1
00:00:07,445 --> 00:00:09,421
Дзе б і калі б не жыў чалавек,

2
00:00:09,421 --> 00:00:11,108
заўсёды ў гісторыі ён пытаў сябе:

3
00:00:11,108 --> 00:00:12,812
«Адкуль людзі з'явіліся на зямлі?»

4
00:00:12,812 --> 00:00:14,295
«Дзе менавіта наша месца тут?»

5
00:00:14,295 --> 00:00:16,505
«Што здарыцца са мной, калі я памру?»

6
00:00:16,505 --> 00:00:18,568
Рэлігіі — гэта сістэмы веры,

7
00:00:18,568 --> 00:00:20,634
што развіваліся з цягам часу

8
00:00:20,634 --> 00:00:21,803
ў адпаведнасці

9
00:00:21,803 --> 00:00:23,924
з тымі ці іншымі адвечнымі таямніцамі.

10
00:00:23,924 --> 00:00:25,660
Яны кіруюцца пачуццём,

11
00:00:25,660 --> 00:00:28,664
што на некаторыя пытанні
можна адказаць толькі з дапамогай веры

12
00:00:28,664 --> 00:00:29,934
і грунтуюцца на здагадцы,

13
00:00:29,934 --> 00:00:31,785
што недзе існуе нешта вялікшае за нас,

14
00:00:31,785 --> 00:00:34,014
вышэйшая ўлада,
якой мы мусім падпарадкавацца,

15
00:00:34,014 --> 00:00:35,927
ці нейкая крыніца, з якой мы пайшлі

16
00:00:35,927 --> 00:00:38,342
і да якой мусім вярнуцца.

17
00:00:39,342 --> 00:00:41,695
Індуізм азначае рэлігіі Індыі.

18
00:00:41,695 --> 00:00:42,910
Гэта не адна рэлігія,

19
00:00:42,910 --> 00:00:44,933
а, хутчэй, разнастайныя блізкія вераванні

20
00:00:44,933 --> 00:00:46,858
і духоўныя веравызнанні.

21
00:00:46,858 --> 00:00:48,907
Індуізм налічвае пяць тысячагоддзяў

22
00:00:48,907 --> 00:00:50,373
і сягае ў часы Крышны,

23
00:00:50,373 --> 00:00:51,850
чалавека гэтакай святасці,

24
00:00:51,850 --> 00:00:54,441
што ён стаўся вядомы
ў якасці аватара бога Вішну,

25
00:00:54,441 --> 00:00:57,402
інкарнацыя бога ў абліччы чалавека.

26
00:00:57,402 --> 00:00:59,637
Ён вучыў, што ўсё жыццё адпавядае карме,

27
00:00:59,637 --> 00:01:01,337
або закону прычыны і выніка,

28
00:01:01,337 --> 00:01:04,561
а наша задача — 
выконваць нашы абавязкі ці дхарму

29
00:01:04,561 --> 00:01:06,653
ў адпаведнасці
з нашым месцам у грамадстве,

30
00:01:06,653 --> 00:01:09,048
зневажаючы на тое,
як могуць павярнуцца рэчы.

31
00:01:09,048 --> 00:01:12,190
Калі мы памрэм, 
то рэінкарнуем у новае цела.

32
00:01:12,190 --> 00:01:13,655
Калі мы выконвалі дхарму

33
00:01:13,655 --> 00:01:15,814
і свае абавязкі ў мінулым жыцці,

34
00:01:15,814 --> 00:01:17,185
то атрымаем добрую карму,

35
00:01:17,185 --> 00:01:20,352
што прасуне душу вышэй
па сацыяльнай лесвіцы.

36
00:01:20,352 --> 00:01:22,144
Нашае перараджэнне
ў наступным жыцці

37
00:01:22,144 --> 00:01:24,888
такім чынам вызнаначаецца тым,
што мы робім у гэтым.

