1
00:00:01,033 --> 00:00:03,293
“A mund të shijohen fjalët?”

2
00:00:03,980 --> 00:00:07,036
Ishte një pyetje që më zuri në befasi.

3
00:00:07,060 --> 00:00:10,171
Këtë verë, po mbaja një fjalim 
në një festival letrar,

4
00:00:10,195 --> 00:00:12,871
dhe më vonë, teksa firmosja librat,

5
00:00:12,895 --> 00:00:15,574
një adoleshente erdhi me një miken e saj,

6
00:00:15,598 --> 00:00:17,631
dhe më bëri këtë pyetje.

7
00:00:17,655 --> 00:00:22,472
I thashë se disa njerëz përjetojnë 
ngatërrim shqisash

8
00:00:22,496 --> 00:00:24,323
ndaj ata mund të dëgjonjë ngjyrat

9
00:00:24,347 --> 00:00:25,875
ose të shikojnë tingujt,

10
00:00:25,899 --> 00:00:31,337
e shumë shkrimtarë janë mahnitur 
nga kjo temë, përfshirë dhe mua.

11
00:00:31,361 --> 00:00:36,230
Por ajo më ndërpreu, paksa 
padurimisht, dhe tha, “Po, e di këtë.

12
00:00:36,254 --> 00:00:38,995
Quhet sinestezi. E kemi mësuar në shkollë.

13
00:00:39,566 --> 00:00:41,995
Por ime më po lexon librin tuaj,

14
00:00:42,019 --> 00:00:45,470
dhe ajo thotë se ka plot ushqime e 
ingredientë

15
00:00:45,494 --> 00:00:47,378
dhe një skenë të plotë darke në të.

16
00:00:47,402 --> 00:00:49,568
Atë e merr uria pas çdo faqeje.

17
00:00:49,592 --> 00:00:51,138
Prandaj po mendoja,

18
00:00:51,162 --> 00:00:53,394
Përse ju nuk ju merr uria kur shkruani?

19
00:00:53,418 --> 00:00:56,986
Dhe mendova se mbase, mbase ju 
mund ti shijoni fjalët.

20
00:00:57,010 --> 00:00:58,454
A ka kjo kuptim?”

21
00:00:58,881 --> 00:01:01,056
Dhe, në të vërtetë, kishte kuptim,

22
00:01:01,080 --> 00:01:03,187
sepse që nga femijëria,

23
00:01:03,211 --> 00:01:06,884
çdo shkronjë e alfabetit kishte një 
ngjyrë ndryshe,

24
00:01:06,908 --> 00:01:09,437
dhe ngjyrat më kujtojnë shijet.

25
00:01:09,461 --> 00:01:15,067
Prandaj për shembull, ngjyra lejla 
është ca djegëse, pothuajse e parfumuar,

26
00:01:15,091 --> 00:01:18,908
dhe çdo fjalë që lidh me lejlanë

27
00:01:18,932 --> 00:01:21,098
shijon si e tillë,

28
00:01:21,122 --> 00:01:24,943
si “perëndimi”—një fjalë tepër pikante.

29
00:01:25,451 --> 00:01:30,149
Por u shqetësova se nëse ia tregoja 
diçka të tillë një adoleshenteje,

30
00:01:30,173 --> 00:01:32,323
mund të tingëllonte ose shumë abstrakte,

31
00:01:32,347 --> 00:01:35,111
ose ndoshta shumë e çuditshme,

32
00:01:35,135 --> 00:01:36,875
dhe s’kishte shumë kohë gjithësesi,

33
00:01:36,899 --> 00:01:39,160
sepse njerëzit po prisnin në radhë,

34
00:01:39,184 --> 00:01:43,716
ndaj papritur ajo për të cilën po 
përpiqesha ta bindja

35
00:01:43,740 --> 00:01:46,789
ishte më e komplikuar dhe e detajtuar

36
00:01:46,813 --> 00:01:50,714
se sa mundësia për të folur në ato kushte.

37
00:01:51,572 --> 00:01:55,799
Dhe bëra atë që bëj në situata të 
ngjashme:

38
00:01:55,823 --> 00:01:59,428
U bllokova, pushova dhe ndalova së foluri.

39
00:01:59,452 --> 00:02:03,618
Ndalova së foluri sepse e vërteta ishte 
e komplikuar,

40
00:02:03,642 --> 00:02:06,069
edhe pse e dija, thellë meje,

41
00:02:06,093 --> 00:02:11,881
se kurrë s’duhet të hesht
nga frika e kompleksietit.

42
00:02:12,522 --> 00:02:14,383
Prandaj dua ta nis fjalën time sot

43
00:02:14,407 --> 00:02:17,928
me përgjigjen të cilën s’isha në gjendje 
t'a jepja atë ditë.

44
00:02:17,952 --> 00:02:20,249
Po, fjalët mund të shijohen –

45
00:02:20,273 --> 00:02:22,413
Ndonjëherë, kjo është, jo gjithmonë,

46
00:02:22,437 --> 00:02:26,461
Dhe fjalët e gëzuara kanë një shije 
ndryshe nga ato të trishtat.

47
00:02:26,485 --> 00:02:31,152
Më pëlqen të eksploroj: ç’shije ka fjala 
“kreativitet”,

48
00:02:31,176 --> 00:02:33,190
Apo “barazi,”

49
00:02:33,214 --> 00:02:35,660
“dashuri,” “revolucion?”

50
00:02:35,684 --> 00:02:37,818
Po “atdhe?”

51
00:02:38,358 --> 00:02:42,602
Këto ditë, veçanërisht kjo e fundit më 
shqetëson.

