WEBVTT

00:00:00.943 --> 00:00:02.364
Burada olmaktan mutluyum.

00:00:03.015 --> 00:00:04.703
Burada olduğunuz için mutluyum,

00:00:04.727 --> 00:00:06.560
aksi hâlde biraz tuhaf olurdu.

00:00:07.460 --> 00:00:09.565
Hepimizin burada olmasına çok sevindim.

00:00:10.303 --> 00:00:13.156
"Burada" derken, burayı kastetmiyorum.

00:00:14.831 --> 00:00:15.981
Veya burayı.

00:00:16.728 --> 00:00:17.880
Burayı kastediyorum.

00:00:17.904 --> 00:00:19.054
Dünya'yı kastediyorum.

00:00:19.627 --> 00:00:23.570
"Biz" ile de bu salondaki bizleri değil,

00:00:23.594 --> 00:00:25.064
yaşamı,

00:00:25.088 --> 00:00:26.537
Dünya üstündeki tüm yaşamı --

00:00:26.561 --> 00:00:31.943
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:00:32.280 --> 00:00:34.271
kompleks canlılardan tek hücrelilere,

00:00:34.295 --> 00:00:36.619
küften mantarlara,

00:00:36.643 --> 00:00:37.565
uçan ayılara kadar.

NOTE Paragraph

00:00:38.488 --> 00:00:39.411
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:00:41.736 --> 00:00:43.245
İlginç olansa,

00:00:43.269 --> 00:00:45.317
bilgimize göre Dünya
yaşamın olduğu tek yer.

00:00:46.324 --> 00:00:48.201
8,7 milyon tür.

00:00:48.660 --> 00:00:49.898
Başka yerlere de baktık,

00:00:49.898 --> 00:00:51.939
yeterince özenli bakmadık belki,

00:00:51.939 --> 00:00:53.986
yine de baktık
ve başka bir yer bulamadık.

00:00:54.010 --> 00:00:56.150
Yaşam barındırdığını
bildiğimiz tek yer Dünya.

00:00:57.318 --> 00:00:58.592
Dünya özel bir yer mi?

00:00:59.591 --> 00:01:02.045
Bu sorunun cevabını çocukluğumdan beri

00:01:02.069 --> 00:01:03.323
öğrenmek istiyorum,

00:01:03.347 --> 00:01:05.379
sanırım bu salonun yüzde 80'i de aynı şeyi

00:01:05.403 --> 00:01:08.411
düşünmüş ve cevabı öğrenmek istemiştir.

00:01:08.879 --> 00:01:11.046
Güneş sistemimizde veya ötesinde,

00:01:11.070 --> 00:01:13.348
yaşamı destekleyebilecek başka gezegenler

00:01:13.372 --> 00:01:14.830
olup olmadığını anlamak için

00:01:14.854 --> 00:01:18.024
ilk adım buradaki yaşamın
neler gerektirdiğini anlamak.

NOTE Paragraph

00:01:18.575 --> 00:01:22.138
Bu 8,7 milyon türün hepsinde
geçerli olarak,

00:01:22.162 --> 00:01:24.360
yaşam yalnızca üç şeye gereksinim duyuyor.

00:01:25.032 --> 00:01:27.892
Öncelikle, Dünya'daki yaşamın tümü
enerjiye ihtiyaç duyar.

00:01:27.908 --> 00:01:31.138
Bizim gibi kompleks canlılar
enerjiyi Güneş'ten karşılar,

00:01:31.417 --> 00:01:33.518
yer altındaki canlılarsa enerjiyi

00:01:33.542 --> 00:01:35.490
kimyasal tepkime gibi şeylerden alabilir.

00:01:35.490 --> 00:01:37.439
Tüm gezegenlerde birçok farklı

00:01:37.463 --> 00:01:38.706
enerji kaynağı vardır.

NOTE Paragraph

00:01:39.400 --> 00:01:40.556
Diğer yandan,

00:01:40.580 --> 00:01:43.285
tüm canlıların besine
veya beslenmeye ihtiyacı vardır.

