1
00:00:00,843 --> 00:00:02,888
Pokazaću vam video snimak pojedinih modela

2
00:00:02,888 --> 00:00:04,477
na kojima radim.

3
00:00:04,477 --> 00:00:08,015
Savršene su veličine i nemaju ni trunke sala.

4
00:00:08,015 --> 00:00:10,553
Da li sam već spomenula da su savršeni?

5
00:00:10,553 --> 00:00:13,683
I da su to naučni modeli? (Smijeh)

6
00:00:13,683 --> 00:00:16,026
Vjerovatno ste već shvatili 
da se bavim inžinjeringom tkiva,

7
00:00:16,026 --> 00:00:18,475
a ovo je video snimak srca koje kuca,

8
00:00:18,475 --> 00:00:20,691
proizvela sam ga u laboratoriji.

9
00:00:20,691 --> 00:00:22,573
Nadamo se da ćemo jednog dana ova tkiva

10
00:00:22,573 --> 00:00:25,517
koristiti za zamjenu organa u ljudskom tijelu.

11
00:00:25,517 --> 00:00:27,797
Danas ću vam objasniti zašto su ova tkiva

12
00:00:27,797 --> 00:00:32,244
odlični laboratorijski modeli.

13
00:00:32,244 --> 00:00:34,971
Hajde da porazmislimo o testiranju ljekova.

14
00:00:34,971 --> 00:00:37,949
Neophodno je da smislite lijek, 
odradite testiranja u laboratoriji,

15
00:00:37,949 --> 00:00:40,452
testiranja na životinjama i potom 
kliničke studije, tj. testiranja na ljudima,

16
00:00:40,452 --> 00:00:42,717
prije nego što lijek izađe na tržište.

17
00:00:42,717 --> 00:00:45,860
To zahtjeva mnogo novca i vremena

18
00:00:45,860 --> 00:00:48,670
i ponekad, tek kada lijek izađe na tržište

19
00:00:48,670 --> 00:00:52,605
uočimo mehanizam djelovanja 
koji nije očekivan i šteti ljudima.

20
00:00:52,605 --> 00:00:56,692
Što kasnije ustanovimo loše strane, 
posljedice su gore.

21
00:00:56,692 --> 00:01:00,876
Sve se svodi na dva problema. 
Prvo, ljudi nijesu pacovi

22
00:01:00,876 --> 00:01:04,964
i drugo, bez obzira na sve sličnosti među nama,

23
00:01:04,964 --> 00:01:07,405
baš te male razlike između vas i mene

24
00:01:07,405 --> 00:01:09,914
značajno utiču na način obrade lijeka

25
00:01:09,914 --> 00:01:11,783
i na to kako ti ljekovi utiču na nas.

26
00:01:11,783 --> 00:01:14,615
A šta ako bismo imali bolje 
modele u samoj laboratoriji

27
00:01:14,615 --> 00:01:17,885
koji bi nas predstavili bolje nego pacovi,

28
00:01:17,885 --> 00:01:21,805
kao i našu raznolikost?

29
00:01:21,805 --> 00:01:25,732
Hajde da vidimo kako se to 
može postići uz pomoć inžinjeringa tkiva.

30
00:01:25,732 --> 00:01:28,261
Jedna od ključnih tehnologija za to su

31
00:01:28,261 --> 00:01:31,453
takozvane indukovane pluripotentne matične ćelije.

32
00:01:31,453 --> 00:01:33,971
Nedavno su razvijene u Japanu.

33
00:01:33,971 --> 00:01:36,418
Znači, indukovane pluripotentne matične ćelije.

34
00:01:36,418 --> 00:01:38,531
U mnogome podsjećaju na 
embrionalne matične ćelije,

35
00:01:38,531 --> 00:01:40,748
ali ih ne prate kontroverze.

36
00:01:40,748 --> 00:01:43,647
Indukujemo ćelije, na primjer ćelije kože,

37
00:01:43,647 --> 00:01:46,154
tako što im dodamo nekoliko gena, 
gajimo ih

38
00:01:46,154 --> 00:01:47,775
i potom ih sakupimo.

39
00:01:47,775 --> 00:01:50,482
Prosto možemo da prevarimo te ćelije kože

40
00:01:50,482 --> 00:01:53,266
da se vrate u embrionalno stanje, 
to je kao ćelijska amnezija.

41
00:01:53,266 --> 00:01:55,978
Dakle, ništa nije kontroverzno, 
što je super stvar broj jedan.

42
00:01:55,978 --> 00:01:58,527
Super stvar broj dva, 
možete od njih uzgajati bilo koji

43
00:01:58,527 --> 00:02:01,082
tip tkiva: mozak, srce, jetru,
shvatili ste već

44
00:02:01,082 --> 00:02:03,605
i to sa vašim ćelijama.