38
00:01:24,888 --> 00:01:28,253
Кола перараджэнняў называецца сансара.

39
00:01:28,253 --> 00:01:30,199
Вельмі святому чалавеку

40
00:01:30,199 --> 00:01:32,611
дастаткова весці жыццё з добрай кармай,

41
00:01:32,611 --> 00:01:34,409
каб вырвацца з кола.

42
00:01:34,409 --> 00:01:36,869
Гэта выратаванне завецца мокша.

43
00:01:36,869 --> 00:01:39,817
Індуізм вучыць, што ўсё ў свеце адзінае.

44
00:01:39,817 --> 00:01:40,765
Увесь сусвет —

45
00:01:40,765 --> 00:01:43,856
гэта адзіная трансцэндэнтная рэальнасць,
што завецца Брахман,

46
00:01:43,856 --> 00:01:45,717
і ёсць толькі адзін Брахман,

47
00:01:45,717 --> 00:01:47,260
унутры якога жывуць шмат багоў,

48
00:01:47,260 --> 00:01:50,179
а іх ролі, прыкметы і формы адрозніваюцца

49
00:01:50,179 --> 00:01:52,470
ў залежнасці ад розных традыцый.

50
00:01:52,470 --> 00:01:54,387
Брахман — творца,

51
00:01:54,387 --> 00:01:56,089
Вішну — падтрымацель,

52
00:01:56,089 --> 00:01:58,624
які падчас прымае аблічча чалавека,

53
00:01:58,624 --> 00:02:00,910
а Шыва — пераўтваральнік

54
00:02:00,910 --> 00:02:02,572
ці Цар танца.

55
00:02:02,572 --> 00:02:06,069
Дурга — лютая, ваяўнічая багіня-маці.

56
00:02:06,069 --> 00:02:07,939
Ганеша з галавой слана —

57
00:02:07,939 --> 00:02:11,486
мудры заступнік поспеху.

58
00:02:11,486 --> 00:02:14,717
Індуізм — трэцяя рэлігія ў свеце.

59
00:02:14,717 --> 00:02:17,075
І хаця амаль усе індуісты жывуць у Індыі,

60
00:02:17,075 --> 00:02:19,123
сустрэць іх можна на кожным кантыненце,

61
00:02:19,123 --> 00:02:21,288
і за межамі Індыі іх амаль мільярд.

62
00:02:22,010 --> 00:02:23,366
Але перанесемся на захад

63
00:02:23,366 --> 00:02:24,978
праз пустыні і горы

64
00:02:24,978 --> 00:02:28,253
на ўрадлівы паўмесяц 
дзесьці 4 000 год таму.

65
00:02:28,253 --> 00:02:30,040
Іўдаізм пачынаецца з таго,

66
00:02:30,040 --> 00:02:32,842
што Бог заклікаў Аўрама і Сару
пакінуць Месапатамію

67
00:02:32,842 --> 00:02:35,486
і пайсці ў зямлю Ханаанскую.

68
00:02:35,486 --> 00:02:38,481
Ва ўзнагароду за веру
ў адзінага сапраўднага Бога —

69
00:02:38,481 --> 00:02:39,885
рэвалюцыйная ідэя

70
00:02:39,885 --> 00:02:42,436
ў шматбожным свеце таго часу —

71
00:02:42,436 --> 00:02:45,652
у іх будзе зямля і шмат нашчадкаў.

72
00:02:45,652 --> 00:02:47,736
Праз гэта абяцанне ўзніклі Зямля Ізраілю

73
00:02:47,736 --> 00:02:49,436
і выбраны народ.

74
00:02:49,436 --> 00:02:50,734
Але застацца на гэтай зямлі

75
00:02:50,734 --> 00:02:52,236
і утрымаць гэты народ адзіным

76
00:02:52,236 --> 00:02:54,356
будзе вельмі цяжка.