00:01:43.741 --> 00:01:47.779
Özellikle de taze domates isteyenler için
bu olanaksız görünüyor.

NOTE Paragraph

00:01:48.239 --> 00:01:49.955
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:01:49.979 --> 00:01:53.045
Yine de Dünya'daki her canlı besinini

00:01:53.069 --> 00:01:55.099
yalnızca altı kimyasal elementten edinir

00:01:55.123 --> 00:01:58.127
ve bu elementler Güneş sistemimizdeki

00:01:58.151 --> 00:01:59.487
her gezegen türünde bulunur.

00:02:00.537 --> 00:02:03.764
Bu da ortadaki şeyi bir duvar,
üstesinden gelmesi

00:02:03.788 --> 00:02:05.742
en zor şey durumuna getiriyor.

00:02:05.766 --> 00:02:07.658
Geyikten değil, sudan bahsediyorum.

NOTE Paragraph

00:02:07.682 --> 00:02:10.463
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:11.285 --> 00:02:13.079
Gerçi geyik de havalı olurdu.

NOTE Paragraph

00:02:13.103 --> 00:02:14.261
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:14.285 --> 00:02:19.458
Donmuş ya da gaz hâlde değil, sıvı olarak.

00:02:20.748 --> 00:02:23.201
Yaşamın tümü bunu ihtiyaç duyuyor.

00:02:23.680 --> 00:02:27.016
Güneş sistemindeki pek çok cisim
sıvı suya sahip değil,

00:02:27.040 --> 00:02:28.676
o yüzden oralara bakmıyoruz.

00:02:28.700 --> 00:02:31.693
Güneş sistemindeki diğer cisimlerse
bolca suya sahip olabilir,

00:02:31.717 --> 00:02:33.052
Dünya'dan bile fazla,

00:02:33.076 --> 00:02:35.526
ancak buz tabakası altında.

00:02:35.550 --> 00:02:37.811
Bu yüzden de oraya ulaşmak, erişmek,

00:02:37.835 --> 00:02:40.554
orada bir canlı varsa bile
bunu keşfetmek çok zor.

NOTE Paragraph

00:02:41.475 --> 00:02:44.470
Bu da bize üstüne düşünmemiz gereken
birkaç cisim bırakır.

00:02:44.494 --> 00:02:46.923
Sorunu daha basit hâle getirelim.

00:02:46.947 --> 00:02:50.288
Sadece bir gezegenin yüzeyindeki
sıvı suyu düşünelim.

00:02:50.312 --> 00:02:53.268
Gezegen yüzeyindeki sıvı su konusunda,
Güneş sistemimizde

00:02:53.292 --> 00:02:55.874
göz önüne alacağımız
yalnızca üç cisim var,

00:02:55.898 --> 00:03:00.724
Güneş'ten uzaklığına göre:
Venüs, Dünya ve Mars.

00:03:01.265 --> 00:03:04.637
Suyun sıvı hâlde olması için
bir atmosfer olmasını istersiniz.

00:03:04.661 --> 00:03:07.039
Bu atmosfer konusunda da
çok dikkatli olmalısınız.

00:03:07.063 --> 00:03:10.475
Aşırı bir atmosfer, çok kalın
veya çok sıcak bir atmosfer olmaz

00:03:10.499 --> 00:03:13.404
çünkü Venüs gibi aşırı sıcak olur

00:03:13.428 --> 00:03:15.165
ve sıvı su barındıramazsınız.

00:03:15.189 --> 00:03:19.142
Ama çok az, çok ince 
ve çok soğuk bir atmosfere sahip olursanız

00:03:19.166 --> 00:03:21.190
Mars gibi çok soğuk olursunuz.

00:03:21.865 --> 00:03:24.340
Venüs çok sıcak, Mars çok soğuk,

00:03:24.364 --> 00:03:25.528
Dünya ise tam ölçüsünde.

