WEBVTT

00:00:00.811 --> 00:00:05.131
İnsanlar neden kasıtlı olarak 
kültürel mirasları yok eder?

00:00:06.389 --> 00:00:07.701
Böyle yaparak,

00:00:07.725 --> 00:00:11.319
tarihimizi sildiklerine mi inanıyorlar?

00:00:11.343 --> 00:00:13.167
Ya da kültürel belleğimizi?

00:00:14.330 --> 00:00:19.261
Kültürel mirasları, erozyon ve
doğal afetler sebebiyle

00:00:19.261 --> 00:00:21.104
kaybettiğimiz doğru,

00:00:21.104 --> 00:00:24.038
fakat bu kaçınılması zor bir durum.

00:00:24.876 --> 00:00:29.006
Bugün size fotoğraflardan yararlanarak,

00:00:29.006 --> 00:00:30.864
- sizin fotoğraflarınızdan -

00:00:30.888 --> 00:00:32.592
kaybolmakta olan tarihin,

00:00:32.592 --> 00:00:36.139
inovatif teknoloji ve
gönüllülerin çabalarıyla

00:00:36.139 --> 00:00:38.382
nasıl kurtarılabileceğini göstereceğim.

NOTE Paragraph

00:00:40.182 --> 00:00:42.203
20. yüzyılın başlarında,

00:00:42.227 --> 00:00:45.745
arkeologlar Irak'ın kuzeyinde yer alan
Hatra antik kentinde

00:00:45.769 --> 00:00:47.973
yüzlerce heykel ve arkeolojik eser

00:00:47.997 --> 00:00:49.707
keşfetti.

00:00:49.876 --> 00:00:53.367
Bu gibi heykeller parçalar halinde bulundu

00:00:53.411 --> 00:00:56.918
bazılarının kafaları veya kolları eksikti,

00:00:56.942 --> 00:00:59.455
yine de üzerilerinde bulunan kıyafetler

00:00:59.479 --> 00:01:00.925
ve pozları

00:01:00.949 --> 00:01:02.989
bize hikayelerini anlatabilir.

00:01:04.249 --> 00:01:05.369
Örneğin,

00:01:05.409 --> 00:01:09.157
diz boylarında bir tunik

00:01:09.157 --> 00:01:10.787
ve çıplak ayakların

00:01:10.787 --> 00:01:13.561
rahipleri temsil ettiğini düşünüyoruz.

00:01:13.741 --> 00:01:17.806
Lakin, bu parçaya
biraz daha dikkatli baktığımızda

00:01:17.806 --> 00:01:22.147
tuniğin detaylı bir şekilde
süslendiği görülmekte.

00:01:22.147 --> 00:01:25.149
Bu da birçok araştırmacıya
bu heykelin

00:01:25.149 --> 00:01:29.179
dini işlevlerini yerine getiren bir kralı
temsil ettiğini düşündürtüyor.

00:01:30.966 --> 00:01:36.876
1952 yılında, Kuzey Irak'ta
Musul Müzesi açıldığında

00:01:36.876 --> 00:01:39.436
bu ve diğer heykeller,

NOTE Paragraph

00:01:39.436 --> 00:01:43.107
onları gelecek nesiller için
korumak adına müzeye yerleştirildi.

00:01:44.262 --> 00:01:48.096
2003 yılında ABD 
öncülüğünde gerçekleştirilen

00:01:48.096 --> 00:01:52.096
Irak işgalini takiben bazı heykel
ve eserler Bağdat'a geri taşındı,

00:01:52.096 --> 00:01:54.387
fakat bu heykel geride kaldı.

00:01:55.127 --> 00:01:59.232
Ve sonra, geçen sene
Şubat ayında bir video yayınlandı

00:01:59.232 --> 00:02:01.996
ve anında viral oldu.

00:02:02.006 --> 00:02:04.131
Belki bazılarınız hatırlar.

00:02:04.391 --> 00:02:05.996
Videodan ufak bir klip.

00:02:06.416 --> 00:02:12.603
(Video) (Arapça şarkı söyleniyor)

NOTE Paragraph

00:02:32.893 --> 00:02:34.263
(Şarkı bitiyor)

NOTE Paragraph

00:02:34.333 --> 00:02:37.139
Pek de hoş bir görüntü değil, değil mi?

NOTE Paragraph

00:02:37.439 --> 00:02:40.319
Videoda tanıdık bir şey fark ettiniz mi?

00:02:41.482 --> 00:02:43.055
İşte,

00:02:43.079 --> 00:02:45.751
tam da bahsettiğimiz heykelin

00:02:45.775 --> 00:02:47.518
devrilerek

00:02:47.542 --> 00:02:49.092
parçalara ayrılması görülmekte.

