0:00:00.960,0:00:02.456 Bu makaleyi New York Times'ın 0:00:02.456,0:00:06.816 "Modern Aşk" köşesinde[br]bu yılın Ocak ayında yayınladım. 0:00:06.840,0:00:09.176 "Birine âşık olmak için bunu yapın." 0:00:09.200,0:00:11.496 Makale, laboratuvarda [br]romantik aşk yaratmak için 0:00:11.520,0:00:14.936 tasarlanan psikolojik bir [br]çalışmayla ve 0:00:14.960,0:00:17.696 geçen yaz bir akşam 0:00:17.720,0:00:19.576 çalışmayı kendim deneyimlememle ilgili. 0:00:19.600,0:00:22.336 Prosedür aslında gayet basit: 0:00:22.360,0:00:29.246 İki yabancı sırayla birbirlerine gittikçe[br]kişiselleşen 36 soru soruyorlar 0:00:29.246,0:00:32.166 ve sonra dört dakika boyunca konuşmadan 0:00:32.166,0:00:34.720 birbirlerinin gözlerine bakıyorlar. 0:00:35.360,0:00:38.736 İşte örnek sorulardan birkaçı. 0:00:38.760,0:00:44.046 Numara 12: Eğer yarın sabah uyandığında[br]bir özellik veya yetenek kazanabilecek 0:00:44.046,0:00:45.240 olsan ne olurdu? 0:00:46.240,0:00:50.936 Numara 28: En son birinin karşısında[br]ne zaman ağladın? 0:00:50.960,0:00:52.176 Ya tek başınayken? 0:00:52.200,0:00:56.456 Gördüğünüz gibi, gittikçe daha[br]fazla kişiselleşiyorlar. 0:00:56.480,0:00:58.856 Numara 30, bunu gerçekten çok seviyorum: 0:00:58.880,0:01:01.756 Partnerinize onunla ilgili neyi[br]sevdiğinizi söyleyin; 0:01:01.760,0:01:03.636 bu sefer çok dürüst olun, 0:01:03.640,0:01:08.000 yani henüz tanıştığınız birine[br]söylemeyeceğiniz türden şeyler. 0:01:08.840,0:01:13.396 Birkaç yıl önce bu çalışmaya [br]ilk kez rastladığımda 0:01:13.400,0:01:15.526 bir ayrıntı beni gerçekten etkiledi; 0:01:15.526,0:01:18.596 söylentiye göre katılımcılardan ikisi 0:01:18.600,0:01:21.126 altı ay sonra evlenmişler 0:01:21.126,0:01:25.296 ve tüm laboratuvar ekibini [br]düğüne davet etmişlerdi. 0:01:25.320,0:01:28.196 Tabii ki romantik aşk 0:01:28.200,0:01:31.876 üretme süreci ile ilgili çok şüpheciydim, 0:01:31.880,0:01:34.736 ama elbette merakımı çekmişti. 0:01:34.760,0:01:38.196 Bu çalışmayı kendim deneyimleme [br]şansını elde ettiğimde, 0:01:38.200,0:01:41.356 bildiğim ama çok da yakından [br]tanımadığım biriyle, 0:01:41.360,0:01:44.496 âşık olmayı beklemiyordum. 0:01:44.520,0:01:47.216 Ama sonra olduk ve -- 0:01:47.240,0:01:49.136 (Gülüşmeler) 0:01:49.160,0:01:53.536 İyi bir hikâye olduğunu düşündüm ve[br]birkaç ay sonra "Modern Aşk" 0:01:53.560,0:01:55.376 köşesine gönderdim. 0:01:55.400,0:01:59.120 Yayınlandığında Ocak ayıydı 0:01:59.880,0:02:01.596 ve şu an Ağustos'tayız, 0:02:01.600,0:02:05.236 yani tahmin ediyorum ki bazılarınız[br]yüksek ihtimalle merak ediyordur, 0:02:05.240,0:02:07.616 hâlâ birlikte miyiz? 0:02:07.640,0:02:10.015 Bunu merak ettiğinizi düşünme sebebim, 0:02:10.039,0:02:12.726 bu soru bana tekrar ve tekrar 0:02:12.726,0:02:16.656 geçtiğimiz yedi ay boyunca soruldu. 