00:03:25.552 --> 00:03:29.027
Arkamdaki görsellere bakıp
yaşamın Güneş sistemimiz içinde

00:03:29.051 --> 00:03:31.648
nerede bulunacağını istemsizce anlarsınız.

00:03:32.296 --> 00:03:33.896
Bu Goldilocks türü bir soru

00:03:33.920 --> 00:03:36.410
ve çok basit, çocuklar bile anlayabilir.

NOTE Paragraph

00:03:37.452 --> 00:03:38.632
Yine de

00:03:39.450 --> 00:03:42.378
size üstüne pek düşünmediğimiz
Goldilocks hikayesinden

00:03:42.402 --> 00:03:45.356
ve bence şu an ile bağlantılı olan

00:03:45.380 --> 00:03:47.476
iki şeyi hatırlatmak isterim.

00:03:48.056 --> 00:03:49.206
İlki:

00:03:50.311 --> 00:03:53.103
eğer Goldilocks odaya girdiğinde

00:03:53.833 --> 00:03:55.841
Anne Ayı'nın kâsesi çok soğuksa,

00:03:56.642 --> 00:03:59.211
bu daha öncesinde
hep soğuk olduğu anlamına mı gelir?

00:03:59.825 --> 00:04:03.015
Ya da başka bir anda tam ölçüsünde
bir sıcaklıkta olmuş olabilir mi?

NOTE Paragraph

00:04:03.650 --> 00:04:05.675
Goldilocks odaya girdiğinde

00:04:06.585 --> 00:04:08.687
hikâyede elde ettiğimiz cevaba varır.

00:04:09.114 --> 00:04:10.844
Aynısı gezegenler için de geçerli.

00:04:10.868 --> 00:04:12.894
Durağan şeyler değiller. Değişirler.

00:04:12.918 --> 00:04:14.660
Başkalaşırlar. Evrilirler.

00:04:14.684 --> 00:04:16.727
Atmosferler de aynısını yapar.

00:04:16.751 --> 00:04:18.453
Size bir örnek vereyim.

NOTE Paragraph

00:04:18.477 --> 00:04:20.479
Bu en sevdiğim Mars fotoğraflarından biri.

00:04:20.503 --> 00:04:23.634
En yüksek çözünürlüklü,
en çekici fotoğrafı değil,

00:04:23.658 --> 00:04:25.161
son çekilen fotoğrafı da değil,

00:04:25.185 --> 00:04:28.679
gezegenin yüzeyindeki
nehir yataklarını gösteren bir fotoğraf;

00:04:29.320 --> 00:04:31.904
akan, sıvı hâldeki suyun oyduğu
nehir yatakları;

00:04:33.515 --> 00:04:38.401
oluşması yüzlerce, binlerce 
veya on binlerce yıl alan nehir yatakları.

00:04:38.425 --> 00:04:40.183
Bu olay artık Mars'ta gerçekleşmiyor.

00:04:40.183 --> 00:04:42.548
Mars'ın bugünkü atmosferi
suyun sıvı kalması için

00:04:42.572 --> 00:04:44.713
fazla ince ve fazla soğuk.

00:04:44.737 --> 00:04:49.085
Bu tek fotoğraf size
Mars atmosferinin değiştiğini söylüyor,

00:04:49.109 --> 00:04:51.141
büyük oranda değişti.

00:04:51.714 --> 00:04:56.523
Yaşamaya uygun diye tanımlayacağımız
bir durumdan buna doğru değişti

00:04:56.547 --> 00:05:00.137
çünkü yaşamın üç gereksinimi
burada çok önce mevcuttu.

00:05:01.049 --> 00:05:03.117
Suyun yüzeyde sıvı kalmasını

00:05:03.141 --> 00:05:05.961
olanaklı kılan atmosfer nereye kayboldu?

NOTE Paragraph

00:05:05.985 --> 00:05:09.332
Düşüncelerden biri,
uzaya doğru gitmiş olduğu.