NOTE Paragraph

00:02:49.976 --> 00:02:52.757
Matthew Vincent ile 
bu videoyu gördüğümüzde

00:02:52.757 --> 00:02:54.129
şoka uğradık.

00:02:55.059 --> 00:02:58.507
Dijital muhafaza amacıyla
yenilikçi teknolojiler kullanan

00:02:58.507 --> 00:03:00.301
arkeologlar olarak

00:03:00.325 --> 00:03:01.884
aklımıza bir fikir geldi.

00:03:02.502 --> 00:03:06.979
Belki kitle kaynak kullanımıyla
eserlerin yok edilmeden önce edinilen

00:03:07.179 --> 00:03:08.979
görüntüleri kullanılarak 


00:03:08.979 --> 00:03:11.228
eserler dijital ortamda
yeniden inşa edilebilir.

00:03:11.655 --> 00:03:12.915
Bunu yapabilirsek,

00:03:12.939 --> 00:03:15.030
bunları sanal bir müzeye koyup

00:03:15.054 --> 00:03:17.158
hikayesini anlatmamız mümkün olabilir.

00:03:20.030 --> 00:03:23.430
Ve böylece,
bu videoyu gördükten iki hafta sonra

00:03:23.558 --> 00:03:26.817
Proje Musul'u projesini başlattık.

NOTE Paragraph

00:03:28.328 --> 00:03:31.101
Size gösterdiğim heykelin
resimlerini hatırladınız mı?

00:03:31.471 --> 00:03:35.868
Bu aslında yok edilmeden önceki halinin
kitle kaynağı kullanılarak

00:03:35.868 --> 00:03:37.538
inşa edilmiş hali.

00:03:38.778 --> 00:03:40.917
Birçoğunuz, bunun tam olarak
nasıl çalıştığını

00:03:40.917 --> 00:03:42.729
merak ediyor olabilir.

00:03:42.979 --> 00:03:44.571
Bu teknolojinin temelinde,

00:03:44.571 --> 00:03:48.651
burada, Almanya'da icat edilen 
fotoğraflı haritacılık yatmakta.

00:03:49.891 --> 00:03:53.321
Bu teknolojiyle, bir objeyi
farklı açılardan gösteren

00:03:53.321 --> 00:03:56.286
iki boyutlu görüntülerden
üç boyutlu bir model

00:03:56.286 --> 00:03:57.929
yaratmamız mümkün.

00:03:59.269 --> 00:04:03.422
Biliyorum, kulağa sihir gibi geliyor
ama değil.

00:04:03.422 --> 00:04:04.923
Nasıl çalıştığını göstereyim.

00:04:05.053 --> 00:04:08.194
Burada, aynı heykelin
iki görüntüsü yer almakta.

00:04:08.928 --> 00:04:10.177
Bilgisayar,

00:04:10.177 --> 00:04:13.146
fotoğraflar arasındaki benzerlikleri --


00:04:13.166 --> 00:04:16.686
aslında objenin benzerliklerini
belirleyebilmekte.

00:04:17.569 --> 00:04:20.545
Sonra, çok sayıda fotoğraf kullanarak

00:04:20.569 --> 00:04:24.297
objenin 3 boyutlu yeniden inşasını 
gerçekleştirebilir.

00:04:24.815 --> 00:04:25.965
Bu örnekte,

00:04:25.989 --> 00:04:29.421
her bir görüntü kaydedilirken
kameranın pozisyonu

00:04:29.445 --> 00:04:30.623
maviyle gösterilmekte.

NOTE Paragraph

00:04:32.032 --> 00:04:35.722
Kabul ediyorum,
bu kısmi bir yeniden inşa,

00:04:35.722 --> 00:04:37.430
fakat neden kısmi dedim?

00:04:37.617 --> 00:04:42.371
Çünkü heykel bir duvara
dayalı durmaktaydı.

00:04:42.871 --> 00:04:45.851
Elimizde heykelin arkasını gösteren 
bir fotoğraf bulunmamakta.

00:04:46.341 --> 00:04:51.321
Eğer bu heykelin tam bir dijital
yeniden inşasını yapmak isteseydim,

00:04:51.321 --> 00:04:53.045
düzgün bir kamera,

00:04:53.045 --> 00:04:54.797
tripod ve ışıklandırma gerekirdi.

00:04:54.819 --> 00:04:58.149
Fakat kitle kaynaklı görsellerde
bunu yapamıyoruz.