45
00:02:03,605 --> 00:02:07,170
Tako da možemo da modelujemo 
vaše srce, vaš mozak

46
00:02:07,170 --> 00:02:09,802
na čipu.

47
00:02:09,802 --> 00:02:12,658
Pravljenje tkiva tačno određene gustine i ponašanja

48
00:02:12,658 --> 00:02:15,490
je drugi dio slagalice. 
To će biti ključno za upotrebu

49
00:02:15,490 --> 00:02:18,162
ovih modela u procesu otkrivanja ljekova.

50
00:02:18,162 --> 00:02:21,274
Ovo je shematski prikaz bioreaktora 
koji razvijamo u našoj laboratoriji,

51
00:02:21,274 --> 00:02:24,722
koji nam pomaže u stvaranju 
tkiva na modularan i mjerljiv način.

52
00:02:24,722 --> 00:02:28,121
Dalje, zamislite sada masivnu, 
paralelnu verziju reaktora

53
00:02:28,121 --> 00:02:30,458
koji sadrži hiljade djelova ljudskog tkiva.

54
00:02:30,458 --> 00:02:34,506
To bi bilo kliničko istraživanje na čipu.

55
00:02:34,506 --> 00:02:38,301
Druga prednost indukovanih 
pluripotentnih matičnih ćelija

56
00:02:38,301 --> 00:02:40,850
je u tome što, ukoliko uzmemo 
ćelije kože ljudi

57
00:02:40,850 --> 00:02:43,026
koji boluju od određene genetičke bolesti

58
00:02:43,026 --> 00:02:45,282
i napravimo tkiva od njih,

59
00:02:45,282 --> 00:02:47,250
onda možemo uz pomoć 
tehnika inžinjeringa tkiva

60
00:02:47,250 --> 00:02:50,651
napraviti modele tih bolesti u laboratoriji.

61
00:02:50,651 --> 00:02:54,235
Ovo je primjer koji je razvila 
laboratorija Kevina Igana na Harvardu.

62
00:02:54,235 --> 00:02:56,525
Oni su proizveli neurone

63
00:02:56,525 --> 00:02:59,240
od indukovanih pluripotentnih matičnih ćelija

64
00:02:59,240 --> 00:03:01,869
od ćelija pacijenata koji pate 
od Lu Gerigove bolesti.

65
00:03:01,869 --> 00:03:04,312
Dakle, ćelije su diferencirali 
u neurone i fantastično je to

66
00:03:04,312 --> 00:03:07,464
što su ti neuroni takođe 
pokazivali simptome bolesti.

67
00:03:07,464 --> 00:03:09,563
Dakle, uz pomoć takvih modela 
možemo se efikasnije boriti

68
00:03:09,563 --> 00:03:12,145
nego ikada prije, 
možemo bolje razumjeti bolesti

69
00:03:12,145 --> 00:03:16,108
nego ranije i možda možemo 
otkriti brže i same ljekove.

70
00:03:16,108 --> 00:03:19,488
Ovo je takođe primjer upotrebe 
matičnih ćelija pacijenata,

71
00:03:19,488 --> 00:03:23,497
a ćelije su izolovane iz osobe 
koja boluje od retinitis pigmentoze.

72
00:03:23,497 --> 00:03:25,251
Ovdje se radi o propadanju retine.

73
00:03:25,251 --> 00:03:28,008
Članovi moje porodice pate od te bolesti 
i zaista se nadamo

74
00:03:28,008 --> 00:03:30,232
da će nam ovakve ćelije pomoći 
da nađemo lijek.

75
00:03:30,232 --> 00:03:33,040
Neki ljudi misle da sve to dobro zvuči
i da su modeli dobri,

76
00:03:33,040 --> 00:03:36,481
ali se pitaju: "Da li su zaista dobri koliko i pacovi?"

77
00:03:36,481 --> 00:03:39,469
Pacov je organizam, na kraju,

78
00:03:39,469 --> 00:03:41,175
tu postoji čitava mreža 
međusobno povezanih organa.

79
00:03:41,175 --> 00:03:45,096
U jetri se obrađuje lijek koji djeluje na srce

80
00:03:45,096 --> 00:03:47,936
i pojedini sporedni proizvodi mogu biti 
uskladišteni u masnom tkivu.

81
00:03:47,936 --> 00:03:52,463
Zar u radu sa tim napravljenim modelima 
ne propuštate te interakcije?

82
00:03:52,463 --> 00:03:54,577
To je drugi pravac razvoja ovog polja.