00:05:09.356 --> 00:05:12.023
Atmosfer taneciklerinin

00:05:12.047 --> 00:05:13.700
gezegenin yerçekiminden kurtulup

00:05:13.724 --> 00:05:16.413
dönmemek üzere
uzaya gidecek kadar enerjisi vardı.

00:05:16.437 --> 00:05:19.205
Bu da atmosferin yanında,
diğer tüm maddelerle gerçekleşir.

00:05:19.205 --> 00:05:20.321
Kuyruklu yıldızların

00:05:20.345 --> 00:05:23.672
atmosferik kaçışı son derece açık şekilde
hatırlatan kuyrukları vardır.

00:05:23.672 --> 00:05:27.029
Ama Venüs'ün de tıpkı Mars ve Dünya gibi

00:05:27.049 --> 00:05:28.719
zamanla kaçan bir atmosferi vardır.

00:05:28.743 --> 00:05:31.711
Bu yalnızca bir derece
ve ölçek meselesidir.

00:05:32.092 --> 00:05:34.768
Bu değişimi açıklamak için
zamanla ne kadar

00:05:34.792 --> 00:05:36.908
kaçış olduğunu keşfetmek isteriz.

NOTE Paragraph

00:05:36.932 --> 00:05:39.593
Atmosferler bu kaçış için
gerekli enerjiyi nereden alır?

00:05:39.593 --> 00:05:41.788
Tanecikler yeterli kaçış enerjisini
nasıl alır?

00:05:41.788 --> 00:05:44.907
Biraz basitleştirirsek, iki yol vardır.

00:05:44.931 --> 00:05:46.082
İlki, Güneş ışığı.

00:05:46.106 --> 00:05:49.518
Güneş'in yaydığı ışık atmosferik
tanecikler tarafından emilebilir

00:05:49.542 --> 00:05:51.256
ve bu da tanecikleri ısıtır.

00:05:51.280 --> 00:05:53.388
Dans ediyorum gibi oldu ama --

NOTE Paragraph

00:05:53.412 --> 00:05:54.883
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:55.693 --> 00:05:57.605
Düğünümde bile etmedim.

NOTE Paragraph

00:05:57.629 --> 00:05:59.121
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:59.145 --> 00:06:02.288
Gezegenin yerçekiminden kaçıp
serbest kalmak için yeterli enerjiyi

00:06:02.288 --> 00:06:04.672
yalnızca ısınma yoluyla bile alırlar.

00:06:04.696 --> 00:06:07.858
Enerjiyi alabilecekleri ikinci yolsa
Güneş rüzgârıdır.

00:06:07.882 --> 00:06:12.908
Bunlar Güneş yüzeyinden dışarı atılan
tanecikler, kitleler ve maddelerdir,

00:06:12.932 --> 00:06:15.336
Güneş sistemi içinde uğuldayarak

00:06:15.360 --> 00:06:17.145
saniyede 400 kilometre, kimi zamansa

00:06:17.169 --> 00:06:19.763
Güneş fırtınalarından geçerken
daha da hızla ilerler

00:06:19.787 --> 00:06:22.509
ve gezegenler arası boşlukta gezegenler

00:06:22.533 --> 00:06:24.979
ve onların atmosferlerine
doğru savrulurlar.

00:06:25.003 --> 00:06:26.628
Böylece atmosferik taneciklere

00:06:26.652 --> 00:06:28.780
kaçma enerjisini sağlayabilirler.

NOTE Paragraph

00:06:29.182 --> 00:06:30.731
Bu benim ilgi duyduğum bir konu

00:06:30.731 --> 00:06:32.888
çünkü bir yerin
yaşamaya uygunluğuyla ilgili.

00:06:33.378 --> 00:06:36.510
Goldilocks hikâyesiyle ilgili
dikkatinizi çekmek

00:06:36.534 --> 00:06:39.518
ve size hatırlatmak istediğim
iki şey olduğundan bahsetmiştim,

00:06:39.542 --> 00:06:41.781
ikincisi biraz daha güç algılanan bir şey.