77
00:02:54,356 --> 00:02:56,947
Ізраільцян прыгняталі ў Егіпце,

78
00:02:56,947 --> 00:02:58,897
але Бог вызваліў іх

79
00:02:58,897 --> 00:03:00,456
з дапамогай Прарока Майсея,

80
00:03:00,456 --> 00:03:02,112
што атрымаў Дзесяць запаведзяў,

81
00:03:02,112 --> 00:03:04,532
а потым яшчэ сотні іх.

82
00:03:04,532 --> 00:03:06,296
Ізраільцяне заваююць Зямлю Абяцаную,

83
00:03:06,296 --> 00:03:09,376
але здолеюць утрымліваць яе
толькі некалькі стагоддзяў.

84
00:03:09,376 --> 00:03:11,402
Ізраіль знаходзіцца на скрыжаваннях дарог,

85
00:03:11,402 --> 00:03:12,771
па якіх стагоддзямі рухалася

86
00:03:12,771 --> 00:03:14,309
шмат войскаў.

87
00:03:14,309 --> 00:03:15,509
І ў 70 годзе нашай эры

88
00:03:15,509 --> 00:03:16,912
рымляне разбурылі Храм

89
00:03:16,912 --> 00:03:19,277
у іх сталіцы — Іерусаліме.

90
00:03:19,277 --> 00:03:21,154
І рэлігія ператварылася

91
00:03:21,154 --> 00:03:22,487
з храмавай рэлігіі

92
00:03:22,487 --> 00:03:24,077
з ахвярапрынашэннямі і святарамі

93
00:03:24,077 --> 00:03:25,970
ў рэлігію кнігі.

94
00:03:25,970 --> 00:03:28,263
Таму іўдаізм —

95
00:03:28,263 --> 00:03:31,270
гэта рэлігія сімвалізму,
ушанавання і глубокіх сэнсаў,

96
00:03:31,270 --> 00:03:33,901
што цесна пераплецены
з літаратурай і гісторыяй.

97
00:03:33,901 --> 00:03:35,476
Са шматлікіх свяшчэнных тэкстаў

98
00:03:35,476 --> 00:03:37,358
складаецца Яўрэйская Біблія або Танах,

99
00:03:37,358 --> 00:03:39,572
а сотні пісьмовых абмеркаванняў
і інтэрпрэтацый

100
00:03:39,572 --> 00:03:42,238
змешчаны ў вялікі збор

101
00:03:42,238 --> 00:03:43,458
істотных значэнняў,

102
00:03:43,458 --> 00:03:45,061
што мае назву Талмуд.

103
00:03:45,061 --> 00:03:47,977
Яўрэі заўважаюць багацце сімвалаў 
у штодзённым жыцці.

104
00:03:47,977 --> 00:03:49,110
Падчас вячэры на Песах

105
00:03:49,110 --> 00:03:50,946
кожная ежа на стале сімвалізуе

106
00:03:50,946 --> 00:03:53,696
пэўны аспект выратавання з няволі.

107
00:03:53,696 --> 00:03:55,016
Важнасць сталення

108
00:03:55,016 --> 00:03:56,867
падкрэсліваецца ў той момант,

109
00:03:56,867 --> 00:03:59,051
калі моладзь дасягае бар-міцвы
або бат-міцвы,

110
00:03:59,051 --> 00:04:01,543
абрадаў, калі юнакі ці дзяўчаты
пераймаюць адказнасць

111
00:04:01,543 --> 00:04:02,380
за свае ўчынкі,

112
00:04:02,380 --> 00:04:03,644
таксама святкуюць

113
00:04:03,644 --> 00:04:04,692
адданасць жыцця

114
00:04:04,692 --> 00:04:06,678
веры, гісторыі і тэкстам

115
00:04:06,678 --> 00:04:08,357
яўрэйскага народа.

