0000,0000,,en meer samenwerking.
Dialogue: 0,0:05:46.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Het geheim is dat spel de sleutel is
Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,van deze mogelijkheden.
Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Met andere woorden,
Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,spel is onze adaptieve jokerkaart.
Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Om ons met succes aan te passen
Dialogue: 0,0:05:57.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,aan een veranderende wereld,
Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,moeten we spelen.
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar zullen we het maximum uit onze speelsheid halen?
Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Spel is geen frivole bezigheid;
Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,spel is van essentieel belang.
Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Zowel voor bonobo's als voor mensen,
Dialogue: 0,0:06:13.00,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,het leven is niet alleen 'rood in tand en klauw'.
Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:19.00,Default,,0000,0000,0000,,In tijden waarin het het minst geschikt lijkt om te spelen,
Dialogue: 0,0:06:19.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,zou het wellicht het meest urgent kunnen zijn.
Dialogue: 0,0:06:23.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,En ja, mijn collega primaten,
Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,laat ons dit geschenk uit de evolutie aan
Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,het hart drukken en samen spelen,
Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,om creativiteit, gemeenschap
Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,en verwondering te herontdekken.
Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Dank je.
Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)