0:02:16.680,0:02:20.406 İşte bu soru, bugün aslında[br]konuşmak istediğim konu. 0:02:20.406,0:02:21.856 Ama hadi buna dönelim. 0:02:21.880,0:02:24.856 (Gülüşmeler) 0:02:24.880,0:02:26.876 Makale yayınlanmadan bir hafta önce 0:02:26.880,0:02:29.576 çok gergindim. 0:02:29.600,0:02:32.196 Geçtiğimiz birkaç yıldır aşk [br]hikâyeleri ile ilgili 0:02:32.200,0:02:34.036 bir kitap üstünde çalışıyordum, 0:02:34.040,0:02:36.876 yani kendi romantik aşk [br]tecrübelerimi yazmaya 0:02:36.880,0:02:39.896 blogumda alışmıştım. 0:02:39.920,0:02:44.516 Ama bir blog en fazla birkaç yüz [br]sayfa görünümü alıyor 0:02:44.520,0:02:47.646 ve onlar da genelde benim[br]Facebook arkadaşlarımdı, 0:02:47.646,0:02:50.236 tahminim New York Times [br]makalemin de herhâlde 0:02:50.240,0:02:53.040 birkaç bin ziyaretçi alacağıydı. 0:02:54.080,0:02:56.886 Bu göreceli olarak yeni bir ilişki 0:02:56.886,0:03:00.056 için çok fazla ilgi gibi geldi. 0:03:00.080,0:03:03.360 Görünüşe bakılırsa, hiçbir fikrim yokmuş. 0:03:04.240,0:03:06.166 Bu makale bir Cuma akşamı 0:03:06.166,0:03:08.236 internette yayınlandı 0:03:08.240,0:03:14.416 ve Cumartesi olduğunda, blogumdaki [br]trafik bu durumdaydı. 0:03:14.416,0:03:19.280 Pazar günüyse, hem "Today Show",[br]hem de "Good Morning America" aradı. 0:03:20.720,0:03:25.286 Bir ay içerisinde, makale 8 milyondan [br]fazla sayfa görünümüne ulaştı 0:03:25.286,0:03:27.606 ve en basit hâliyle ben 0:03:27.606,0:03:31.496 bu tarz bir ilgiye karşı hazırlıksızdım. 0:03:31.520,0:03:34.526 Aşk hakkındaki tecrübelerinizi[br]dürüstçe yazacak özgüvene 0:03:34.526,0:03:36.636 erişmek bir şey, 0:03:36.640,0:03:39.116 ama aşk hayatınızın uluslararası 0:03:39.120,0:03:42.096 haber olduğunu keşfetmekse [br]bambaşka bir şey -- 0:03:42.120,0:03:43.336 (Gülüşmeler) 0:03:43.360,0:03:47.206 ve dünyanın dört bir yanından insanların 0:03:47.206,0:03:52.176 yeni ilişkinizin durumuyla gerçekten [br]ilgilendiğini anlamak. 0:03:52.200,0:03:54.376 (Gülüşmeler) 0:03:54.400,0:03:59.236 İnsanlar arayıp, e-posta attıklarında[br]ki haftalarca her gün bunu yaptılar, 0:03:59.240,0:04:02.576 ilk olarak hep aynı soruyu sordular: 0:04:02.600,0:04:05.256 Hâlâ birlikte misiniz? 0:04:05.280,0:04:07.636 Hatta bu konuşmayı hazırlarken, 0:04:07.640,0:04:09.926 e-posta kutumda "Hâlâ birlikte misiniz?" 0:04:09.926,0:04:11.886 sorusu için hızlı bir arama yaptım 0:04:11.886,0:04:14.576 ve anında birçok mesaj çıktı. 0:04:14.600,0:04:17.275 Öğrenciler, gazeteciler ve [br]canayakın yabancılardan 0:04:17.279,0:04:20.296 geliyordu, aynı bunun gibi. 0:04:20.320,0:04:22.776 Radyo röportajları yaptım ve sordular. 0:04:22.800,0:04:26.736 Hatta bir konuşma yaparken, bir kadın [br]sahneye doğru bağırdı, 0:04:26.760,0:04:30.096 "Hey Mandy, erkek arkadaşın nerede?" 