116
00:04:08,357 --> 00:04:11,266
Зараз у свеце жыве
каля 14 мільёнаў іўдзеяў,

117
00:04:11,266 --> 00:04:12,738
6 мільёнаў — у Ізраілі,

118
00:04:12,738 --> 00:04:14,359
краіне, што атрымала незалежнасць

119
00:04:14,369 --> 00:04:17,233
пасля кашмараў генацыду
Другой сусветнай вайны,

120
00:04:17,233 --> 00:04:19,824
і 5 мільёнаў — у Злучаных Штатах Амерыкі.

121
00:04:20,408 --> 00:04:23,806
Але зараз вернемся 
зноў у Індыю на 2500 гадоў таму,

122
00:04:23,806 --> 00:04:25,116
калі пачаўся будызм.

123
00:04:25,116 --> 00:04:27,883
Пачаўся ён з прынца, 
імя якому Сідхартха.

124
00:04:27,883 --> 00:04:29,137
Кажуць, што ў ноч зачацця

125
00:04:29,137 --> 00:04:30,696
да яго маці, Каралевы Майі

126
00:04:30,696 --> 00:04:32,886
ўва сне з'явіўся белы слон,

127
00:04:32,886 --> 00:04:35,809
які ўвайшоў у яе ўлонне.

128
00:04:35,809 --> 00:04:38,066
Праз дзесяць месяцаў
нарадзіўся Прынц Сідхартха,

129
00:04:38,066 --> 00:04:39,558
ён з'явіўся на свет у багацці.

130
00:04:39,558 --> 00:04:41,974
Неяк, ужо юнаком,
ён асмеліўся выйсці па-за межы

131
00:04:41,974 --> 00:04:43,088
свайго заможнага жыцця,

132
00:04:43,088 --> 00:04:44,716
і тады стаў сведкам
пакутаў людзей,

133
00:04:44,716 --> 00:04:45,926
якіх раней хавалі ад яго.

134
00:04:45,926 --> 00:04:49,310
І тады ён вырайшыў дазнацца,
што ёсць прычынай пакутаў.

135
00:04:49,310 --> 00:04:51,502
Чаму людзі вымушаны цярпець пакуты?

136
00:04:51,502 --> 00:04:54,495
Чаму мы вымушаны рэінкарніраваць
сотні разоў у новае жыццё?

137
00:04:54,495 --> 00:04:56,629
Спачатку ён думаў, 
што ўсе нашы праблемы —

138
00:04:56,629 --> 00:04:59,175
гэта вынік нашай прыхільнасці
да матэрыяльных рэчаў,

139
00:04:59,175 --> 00:05:00,733
таму ён адмовіўся ад уласнасці,

140
00:05:00,733 --> 00:05:02,189
зрабіўся вандроўным жабраком,

141
00:05:02,189 --> 00:05:05,724
але ён таксама зрабіў адкрыццё,
што праз гэта ён не стаўся шчаслівейшы.

142
00:05:05,724 --> 00:05:08,393
Аднойчы ён падслухаў,
як настаўнік музыкі казаў вучню:

143
00:05:08,393 --> 00:05:10,747
«Не сціскай струну вельмі моцна,
таму што парвеш.

144
00:05:10,747 --> 00:05:12,067
Але і не пускай завольна,

145
00:05:12,067 --> 00:05:13,584
бо яна не будзе гучаць».

146
00:05:13,584 --> 00:05:15,262
У той момант азарэння
ён зразумеў,

147
00:05:15,262 --> 00:05:17,316
што шукаць адказы,
кідаючыся ў крайнасці, —

148
00:05:17,316 --> 00:05:18,343
гэта памылкова.

149
00:05:18,343 --> 00:05:20,847
Шлях па сярэдзіне багацця і беднасці

150
00:05:20,847 --> 00:05:22,133
здаваўся разумнейшым.

