1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Ik kwam net terug van een gemeenschap

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
die het geheim voor de menselijke overleving in zich herbergt.

3
00:00:06,000 --> 00:00:09,000
Het is een plek waar vrouwen de show stelen,

4
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
seks hebben om hallo te zeggen,

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
en spel het dagritme bepaalt --

6
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
waar plezier een serieuze zaak is.

7
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
En nee, dit is niet Burning Man

8
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
of San Francisco.

9
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
(Gelach)

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
Dames en heren, hier zijn uw neven en nichten.

11
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
Dit is de wereld van de wilde bonobo's

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
in de oerwouden van Congo.

13
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
Bonobo's zijn, samen met de chimpansees,

14
00:00:33,000 --> 00:00:36,000
uw nauwste levende verwant.

15
00:00:36,000 --> 00:00:39,000
Dat betekent dat we samen een gemeenschappelijke voorouder hebben,

16
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
een evolutionaire grootmoeder,

17
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
die circa zes miljoen jaar geleden leefde.

18
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
Nu zijn chimpansees bekend

19
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
om hun agressief gedrag.

20
00:00:49,000 --> 00:00:52,000
(Gelach)

21
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
Maar helaas

22
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
hebben we dit aspect

23
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
teveel benadrukt

24
00:00:58,000 --> 00:01:01,000
in onze verhalen van de menselijke evolutie.

25
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Maar bonobo's laten ons de andere kant

26
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
van de medaille zien.

27
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
Terwijl chimpansees

28
00:01:07,000 --> 00:01:10,000
worden gedomineerd door grote, enge kerels,

29
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
wordt de bonobosamenleving

30
00:01:12,000 --> 00:01:15,000
gerund door gezaghebbende vrouwtjes.

31
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
Deze jongens hebben echt iets aparts bedacht,

32
00:01:19,000 --> 00:01:22,000
omdat dit leidt tot een zeer tolerante samenleving

33
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
waar dodelijk geweld

34
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
nog niet is waargenomen.

35
00:01:27,000 --> 00:01:29,000
Maar helaas,

36
00:01:29,000 --> 00:01:31,000
zijn bonobo's de minst begrepen

37
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
mensapen.

38
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
Ze leven in de diepten van de Congolese jungle,

39
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
en het is erg moeilijk om ze te bestuderen.

40
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
Congo is een paradox --

41
00:01:42,000 --> 00:01:46,000
een land van buitengewone biodiversiteit en schoonheid,

42
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
maar ook het hart van de duisternis zelf --

43
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
het toneel van een gewelddadig conflict

44
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
dat decennialang heeft gewoed

45
00:01:54,000 --> 00:01:57,000
en bijna net zo veel levens kostte

46
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
als de Eerste Wereldoorlog.

47
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Niet verrassend brengt deze vernietiging

48
00:02:03,000 --> 00:02:07,000
ook het overleven van de bonobo in gevaar.

49
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Handel in bosvlees en ontbossing betekenen

50
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
dat we een klein stadion niet eens zouden kunnen vullen

51
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
met all bonobos die ter wereld overblijven --

52
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
en zelfs daar zijn we nog niet eens zeker van.

53
00:02:19,000 --> 00:02:23,000
Toch is in dit land van geweld en chaos,

54
00:02:23,000 --> 00:02:26,000
tussen de bomen

55
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
een verborgen lachen te horen.

56
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
Wie zijn deze neven?

57
00:02:31,000 --> 00:02:35,000
We kennen ze als de "make love, not war" apen,

58
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
omdat zij frequente, promiscue

59
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
en biseksuele seks gebruiken

60
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
om conflicten te beheren

61
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
en maatschappelijke vraagstukken op te lossen.

62
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Nu zeg ik niet dat dit de oplossing is

63
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
voor alle problemen van de mensheid --

64
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
aangezien het bonoboleven

65
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
meer inhoudt dan de Kama Sutra.

66
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
Net als mensen houden bonobo's,

67
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
gedurende hun gehele leven van spelen.

68
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
Spelen is niet alleen voor kinderen.

69
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
Voor ons en voor hen is spelen fundamenteel

70
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
voor het hechter maken van relaties

71
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
en het bevorderen van tolerantie.

72
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
Daar leren om te vertrouwen,

73
00:03:08,000 --> 00:03:11,000
en leren we over de regels van het spel.