0:04:30.120,0:04:33.416 Anında kırmızıya döndüm. 0:04:33.440,0:04:36.256 Bunun olayın bir parçası[br]olduğunu anlıyorum. 0:04:36.280,0:04:39.836 Eğer ilişkinizle ilgili uluslararası bir[br]gazetede yazarsanız, 0:04:39.840,0:04:43.496 insanların da bunu rahatça [br]sorabileceğini beklemelisiniz. 0:04:43.520,0:04:48.456 Ama tepkinin kapsamı hakkında [br]henüz hazır değildim. 0:04:48.480,0:04:52.336 Bu 36 soru kendi başlarına bir[br]yaşam oluşturmuşa benziyordu. 0:04:52.360,0:04:55.796 Hatta New York Times, [br]Sevgililer Günü için okuyuculardan 0:04:55.800,0:04:57.046 bu çalışmayı deneyenlerin 0:04:57.046,0:05:01.556 çeşitli başarı dereceleriyle[br]tecrübelerini gösteren, 0:05:01.560,0:05:03.840 bir takip makalesi yayınladı. 0:05:04.960,0:05:09.206 Tüm bu ilgi karşısında benim ilk dürtüm 0:05:09.206,0:05:12.640 ilişkim için fazla korumacı olmamdı. 0:05:13.920,0:05:16.946 İkimizin birlikte medyada [br]gözükmesiyle ilgili 0:05:16.960,0:05:19.296 her talebi geri çevirdim. 0:05:19.320,0:05:21.036 TV röportajlarını reddettim 0:05:21.040,0:05:25.176 ve ikimizin birlikte fotoğrafını[br]isteyen her talebi de geri çevirdim. 0:05:25.200,0:05:27.806 Sanırım âşık olma süreci için 0:05:27.806,0:05:31.946 kazara ikonlara dönüşeceğimizden korktum, 0:05:31.960,0:05:35.680 bu asla uygun olacağım bir statü değildi. 0:05:36.760,0:05:39.216 Ve anlıyorum: 0:05:39.240,0:05:42.016 İnsanlar sadece çalışmanın [br]işe yarayıp yaramadığını değil, 0:05:42.040,0:05:44.996 gerçekten de başarılı olup olmadığını[br]bilmek istiyorlardı. 0:05:45.000,0:05:49.716 Yani uzun vadede devam edecek bir [br]aşk üretebiliyor muydu, 0:05:49.720,0:05:55.096 yalnızca ufak bir hoşlanma değil,[br]gerçek aşk, sürdürülebilir bir aşk. 0:05:55.120,0:05:59.216 Ama bu benim cevaplayabileceğimi [br]hissettiğim bir soru değildi. 0:05:59.240,0:06:01.966 İlişkim yalnızca birkaç aylıktı 0:06:01.966,0:06:06.720 ve insanlar aslında yanlış soruyu[br]soruyorlar gibi hissettim. 0:06:08.040,0:06:12.176 Hâlâ birlikte olup olmadığımızı bilmek [br]onlara ne ifade edecekti? 0:06:12.200,0:06:13.876 Eğer cevap hayır ise, 0:06:13.880,0:06:17.876 bu 36 soruyu cevaplama tecrübesi 0:06:17.880,0:06:20.080 kayda değer değil miydi? 0:06:20.800,0:06:23.596 Dr. Arthur Aron ilk olarak [br]1997'de bu soruları 0:06:23.600,0:06:27.996 buradaki bu çalışmada kaleme almış 0:06:28.000,0:06:32.736 ve burada araştırmacıların amacı [br]romantik aşk üretmek değilmiş. 0:06:32.760,0:06:34.716 Bunun yerine, üniversite öğrencileri 0:06:34.720,0:06:38.196 arasında Aron'un "sürekli, artan, [br]karşılıklı, kişisel kendini açma" 0:06:38.200,0:06:40.966 adını verdiği şeyi kullanarak 0:06:40.966,0:06:45.856 kişiler arası yakınlığı [br]geliştirmek istemişler. 