52
00:02:42,626 --> 00:02:45,195
Ajo lë një shije të ëmbël në gjuhën time,

53
00:02:45,219 --> 00:02:48,605
si kanellë, me pak ujë trëndafili

54
00:02:48,629 --> 00:02:50,029
dhe mollë të arta.

55
00:02:50,053 --> 00:02:53,251
Por nën të, është një shije e mprehtë 
pikante,

56
00:02:53,275 --> 00:02:55,875
si hithra dhe luleradhiqe.

57
00:02:55,899 --> 00:02:59,186
Shija e atdheut tim, Turqisë,

58
00:02:59,210 --> 00:03:03,124
është një përzierje e ëmbël dhe e hidhur.

59
00:03:03,730 --> 00:03:05,672
Dhe arsyeja përse po jua them këtë

60
00:03:05,696 --> 00:03:08,119
është sepse mendoj se ka gjithnjë e 
më shumë njerëz

61
00:03:08,143 --> 00:03:09,935
rreth botës sot

62
00:03:09,959 --> 00:03:12,824
të cilët kanë emocione të ngjashme

63
00:03:12,848 --> 00:03:15,120
rreth tokës prej të cilës vijnë.

64
00:03:15,144 --> 00:03:17,805
Ne i duam vendlindjet tona, apo jo?

65
00:03:17,829 --> 00:03:19,029
Si mund të mos i duam?

66
00:03:19,053 --> 00:03:23,494
Ndihemi të lidhur me njerëzit, 
kulturën, tokën, ushqimin.

67
00:03:23,518 --> 00:03:24,114
E megjithatë në të njëjtën kohë,

68
00:03:24,734 --> 00:03:30,416
ndjehemi gjithnjë e më të irrituar nga 
politika e politikanët e saj,

69
00:03:30,440 --> 00:03:35,383
ndonjëherë deri në pikën e 
dëshpërimit ose dëmtimit ose zemërimit.

70
00:03:36,088 --> 00:03:38,240
Dua të flas rreth emocioneve

71
00:03:38,240 --> 00:03:41,303
dhe nevojës për të rritur inteligjencën 
tonë emocionale.

72
00:03:41,303 --> 00:03:43,148
Mendoj se është për të ardhur keq

73
00:03:43,172 --> 00:03:49,175
që pjesa dërrmuese e teorive politike i 
kushtojnë shumë pak vëmendje emocioneve.

74
00:03:49,199 --> 00:03:54,793
Shpesh, analistët e ekspertët janë kaq 
të zënë me të dhënat dhe matjet

75
00:03:54,817 --> 00:03:57,754
saqë duket se harrojnë ato gjëra në jetë

76
00:03:57,778 --> 00:03:59,612
që janë të vështira për t'u matur

77
00:03:59,636 --> 00:04:04,901
e mbase të pamundura të mblidhen 
sipas modeleve statistikore.

78
00:04:04,925 --> 00:04:08,290
Por unë mendoj se ky është një 
gabim, për dy arsye kryesore.

79
00:04:08,314 --> 00:04:11,156
Së pari, sepse ne jemi qenie emocionale.

80
00:04:11,180 --> 00:04:14,703
Si qenie njerëzore, mendoj se të gjithë 
jemi të tillë.

81
00:04:14,727 --> 00:04:17,401
Por së dyti, dhe kjo është e re,

82
00:04:17,425 --> 00:04:21,080
ne kemi hyrë një fazë e re në historinë 
botërore

83
00:04:21,104 --> 00:04:27,123
ku ndjenjat kolektive udhëheqin dhe 
ngatërrojnë politikën

84
00:04:27,147 --> 00:04:29,927
më shumë se kurrë më parë.

85
00:04:29,951 --> 00:04:33,071
Dhe përmes mediave sociale dhe 
rrjeteve sociale,

86
00:04:33,095 --> 00:04:35,981
këto ndjenja janë zgjeruar më tej,

87
00:04:36,005 --> 00:04:39,731
polarizuar, dhe ato udhëtojnë nëpër 
botë mjaft shpejt.

88
00:04:40,315 --> 00:04:44,230
E jona është epoka e ankthit, zemërimit,

89
00:04:44,254 --> 00:04:46,768
mosbesimit, pakënaqësisë

90
00:04:46,792 --> 00:04:48,416
dhe, mendoj, e frikës me shumicë.

91
00:04:49,112 --> 00:04:50,407
Por ja si është puna:

92
00:04:50,431 --> 00:04:55,206
edhe pse ka shumë hulumtime për 
faktorët ekonomikë,

93
00:04:55,230 --> 00:05:00,171
ka relativisht pak studime për faktorët 
emocionalë.

94
00:05:00,195 --> 00:05:05,339
Pse i nënvlerësojmë ndjenjat dhe 
perceptimet?

95
00:05:05,363 --> 00:05:09,353
Mendoj se do të jetë një nga sfidat 
tona më të mëdha intelektuale,

96
00:05:09,377 --> 00:05:14,677
sepse sistemet tona politike janë të 
mbushura me emocione.

97
00:05:14,701 --> 00:05:16,507
Në vend pas vendi,

98
00:05:16,531 --> 00:05:21,943
kemi parë politikanë joliberalë që 
shfrytëzojnë këto emocione.

99
00:05:21,967 --> 00:05:25,585
E megjithatë brenda akademisë dhe 
midis inteligjencës,

100
00:05:25,609 --> 00:05:29,175
ende nuk i marrim seriozisht emocionet.

101
00:05:29,199 --> 00:05:30,473
Mendoj se duhet.