00:04:58.149 --> 00:04:59.299
Düşünün:

00:04:59.323 --> 00:05:01.556
Kaçınız bir müzeyi ziyaret ettiğinizde


00:05:01.580 --> 00:05:03.821
bir heykelin arkası dahil 


00:05:03.845 --> 00:05:05.710
tüm taraflarının fotoğrafını çeker?

00:05:06.406 --> 00:05:10.003
Mesela, Michalengo'nun David'ini 
ilginç buluyor olabilirsiniz

00:05:10.027 --> 00:05:11.178
sanıyorum --

NOTE Paragraph

00:05:11.202 --> 00:05:12.686
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:13.168 --> 00:05:14.641
Fakat, şu da var ki,

00:05:14.641 --> 00:05:17.845
bu objenin daha fazla sayıda
görüntüsünü bulabilirsek

00:05:17.845 --> 00:05:19.569
3 boyutlu modelini geliştirebiliriz.

NOTE Paragraph

00:05:21.133 --> 00:05:23.333
Bu projeye başladığımızda, 


00:05:23.333 --> 00:05:25.344
aklımızda Musul Müzesi vardı.

00:05:25.464 --> 00:05:27.264
Birkaç görüntü alırız,

00:05:27.264 --> 00:05:28.513
birilerinin ilgisini çeker

00:05:28.513 --> 00:05:30.977
ve 1-2 sanal inşa yaparız diye
düşünmüştük

00:05:30.977 --> 00:05:35.796
fakat, bu kadar çabuk büyüyen 
bir şey başlattığımızı düşünmemiştik.

00:05:36.276 --> 00:05:37.846
Çok geçmeden,

00:05:37.846 --> 00:05:39.816
bariz bir şeyi fark ettik.

00:05:39.816 --> 00:05:44.559
Bu fikri herhangi bir yere ait
kayıp miraslara uygulayabilirdik.

00:05:44.559 --> 00:05:48.802
Ve projenin ismini Rekrei olarak
değiştirmeye karar verdik.

00:05:49.812 --> 00:05:52.554
Sonra, geçen sene yazın

00:05:52.554 --> 00:05:55.907
"The Economist" dergisinin
medya masası bize ulaştı.

00:05:56.667 --> 00:05:57.867
Bize şunu sordular:

00:05:57.867 --> 00:06:00.661
"Hikayeyi anlatmak için
yeniden inşaların yer aldığı

00:06:00.661 --> 00:06:02.547
sanal bir müze kurmamızı

00:06:02.547 --> 00:06:03.748
ister misiniz?"

00:06:03.981 --> 00:06:05.921
Hayır dediğimizi düşünebiliyor musunuz?

00:06:05.931 --> 00:06:07.322
Tabii ki de hayır.

00:06:07.372 --> 00:06:08.492
Evet dedik!

00:06:08.492 --> 00:06:09.422
Çok heyecanlıydık.

00:06:09.422 --> 00:06:13.049
Bu tam da projenin ilk hayaliydi.

00:06:13.659 --> 00:06:14.882
Ve şimdi,

00:06:14.882 --> 00:06:18.512
hepiniz RecoVR Musul'u
Google Cardboard kullanarak

00:06:18.512 --> 00:06:20.252
telefonunuzdan veya bir tabletten

00:06:20.252 --> 00:06:22.629
hatta YouTube 360 ile
deneyimleyebilirsiniz.

00:06:23.028 --> 00:06:26.348
İşte, sanal müzeden bir ekran görüntüsü.

NOTE Paragraph

00:06:26.354 --> 00:06:27.863
Ve işte burada ...

00:06:28.323 --> 00:06:30.532
heykelin kısmi yeniden inşası

00:06:30.532 --> 00:06:32.901
ve işte orada Musul Aslanı,

00:06:33.721 --> 00:06:36.523
projemiz kapsamında tamamlanan
ilk yeniden inşa.

00:06:37.543 --> 00:06:42.347
Video Musul Aslanı'nın yok edildiğini 
açıkça göstermese de

00:06:42.347 --> 00:06:46.503
çalınamayacak kadar büyük olan eserlerin

00:06:46.503 --> 00:06:49.553
yok edildiğinin bir çok örneği bulunmakta.

00:06:50.188 --> 00:06:51.561
Örneğin,

00:06:51.561 --> 00:06:54.492
Kuzey Irak'taki Nimrud Geçidi.

00:06:54.492 --> 00:06:57.255
Bu öncesinden bir 
dijital yeniden inşaya ait

00:06:57.255 --> 00:07:00.841
ve bu da yok edildiği an.