151
00:05:22,133 --> 00:05:24,419
А калі ён медытаваў пад дрэвам Бодхі,

152
00:05:24,419 --> 00:05:26,588
то атрымаў астатак адказу.

153
00:05:26,588 --> 00:05:29,344
Усё ў жыцці памнажае пакуты.

154
00:05:29,344 --> 00:05:31,209
Пакуты выкліканы эгаістычнымі жаданнямі

155
00:05:31,209 --> 00:05:34,556
задаволіць сябе за кошт іншых.

156
00:05:34,556 --> 00:05:36,628
Калі прытрымлівацца
плана васьмі ступеняў,

157
00:05:36,628 --> 00:05:38,534
можна навучыцца
паменшыць свой эгаізм

158
00:05:38,534 --> 00:05:40,641
і, такім чынам, паменшыць пакуты.

159
00:05:40,641 --> 00:05:43,799
У гэты дзень Сідхартха стаўся Буддай

160
00:05:43,799 --> 00:05:45,307
ці прасветленым.

161
00:05:45,307 --> 00:05:47,681
Не ён адзін, але ён першы.

162
00:05:47,681 --> 00:05:49,152
Праграма будзісцкага жыцця

163
00:05:49,152 --> 00:05:50,414
завецца Васьмёркавы Шлях,

164
00:05:50,414 --> 00:05:51,916
і хаця ісці ім не вельмі лёгка,

165
00:05:51,916 --> 00:05:53,461
ён паказвае шлях
да прасвятлення

166
00:05:53,461 --> 00:05:55,060
мільёнам людзей,

167
00:05:55,060 --> 00:05:57,144
гэта і азачае быць Буддай:

168
00:05:57,144 --> 00:05:58,285
стан спачування,

169
00:05:58,285 --> 00:05:59,080
праніклівасці,

170
00:05:59,080 --> 00:05:59,934
міру

171
00:05:59,934 --> 00:06:01,807
і непахіснасці.

172
00:06:01,807 --> 00:06:03,989
Калі ён устаў з медытацыі пад тым дрэвам

173
00:06:03,989 --> 00:06:06,097
і да самай смерці ў сталым узросце,

174
00:06:06,097 --> 00:06:09,161
Будда вучыў людзей, што трэба рабіць,
каб дасягнуць прасвятлення:

175
00:06:09,161 --> 00:06:09,938
правільная мова,

176
00:06:09,938 --> 00:06:10,835
правільныя мэты,

177
00:06:10,835 --> 00:06:13,169
розум, сканцэнтраваны на тым,
што рэчаісна,

178
00:06:13,169 --> 00:06:15,188
а сэрца — на тым, каб любіць іншых людзей.

179
00:06:15,188 --> 00:06:17,331
Шмат хто з будыстаў
верыць у Бога ці багоў,

180
00:06:17,331 --> 00:06:20,269
але ўчынкі значна важнейшыя за веру.

181
00:06:20,269 --> 00:06:21,808
У свеце сёння жыве

182
00:06:21,808 --> 00:06:23,117
каля мільярду будыстаў,

183
00:06:23,117 --> 00:06:27,057
большасць з іх ва Усходняй,
Паўднёва-Усходняй ці Паўднёвай Азіі.

184
00:06:27,948 --> 00:06:31,221
2 000 гадоў таму, 
на Іўдэйскай Зямлі Абяцанай

185
00:06:31,221 --> 00:06:33,237
нарадзілася хрысціянства.

186
00:06:33,237 --> 00:06:36,439
Падобна на індуістаў, якія звалі Крышну
«Богам у чалавечым абліччы»,

187
00:06:36,439 --> 00:06:38,609
хрысціяне гэтак гавораць пра Ісуса Хрыста,

188
00:06:38,609 --> 00:06:40,361
а хрысціянства пайшло з іўдаізму,

189
00:06:40,361 --> 00:06:43,463
падобна таму, як будызм пайшоў з індуізму.