00:06:41.805 --> 00:06:44.593
Baba Ayı'nın kâsesi çok sıcak

00:06:46.180 --> 00:06:49.414
ve Anne Ayı'nın kâsesi çok soğuksa,

00:06:51.057 --> 00:06:54.168
aynı şekildeki eğilimi izlediğimizde
Bebek Ayı'nın kâsesinin

00:06:55.081 --> 00:06:56.877
daha da soğuk olması gerekmez mi?

00:06:58.195 --> 00:07:00.507
Tüm yaşamınızda kabullendiğiniz bu şey,

00:07:00.531 --> 00:07:03.601
üstüne biraz daha düşündüğünüzde
o kadar basit olmayabilir.

00:07:04.513 --> 00:07:08.541
Tabii ki bir gezegenin Güneş'e olan
uzaklığı onun sıcaklığını belirler.

00:07:08.565 --> 00:07:10.831
Bu da yaşama uygunluğu kolaylaştırmalı.

00:07:10.855 --> 00:07:13.785
Belki göz önünde bulundurmamız
gereken başka şeyler de vardır.

00:07:13.809 --> 00:07:15.425
Belki hikâyede

00:07:15.449 --> 00:07:18.505
sonucu belirlemeye yardım edenler,
tam ölçüsünde olanlar

00:07:18.529 --> 00:07:19.829
kâselerin kendisi.

NOTE Paragraph

00:07:20.765 --> 00:07:23.630
Size bu üç gezegenin
yaşama uygunluğu etkileyebilecek

00:07:23.654 --> 00:07:24.805
çok sayıda farklı

00:07:24.829 --> 00:07:26.398
niteliğinden bahsedebilirim

00:07:26.422 --> 00:07:29.016
ama kendi araştırmama ilişkin
bencil nedenlerden

00:07:29.040 --> 00:07:32.628
ve burada durup kumandayı tutanın
siz değil ben olmamdan dolayı --

NOTE Paragraph

00:07:32.652 --> 00:07:33.658
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:07:33.682 --> 00:07:35.791
manyetik alanlardan bir veya iki dakika

00:07:35.815 --> 00:07:37.112
bahsetmek istiyorum.

00:07:37.715 --> 00:07:40.287
Dünya'nın bir manyetik alanı var;
Venüs ve Mars'ın yok.

00:07:40.825 --> 00:07:43.948
Manyetik alan gezegenin
derinliklerinde, elektrik kuvvetiyle

00:07:43.972 --> 00:07:46.779
işleyen, köpüren sıvı madde 
tarafından oluşturulur.

00:07:46.779 --> 00:07:50.618
Bu madde Dünya'yı çevreleyen bu muazzam 
ve oldukça eski manyetik alanı yaratır.

00:07:50.642 --> 00:07:53.038
Pusulan varsa kuzeyin 
hangi yön olduğunu bilirsin.

00:07:53.062 --> 00:07:54.556
Venüs ve Mars'ta böyle değil.

00:07:54.580 --> 00:07:56.494
Venüs ve Mars'tayken bir pusulan varsa

00:07:56.518 --> 00:07:57.914
tebrikler, kayboldun.

NOTE Paragraph

00:07:57.938 --> 00:07:59.841
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:07:59.865 --> 00:08:01.905
Bu yaşama uygunluğu etkiler mi?

00:08:03.175 --> 00:08:04.477
Nasıl olabilir ki?

00:08:05.024 --> 00:08:07.628
Birçok bilim insanı
gezegenin manyetik alanının

00:08:07.652 --> 00:08:10.047
gezegen etrafındaki
Güneş rüzgârı taneciklerini

00:08:10.071 --> 00:08:13.426
uzaklaştırarak atmosfer için
bir kalkan görevi gördüğünü düşünüyor.

00:08:13.450 --> 00:08:15.265
O taneciklerin elektrik yükü

00:08:15.289 --> 00:08:17.989
üzerinden çalışan bir tür
güç kalkanı etkisi gibi.

00:08:18.362 --> 00:08:21.989
Bunun yerine, salata barındaki hapşırık
korumasının gezegen için olanı derim.

