WEBVTT

00:00:01.018 --> 00:00:05.322
Na biurku trzymam 
małe gliniane naczynie,

00:00:05.322 --> 00:00:09.785
zrobione na studiach. To jest raku, 
rodzaj wyrobu ceramicznego,

00:00:09.785 --> 00:00:14.292
który powstał w Japonii jako technika

00:00:14.292 --> 00:00:18.339
wyrobu miseczek 
do ceremonii parzenia herbaty.

00:00:18.339 --> 00:00:21.604
To naczynie ma ponad 400 lat.

00:00:21.604 --> 00:00:26.068
Każde z nich zostało wyrzeźbione z gliny,

00:00:26.068 --> 00:00:30.364
a najbardziej ceniono w nich 
niedoskonałości.

NOTE Paragraph

00:00:30.364 --> 00:00:38.436
Naczynia codziennego użytku 
wypala się 10 godzin.

00:00:38.436 --> 00:00:41.545
Ten wyjęłam z pieca 
w zeszłym tygodniu.

00:00:41.545 --> 00:00:46.029
Piec stygnie kolejny dzień lub dwa.

00:00:46.029 --> 00:00:50.832
Wypalanie raku trwa krótko. 
Stojący na dworze piec

00:00:50.832 --> 00:00:55.387
rozgrzewa się do 1500 stopni 
w 15 minut,

00:00:55.387 --> 00:00:59.045
a gdy szkliwo stopi się w piecu,

00:00:59.045 --> 00:01:01.863
widać słaby połysk 
i można wyłączyć piec.

00:01:01.863 --> 00:01:04.450
Długimi metalowymi szczypcami 
wyciągamy naczynie.

00:01:04.450 --> 00:01:08.935
W Japonii garnuszek 
rozgrzany do czerwoności

00:01:08.935 --> 00:01:13.849
zostałby od razu włożony 
do wywaru zielonej herbaty.

00:01:13.849 --> 00:01:17.081
Możecie sobie wyobrazić zapach pary.

00:01:17.081 --> 00:01:20.246
W USA robimy to bardziej dramatycznie

00:01:20.246 --> 00:01:23.911
i wrzucamy garnek w trociny, 
które zajmują się ogniem.

00:01:23.911 --> 00:01:26.935
Wtedy przykrywamy je 
kubłem na śmieci,

00:01:26.935 --> 00:01:31.847
spod którego zaczyna 
sączyć się się dym.

00:01:31.847 --> 00:01:36.727
Od moich ubrań jechało dymem.

NOTE Paragraph

00:01:36.727 --> 00:01:41.825
Kocham raku, bo pozwala mi 
bawić się żywiołami.

00:01:41.825 --> 00:01:46.321
Mogę ukształtować garnek z gliny 
i wybrać glazurę,

00:01:46.321 --> 00:01:50.625
ale potem muszę wypuścić go 
w ogień i dym.

00:01:50.625 --> 00:01:53.090
Najwspanialsze w tym są takie niespodzianki,

00:01:53.090 --> 00:01:56.363
jak spękana powierzchnia, 
bo garnki poddawane są

00:01:56.363 --> 00:01:58.974
dużym naprężeniom. 
Z temperatury 1500 stopni

00:01:58.974 --> 00:02:03.053
stygną do temperatury pokojowej 
w ciągu minuty.

NOTE Paragraph

00:02:03.053 --> 00:02:09.004
Raku to cudowna metafora kreatywności.

00:02:09.004 --> 00:02:12.769
W wielu rzeczach 
istnieje napięcie pomiędzy tym,

00:02:12.769 --> 00:02:16.204
co mogę kontrolować 
i tym, co muszę odpuścić.

00:02:16.204 --> 00:02:19.998
bez względu na to, 
czy tworzę nowy program radiowy,

00:02:19.998 --> 00:02:25.083
czy negocjuję z nastoletnimi synami.

NOTE Paragraph

00:02:25.083 --> 00:02:29.057
Pisząc książkę o kreatywności

00:02:29.057 --> 00:02:31.541
zdałam sobie sprawę, 
że proces trzeba odwrócić.