102
00:05:30,497 --> 00:05:34,362
Dhe duhet të përqëndrohemi në 
pabarazinë ekonomike globale,

103
00:05:34,386 --> 00:05:41,002
duhet t'i kushtojmë më shumë vëmendje
boshllëqeve emocionale e njohëse botërore

104
00:05:41,026 --> 00:05:42,836
dhe si ti tejkalojmë këto boshllëqe,

105
00:05:42,860 --> 00:05:45,263
sepse ato kanë rëndësi.

106
00:05:45,734 --> 00:05:48,484
Vite më parë, kur jetoja akoma në 
Stamboll,

107
00:05:48,508 --> 00:05:52,544
një studiuese amerikane që po 
vëzhgonte shkrimtaret në Lindjen e Mesme

108
00:05:52,568 --> 00:05:53,972
erdhi të më takonte.

109
00:05:54,504 --> 00:05:57,029
Dhe në një pikë të bisedës, ajo tha,

110
00:05:57,053 --> 00:05:59,009
"E kuptoj pse jeni feministe,

111
00:05:59,033 --> 00:06:01,998
sepse, ju e dini, ju jetoni në Turqi ".

112
00:06:02,529 --> 00:06:03,687
Dhe unë i thashë asaj,

113
00:06:03,711 --> 00:06:05,959
"S‘e kuptoj pse nuk jeni feministe,

114
00:06:05,983 --> 00:06:08,235
sepse, ju e dini, ju jetoni në Amerikë ".

115
00:06:08,259 --> 00:06:10,779
(Të qeshura)

116
00:06:10,803 --> 00:06:13,765
(Duartrokitje)

117
00:06:13,789 --> 00:06:15,655
Dhe ajo qeshi.

118
00:06:16,290 --> 00:06:17,874
Ajo e mori si shaka,

119
00:06:17,898 --> 00:06:19,717
dhe momenti kaloi.

120
00:06:19,741 --> 00:06:21,638
(Të qeshura)

121
00:06:21,662 --> 00:06:26,572
Por mënyra se si ajo e kish ndarë 
botën në 2 kampe imagjinare,

122
00:06:26,596 --> 00:06:28,539
në dy kampe të kundërta –

123
00:06:28,563 --> 00:06:31,203
më shqetësoi dhe mbeti brenda meje.

124
00:06:31,227 --> 00:06:33,723
Sipas kësaj harte imagjinare,

125
00:06:33,747 --> 00:06:37,269
disa pjesë të botës ishin vende të 
paqendrueshme.

126
00:06:37,293 --> 00:06:40,563
Ishin si ujëra të copëtuara akoma te 
pavendosura.

127
00:06:40,587 --> 00:06:43,898
Disa pjesë të tjera të botës, 
domethënë Perëndimi,

128
00:06:43,922 --> 00:06:47,227
ishin të forta, të sigurta dhe të 
qëndrueshme.

129
00:06:47,251 --> 00:06:50,565
Pra, ishin tokat e paqendrueshme që 
kishin nevojë për feminizëm

130
00:06:50,589 --> 00:06:52,986
për aktivizëm e për të drejtat e njerëzve,

131
00:06:53,010 --> 00:06:55,408
dhe ata si ne që ishin mjaft fatkeq

132
00:06:55,432 --> 00:06:57,244
për të ardhur nga vende të tilla

133
00:06:57,268 --> 00:07:02,042
duhet te vazhdonin të luftonin për 
këto vlera thelbësore.

134
00:07:02,066 --> 00:07:03,253
Por kishte shpresë.

135
00:07:03,277 --> 00:07:05,084
Meqenëse historia eci përpara,

136
00:07:05,108 --> 00:07:09,497
edhe tokat më të paqëndrueshme një 
ditë do të arrinin të tjerët.

137
00:07:09,521 --> 00:07:12,519
Dhe ndërkohë, qytetarët e tokave të forta

138
00:07:12,543 --> 00:07:16,715
mund të rehatoheshin në përparimin 
e historisë

139
00:07:16,739 --> 00:07:19,989
dhe në triumfin e rendit liberal.

140
00:07:20,013 --> 00:07:23,976
Ata mund të mbështetnin betejat e 
njerëzve të tjerë diku tjetër,

141
00:07:24,000 --> 00:07:27,526
por ata vetë nuk kishin përse të luftonin

142
00:07:27,550 --> 00:07:30,878
më për bazat e demokracisë,

143
00:07:30,902 --> 00:07:33,549
sepse ato ishin përtej asaj faze.

144
00:07:34,704 --> 00:07:37,149
Më duket se në vitin 2016,

145
00:07:37,173 --> 00:07:41,491
kjo gjeografi hierarkike ishte copëtuar 
në copëza.

146
00:07:42,324 --> 00:07:46,414
Bota jonë nuk e ndjek më këtë model 
dualist

147
00:07:46,438 --> 00:07:49,547
në mendjen e studiuesve, nëse e ka 
ndjekur ndonjëherë.

148
00:07:50,056 --> 00:07:54,415
Tani e dimë se historia nuk ecën 
domosdomërisht përpara.

149
00:07:54,439 --> 00:07:56,362
Ndonjëherë krijon rrathë,

150
00:07:56,386 --> 00:07:58,343
madje rrëshqet prapa,

151
00:07:58,367 --> 00:08:01,314
e se gjeneratat mund të bëjnë të 
njëjtat gabime

152
00:08:01,338 --> 00:08:04,172
që kanë bërë stërgjyshërit e tyre.

153
00:08:04,196 --> 00:08:06,803
Dhe tani e dimë se nuk ka diçka të tillë

154
00:08:06,827 --> 00:08:10,634
si vende të forta përkundrejt vendeve 
të jo të forta.