00:07:01.311 --> 00:07:05.011
Veya Suriye'nin Palmira kentinde
yer alan El Lat Aslanı:

00:07:05.051 --> 00:07:06.201
öncesi...

00:07:06.911 --> 00:07:07.911
ve sonrası.

00:07:09.546 --> 00:07:11.376
Sanal yeniden inşaa

00:07:11.466 --> 00:07:13.826
projemizin asıl odak noktası olsa da

00:07:13.836 --> 00:07:16.322
bazı insanlar soruyor:

NOTE Paragraph

00:07:16.452 --> 00:07:20.352
Bunların 3 boyutlu olarak basabilir miyiz?

00:07:20.567 --> 00:07:24.836
3 boyutlu basımın kayıp miraslara ilişkin
doğrudan bir çözüm

00:07:24.836 --> 00:07:26.189
sunduğuna inanmıyoruz.

00:07:26.236 --> 00:07:28.306
Bir obje bir kere yok edildi mi

00:07:28.306 --> 00:07:29.762
artık ortadan kalkmıştır.

00:07:30.032 --> 00:07:35.452
Fakat 3 boyutlu basım
hikayeye daha fazla şey katabilmekte.

00:07:35.782 --> 00:07:38.132
Mesela, şöyle gösterebilirim...

00:07:41.668 --> 00:07:44.595
Hatra kentindeki heykel

00:07:44.595 --> 00:07:46.434
ve Musul Aslanı.

00:07:46.434 --> 00:07:53.718
(Alkışlar)

00:07:53.868 --> 00:07:54.658
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:07:55.048 --> 00:07:56.558
Dikkatlı bakarsanız

NOTE Paragraph

00:07:56.558 --> 00:08:00.918
bazı kısımların renkli basıldığını,

00:08:00.948 --> 00:08:03.878
bazı alanların ise beyaz veya gri
olduğunu fark edeceksiniz.

NOTE Paragraph

00:08:04.705 --> 00:08:08.562
Bu kısım, heykelleri 
dik tutmak için eklenmişti.

00:08:08.820 --> 00:08:11.293
Müzelerde de bu aynı şekildedir,

00:08:11.293 --> 00:08:13.255
bir heykel parçalar halinde bulunmuşsa

00:08:13.255 --> 00:08:15.735
insanların görebilmesi için 
parçalar birleştirilir.

00:08:15.876 --> 00:08:17.515
Kulağa mantıklı geliyor, değil mi?

00:08:18.515 --> 00:08:20.305
Fakat, biz sanal gerçeğin


00:08:20.305 --> 00:08:23.811
kayıp miraslara
sunacaklarıyla ilgileniyoruz.

00:08:24.405 --> 00:08:26.955
Burada, Palmira'da yok edilen

00:08:26.955 --> 00:08:28.849
kule mezarlarından biri görülmekte.

NOTE Paragraph

00:08:28.849 --> 00:08:30.820
Sketchfab'ın görüntüleyicisini kullanarak

00:08:30.820 --> 00:08:35.980
mezar dışının üç bölümünü
yeniden inşaa ettiğimizi gösterebiliriz.

00:08:36.400 --> 00:08:38.525
Fakat içerisinin de fotoğrafları var,

00:08:38.525 --> 00:08:40.465
dolayısıyla duvarın ve tavanın

00:08:40.465 --> 00:08:42.290
yeniden inşaasına başlıyoruz.

00:08:42.790 --> 00:08:45.690
Arkeologlar, orada uzun senelerce çalıştı

00:08:45.712 --> 00:08:50.569
dolayısıyla, bu kayıp mirasın
mimari çizimlerine sahibiz.

NOTE Paragraph

00:08:52.339 --> 00:08:58.745
Maalesef, kültürel mirasları
yalnızca çatışma alanlarında ve

00:08:58.745 --> 00:08:59.905
savaşlar yüzünden değil

00:08:59.905 --> 00:09:02.066
doğal afetler sebebiyle de kaybediyoruz.

00:09:02.559 --> 00:09:06.748
Bu Katmandu'daki Durbar Meydanı'nın
geçtiğimiz Nisan'da gerçekleşen

00:09:06.768 --> 00:09:09.523
deprem öncesi 3 boyutlu modeli ...

00:09:10.263 --> 00:09:11.623
bu ise sonrasına ait.

00:09:12.557 --> 00:09:14.185
Bu üç boyutlu modelleri

00:09:14.185 --> 00:09:17.695
yalnızca turist fotoğraflarıyla inşaa
etmediğimizi düşünüyor olabilirsiniz

00:09:17.695 --> 00:09:19.098
ve haklısınız da.