NOTE Paragraph

00:08:22.013 --> 00:08:24.292
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:08:24.962 --> 00:08:28.343
Evet, bunu daha sonra
izleyen meslektaşlarım

00:08:28.367 --> 00:08:30.911
Güneş rüzgârının
camiamızın tarihinde ilk kez

00:08:30.935 --> 00:08:33.214
mukusla eşit sayıldığını fark edecek.

NOTE Paragraph

00:08:33.238 --> 00:08:34.888
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:08:36.978 --> 00:08:40.453
Öyleyse buradaki etki şu,
Dünya milyarlarca yıl

00:08:40.477 --> 00:08:41.766
manyetik alanımız sayesinde

00:08:41.766 --> 00:08:43.520
korunmuş olabilir.

00:08:43.544 --> 00:08:45.723
Atmosferin kaçma olanağı yoktu.

00:08:45.747 --> 00:08:47.320
Diğer yandan Mars

00:08:47.320 --> 00:08:49.720
manyetik alan eksikliğinden
dolayı korunmasızdı

00:08:49.744 --> 00:08:51.886
ve belki milyarlarca yıl geçtikçe

00:08:51.886 --> 00:08:53.900
yaşanılabilir bir gezegenden

00:08:53.924 --> 00:08:56.517
bugün gördüğümüz gezegene
geçişe neden olacak

00:08:56.541 --> 00:08:58.207
yeterince atmosfer eksildi.

NOTE Paragraph

00:08:59.059 --> 00:09:02.048
Diğer bilim insanları manyetik alanların

00:09:02.072 --> 00:09:04.235
gezegenin Güneş
rüzgârından gelen enerjiyle

00:09:04.958 --> 00:09:09.995
kendiliğinden gireceği etkileşimden daha
fazla etkileşime girmesini sağlayarak

00:09:10.019 --> 00:09:13.291
bir gemideki yelkenlerin
işlevini gördüğünü düşünüyor.

00:09:13.320 --> 00:09:15.560
Yelkenler Güneş rüzgârından
enerji toplayabilir.

00:09:15.830 --> 00:09:18.496
Manyetik alan Güneş rüzgârından
enerji toplayabilir,

00:09:18.520 --> 00:09:21.764
bu da daha fazla atmosferik kaçışın
gerçekleşmesine olanak sağlar.

00:09:21.788 --> 00:09:24.042
Bu test edilmesi gereken bir düşünce

00:09:24.066 --> 00:09:25.951
ancak etkisi ve çalışma şekli

00:09:25.975 --> 00:09:27.126
oldukça açık görünüyor.

00:09:27.150 --> 00:09:28.301
Çünkü biliyoruz ki

00:09:28.325 --> 00:09:30.574
Güneş rüzgârından gelen enerji

00:09:30.574 --> 00:09:32.575
Dünya'da atmosfer içine yerleşiyor.

00:09:32.599 --> 00:09:35.074
Bu enerji manyetik alan
hatlarından kutup bölgelerine

00:09:35.074 --> 00:09:36.596
iniyor ve inanılmaz güzellikteki

00:09:36.596 --> 00:09:38.536
kuzey ışıklarını ortaya çıkarıyor.

00:09:38.560 --> 00:09:41.216
Deneyimleme şansınız olduysa,
gerçekten muhteşem.

00:09:41.240 --> 00:09:43.246
Enerjinin içeri girdiğini biliyoruz.

00:09:43.270 --> 00:09:46.303
Kaç taneciğin geri çıktığını
ve manyetik alanın

00:09:46.327 --> 00:09:49.365
bunu bir şekilde etkileyip
etkilemediğini ölçmeye çalışıyoruz.

NOTE Paragraph

00:09:50.722 --> 00:09:53.102
Ortaya sizin için bir sorun attım

00:09:53.126 --> 00:09:54.672
ama henüz çözümünü bilmiyorum.

00:09:54.696 --> 00:09:55.972
Bir çözümümüz yok.