00:02:31.541 --> 00:02:35.190
Na samym początku musiałam odpuścić

00:02:35.190 --> 00:02:39.794
i zanurzyć się w historiach setek artystów,

00:02:39.794 --> 00:02:44.269
pisarzy, muzyków i filmowców.

00:02:44.269 --> 00:02:49.581
Zrozumiałam, że kreatywność

00:02:49.581 --> 00:02:52.909
wyrasta z codziennych doświadczeń,

00:02:52.909 --> 00:02:56.613
częściej niż nam się zdaje,

00:02:56.613 --> 00:02:59.533
włączając w to odpuszczanie.

00:02:59.533 --> 00:03:03.323
Miało się rozbić, ale tak też jest dobrze. (Śmiech)

00:03:03.323 --> 00:03:06.272
To część odpuszczania: czasem się zdarza,

00:03:06.272 --> 00:03:09.677
a czasem nie, bo kreatywność

00:03:09.677 --> 00:03:12.454
wyrasta także z potłuczonych kawałków.

NOTE Paragraph

00:03:12.454 --> 00:03:15.101
Najlepszym sposobem 
na naukę czegokolwiek

00:03:15.101 --> 00:03:19.135
są opowiadania. Chcę opowiedzieć historię

00:03:19.135 --> 00:03:24.317
o pracy, zabawie i o czterech aspektach życia,

00:03:24.317 --> 00:03:26.713
które musimy przyswoić,

00:03:26.713 --> 00:03:30.781
aby nasza kreatywność kwitła.

00:03:30.781 --> 00:03:32.797
Pierwszy aspekt z początku 
wydaje się bardzo łatwy,

00:03:32.797 --> 00:03:37.003
ale z czasem staje cię coraz trudniejszy.

00:03:37.003 --> 00:03:40.998
Chodzi o poświęcanie uwagi temu, 
co nas otacza.

00:03:40.998 --> 00:03:45.453
Wielu artystów mówi o potrzebie otwartości,

00:03:45.453 --> 00:03:48.893
przyjmowaniu doświadczeń. To niełatwe,

00:03:48.893 --> 00:03:52.511
kiedy świecący prostokąt w kieszeni

00:03:52.511 --> 00:03:56.098
zajmuje ci całą uwagę.

NOTE Paragraph

00:03:56.098 --> 00:04:00.238
Filmowiec Mira Nair mówi o dorastaniu

00:04:00.238 --> 00:04:04.843
w Bhubaneswar, małym miasteczku w Indiach.

00:04:04.843 --> 00:04:08.536
Oto zdjęcie jednej ze świątyń w mieście.

NOTE Paragraph

00:04:08.536 --> 00:04:11.408
Mira Nair: W miasteczku było ze 2000 świątyń.

00:04:11.408 --> 00:04:14.264
Graliśmy w krykieta. Dorastaliśmy w gruzie.

00:04:14.264 --> 00:04:17.520
Moją główną inspiracją,

00:04:17.520 --> 00:04:21.168
dzięki której jestem dziś filmowcem,

00:04:21.168 --> 00:04:24.720
był podróżny teatr ludowy. Przyjeżdżali do miasta,

00:04:24.720 --> 00:04:28.032
a ja oglądałam zmagania dobra ze złem,

00:04:28.032 --> 00:04:31.448
przedstawiane przez dwie osoby 
na boisku szkolnym,

00:04:31.448 --> 00:04:33.984
bez rekwizytów, ale z ogromną pasją

00:04:33.984 --> 00:04:37.679
i haszyszem. To było cudowne.

00:04:37.679 --> 00:04:40.473
Opowieści ludowe z dwóch świętych ksiąg

00:04:40.473 --> 00:04:43.968
Mahabharaty i Ramajany,
z których ponoć wszystko się w Indiach wywodzi.

00:04:43.968 --> 00:04:47.498
Po zobaczeniu Jatry, tego teatru ludowego,

00:04:47.498 --> 00:04:52.488
wiedziałam, że muszę iść i występować.

NOTE Paragraph

00:04:52.488 --> 00:04:54.395
Julie Burstein: Czy nie jest to wspaniała historia?

00:04:54.395 --> 00:04:56.815
Widać rodzaj odskoczni od codzienności.