0:06:45.880,0:06:48.360 Kulağa romantik geliyor, değil mi? 0:06:49.600,0:06:51.256 Ancak çalışma işe yaramış. 0:06:51.280,0:06:54.366 Katılımcılar bunu yaptıktan sonra [br]daha yakın hissetmişler 0:06:54.366,0:06:59.676 ve birçok müteakip çalışma da[br]Aron'un hızlı arkadaşlık kurallarını 0:06:59.680,0:07:03.816 yabancılar arasında hızlıca güven [br]ve samimiyet yaratma yolu olarak kullandı. 0:07:03.840,0:07:07.299 Polis üyeleri ve toplum üyeleri [br]arasında kullandılar 0:07:07.299,0:07:10.893 ve birbirinin zıddı politik ideolojilere [br]sahip insanlar arasında kullandılar. 0:07:11.800,0:07:13.606 Geçen yaz denediğim, 0:07:13.606,0:07:16.116 kişisel soruları dört dakikalık 0:07:16.120,0:07:20.356 göz teması ile tamamlayan [br]hikâyenin orijinal versiyonundan 0:07:20.360,0:07:22.486 bu makalede bahsedilmişti, 0:07:22.486,0:07:25.080 ama ne yazık ki daha önce yayınlanmamıştı. 0:07:26.640,0:07:29.686 Birkaç ay önce küçük bir [br]beşerî ilimler fakültesinde 0:07:29.686,0:07:31.986 bir konuşma yapıyordum 0:07:32.000,0:07:34.736 ve sonrasında bir öğrenci bana gelip 0:07:34.736,0:07:36.640 biraz da utangaçca şöyle dedi, 0:07:37.360,0:07:42.376 "Çalışmanızı denedim ve işe yaramadı." 0:07:42.400,0:07:45.656 Buna biraz şaşırmış görünüyordu. 0:07:45.680,0:07:50.456 "Yani bunu yaptığın kişiye [br]âşık olmadın mı?" diye sordum. 0:07:50.480,0:07:52.896 "Şey..." duraksadı. 0:07:52.920,0:07:55.400 "Galiba yalnızca arkadaş olmak istiyor." 0:07:57.480,0:08:01.216 "Peki daha yakın arkadaş [br]oldunuz mu?" diye sordum. 0:08:01.240,0:08:02.920 "Çalışmayı yaptıktan sonra birbirinizi [br] 0:08:02.920,0:08:04.920 gerçekten daha iyi [br]tanıdığınızı hissettin mi?" 0:08:04.920,0:08:06.216 Kafasını salladı. 0:08:06.240,0:08:09.176 "O zaman işe yaramış" dedim. 0:08:09.200,0:08:13.416 Aradığı cevabın bu olduğunu sanmıyorum. 0:08:13.440,0:08:17.796 Aslında iş aşka geldiğinde [br]hiçbirimizin aradığı cevabın 0:08:17.800,0:08:20.056 bu olduğunu sanmıyorum. 0:08:20.080,0:08:21.836 Bu çalışmaya ilk kez 0:08:21.840,0:08:23.326 29 yaşındayken rastladım 0:08:23.326,0:08:26.736 ve çok zor bir ayrılıktan geçiyordum. 0:08:26.760,0:08:29.396 İlişkim 20 yaşından beri sürüyordu, 0:08:29.400,0:08:32.196 yani hemen hemen tüm [br]yetişkinlik hayatım boyunca 0:08:32.200,0:08:34.306 ve o benim ilk gerçek aşkımdı, 0:08:34.320,0:08:39.416 onsuz nasıl yaşayacağımı veya bunu [br]yapıp yapamayacağımı bilmiyordum. 0:08:39.440,0:08:41.816 Bu yüzden bilime döndüm. 0:08:41.840,0:08:46.426 Romantik aşk bilimi ile ilgili [br]bulabildiğim her şeyi araştırdım 0:08:46.440,0:08:51.536 ve sanırım bir şekilde kalp ağrımı[br]iyileştireceğini umuyordum. 