155
00:08:10,658 --> 00:08:15,102
Në fakt, të gjithë po jetojmë në kohë 
të paqendrueshme,

156
00:08:15,126 --> 00:08:18,773
ashtu si na tha i ndjeri Zygmunt Bauman.

157
00:08:18,797 --> 00:08:21,989
Bauman kishte një përkufizim tjetër 
për epokën tonë.

158
00:08:22,013 --> 00:08:27,655
Ai thoshte se të gjithë po ikim të ecim 
në rërë lëvizëse.

159
00:08:28,232 --> 00:08:30,466
Nëse ky është rasti, unë mendoj,

160
00:08:30,490 --> 00:08:33,791
duhet të na shqetësojë grave më 
shumë sesa burrat,

161
00:08:33,815 --> 00:08:37,905
sepse kur shoqëritë kthehen prapa në 
autoritarizëm,

162
00:08:37,929 --> 00:08:40,725
nacionalizëm ose fanatizëm fetar,

163
00:08:40,749 --> 00:08:43,616
gratë kanë shumë më tepër për të humbur.

164
00:08:43,640 --> 00:08:46,461
Kjo është arsyeja pse ky duhet të jetë 
një moment jetësor,

165
00:08:46,485 --> 00:08:48,676
jo vetëm për aktivizmin global,

166
00:08:48,700 --> 00:08:52,559
por per mendimin tim, edhe për 
bashkësinë globale të femrave.

167
00:08:52,583 --> 00:08:57,262
(Duartrokitje)

168
00:09:00,735 --> 00:09:04,083
Por dua të bëj një rrëfim të shkurtër 
para se të shkoj më tej.

169
00:09:04,107 --> 00:09:09,288
Së fundmi, sa herë kam marrë pjesë 
në konferenca a festivale ndërkombëtare,

170
00:09:09,312 --> 00:09:13,503
Zakonisht do të isha një nga shumë 
folësit depresivë.

171
00:09:13,527 --> 00:09:14,785
(Të qeshura)

172
00:09:14,809 --> 00:09:20,633
Duke parë sesi ëndrrat tona për 
demokraci dhe për bashkëjetesë

173
00:09:20,657 --> 00:09:22,620
u shtypën në Turqi,

174
00:09:22,644 --> 00:09:26,873
të dyja gradualisht por edhe me një 
shpejtësi mahnitëse,

175
00:09:26,897 --> 00:09:29,887
me kalimin e viteve jam ndjerë mjaft e 
demoralizuar.

176
00:09:29,911 --> 00:09:34,024
Dhe në këto festa do të kishte disa 
shkrimtarë të tjerë të zymtë,

177
00:09:34,048 --> 00:09:38,967
dhe ata do të vinin nga vende të tilla si 
Egjipti, Nigeria, Pakistani,

178
00:09:38,991 --> 00:09:43,457
Bangladeshi, Filipine, Kina, 
Venezuela, Rusia.

179
00:09:44,036 --> 00:09:46,389
E ne do ti buzëqeshnim njëri-tjetrit 
në simpati,

180
00:09:46,413 --> 00:09:48,510
kjo shoqëri e të dënuarve.

181
00:09:48,534 --> 00:09:50,276
(Të qeshura)

182
00:09:51,165 --> 00:09:53,369
Dhe ju mund të na quani WADWIC:

183
00:09:53,393 --> 00:09:57,511
Klubi Ndërkombëtar i Shkrimtarëve të 
Shqetësuar dhe të Dëshpëruar

184
00:09:57,535 --> 00:09:58,997
(Të qeshura)

185
00:09:58,997 --> 00:10:01,052
Por atëherë gjërat filluan të ndryshojnë,

186
00:10:01,076 --> 00:10:05,039
dhe papritmas klubi ynë u bë më i njohur,

187
00:10:05,063 --> 00:10:07,572
dhe filluam të kishim anëtarë të rinj.

188
00:10:07,596 --> 00:10:09,045
Me kujtohet –

189
00:10:09,069 --> 00:10:10,690
(Të qeshura)

190
00:10:11,555 --> 00:10:16,254
Mbaj mend që shkrimtarët e poetët 
grekë u bashkuan së pari, erdhën në bord.

191
00:10:16,825 --> 00:10:20,582
Dhe pastaj shkrimtarët nga Hungaria 
dhe Polonia,

192
00:10:20,606 --> 00:10:26,078
dhe më pas, çuditërisht, shkrimtarët 
nga Austria, Hollanda, Franca,

193
00:10:26,102 --> 00:10:30,537
dhe pastaj shkrimtarët nga B.M. , ku 
jetoj dhe që quaj shtëpinë time,

194
00:10:30,561 --> 00:10:33,496
dhe më pas shkrimtarët nga Sh.B.A.

195
00:10:34,667 --> 00:10:36,710
Papritur, kishte më shumë nga ne

196
00:10:36,734 --> 00:10:39,517
që ndiheshin të shqetësuar për fatin e 
kombeve tona

197
00:10:39,541 --> 00:10:41,803
dhe të ardhmen e botës.

198
00:10:41,827 --> 00:10:44,333
Dhe mbase kishte më shumë prej nesh tani

199
00:10:44,357 --> 00:10:47,801
qe ndieshim si të huaj në tokat tona 
amtare.

200
00:10:48,624 --> 00:10:50,801
Dhe pastaj ndodhi kjo gjë e çuditshme.