190
00:06:43,463 --> 00:06:45,946
Бог Аўрама паслаў Анёла Габрыеля

191
00:06:45,946 --> 00:06:48,160
спытацца ў маладой жанчыны па імені Марыя,

192
00:06:48,160 --> 00:06:50,195
ці стане яна маці божага сына.

193
00:06:50,195 --> 00:06:51,694
Яна нарадзіла сына Ісуса,

194
00:06:51,694 --> 00:06:53,214
якога выхавалі цясляром

195
00:06:53,214 --> 00:06:55,136
Марыя і яе муж Іосіф,

196
00:06:55,136 --> 00:06:56,859
пакуль Ісусу не споўнілася 30 гадоў.

197
00:06:56,859 --> 00:06:58,644
Тады Ён распачаў грамадскую дзейнасць

198
00:06:58,644 --> 00:07:00,808
і пачаў распаўсюджваць Слова Божае.

199
00:07:00,808 --> 00:07:02,816
Яго менш цікавіла рэлігійнасць,

200
00:07:02,816 --> 00:07:04,860
а больш — справядлівасць і міласэрнасць.

201
00:07:04,860 --> 00:07:07,502
Хрыстос лячыў хворых, 
каб вакол яго збіраліся людзі,

202
00:07:07,502 --> 00:07:09,948
а потым Ён распавядаў ім
пра свайго Нябеснага Айца,

203
00:07:09,948 --> 00:07:13,144
пра тое, што Бог любіць людзей, даруе ім
і ўважліва ставіцца да іх.

204
00:07:13,144 --> 00:07:15,387
Ісус таксама запрашаў усіх
да агульнага стала,

205
00:07:15,387 --> 00:07:17,689
каб растлумачыць, 
што такое Царства Нябеснае.

206
00:07:17,689 --> 00:07:21,576
Гэта там, дзе адкінутыя, грэшнікі і святыя
будуць есці разам за адным сталом.

207
00:07:21,576 --> 00:07:22,852
Меў Ён усяго тры гады,

208
00:07:22,852 --> 00:07:24,681
а потым з-за яго незвычайнай мудрасці

209
00:07:24,681 --> 00:07:25,919
Ён апынуўся ў небяспецы.

210
00:07:25,919 --> 00:07:28,000
Яго ворагі здрадзілі,
і Ісуса арыштавалі,

211
00:07:28,000 --> 00:07:29,395
а потым улады Рымскай Імперыі

212
00:07:29,395 --> 00:07:31,170
Яго пакаралі 
стандартным спосабам,

213
00:07:31,170 --> 00:07:32,511
якім каралі бунтаўшчыкоў, —

214
00:07:32,511 --> 00:07:34,114
распяццем на крыжы.

215
00:07:34,114 --> 00:07:36,197
Хутка пасля пахавання Ісуса Хрыста

216
00:07:36,197 --> 00:07:38,194
жанчыны, што прыйшлі да Яго на магілу,

217
00:07:38,194 --> 00:07:40,830
убачылі, што яна пустая,
і шпарка абвясцілі астатнім,

218
00:07:40,830 --> 00:07:43,243
бо яны былі ўпэўнены,
што Ён уваскрос з мёртвых.

219
00:07:43,243 --> 00:07:44,540
Першыя хрысціяне апісвалі,

220
00:07:44,540 --> 00:07:46,323
як Ісус выглядаў пасля ўваскрашэння,

221
00:07:46,323 --> 00:07:49,118
і гэта давала ўпэўненасці,
што Яго вучэнне праўдзівае.

222
00:07:49,118 --> 00:07:53,307
Вучэнне Хрыста — любіце адзін аднаго,
як я любіў вас.

223
00:07:53,307 --> 00:07:55,350
Хрысціяне святкуюць нараджэнне Ісуса

224
00:07:55,350 --> 00:07:57,443
ў снежні, гэта свята завецца Каляды,

225
00:07:57,443 --> 00:07:59,706
а Яго пакуты, смерць і ўваскрашэнне

226
00:07:59,706 --> 00:08:01,915
падчас Святога Тыдню вясной.