0:08:51.560,0:08:54.200 O zamanlar bunun farkında [br]olup olmadığımı bilmiyorum -- 0:08:55.120,0:08:58.416 sadece yazdığım kitap için [br]araştırma yaptığımı düşündüm -- 0:08:58.440,0:09:01.856 ama geriye dönüp bakınca [br]gerçekten bu bariz. 0:09:01.880,0:09:06.326 Kendimi romantik aşk bilgisiyle donatınca, 0:09:06.326,0:09:10.960 bir daha o zamanlar olduğum kadar [br]berbat ve yalnız hissetmeyeceğimi umdum. 0:09:12.320,0:09:16.616 Bütün bu bilgi bir şekilde yararlı oldu. 0:09:16.640,0:09:19.936 Aşkla ilgili daha sabırlıyım. [br]Daha rahatım. 0:09:19.960,0:09:23.536 İstediğim şeyi sorarken [br]daha güvenliyim. 0:09:23.560,0:09:27.296 Kendimi daha net bir şekilde [br]görebiliyorum da 0:09:27.320,0:09:31.606 ve istediğim şeyin makul [br]olarak istenebilecek olandan 0:09:31.606,0:09:34.656 daha fazlası olduğunu anlayabiliyorum. 0:09:34.680,0:09:38.156 Aşktan istediğim şey garanti, 0:09:38.160,0:09:40.396 sadece bugün sevilmek 0:09:40.400,0:09:42.826 ve yarın sevilmek değil, 0:09:42.840,0:09:48.040 sevdiğim insan tarafından sonsuza [br]kadar sevilmeye devam etmek. 0:09:49.240,0:09:52.756 Belki de insanların hâlâ[br]birlikte olup olmadığımızı 0:09:52.760,0:09:54.756 bilmek istediklerinde sordukları şey 0:09:54.760,0:09:57.480 aslında garanti olasılığı. 0:09:58.800,0:10:02.756 Yani medyanın 36 soruyla [br]ilgili anlattığı hikâye, 0:10:02.760,0:10:06.056 âşık olmanın kısa bir yolu olabileceği. 0:10:06.080,0:10:09.836 İlgili risklerin bazılarını bir şekilde [br]azaltma yolu olabilir 0:10:09.840,0:10:12.476 ve bu çok ilgi çekici bir hikâye, 0:10:12.480,0:10:15.676 çünkü âşık olmak inanılmaz hissettiriyor, 0:10:15.680,0:10:18.416 ama aynı zamanda korkutucu da. 0:10:18.440,0:10:21.046 Birini sevdiğinizi itiraf [br]ettiğiniz andan itibaren, 0:10:21.046,0:10:23.680 kaybedecek çok şeyiniz [br]olduğunu itiraf ediyorsunuz 0:10:24.640,0:10:28.876 ve bu soruların birini [br]çabucak tanımak için 0:10:28.880,0:10:31.186 bir mekanizma sağladığı doğru, 0:10:31.200,0:10:33.746 aynı zamanda tanınmak için de 0:10:33.760,0:10:38.216 ve pek çoğumuzun aşktan [br]gerçekten istediği şey bu: 0:10:38.240,0:10:42.320 Bilinmek, görülmek, anlaşılmak. 0:10:43.200,0:10:45.166 Ama iş aşka gelince, 0:10:45.166,0:10:49.656 hikâyenin kısa versiyonunu [br]kabul etmeye çok hevesliyiz. 0:10:49.680,0:10:53.276 Hikâyenin "Hâlâ birlikte misiniz?" [br]diye soran 0:10:53.280,0:10:56.400 ve evet veya hayır cevabıyla [br]mutlu olan versiyonu. 0:10:57.560,0:10:59.526 Bu soru yerine 0:10:59.526,0:11:03.196 daha zor sorular sormayı teklif ediyorum, 0:11:03.200,0:11:04.400 şöyle sorular: 0:11:05.080,0:11:08.126 Aşkınızı kimin hak edip, [br]kimin hak etmediğine 0:11:08.126,0:11:09.360 nasıl karar veriyorsunuz? 