WEBVTT

00:00:07.107 --> 00:00:10.170
,مرۆڤەکان دەزانن ئازاری دەرزی لێدان چۆنە

00:00:10.170 --> 00:00:12.539
،ئاشنای ئازاری سەختی پێکانی پەنجە

00:00:12.539 --> 00:00:14.969
.و ئازاری ددانن

00:00:14.969 --> 00:00:19.600
دەتوانین زۆر جۆری تری ئازار دیاری بکەین
.و زۆر ڕێگەشمان هەبێت بۆ چارەسەرکردنی

00:00:19.600 --> 00:00:21.850
ئەی زیندەوەرەکانی تر چی؟

00:00:21.850 --> 00:00:26.070
ئاژەڵەکانی چواردەورمان چۆن
ئازار دەچێژن؟

00:00:26.070 --> 00:00:28.230
.گرینگە کە بزانین

00:00:28.230 --> 00:00:29.851
،ئێمە ئاژەڵەکان ماڵی دەکەین

00:00:29.851 --> 00:00:31.460
،ژینگەکەمان دەوڵەمەند دەکەن

00:00:31.460 --> 00:00:33.631
،زۆر جۆریشیان بۆ خواردن بەخێو دەکەین

00:00:33.631 --> 00:00:37.781
لە تاقیکردنەوەکان بەکاریان دەھێنین بۆ
.بەرەوپێشبردنی زانست و تەندروستی مرۆڤ

00:00:37.781 --> 00:00:39.830
،ئاشکرایە گیانلەبەران گرینگن بۆ ئێمە

00:00:39.830 --> 00:00:44.462
کەواتە گرینگە خۆمان بەدوور بگرین لە
.بوون بە هۆکاری ئازاردانی نا پێویستی ئەوان

00:00:44.462 --> 00:00:47.111
بۆ ئەو گیانلەبەرانەی کە هاوشێوەی 
،ئێمەن وەک شیردەرەکان

00:00:47.111 --> 00:00:50.281
.زۆرجار ئاشکرایە کە ئازار دەچێژن

00:00:50.281 --> 00:00:52.521
،بەڵەم زۆر شتیش هەیە کە ئاشکرا نییە

00:00:52.521 --> 00:00:56.201
ئەو ئازار شکێنانەی کار لە ئێمە دەکەن 
.ئایا کار لە ئەوانیش دەکەن

00:00:56.201 --> 00:00:58.121
و تاکو گیانلەبەران لە ئێمە جیاوازتر بن

00:00:58.121 --> 00:01:01.195
.قورستر لە ڕەفتارەکانییان تێدەگەین

00:01:01.195 --> 00:01:03.802
چۆن دەزانیت کە ڕۆبیانێک ئازاری هەیە؟

00:01:03.802 --> 00:01:05.131
یان مارێک؟

00:01:05.131 --> 00:01:06.691
یان هێلکە شەیتانۆکەیەک؟

00:01:06.691 --> 00:01:09.272
،لە ناو بڕبڕەدارەکاندا، بە مرۆڤیشەوە

00:01:09.272 --> 00:01:12.482
ئازار بۆ دوو قۆناغی ئاشکرا دابەش دەبێت

00:01:12.482 --> 00:01:16.560
لە سەرەتادا، دەمارەکان و پێست 
ھەست بە شتێکی مەترسیدار دەکەن و

00:01:16.560 --> 00:01:19.195
ئەو زانیارییە دەنێرن بۆ دڕکەپەتک

00:01:19.195 --> 00:01:21.784
لەوێ، دەمارە خانە ماسولکەییەکان
جوڵەکان چالاک دەکەن

00:01:21.784 --> 00:01:24.682
وامان لێدەکات ڕاچڵەکێین و
.بە خێرایی دورکەوینەوە لە مەترسییەکە

00:01:24.682 --> 00:01:28.322
ئەمە ناسینەوەیەکی فیزیاییە
،لە ئازار پێی دەوترێت نۆسیسێپشن

00:01:28.322 --> 00:01:29.578
،بە نزیکەیی گشت ئاژەڵان

00:01:29.578 --> 00:01:32.297
تەنانەت ئەوانەشی کە کۆئەندامی دەماریان
،زۆر سادەیە

00:01:32.297 --> 00:01:33.765
.هەستی پێدەکەن

00:01:33.765 --> 00:01:36.752
بە بێ ئەم توانایە، گیانلەبەران ناتوانن
خۆیان لە مەترسی بپارێزن