00:09:56.702 --> 00:09:59.059
Ama üstünde çalışıyoruz.
Nasıl mı çalışıyoruz?

00:09:59.083 --> 00:10:01.381
Üç gezegene de uzay aracı gönderdik.

00:10:01.405 --> 00:10:02.881
Benim de bir parçası olduğum,

00:10:02.905 --> 00:10:05.977
Kolorado Üniversitesi'nden yönlendirilen

00:10:06.001 --> 00:10:09.533
ve şu anda Mars yörüngesinde izleyen

00:10:09.557 --> 00:10:11.366
MAVEN dâhil bazıları şu an yörüngede.

00:10:11.390 --> 00:10:13.672
Atmosferik kaçışı ölçmek için tasarlandı.

00:10:14.022 --> 00:10:16.496
Venüs ve Dünya'dan da
benzer ölçümler ediniyoruz.

00:10:16.953 --> 00:10:18.618
Tüm ölçümleri edindiğimizde

00:10:18.642 --> 00:10:21.517
tüm bunları birleştirebilir
ve üç gezegenin de

00:10:21.541 --> 00:10:24.958
kendi uzay çevresiyle,
etrafıyla nasıl etkileştiğini

00:10:24.982 --> 00:10:26.144
anlayabiliriz.

00:10:26.168 --> 00:10:29.690
Manyetik alanların yaşama uygunluk
açısından önemli olup olmadığını

00:10:29.714 --> 00:10:30.872
belirleyebiliriz.

NOTE Paragraph

00:10:30.896 --> 00:10:33.161
Bunun yanıtını siz neden umursayasınız ki?

00:10:33.185 --> 00:10:34.565
Bunu çok içten umursuyorum...

00:10:36.128 --> 00:10:38.164
Ekonomik olarak da ama çok içten.

NOTE Paragraph

00:10:38.164 --> 00:10:40.000
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:10:40.763 --> 00:10:42.681
Öncelikle, bunu sorunun yanıtı bize

00:10:42.705 --> 00:10:44.848
bu üç gezegene dair
daha fazlasını öğretecek.

00:10:44.848 --> 00:10:45.992
Venüs, Dünya ve Mars.

00:10:46.016 --> 00:10:49.157
Yalnızca günümüzde çevreleriyle
nasıl etkileştiklerine dair değil,

00:10:49.157 --> 00:10:50.878
bunun milyarlarca yıl öncesinde de

00:10:50.902 --> 00:10:52.964
yaşanılabilir olup olmadıklarına dair.

00:10:52.988 --> 00:10:54.632
Bu bizi çevreleyen ve yakındaki

00:10:54.656 --> 00:10:56.651
atmosferler hakkında bilgi verecek.

00:10:57.127 --> 00:10:59.311
Dahası, bu gezegenlerden öğrendiklerimiz

00:10:59.335 --> 00:11:01.356
diğer yıldızlar etrafında gözlemlediğimiz

00:11:02.485 --> 00:11:05.398
gezegenler dâhil her yerdeki
atmosferlere de uygulanabilir.

00:11:05.422 --> 00:11:07.177
Örneğin burada, Boulder'da

00:11:07.201 --> 00:11:10.409
geliştirilen ve buradan
kontrol edilen Kepler uzay aracı

00:11:10.433 --> 00:11:13.718
birkaç yıldır gökyüzünün
posta pulu büyüklüğünde

00:11:13.742 --> 00:11:14.989
bir bölümünü gözlemliyor

00:11:15.013 --> 00:11:17.241
ve binlerce gezegen keşfetti --

00:11:17.265 --> 00:11:20.178
gökyüzünün diğer kısımlarından
farklı olduğunu düşünmediğimiz

00:11:20.202 --> 00:11:24.291
posta pulu büyüklüğündeki bir bölgesinde.