201
00:10:50,825 --> 00:10:54,312
Ata që ishin të depresionuar për një 
kohë të gjatë,

202
00:10:54,336 --> 00:10:57,058
filluam të ndjeheshin më pak të 
dëshpëruar,

203
00:10:57,082 --> 00:11:00,784
ndërsa të ardhurit, ata nuk ishin 
mësuar të ndjeheshin në këtë mënyrë

204
00:11:00,808 --> 00:11:02,860
se ata tani ishin edhe më të dëshpëruar.

205
00:11:02,884 --> 00:11:03,979
(Të qeshura)

206
00:11:04,003 --> 00:11:08,841
Kështu që mund të shihje shkrimtarët 
nga Bangladeshi ose Turqia apo Egjipti

207
00:11:08,865 --> 00:11:12,295
duke u përpjekur të ngushëllonin 
kolegët e tyre

208
00:11:12,319 --> 00:11:16,778
për Brexit-in e Britanisë dhe 
Sh.B.A. pas zgjedhjeve.

209
00:11:16,802 --> 00:11:18,441
(Të qeshura)

210
00:11:18,441 --> 00:11:20,477
Por duke lënë shakanë mënjanë,

211
00:11:20,501 --> 00:11:24,898
Unë mendoj se bota jonë është plot 
sfida të padëgjuara,

212
00:11:24,922 --> 00:11:27,550
dhe kjo vjen me një reagim emocional,

213
00:11:27,550 --> 00:11:29,835
sepse përballë ndryshimit me 
shpejtësi të lartë,

214
00:11:29,835 --> 00:11:32,296
shumë njerëz dëshirojnë të 
ngadalësohet shpejtësia,

215
00:11:32,320 --> 00:11:34,888
dhe kur ka shumë të panjohura,

216
00:11:34,912 --> 00:11:37,349
njerëzit kërkojnë për “të njohurat”.

217
00:11:37,373 --> 00:11:39,619
Dhe kur gjërat bëhen shumë konfuzuese,

218
00:11:39,643 --> 00:11:42,683
shumë njerëz dëshirojnë thjeshtësinë.

219
00:11:42,707 --> 00:11:45,144
Ky është një udhëkryq shumë i rrezikshëm,

220
00:11:45,168 --> 00:11:50,495
sepse është pikërisht aty ku 
demagogu hyn në lojë.

221
00:11:51,447 --> 00:11:55,314
Demagogu e kupton si funksionojnë 
ndjenjat kolektive

222
00:11:55,338 --> 00:11:59,975
dhe si ai -- zakonisht është mashkull -- 
mund të përfitojnë prej tyre.

223
00:11:59,999 --> 00:12:03,589
Ai na thotë se ne të gjithë jemi në 
klanet tona,

224
00:12:03,613 --> 00:12:08,722
na thotë se do të jemi më të sigurt 
nëse rrethohemi nga njëmendësia.

225
00:12:09,345 --> 00:12:12,105
Demagogët janë në të gjitha 
madhësitë dhe format.

226
00:12:12,129 --> 00:12:16,440
Ky mund të jetë udhëheqësi i 
pazakontë të një partie politike

227
00:12:16,464 --> 00:12:17,800
diku në Evropë,

228
00:12:17,824 --> 00:12:23,546
ose një imam ekstremist islamik që 
predikon dogmën dhe urrejtjen,

229
00:12:23,570 --> 00:12:29,270
ose një supremacist i bardhë, orator 
nazist-admirues diku tjetër.

230
00:12:29,294 --> 00:12:33,446
Të gjitha këto figura, në shikim të 
parë-- duken të shkëputura.

231
00:12:33,470 --> 00:12:35,870
Por unë mendoj se ata ushqejnë 
njëri-tjetrin,

232
00:12:35,894 --> 00:12:37,937
dhe ata kanë nevojë për njëri-tjetrin.

233
00:12:38,687 --> 00:12:39,903
Dhe në të gjithë botën,

234
00:12:39,927 --> 00:12:45,692
kur shikojmë sesi demagogët flasin e 
si frymëzojnë lëvizje,

235
00:12:45,716 --> 00:12:50,046
mendoj se ata kanë një cilësi të 
pakuptueshme të përbashkët:

236
00:12:50,070 --> 00:12:54,556
Ata e kanë shumë, shumë zët 
shumllojshmërinë.

237
00:12:54,580 --> 00:12:57,322
Ata nuk mund të merren me 
shumëllojshmërinë.

238
00:12:57,848 --> 00:12:59,446
Adorno thoshte,

239
00:12:59,470 --> 00:13:05,582
"Intoleranca e së paqartës është 
shenja e një personaliteti autoritar."

240
00:13:06,709 --> 00:13:08,047
Por pyes veten:

241
00:13:08,071 --> 00:13:10,034
Po sikur të njëjtën shenjë,

242
00:13:10,058 --> 00:13:13,211
po ajo e intolerancës së paqartësisë -

243
00:13:13,235 --> 00:13:18,607
po sikur të jetë shenja e kohërave 
tona, të moshës ku po jetojmë?

244
00:13:18,631 --> 00:13:22,495
Sepse kudo ku shikoj, shoh nuanca 
duke u zhdukur.

245
00:13:22,519 --> 00:13:26,553
Në shfaqjet televizive, ne kemi një 
folës anti-diçkaje

246
00:13:26,577 --> 00:13:29,797
i vendosur kundër një folësi pro diçkaje.

247
00:13:29,821 --> 00:13:31,305
Saktë? Është balancim i mirë.

248
00:13:31,329 --> 00:13:34,077
Është edhe më mirë nëse i 
bërtasin njëri-tjetrit.