227
00:08:01,915 --> 00:08:03,246
Праз таямніцу хрышчэння

228
00:08:03,246 --> 00:08:04,686
або абмывання ад граху

229
00:08:04,686 --> 00:08:06,961
чалавека запрашаюць
у хрысціянскую суполку,

230
00:08:06,961 --> 00:08:09,377
прыпамінаючы, што Хрыстос
таксама хрысціўся тады,

231
00:08:09,377 --> 00:08:10,958
калі скончыў сваё жыццё цясляра.

232
00:08:10,958 --> 00:08:12,430
Падчас таямніцы Еўхарыстыі

233
00:08:12,430 --> 00:08:14,461
хрысціяне ядуць хлеб і п'юць віно,

234
00:08:14,461 --> 00:08:17,127
што сімвалізуе плоць і кроў Хрыста,

235
00:08:17,127 --> 00:08:19,593
і прыпамінаюць апошнюю вячэру Хрыста.

236
00:08:19,593 --> 00:08:22,017
У свеце зараз два мільярды хрысціянаў,

237
00:08:22,017 --> 00:08:25,821
што адпавядае амаль трэцяй частцы
насельніцтва нашай планеты.

238
00:08:27,081 --> 00:08:29,568
Іслам пачаўся 1400 гадоў таму

239
00:08:29,568 --> 00:08:31,359
з чалавека вельмі пабожнага,

240
00:08:31,359 --> 00:08:33,028
што медытаваў, жывучы ў пячоры

241
00:08:33,028 --> 00:08:34,743
Аравійскай пустыні.

242
00:08:34,743 --> 00:08:36,997
Звалі гэтага чалавека Магамет.

243
00:08:36,997 --> 00:08:39,249
Да Яго прыйшоў боскі пасланец,

244
00:08:39,249 --> 00:08:41,162
зноў Анёл Габрыэль —

245
00:08:41,162 --> 00:08:43,335
ці па-арабску Джабраіл, —

246
00:08:43,335 --> 00:08:46,002
каб перадаць Яму словы Алаха —

247
00:08:46,002 --> 00:08:48,028
Адзінага Бога Аўрамава.

248
00:08:48,028 --> 00:08:49,212
У наступныя гады

249
00:08:49,212 --> 00:08:51,239
Магамет атрымлівае ўсё больш пасланняў,

250
00:08:51,239 --> 00:08:53,338
Ён вывучае іх на памяць і вучыць другіх.

251
00:08:53,338 --> 00:08:55,814
У паэмах, што Ён вывучыў,
было шмат мудрых выслоўяў,

252
00:08:55,814 --> 00:08:56,846
прыгожых вершаў,

253
00:08:56,846 --> 00:08:58,981
а таксама таямнічых метафар.

254
00:08:58,981 --> 00:09:01,764
Але Магамет быў гандляр, а не паэт.

255
00:09:01,764 --> 00:09:03,321
Шмат хто лічыў, што гэтыя паэмы

256
00:09:03,321 --> 00:09:05,015
былі сапраўднымі Словамі Бога,

257
00:09:05,015 --> 00:09:08,011
і гэтыя вернікі зрабіліся
першымі мусульманамі.

258
00:09:08,011 --> 00:09:11,016
Слова «мусульманін» азначае
той, які пакараецца,

259
00:09:11,016 --> 00:09:14,334
маецца на ўвазе той, 
хто пакараецца воле Бога.

260
00:09:14,334 --> 00:09:16,368
Пяць найважнейшых абавязкаў мусульман

261
00:09:16,368 --> 00:09:18,516
завуцца Пяць Слупоў Ісламу:

262
00:09:18,516 --> 00:09:21,626
Шахада — публічнае вызнанне,

263
00:09:21,626 --> 00:09:24,681
што не існуе іншага Бога акрамя Алаху,

264
00:09:24,681 --> 00:09:27,502
а Магамет — ёсць апошнім прарокам Яго.