00:09:19.346 --> 00:09:20.577
Fakat bu,

00:09:20.577 --> 00:09:23.313
büyük kamu organizasyonlarıyla
özel sektörün,

00:09:23.353 --> 00:09:27.383
bizimki gibi girişimler için
bir araya gelmesini temsil etmekte.

NOTE Paragraph

00:09:29.759 --> 00:09:32.847
Projede yaşadığımız en büyük 
zorluklardan biri

00:09:32.871 --> 00:09:36.620
bir şeyin olmasından öncesine ait 
fotoğraflar bulmak, öyle değil mi?

00:09:37.610 --> 00:09:43.668
İnternet milyonlarca görüntüye sahip
bir veri tabanı, öyle değil mi?

00:09:43.668 --> 00:09:44.812
Aynen öyle.

00:09:45.052 --> 00:09:48.502
Biz de yeniden inşaayı tamamlamak için

00:09:48.502 --> 00:09:52.442
Flickr gibi sitelerden coğrafi
etiketlerine göre görüntü seçip

00:09:52.442 --> 00:09:53.973
çıkarmamızı sağlayan

00:09:53.973 --> 00:09:55.878
bir araç geliştirmeye başladık.

NOTE Paragraph

00:09:56.418 --> 00:10:03.159
Çünkü kültürel mirasları 
sadece doğal afet ve savaşlara değil,

00:10:03.183 --> 00:10:06.442
başka bir şeyle daha kaybediyoruz.

00:10:07.777 --> 00:10:10.647
Sadece bu iki resme bakarak
bir tahminde bulunabilir misiniz?

00:10:11.649 --> 00:10:14.163
Hatırlamakta zorlanabilirsiniz

00:10:14.163 --> 00:10:16.757
fakat daha birkaç hafta önce

00:10:16.757 --> 00:10:21.367
bu, insan aptallığının, insan kaynaklı bir
tahribata sebep olmasına bir örnek oldu.

00:10:21.949 --> 00:10:26.892
Lisbon'da bir turist bu heykele tırmanıp

00:10:27.282 --> 00:10:28.647
selfie çekmeye çalışırken --

NOTE Paragraph

00:10:28.671 --> 00:10:29.672
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:10:29.696 --> 00:10:31.598
heykeli kendisiyle beraber yere indirdi. 


00:10:31.598 --> 00:10:35.135
Heykelin dijital yeniden inşaasını
tamamlamak için

00:10:35.135 --> 00:10:36.543
fotoğraflarını arıyoruz.

NOTE Paragraph

00:10:36.974 --> 00:10:38.750
Kültürel miras yıkımının

00:10:38.750 --> 00:10:42.831
yeni bir fenomen 
olmadığını unutmamalıyız.

00:10:43.664 --> 00:10:44.982
16. yüzyılda,

00:10:45.006 --> 00:10:51.458
Avrupalı keşiş ve kaşifler Amerika 
kıtasında binlerce Maya kitabını yaktılar

00:10:51.508 --> 00:10:54.408
ve geriye sadece bir elin parmakları
kadarı kaldı.

00:10:55.444 --> 00:10:57.175
2001'e atlayalım:


00:10:57.199 --> 00:11:00.506
Taliban, Afganistan'da
Bamyan Buda heykellerini patlattı.

NOTE Paragraph

00:11:01.754 --> 00:11:04.429
Görüyorsunuz ya, kültürel miraslar

00:11:04.429 --> 00:11:07.580
bizim ortak küresel tarihimize ilişkindir.

00:11:08.820 --> 00:11:12.561
Atalarımız ve onların hikayeleriyle
bağlantı kurmamızı sağlar,

00:11:12.565 --> 00:11:15.190
fakat her gün doğal afetlerde

00:11:15.190 --> 00:11:19.166
ve çatışma alanlarında bunları 
birer birer kaybediyoruz.

00:11:20.114 --> 00:11:24.812
Tabii ki, insan can kaybı
en üzücü kayıp ...

00:11:25.742 --> 00:11:31.062
fakat kültürel miraslar,
insanların hatıralarını

00:11:31.602 --> 00:11:33.672
gelecek nesiller için korumamızı sağlar.

00:11:34.329 --> 00:11:36.352
Kaybolmakta olan tarihe sahip çıkmak için 


00:11:36.352 --> 00:11:38.622
sizin yardımınıza ihtiyacımız var.

00:11:39.352 --> 00:11:40.589
Bize katılır mısınız?

NOTE Paragraph

00:11:41.399 --> 00:11:43.888
(Alkışlar)