249
00:13:34,101 --> 00:13:38,652
Edhe në akademi, ku mendohet 
të ushqehet intelekti ynë,

250
00:13:38,676 --> 00:13:44,951
ju shihni studiues ateist duke garuar 
me studiues të fortë teist,

251
00:13:44,975 --> 00:13:47,939
por nuk është një debat i 
vërtetë intelektual,

252
00:13:47,963 --> 00:13:51,403
sepse është përplasje midis dy sigurive.

253
00:13:52,183 --> 00:13:56,695
Unë mendoj se të kundërtat 
binare janë kudo.

254
00:13:56,719 --> 00:13:59,240
Kështu ngadalë dhe sistematikisht,

255
00:13:59,264 --> 00:14:03,826
na është mohuar e drejta e të 
qenurit kompleks.

256
00:14:04,485 --> 00:14:08,088
Stamboll, Berlin, Nise, Paris, Bruksel,

257
00:14:08,112 --> 00:14:10,758
Dhaka, Bagdad, Barcelone:

258
00:14:10,782 --> 00:14:14,661
ne kemi parë sulme te tmerrshme 
terroriste njëri pas tjetrit.

259
00:14:14,685 --> 00:14:19,077
Dhe kur shpreh dhimbjen e kur 
reagon kundër mizorisë,

260
00:14:19,101 --> 00:14:20,943
merr të gjitha llojet e reagimeve,

261
00:14:20,967 --> 00:14:22,672
mesazhe në mediat sociale.

262
00:14:22,672 --> 00:14:24,882
Por njëri prej tyre është mjaft 
shqetësues,

263
00:14:24,906 --> 00:14:27,104
vetëm sepse është kaq i përhapur.

264
00:14:27,128 --> 00:14:30,654
Ata thonë: "Pse ju vjen keq për ta?

265
00:14:31,572 --> 00:14:33,752
Pse ju vjen keq për ta?

266
00:14:33,776 --> 00:14:36,718
Pse nuk të vjen keq për civilët në Jemen

267
00:14:36,742 --> 00:14:38,830
apo civilët në Siri? "

268
00:14:38,830 --> 00:14:42,373
Dhe unë mendoj se njerëzit që 
shkruajnë mesazhe të tilla

269
00:14:42,397 --> 00:14:43,853
nuk e kuptojnë

270
00:14:43,877 --> 00:14:48,924
që mund të ndjehemi keq e të 
qëndrojmë në solidaritet për

271
00:14:48,948 --> 00:14:53,569
viktimat e terrorizmit e dhunës në 
Lindjen e Mesme, në Evropë,

272
00:14:53,593 --> 00:14:56,529
në Azi, në Amerikë, kudo, çdokund,

273
00:14:56,553 --> 00:14:58,704
në mënyrë të barabartë dhe njëherësh.

274
00:14:59,184 --> 00:15:02,918
Ata s‘duket se e kuptojnë që s‘kemi 
pse të zgjedhim një dhimbje

275
00:15:02,942 --> 00:15:06,595
dhe një vend mbi të gjithë të tjerët.

276
00:15:07,040 --> 00:15:10,623
Por unë mendoj se kjo është ajo që 
na bën tribalizmi.

277
00:15:10,647 --> 00:15:12,956
Ajo na copëton mendjet, me siguri,

278
00:15:12,980 --> 00:15:15,102
por gjithashtu na copëton zemrat,

279
00:15:15,126 --> 00:15:20,928
në atë masë sa të bëhemi të pandjeshëm
për vuajtjet e njerëzve të tjerë.

280
00:15:20,928 --> 00:15:24,664
Dhe e vërteta e trishtë është se, ne 
s’kemi qenë gjithmonë kështu.

281
00:15:24,688 --> 00:15:28,700
Unë botova një libër për fëmijë në Turqi,

282
00:15:28,724 --> 00:15:31,699
dhe kur libri u publikua, bëra 
shumë evente.

283
00:15:31,723 --> 00:15:33,333
Shkova në shumë shkolla fillore,

284
00:15:33,357 --> 00:15:37,249
gjë që më dha një shans për të 
vëzhguar fëmijët më të vegjël në Turqi.

285
00:15:37,273 --> 00:15:42,115
Dhe ishte gjithmonë e mahnitshme të 
shihje sa shumë empati, imagjinatë

286
00:15:42,139 --> 00:15:43,579
dhe vetëbesim ata kishin.

287
00:15:43,603 --> 00:15:47,630
Këta fëmijë janë shumë më të prirur 
të bëhen qytetarë globalë

288
00:15:47,654 --> 00:15:50,160
sesa nacionalistë në atë moshë.

289
00:15:50,184 --> 00:15:52,281
Eshtë e mrekullueshme
të shohësh, kur i pyet,

290
00:15:52,305 --> 00:15:55,396
shumë prej tyre duan të jenë 
poetë dhe shkrimtarë,

291
00:15:55,420 --> 00:15:58,818
dhe vajzat janë po aq të sigurt sa djemtë,

292
00:15:58,842 --> 00:16:00,228
në mos më shumë.

293
00:16:00,806 --> 00:16:02,985
Por me pas shkoja në shkolla të mesme,

294
00:16:03,009 --> 00:16:04,824
dhe gjithçka ka ndryshuar.