265
00:09:27,502 --> 00:09:31,436
Салят — яны моляцца пяць разоў на дзень,
у напрамку Меккі.

266
00:09:31,436 --> 00:09:34,050
Закят — абавязак кожнага мусульманіна

267
00:09:34,050 --> 00:09:37,852
аддаваць бедным 2 ці 3% чыстага прыбытку.

268
00:09:37,852 --> 00:09:41,163
Саўм — азначае пост падчас дзённых гадзін

269
00:09:41,163 --> 00:09:43,001
у месяцавы месяц Рамадан,

270
00:09:43,001 --> 00:09:44,551
каб умацаваць сілу волі

271
00:09:44,551 --> 00:09:46,598
і спадзяванне на Бога.

272
00:09:46,598 --> 00:09:49,280
А таксама Хадж — раз у жыцці

273
00:09:49,280 --> 00:09:52,125
кожны здольны на тое мусульманін
павінен зрабіць Пілігрымку

274
00:09:52,125 --> 00:09:53,499
да Святога Горада Меккі,

275
00:09:53,499 --> 00:09:54,680
падчас якой паўтараць,

276
00:09:54,680 --> 00:09:56,291
што калі ён паўстане прад Богам,

277
00:09:56,291 --> 00:09:58,321
чалавек будзе прызнаны 
вартым ці невартым

278
00:09:58,321 --> 00:10:00,388
вечнага жыцця з Ім.

279
00:10:00,388 --> 00:10:01,522
Словы Божыя,

280
00:10:01,522 --> 00:10:04,340
што адкрыліся Прароку за 23 гады жыцця,

281
00:10:04,340 --> 00:10:06,161
сабраны разам у Каране,

282
00:10:06,161 --> 00:10:09,995
што літаральна азначае «чытанне ўслых».

283
00:10:09,995 --> 00:10:12,355
Мусульмане вераць,
што гэта адзіная святая кніга,

284
00:10:12,355 --> 00:10:14,244
не кранутая чалавечай распустай.

285
00:10:14,244 --> 00:10:15,745
Шмат хто лічыць Каран

286
00:10:15,745 --> 00:10:17,157
выбітным творам літаратуры,

287
00:10:17,157 --> 00:10:19,315
напісаным на арабскай мове.

288
00:10:19,315 --> 00:10:21,952
Іслам — другая па колькасці вернікаў
рэлігія ў свеце.

289
00:10:21,952 --> 00:10:25,714
Яе вызнаюць больш
за адзін з паловаю мільярд мусульман.

290
00:10:26,850 --> 00:10:28,973
Рэлігія таксама была
часткай культуры

291
00:10:28,973 --> 00:10:30,803
ўвесь час яе існавання.

292
00:10:30,803 --> 00:10:34,137
Таксама існуе шмат варыяцый рэлігій,
і падлічыць іх вельмі цяжка.

293
00:10:34,137 --> 00:10:35,572
Але агульным да ўсіх рэлігій

294
00:10:35,572 --> 00:10:37,720
з'яўляецца покліч да пошуку сэнсу,

295
00:10:37,720 --> 00:10:39,541
што хаваецца па-за пустым летуценнем

296
00:10:39,541 --> 00:10:41,634
і прыземленымі рэаліямі рэчаіснасці,

297
00:10:41,634 --> 00:10:42,732
па-за грахом,

298
00:10:42,732 --> 00:10:43,564
пакутамі

299
00:10:43,564 --> 00:10:45,665
і смерцю,

300
00:10:45,665 --> 00:10:47,248
па-за страхам,

301
00:10:47,248 --> 00:10:49,376
і па-за самімі намі.