NOTE Paragraph

00:11:24.815 --> 00:11:26.625
20 yıl içinde

00:11:26.649 --> 00:11:30.686
Güneş sistemimiz dışındaki sıfır
gezegenden haberdar olma noktasından

00:11:30.710 --> 00:11:32.463
şu an hangisini inceleyeceğimizi

00:11:32.487 --> 00:11:35.626
bilemediğimiz çok sayıda
gezegen seviyesine geldik.

00:11:37.269 --> 00:11:38.729
Her bilgi işe yarayacaktır.

00:11:40.539 --> 00:11:43.787
Aslında artık Kepler'ın edindiği


00:11:43.787 --> 00:11:45.800
ve diğer benzer gözlemlere dayanarak

00:11:45.800 --> 00:11:47.469
yalnızca Samanyolu galaksisindeki

00:11:47.493 --> 00:11:52.192
200 milyar yıldızı düşünürsek bile


00:11:52.786 --> 00:11:57.390
her yıldızın en az bir gezegeni 
olduğuna inanıyoruz.

00:11:58.819 --> 00:12:00.322
Buna ek olarak,

00:12:00.346 --> 00:12:06.047
tahminlerimiz yalnızca bizim galaksimizde,
yaşanılabilir olarak tanımladığımız

00:12:06.071 --> 00:12:09.403
bu gezegenlerden 40 milyar
ve 100 milyar arası bir sayıda

00:12:11.139 --> 00:12:12.551
olduğunu söylüyor.

NOTE Paragraph

00:12:14.590 --> 00:12:16.581
Bu gezegenlerin gözlemlerine sahibiz

00:12:16.581 --> 00:12:19.345
ancak hangilerinin yaşanılabilir
olduğunu henüz bilmiyoruz.

00:12:19.345 --> 00:12:22.765
Bu biraz bir kırmızı leke içinde
kapana kısılmak gibi,

NOTE Paragraph

00:12:22.789 --> 00:12:23.960
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:12:23.984 --> 00:12:25.216
sahnedeyken

00:12:26.178 --> 00:12:29.740
ve orada başka dünyalar olduğunu bilerek,

00:12:31.042 --> 00:12:33.818
onlara dair daha fazlasını bilmeyi
deli gibi isteyerek,

00:12:35.174 --> 00:12:39.108
onları araştırıp belki bir
veya iki tanesinin biraz sana benzediğini

00:12:39.132 --> 00:12:40.742
keşfetmeyi isteyerek.

00:12:42.244 --> 00:12:44.803
Bunu yapamazsınız,
henüz oraya gidemezsiniz.

00:12:44.827 --> 00:12:48.820
Bundan dolayı kendi çevreniz içinde

00:12:48.844 --> 00:12:50.139
Venüs, Dünya ve Mars için

00:12:50.163 --> 00:12:52.976
geliştirdiğiniz araçları
kullanmak zorunda ve onları

00:12:53.000 --> 00:12:57.696
diğer durumlara uygulayıp o verilerden
mantıklı çıkarımlar yapmayı ummalısınız.

00:12:57.720 --> 00:13:00.838
Böylece yaşanılabilir
ve yaşanılabilir olmayan gezegenler için

00:13:00.862 --> 00:13:03.261
en iyi adayları belirleyebilirsiniz.

NOTE Paragraph

00:13:04.139 --> 00:13:06.854
Sonuçta, en azından şimdilik,

00:13:06.878 --> 00:13:09.665
bizim kırmızı lekemiz bu, burada.

00:13:10.376 --> 00:13:13.712
Çok yakında daha fazlasını
bilme şansımız olsa da

00:13:13.736 --> 00:13:16.927
yaşanılabilir olduğunu bildiğimiz
tek gezegen bu.

00:13:16.951 --> 00:13:19.491
Ancak şimdilik, 
yaşanılabilir tek gezegen bu

00:13:19.491 --> 00:13:21.013
ve bizim kırmızı lekemiz burası.

00:13:21.976 --> 00:13:23.456
Burada olmamızdan çok mutluyum.

NOTE Paragraph

00:13:24.507 --> 00:13:25.682
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:13:25.706 --> 00:13:28.937
(Alkışlar)