295
00:16:04,848 --> 00:16:07,014
Askush nuk dëshiron të jetë më shkrimtar,

296
00:16:07,038 --> 00:16:09,474
askush nuk dëshiron të jetë më 
shkrimtar romanesh,

297
00:16:09,498 --> 00:16:12,252
dhe vajzat janë bërë të ndrojtura,

298
00:16:12,276 --> 00:16:14,410
ato janë të kujdesshme, të mbrojtura,

299
00:16:14,434 --> 00:16:17,674
hezituese të flasin në hapësirën publike,

300
00:16:17,698 --> 00:16:19,374
sepse ne i kemi mësuar ato --

301
00:16:19,398 --> 00:16:21,847
që familja, shkolla, shoqeria --

302
00:16:21,871 --> 00:16:25,358
ne i kemi mësuar ato të fshijnë 
individualitetin e tyre.

303
00:16:25,358 --> 00:16:27,367
Unë mendoj se Lindja dhe Perëndimi,

304
00:16:27,391 --> 00:16:29,947
ne po humbasim shumellojshmerinë,

305
00:16:29,971 --> 00:16:34,508
të dyja, përfshirë shoqëritë tona 
dhe veten tonë.

306
00:16:34,532 --> 00:16:38,743
Dhe duke ardhur nga Turqia, e di 
se humbja e diversitetit

307
00:16:38,767 --> 00:16:41,254
është një humbje e madhe.

308
00:16:41,278 --> 00:16:44,605
Sot, atdheu im u bë burgosësi më 
i madh në botë

309
00:16:44,629 --> 00:16:45,969
për gazetarët,

310
00:16:45,993 --> 00:16:49,782
duke tejkaluar edhe rekordin e 
trishtë të Kinës.

311
00:16:50,290 --> 00:16:55,684
Dhe unë gjithashtu besoj se ajo 
që ndodhi atje në Turqi

312
00:16:55,708 --> 00:16:57,161
mund të ndodhë kudo.

313
00:16:57,185 --> 00:16:59,623
Mund edhe të ndodhë këtu.

314
00:16:59,647 --> 00:17:03,873
Pra, ashtu sic vendet e ngurta 
ishin një iluzion,

315
00:17:03,897 --> 00:17:08,208
identitetet individuale janë 
gjithashtu një iluzion,

316
00:17:08,232 --> 00:17:13,476
sepse të gjithë kemi brenda një 
shumëllojshmëri zërash.

317
00:17:14,045 --> 00:17:17,386
Iraniani, poeti persian, Hafiz,

318
00:17:17,410 --> 00:17:22,794
dikur thoshte: "Ju mbani në shpirtin 
tuaj çdo përbërës të nevojshëm

319
00:17:22,818 --> 00:17:25,699
ta ktheni ekzistencën tuaj në gëzim.

320
00:17:25,723 --> 00:17:28,978
Gjithçka duhet të bëni është të 
përzieni ato përbërës ".

321
00:17:29,489 --> 00:17:31,466
Dhe unë mendoj se mundemi.

322
00:17:31,490 --> 00:17:34,602
Unë jam një Stambolliste,

323
00:17:34,626 --> 00:17:36,789
por gjithashtu kam lidhje me Ballkanasit,

324
00:17:36,813 --> 00:17:39,213
ata të Egjeut e Mesdheut,

325
00:17:39,237 --> 00:17:41,537
Lindjes së Mesme, Levantit.

326
00:17:41,561 --> 00:17:44,332
Unë jam evropiane nga lindja, 
sipas zgjedhjes,

327
00:17:44,356 --> 00:17:46,596
së vlerave që i mbështes.

328
00:17:46,620 --> 00:17:49,193
Jam bërë një londineze me 
kalimin e viteve.

329
00:17:49,217 --> 00:17:53,957
Do të doja të mendoja veten si shpirt 
global, si qytetare botëror,

330
00:17:53,981 --> 00:17:57,976
një nomade e një tregimtare udhëtuese.

331
00:17:58,000 --> 00:18:01,757
Unë kam shumë shtojca,ashtu 
si gjithësecili prej nesh.

332
00:18:01,781 --> 00:18:05,771
Dhe shtojcat e shumta nënkuptojnë 
histori të shumta.

333
00:18:06,628 --> 00:18:11,337
Si shkrimtarë, ne gjithmonë ndjekim 
histori, sigurisht,

334
00:18:11,361 --> 00:18:14,455
por mendoj se gjithashtu jemi të 
interesuar për heshtjet,

335
00:18:14,479 --> 00:18:16,538
gjërat për të cilat s‘mund të flasim,

336
00:18:16,562 --> 00:18:19,535
tabutë politikë, tabutë kulturore.

337
00:18:19,559 --> 00:18:22,806
Ne gjithashtu jemi të interesuar 
në heshtjet tona.

338
00:18:23,560 --> 00:18:27,651
Unë gjithmonë kam qenë 
“e zhurmshme” e kam shkruar shumë

339
00:18:27,675 --> 00:18:30,720
në lidhje me të drejtat e pakicave, 
të drejtat e grave,

340
00:18:30,744 --> 00:18:32,349
të drejtat e LGBT.

341
00:18:32,800 --> 00:18:35,869
Por teksa mendoja për këtë TED Talk,

342
00:18:35,893 --> 00:18:37,456
Kam kuptuar një gjë:

343
00:18:37,480 --> 00:18:42,390
Unë kurrë s’kam pasur guxim të 
them në një hapësirë publike

344
00:18:42,414 --> 00:18:45,617
se isha biseksuale,

345
00:18:45,641 --> 00:18:48,768
sepse kisha kaq frikë nga shpifjet

346
00:18:48,792 --> 00:18:51,300
nga turpi dhe tallja

347
00:18:51,324 --> 00:18:54,205
dhe sigurisht nga urrejtja që do 
të pasonte.

348
00:18:54,800 --> 00:18:59,342
Por sigurisht, nuk duhet kurrë, 
kurrë , të heshtësh

349
00:18:59,366 --> 00:19:01,632
nga frika e kompleksitetit.