00:01:36.752 --> 00:01:39.736
.و مانەوەیان لە ژیان لەژێر ھەڕەشەدا دەبێت

00:01:39.736 --> 00:01:43.455
.بەشی دووەم ناسینەوەی بەئاگای زیانە

00:01:43.455 --> 00:01:46.593
لە مرۆڤدا، ئەمە کاتێک ڕوودەدات 
کە خانە هەستەوەرەکان لە پێستماندا

00:01:46.593 --> 00:01:51.395
پەیوەندی دووەم لەگەڵ مێشک
.دروست دەکەن لە ڕێگەی ناوکەپەتکەوە

00:01:51.395 --> 00:01:57.022
لەوێ، ملیۆنەھا دەمارە خانە لە چەندین
ناوچە ھەستەکانی ئازار درووست دەکەن

00:01:57.022 --> 00:02:01.152
بۆ ئێمە، ئەمە ئەزموونێکی زۆر 
ئاڵۆزە کەبەستراوە بە ھەستەکانی وەک ترس

00:02:01.152 --> 00:02:02.082
،تۆقین

00:02:02.082 --> 00:02:03.212
،و فشار

00:02:03.212 --> 00:02:05.734
کە دەتوانین پەیوەندی لەگەڵ ئەوانی دیکەدا
.بکەین

00:02:05.734 --> 00:02:08.483
بەڵام قورسترە بزانین گیانلەبەران 
ئەم پڕۆسەیە

00:02:08.483 --> 00:02:10.592
چۆن تێدەپەڕێنن

00:02:10.592 --> 00:02:13.892
بەهۆی ئەوەی زۆربەیان ناتوانن
ھەستی خۆیانمان پیشان بدەن.

00:02:13.892 --> 00:02:18.543
هەرچۆنێک بێت، سەرەداومان لە ڕێگەی
.چاودێری ڕەفتاری ئاژەڵەکانەوە دەستدەکەوێت

00:02:18.543 --> 00:02:22.493
ئاژەڵە کێویەکان بەوە ناسراون 
،کە خۆیان چاودێری برینەکانیان دەکەن

00:02:22.493 --> 00:02:24.674
،ھەرا دەنێنەوە بۆ پیشاندانی نا ئارامییان

00:02:24.674 --> 00:02:27.033
.و دوورەپەرێز دەبن

00:02:27.033 --> 00:02:31.154
لە تاقیگەدا، زاناکان بۆیان دەرکەوتووە 
کە ئاژەڵەکانی وەک مریشکەکان و جرجەکان

00:02:31.154 --> 00:02:35.633
کاتێک تووشی ئازار دەببن
.چارەسەری خۆیان دەکەن

00:02:35.633 --> 00:02:39.184
ھەروەھا ئاژەڵەکان خۆیان لەو شتانە 
،بەدوور دەگرن کە پێشتر ئازاری داون

00:02:39.184 --> 00:02:42.383
.کە پێشنیاری بەئاگا بوون دەکات لە زیانەکان

00:02:42.383 --> 00:02:45.204
لە ڕێگەی توێژینەوە گەیشتوینەتە
ئەو خاڵەی کە دڵنیایین

00:02:45.204 --> 00:02:47.124
بڕبڕەدارەکان ئازار دەناسنەوە

00:02:47.124 --> 00:02:51.634
ئازاردانی ئەم ئاژەڵانە لە زۆربەی
.وڵاتەکان یاساغە

00:02:51.634 --> 00:02:56.054
،بەڵام ئەی ئاژەڵەکانی دیکە
وەک بێ بڕبڕەکان؟

00:02:56.054 --> 00:02:58.313
،یاسا ئەم ئاژەڵانە ناپارێزێت

00:02:58.313 --> 00:03:02.234
چونکە تێگەیشتن لە 
.ڕەفتارەکانیان ئاسان نییە

00:03:02.234 --> 00:03:04.436
،دەتوانین ھی ھەندێکیان بە باشی بخەمڵێنین

00:03:04.436 --> 00:03:05.274
،وەکو گوێچکە ماسی

00:03:05.274 --> 00:03:06.104
،کرمەکان

00:03:06.104 --> 00:03:07.324
.و لالەی دەریا

00:03:07.324 --> 00:03:09.885
ئەمانە نمونەی ئەو ئاژەڵانەن
کە یاخود مێشکییان نییە

00:03:09.885 --> 00:03:12.225
.یان مێشکێکی زۆر سادەیان ھەیە

00:03:12.225 --> 00:03:16.126
بۆیە گوێچکە ماسییەک ڕەنگە بچێتەوە ناو
قاوغەەکەی ئەگەر ئاوی لیمۆی بەرکەوێت