00:04:56.815 --> 00:04:59.534
Na szkolnym boisku znalazło się dobro i zło,

00:04:59.534 --> 00:05:05.067
pasja i haszysz. Mira Nair była młodą dziewczyną,

00:05:05.067 --> 00:05:08.665
wśród tysięcy innych widzów,

00:05:08.665 --> 00:05:11.615
ale ona była gotowa. Była otwarta na iskrę,

00:05:11.615 --> 00:05:14.744
która, jak sama powiedziała,

00:05:14.744 --> 00:05:17.359
poprowadziła ją ku karierze

00:05:17.359 --> 00:05:20.162
nagradzanego filmowca.

00:05:20.162 --> 00:05:22.983
Otwartość na doświadczenie, 
które może nas zmienić,

00:05:22.983 --> 00:05:25.916
jest pierwszą rzeczą, którą musimy pojąć.

NOTE Paragraph

00:05:25.916 --> 00:05:31.695
Artyści mówią także o tym, 
jak ich największe dzieła

00:05:31.695 --> 00:05:36.567
rodzą się z najtrudniejszych elementów życia.

00:05:36.567 --> 00:05:40.221
Pisarz Richard Ford mówi o wyzwaniu z dzieciństwa,

00:05:40.221 --> 00:05:44.263
z którym zmaga się do dziś.

00:05:44.263 --> 00:05:49.023
Ma poważny problem z dysleksją.

NOTE Paragraph

00:05:49.023 --> 00:05:51.930
Richard Ford: Nauka czytania szła mi bardzo wolno,

00:05:51.930 --> 00:05:55.762
kończąc szkołę czytałem 
na minimalnym poziomie

00:05:55.762 --> 00:05:58.290
i dotąd ciche czytanie 
nie idzie mi wiele szybciej,

00:05:58.290 --> 00:06:01.138
niż czytanie na głos,

00:06:01.138 --> 00:06:04.914
ale dysleksja miała dla mnie wiele plusów.

00:06:04.914 --> 00:06:08.059
Kiedy pogodziłem się z tym, 
że muszę czytać powoli,

00:06:08.059 --> 00:06:12.554
zacząłem chyba z wolna doceniać

00:06:12.554 --> 00:06:16.086
wszystkie zalety języka i zdań,

00:06:16.086 --> 00:06:18.898
nie tylko poznawcze aspekty języka,

00:06:18.898 --> 00:06:22.011
jak synkopy, dźwięk słów,

00:06:22.011 --> 00:06:23.854
wygląd słów, umiejscowienie akapitów,

00:06:23.854 --> 00:06:26.881
łamanie linijek. Nie miałem aż takiej dysleksji,

00:06:26.881 --> 00:06:29.819
żeby nie móc w ogóle czytać. 
Musiałem tylko robić to

00:06:29.819 --> 00:06:34.362
bardzo powoli. Czołgając się przez zdania

00:06:34.362 --> 00:06:38.722
odziedziczyłem inne wartości języka,

00:06:38.722 --> 00:06:41.986
co pomogło mi pisać zdania.

NOTE Paragraph

00:06:41.986 --> 00:06:46.066
JB: To takie przejmujące. Richard Ford, 
laureat Nagrody Pulitzera,

00:06:46.066 --> 00:06:51.218
mówi, że dysleksja 
pomogła mu pisać zdania.

00:06:51.218 --> 00:06:53.989
Musiał przyjąć to wyzwanie 
i używam tego słowa celowo.

00:06:53.989 --> 00:06:58.102
Jego zadaniem nie było pokonanie dysleksji.

00:06:58.102 --> 00:07:01.610
Musiał się od niej uczyć. 
Musiał nauczyć się słyszeć

00:07:01.610 --> 00:07:04.674
melodię języka.

NOTE Paragraph

00:07:04.674 --> 00:07:09.244
Artyści mówią także o tym, 
jak przekraczanie własnych ograniczeń,

00:07:09.244 --> 00:07:12.638
a czasem dotarcie do granic możliwości,

00:07:12.638 --> 00:07:15.986
pomaga im skupić się

00:07:15.986 --> 00:07:19.225
na odnalezieniu własnego głosu.