350
00:19:02,662 --> 00:19:07,625
(Duartrokitje)

351
00:19:10,503 --> 00:19:13,806
Dhe megjithëse nuk jam e huaj për ankthet,

352
00:19:13,830 --> 00:19:17,576
dhe megjithëse po flas këtu për 
fuqinë e emocioneve --

353
00:19:17,600 --> 00:19:19,652
Ia di fuqinë e emocioneve -

354
00:19:19,676 --> 00:19:21,603
Kam zbuluar me kalimin e kohës

355
00:19:21,627 --> 00:19:23,777
që emocionet nuk janë të pakufizuara.

356
00:19:23,801 --> 00:19:25,555
E dini? Ato kanë një kufi.

357
00:19:25,579 --> 00:19:26,854
Vjen një moment --

358
00:19:26,878 --> 00:19:29,001
është si një pikë tërheqëse ose një prag -

359
00:19:29,025 --> 00:19:32,148
kur lodhesh nga frika,

360
00:19:32,172 --> 00:19:34,844
kur lodhesh nga ankthi.

361
00:19:34,868 --> 00:19:36,763
Dhe unë mendoj se jo vetëm individët,

362
00:19:36,787 --> 00:19:41,338
por ndoshta kombet, gjithashtu, 
kanë pikat e tyre të drejtimit.

363
00:19:41,865 --> 00:19:44,593
Kështu që më e fortë se emocionet e mia

364
00:19:44,617 --> 00:19:46,518
është vetëdija ime

365
00:19:46,542 --> 00:19:50,191
se jo vetëm gjinia, jo vetëm identiteti,

366
00:19:50,215 --> 00:19:53,056
por vetë jeta është e paqendrueshme.

367
00:19:53,651 --> 00:19:56,365
Ata duan të na ndajnë në fise,

368
00:19:56,389 --> 00:19:59,367
por ne jemi të lidhur përtej kufijve.

369
00:19:59,391 --> 00:20:01,069
Ata predikojnë siguri,

370
00:20:01,093 --> 00:20:04,694
por ne e dimë që jeta ka plot magji

371
00:20:04,718 --> 00:20:06,764
dhe shumë paqartësi.

372
00:20:06,788 --> 00:20:09,579
Dhe atyre u pëlqen të nxisin dualitete,

373
00:20:09,603 --> 00:20:13,031
por ne kemi shumë më shumë nuancua se aq.

374
00:20:13,560 --> 00:20:15,079
Atëherë, çfarë mund të bëjmë?

375
00:20:15,103 --> 00:20:17,421
Unë mendoj se duhet të kthehemi te bazat,

376
00:20:17,445 --> 00:20:20,193
përsëri te ngjyrat e alfabetit.

377
00:20:20,217 --> 00:20:23,977
Poeti libanez Khalil Gibran thoshte,

378
00:20:24,001 --> 00:20:26,794
"Mësova heshtjen nga llafazani

379
00:20:26,818 --> 00:20:29,258
dhe tolerancën nga jotoleranti

380
00:20:29,282 --> 00:20:32,128
dhe dashamirësinë nga të rreptët."

381
00:20:32,152 --> 00:20:34,753
Mendoj se është një moto e 
shkëlqyer për kohërat tona.

382
00:20:35,274 --> 00:20:38,735
Pra, nga demagogët populistë, do 
të mësojmë

383
00:20:38,759 --> 00:20:41,475
domosdoshmërinë e demokracisë.

384
00:20:41,499 --> 00:20:46,233
Dhe nga izolimi, do të mësojmë 
nevojën për solidaritet global.

385
00:20:46,257 --> 00:20:51,738
Dhe nga tribalistët, do të mësojmë 
bukurinë e kozmopolitizmit

386
00:20:51,762 --> 00:20:54,594
dhe bukurinë e diversitetit.

387
00:20:55,403 --> 00:21:00,637
Teksa mbaroj, dua t'ju lë me një fjalë, 
ose “një shije”.

388
00:21:00,661 --> 00:21:04,346
Fjala "yurt" në turqisht do të 
thotë "atdhe".

389
00:21:04,370 --> 00:21:06,041
Do të thotë "atdhe".

390
00:21:06,065 --> 00:21:08,344
Por në fakt, fjala do të thotë gjithashtu

391
00:21:08,368 --> 00:21:11,637
"një tendë e përdorur nga fiset nomade".

392
00:21:12,146 --> 00:21:15,204
Dhe më pëlqen ai kombinimi, 
sepse më bën të mendoj

393
00:21:15,228 --> 00:21:19,304
që atdheu nuk ka nevojë të jetë i 
rrënjosur në një vend.

394
00:21:19,328 --> 00:21:20,792
Ai mund të jetë i lëvizshëm.

395
00:21:20,816 --> 00:21:23,525
Ne mund t'a marrim atë me vete kudo.

396
00:21:23,549 --> 00:21:26,472
Dhe mendoj se për shkrimtarët, 
për tregimtarët,

397
00:21:26,496 --> 00:21:27,908
në fund të ditës,

398
00:21:27,932 --> 00:21:30,357
ka një atdhe kryesor,

399
00:21:30,381 --> 00:21:32,703
dhe quhet "Toka e tregimeve".

400
00:21:33,143 --> 00:21:35,443
Dhe shija e asaj fjale

401
00:21:35,467 --> 00:21:37,771
është shija e lirisë.

402
00:21:37,795 --> 00:21:39,098
Faleminderit.

403
00:21:39,122 --> 00:21:45,155
(Duartrokitje)