74
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
Spel verhoogt creativiteit

75
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
en veerkracht,

76
00:03:16,000 --> 00:03:19,000
het geeft diversiteit --

77
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
diversiteit van interacties,

78
00:03:21,000 --> 00:03:23,000
diversiteit van gedrag,

79
00:03:23,000 --> 00:03:26,000
diversiteit van verbindingen.

80
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
Als je bonobo's ziet spelen,

81
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
dan zie je de evolutionaire wortels

82
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
van menselijke lach, dans

83
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
en ritueel.

84
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
Spelen is de lijm

85
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
die ons samenhoudt.

86
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
Ik weet niet hoe jullie spelen,

87
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
maar ik wil je een paar unieke clips

88
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
vers uit het wild laten zien.

89
00:03:46,000 --> 00:03:49,000
Eerst een balspel in bonobostijl --

90
00:03:49,000 --> 00:03:52,000
en daarmee bedoel ik niet voetbal.

91
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
Hier zie je

92
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
een jong vrouwtje en mannetje

93
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
verwikkeld in een achtervolgingsspel.

94
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Kijk eens naar wat ze doet.

95
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Het zou de evolutionaire oorsprong van de frase

96
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
"Ze heeft hem bij zijn ballen." kunnen zijn

97
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
(Gelach)

98
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
Alleen denk ik dat hij het wel leuk vindt.

99
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Yeah.

100
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
(Gelach)

101
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
Dus sexspelletjes vind je

102
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
zowel bij bonobo's als bij mensen.

103
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
En deze video is echt interessant

104
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
omdat hij het laat zien --

105
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
Deze video is echt interessant

106
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
omdat hij de inventiviteit laat zien

107
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
om ongewone elementen in het spel te brengen --

108
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
zoals de testikels --

109
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
en ook hoe het spelen zowel vertrouwen vereist

110
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
als vertrouwen bevordert --

111
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
terwijl het ook nog ontzettend leuk is.

112
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Maar spel is variabel.

113
00:04:44,000 --> 00:04:47,000
(Gelach)

114
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
Spel is variabel,

115
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
en kan vele vormen aannemen.

116
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
Sommige zijn rustiger,

117
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
fantasierijk, nieuwsgierig --

118
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
waar verwondering misschien herontdekt wordt.

119
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
En dit wil ik je laten zien,

120
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Dit is Fuku, een jong vrouwtje,

121
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
en ze is rustig met water aan het spelen.

122
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
Ik denk dat wij, net als zij,

123
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
soms alleen spelen,

124
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
en de grenzen van onze innerlijke

125
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
en onze uiterlijke werelden verkennen.

126
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
En het is die speelse nieuwsgierigheid

127
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
die ons ertoe aanzet om te verkennen, om samen te werken.

128
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
En dan zijn de onverwachte verbindingen die we leggen

129
00:05:22,000 --> 00:05:25,000
de echte broedplaats voor creativiteit.

130
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
Dit zijn slechts voorproefjes

131
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
van de inzichten die bonobo's ons

132
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
van ons verleden en heden zouden kunnen geven.

133
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
Maar ze houden ook een geheim in voor onze toekomst,

134
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
een toekomst waar we ons moeten aanpassen

135
00:05:39,000 --> 00:05:42,000
aan een steeds uitdagender wereld

136
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
door grotere creativiteit

137
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
en meer samenwerking.

138
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
Het geheim is dat spel de sleutel is

139
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
van deze mogelijkheden.

140
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
Met andere woorden,

141
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
spel is onze adaptieve jokerkaart.

142
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
Om ons met succes aan te passen

143
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
aan een veranderende wereld,

144
00:05:59,000 --> 00:06:02,000
moeten we spelen.

145
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
Maar zullen we het maximum uit onze speelsheid halen?

146
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Spel is geen frivole bezigheid;

147
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
spel is van essentieel belang.

148
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
Zowel voor bonobo's als voor mensen,

149
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
het leven is niet alleen 'rood in tand en klauw'.

150
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
In tijden waarin het het minst geschikt lijkt om te spelen,

151
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
zou het wellicht het meest urgent kunnen zijn.

152
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
En ja, mijn collega primaten,

153
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
laat ons dit geschenk uit de evolutie aan

154
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
het hart drukken en samen spelen,

155
00:06:31,000 --> 00:06:34,000
om creativiteit, gemeenschap

156
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
en verwondering te herontdekken.

157
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
Dank je.

158
00:06:38,000 --> 00:06:40,000
(Applaus)