00:07:19.225 --> 00:07:23.370
Rzeźbiarz Richard Serra opowiada,

00:07:23.370 --> 00:07:26.290
że jako młody artysta 
uważał się za malarza

00:07:26.290 --> 00:07:30.569
i po skończeniu szkoły 
mieszkał we Florencji.

00:07:30.569 --> 00:07:33.138
W tym czasie wybrał się do Madrytu,

00:07:33.138 --> 00:07:35.852
gdzie poszedł do Muzeum Prado,

00:07:35.852 --> 00:07:39.612
zobaczyć obraz Diego Velazqueza

00:07:39.612 --> 00:07:44.716
z 1656 r. pod tytułem "Las Meninas",

00:07:44.716 --> 00:07:46.925
który przedstawia małą księżniczkę

00:07:46.925 --> 00:07:50.612
oraz jej damy dworu.

00:07:50.612 --> 00:07:53.988
Za jasnowłosą księżniczką widać lustro.

00:07:53.988 --> 00:07:57.285
Lustro odbija jej rodziców, 
króla i królową Hiszpanii,

00:07:57.285 --> 00:08:00.690
którzy staliby tam, gdzie dzisiaj

00:08:00.690 --> 00:08:02.465
stoicie wy, patrząc na obraz.

00:08:02.465 --> 00:08:07.532
Velazquez swoim zwyczajem 
umieścił na obrazie również siebie.

00:08:07.532 --> 00:08:12.225
Stoi po lewej stronie, z pędzlem w jednej ręce

00:08:12.225 --> 00:08:14.629
i z paletą w drugiej.

NOTE Paragraph

00:08:14.629 --> 00:08:16.657
Richard Serra: Stałem tam, patrząc na niego,

00:08:16.657 --> 00:08:19.267
i zrozumiałem, że Velazquez patrzy na mnie.

00:08:19.267 --> 00:08:23.262
Pomyślałem: "Ja jestem tematem tego obrazu.

00:08:23.262 --> 00:08:25.514
Nie dam rady tak malować".

00:08:25.514 --> 00:08:28.715
W tamtym okresie używałem nawet stopera

00:08:28.715 --> 00:08:33.153
i malowałem przypadkowe kwadraty,

00:08:33.153 --> 00:08:35.171
zmierzałem donikąd. Wyrzuciłem wszystkie obrazy

00:08:35.171 --> 00:08:38.401
do rzeki. Postanowiłem zacząć się bawić.

NOTE Paragraph

00:08:38.401 --> 00:08:41.233
JB: Serra mówi to tak nonszalancko,
że można tego nie uchwycić.

00:08:41.233 --> 00:08:44.841
Zobaczył obraz gościa,

00:08:44.841 --> 00:08:48.609
który nie żyje od 300 lat, i zrozumiał,

00:08:48.609 --> 00:08:52.481
że sam tak nie potrafi. Wrócił do studia

00:08:52.481 --> 00:08:55.312
we Florencji, wziął wszystkie swoje prace

00:08:55.312 --> 00:08:59.115
i wrzucił je do rzeki.

00:08:59.115 --> 00:09:03.051
Richard Serra odpuścił sobie malarstwo,

00:09:03.051 --> 00:09:06.577
ale nie sztukę. 
Przeprowadził się do Nowego Jorku,

00:09:06.577 --> 00:09:09.491
i spisał ponad 100 czasowników:

00:09:09.491 --> 00:09:12.779
"zwijać, zgnieść, złożyć",

00:09:12.779 --> 00:09:15.475
i zgodnie z obietnicą zaczął się bawić.

00:09:15.475 --> 00:09:17.512
Oddawał słowa w różnych materiałach.