0:11:10.840,0:11:14.116 İşler zora girince aşka [br]nasıl devam ediyorsunuz 0:11:14.120,0:11:16.640 ve ne zaman işi bitirip gideceğinizi[br]nasıl biliyorsunuz? 0:11:17.880,0:11:19.796 Her ilişkiye kaçınılmaz olarak sızan 0:11:19.800,0:11:22.836 şüpheyle nasıl yaşıyorsunuz 0:11:22.840,0:11:24.476 veya daha da zoru, 0:11:24.480,0:11:26.840 partnerinizin şüphesiyle [br]nasıl yaşıyorsunuz? 0:11:27.800,0:11:31.436 İllaki bu soruların [br]cevaplarını bilmiyorum, 0:11:31.440,0:11:36.596 ama birini sevmenin ne demek olduğuyla [br]ilgili olarak daha özenli bir iletişime 0:11:36.600,0:11:38.760 sahip olmada bunlar önemli bir başlangıç. 0:11:40.080,0:11:42.446 Yani eğer istiyorsanız, 0:11:42.446,0:11:46.736 ilişkimin hikâyesinin kısa versiyonu şu: 0:11:46.760,0:11:49.886 Bir sene önce bir tanıdığımla ben [br]romantik aşk yaratmak için 0:11:49.886,0:11:52.596 tasarlanan bir çalışma yaptık 0:11:52.600,0:11:54.326 ve âşık olduk, 0:11:54.326,0:11:56.196 hâlâ birlikteyiz 0:11:56.200,0:11:58.360 ve çok memnunum. 0:11:59.040,0:12:03.800 Ancak âşık olmak, [br]âşık kalmakla aynı şey değil. 0:12:04.440,0:12:06.840 Âşık olmak işin kolay kısmı. 0:12:08.360,0:12:12.736 Makalemin sonunda şöyle yazdım, [br]"Aşk başımıza gelmez. 0:12:12.760,0:12:16.056 Âşığız, çünkü ikimiz de[br]böyle olmasını seçtik." 0:12:16.080,0:12:20.276 Şimdi bunu okuduğumda biraz çekiniyorum, 0:12:20.280,0:12:22.596 doğru olmadığı için değil, 0:12:22.600,0:12:25.816 çünkü o zaman o seçimin içindeki her şeyi 0:12:25.840,0:12:29.456 gerçekten düşünmemiştim. 0:12:29.480,0:12:34.726 Her birimizin bu seçimi kaç kere [br]yapmak zorunda olduğunu 0:12:34.726,0:12:38.306 ve her zaman beni seçip [br]seçmediğini bilmeden 0:12:38.320,0:12:42.136 bu seçimi kaç kere yapmaya [br]devam edeceğimi düşünmedim. 0:12:42.160,0:12:47.686 36 soruyu sormanın ve cevap [br]vermenin yeterli olmasını 0:12:47.686,0:12:52.906 ve cömert, nazik ve eğlenceli [br]birini sevmeyi seçmeyi 0:12:52.920,0:12:57.920 ve bu seçimi Amerika'nın en büyük [br]gazetesinde yayınlamayı istedim. 0:12:58.880,0:13:01.996 Ama onun yerine ilişkimi pek inanmadığım 0:13:02.000,0:13:06.176 bir tür mite dönüştürdüm. 0:13:06.200,0:13:10.486 İstediğim şey, belki de bunu[br]isteyerek hayatımı geçireceğim şey, 0:13:10.486,0:13:13.176 bu mitin doğru olması. 0:13:13.200,0:13:17.996 Makalemdeki başlıkta ima edilen[br]mutlu sonu istiyorum, 0:13:18.000,0:13:19.516 ki tesadüfen, 0:13:19.520,0:13:23.176 aslında makalede yazmadığım tek yer. 0:13:23.200,0:13:26.496 (Gülüşmeler) 0:13:26.520,0:13:31.236 Onun yerine sahip olduğum şey, [br]birini sevme seçimini yapma şansı 0:13:31.240,0:13:34.716 ve karşılığında beni sevmeyi [br]seçeceği umudu 0:13:34.720,0:13:37.446 ve bu korkutucu, 0:13:37.446,0:13:39.176 ama aşkla ilgili olay bu. 0:13:39.200,0:13:40.440 Teşekkürler.