83
00:03:54,577 --> 00:03:57,444
Kombinujući tehniku inžinjeringa tkiva 
sa sistemom mikrofluida,

84
00:03:57,444 --> 00:03:59,608
ova oblast napreduje upravo u tom pravcu,

85
00:03:59,608 --> 00:04:02,114
ka modelu cjelokupnog ekosistema tijela,

86
00:04:02,114 --> 00:04:04,514
povezanom sistemu brojnih 
organskih sistema kako bismo

87
00:04:04,514 --> 00:04:06,117
mogli da testiramo način 
na koji lijek koji utiče na krvni pritisak,

88
00:04:06,117 --> 00:04:09,384
može da utiče na vašu jetru 
ili kako antidepresivi utiču na vaše srce.

89
00:04:09,384 --> 00:04:13,456
Nije lako uspostaviti te sisteme, 
ali sada smo na dobrom putu

90
00:04:13,456 --> 00:04:16,760
da u tome uspijemo, zato pratite novosti.

91
00:04:16,760 --> 00:04:19,392
To nije sve jer jednom 
kada dođe do odobrenja lijeka,

92
00:04:19,392 --> 00:04:23,074
tehnike inženjeringa tkiva mogu nam pomoći 
da razvijemo personalizovane tretmane.

93
00:04:23,074 --> 00:04:26,816
Možda ćete jednog dana 
razmišljati o ovom primjeru,

94
00:04:26,816 --> 00:04:28,936
mada se nadam da se to neće desiti.

95
00:04:28,936 --> 00:04:31,456
Zamislite da vas neko pozove

96
00:04:31,456 --> 00:04:34,664
i saopšti vam loše vijesti 
da možda bolujete od raka.

97
00:04:34,664 --> 00:04:37,200
Zar ne biste prije provjerili da li ljekovi protiv raka

98
00:04:37,200 --> 00:04:39,960
koji su vam prepisani zaista deluju efektivno na Vas?

99
00:04:39,960 --> 00:04:42,382
Ovo je primjer rada iz laboratorije Karen Burg,

100
00:04:42,382 --> 00:04:45,288
oni se koriste tehnologijom 
štampanja kako bi odštampali

101
00:04:45,288 --> 00:04:47,759
ćelije raka dojke i tako izučavali 
razvoj bolesti i njen tretman.

102
00:04:47,759 --> 00:04:50,312
Naše kolege na Tufts univerzitetu kombinuju modele

103
00:04:50,312 --> 00:04:53,400
kao što su modeli tkivnog inžinjeringa, 
kako bi studirali

104
00:04:53,400 --> 00:04:56,120
na koji način se ćelije raka šire 
od jednog organa u tijelu do drugog.

105
00:04:56,120 --> 00:04:58,504
I možete zamisliti da će se 
sljedeća generacija ovog tipa izučavanja

106
00:04:58,504 --> 00:05:01,489
zasnivati na čipovima koji oslikavaju 
mnogobrojna tkiva.

107
00:05:01,489 --> 00:05:03,911
Razmišljajući o modelima o kojima smo upravo pričali

108
00:05:03,911 --> 00:05:05,824
možete uvidjeti da će u budućnosti 
inžinjering tkiva

109
00:05:05,824 --> 00:05:08,280
sigurno dovesti do revolucije 
u procesu razvoja ljekova

110
00:05:08,280 --> 00:05:11,058
na svakom pojedinačnom koraku na tom putu:

111
00:05:11,058 --> 00:05:13,632
modeli bolesti koji će omogućiti 
sintezu boljih ljekova,

112
00:05:13,632 --> 00:05:17,503
masivne, paralelne modele ljudskih tkiva 
koji će u laboratorijskom testiranju

113
00:05:17,503 --> 00:05:21,728
smanjiti broj testiranja na životinjama i ljudima

114
00:05:21,728 --> 00:05:23,420
i razviće se terapije podešene 
prema pojedincu, koje utiču

115
00:05:23,420 --> 00:05:27,008
na ono što smatramo tržištem.

116
00:05:27,008 --> 00:05:29,552
U suštini, značajno ubrzavamo taj odnos

117
00:05:29,552 --> 00:05:31,875
između razvoja određenog molekula i saznanja

118
00:05:31,875 --> 00:05:34,224
kako to utiče na ljudsko tijelo.

119
00:05:34,224 --> 00:05:36,552
Način na koji to činimo suštinski transformiše

120
00:05:36,552 --> 00:05:41,413
biotehnologiju i farmakologiju 
u informacione tehnologije

121
00:05:41,413 --> 00:05:44,392
i pomaže nam da brže, jeftinije i efektivnije

122
00:05:44,392 --> 00:05:47,608
otkrijemo i proučimo ljekove.

123
00:05:47,608 --> 00:05:51,688
Daje novo značanje modelima protiv testiranja 
na životinjama, zar ne?

124
00:05:51,688 --> 00:05:58,503
Hvala vam. (Aplauz)