00:03:16.126 --> 00:03:18.815
.بەهۆی نۆسیسێپشنەوە

00:03:18.815 --> 00:03:20.725
،بەڵام لەگەڵ سیستەمێکی کاردانەوەی سادە

00:03:20.725 --> 00:03:24.525
ڕێی تێناچێت کە هەست بە بەشە 
.بە ئاگاکەی ئازار بکەین

00:03:24.525 --> 00:03:27.475
،ئاژەڵە بێ بڕبڕەکانی دیکە زۆر ئاڵۆزترن

00:03:27.475 --> 00:03:28.805
،وەکو هەشت پێ

00:03:28.805 --> 00:03:30.305
کە خاوەن مێشکێکی کارامەیە

00:03:30.305 --> 00:03:34.235
کە یەکێکە لە زیرەکترین
.ئاژەڵە بێ بڕبڕەکان

00:03:34.235 --> 00:03:39.686
بەڵێ، لە زۆربەی وڵاتان، تائێستاش
.هەشت پێ بە زیندووی دەخورێت

00:03:39.686 --> 00:03:43.905
هەروەها کولەی دەریا، ڕۆبیان و قڕژاڵیش
بە زیندووی دەکوڵێنین

00:03:43.905 --> 00:03:47.125
سەرەڕای ئەوەی کە ناشزانین 
.چۆن ئازار دەچێژن

00:03:47.125 --> 00:03:48.997
ئەمە دەبێتە کێشەیەکی ڕەوشتی

00:03:48.997 --> 00:03:52.905
چونکە لەوانەیە ببینە ھۆی
ئازاردانی ناپێویستی ئاژەڵەکان.

00:03:52.905 --> 00:03:57.036
گفتوگۆش هەڵدەگرێت، بەڵام تاقیکردنەوە
زانستییەکان چەند بەڵگەیەکمان دەداتێ

00:03:57.036 --> 00:04:01.378
تاقیکردنەوە لەسەر قڕژاڵی دەریا
دەریدەخات بە بەرکەوتنی تەزووی کارەبا

00:04:01.378 --> 00:04:03.497
دەچنەوە ناو قاوغەکەییان

00:04:03.497 --> 00:04:05.806
بەڵام دەمێننەوە ئەگەر
.قاوغەکەیان باش بێت

00:04:05.806 --> 00:04:09.257
و ھەشت پێ، پەلە بریندارەکەی بۆ
.سەرەوە لول دەکات بۆ پاراستنی

00:04:09.257 --> 00:04:12.307
و سەرەڕای مەترسی 
.بەکاری دەھێنێت بۆ گرتنی نێچیر

00:04:12.307 --> 00:04:16.826
ئەمە دەریدەخات کە کە ئەم ئاژەڵانە
بڕیاری ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی دەدەن

00:04:16.826 --> 00:04:20.296
.لە جیاتی تەنیا بەرپەرچدانەوەی مەترسی

00:04:20.296 --> 00:04:23.897
لەهەمان کاتدا قرژاڵ بەوە ناسراوە 
بە بەردەوامی بەشێکی لەشیان دەخورێنن

00:04:23.897 --> 00:04:26.687
.کاتێک کارەبا دەیان گرێت

00:04:26.687 --> 00:04:28.567
و کرمی دەریاش ڕادەکەن

00:04:28.567 --> 00:04:31.896
.کاتێک دەزانن خەریکە زیانێکیان پێ دەگات

00:04:31.896 --> 00:04:35.979
ئەوەش مانای ئەوەیە کە ھەندێک یادەوەریان
.ھەیە لەگەڵ ھەستە فیزیاییەکان

00:04:35.979 --> 00:04:38.368
ھێشتا زۆر ماوە لەسەر ئازاری ئاژەڵان
بیزانین.

00:04:38.368 --> 00:04:40.387
هاوشان لەگەڵ گەشەی زانیاریەکانمان

00:04:40.387 --> 00:04:45.127
لەوانەیە ڕۆژێک بێت لە دونیایەکدا بژین کە 
دووربێت لە ئازاردانی ناپێویستی ئاژەڵان.