00:09:17.512 --> 00:09:20.829
Brał ogromny arkusz blachy ołowianej,

00:09:20.829 --> 00:09:24.627
zwijał go i rozwijał.
Robił to samo z gumą,

00:09:24.627 --> 00:09:29.803
Przy słowie "podnosić" stworzył to,

00:09:29.803 --> 00:09:34.901
co stoi teraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

00:09:34.901 --> 00:09:37.861
Richard Serra musiał porzucić malarstwo,

00:09:37.861 --> 00:09:41.301
aby wyruszyć na swoje radosne poszukiwania,

00:09:41.301 --> 00:09:44.571
które zaowocowały dziełami, 
z których dziś słynie:

00:09:44.571 --> 00:09:50.149
ogromne stalowe łuki, których doświadczenie

00:09:50.149 --> 00:09:53.886
wymaga od widza czasu i ruchu. W rzeźbie,

00:09:53.886 --> 00:09:57.157
Richard Serra umie zrobić to, 
czego nie mógł w malarstwie.

00:09:57.157 --> 00:10:01.653
To my stajemy się 
przedmiotem jego sztuki.

00:10:01.653 --> 00:10:05.589
Doświadczenia, wyzwania i ograniczenia

00:10:05.589 --> 00:10:09.249
trzeba najpierw zaakceptować,

00:10:09.249 --> 00:10:11.845
by kreatywność mogła kwitnąć.

NOTE Paragraph

00:10:11.845 --> 00:10:15.405
Jest też czwarte pojęcie, najtrudniejsze.

00:10:15.405 --> 00:10:17.765
Jest to pogodzenie się ze stratą,

00:10:17.765 --> 00:10:22.055
najstarszym i najtrwalszym 
ludzkim doświadczeniem.

00:10:22.055 --> 00:10:24.878
Aby tworzyć, musimy stanąć pomiędzy tym,

00:10:24.878 --> 00:10:28.678
co widzimy na świecie, 
a własnymi nadziejami,

00:10:28.678 --> 00:10:33.485
patrząc bez emocji 
na odrzucenie, zawód miłosny,

00:10:33.485 --> 00:10:36.059
wojnę, śmierć.

00:10:36.059 --> 00:10:38.449
Bardzo ciężko stoi się w tym miejscu.

00:10:38.449 --> 00:10:43.838
Wychowawca Parker Palmer 
nazywa to "tragiczną luką",

00:10:43.838 --> 00:10:47.805
nie dlatego, że budzi smutek, 
ale dlatego, że jest nieunikniona.

00:10:47.805 --> 00:10:50.845
Mój przyjaciel Dick Nodel powtarza:

00:10:50.845 --> 00:10:53.789
"Można trwać w napięciu, 
jak struna w skrzypcach,

00:10:53.789 --> 00:10:57.225
i zrobić coś pięknego".

NOTE Paragraph

00:10:57.225 --> 00:11:00.363
To napięcie rezonuje 
w pracach Joela Meyerowitza,

00:11:00.363 --> 00:11:03.573
fotografa, który na początku kariery słynął

00:11:03.573 --> 00:11:06.813
z fotografii ulicznej,

00:11:06.813 --> 00:11:10.495
a także z pięknych pejzaży Toskanii,

00:11:10.495 --> 00:11:14.179
czy Cape Cod,

00:11:14.179 --> 00:11:16.861
czy światła.

00:11:16.861 --> 00:11:20.130
Joel pochodzi z Nowego Jorku i przez wiele lat

00:11:20.130 --> 00:11:24.128
miał studio w Chelsea, z widokiem na centrum,

00:11:24.128 --> 00:11:27.043
na World Trade Centre.

00:11:27.043 --> 00:11:31.376
Fotografował te budynki w każdym świetle.

00:11:31.376 --> 00:11:35.026
Domyślacie się, dokąd zmierza ta historia.

00:11:35.026 --> 00:11:37.514
9 września nie było go w Nowym Jorku,

00:11:37.514 --> 00:11:42.113
ale natychmiast wrócił i popędził

00:11:42.113 --> 00:11:44.238
na miejsce zniszczenia.

NOTE Paragraph

00:11:44.238 --> 00:11:46.417
Joel Meyerowitz: Tak jak inni przechodnie

00:11:46.417 --> 00:11:49.317
stałem pod siatką 
przy skrzyżowaniu Chambers

00:11:49.317 --> 00:11:51.515
i Greenwich. Widziałem tylko dym

00:11:51.515 --> 00:11:55.185
i trochę gruzu. 
Podniosłem aparat, żeby spojrzeć,

00:11:55.185 --> 00:11:58.185
sprawdzić tylko, czy coś widać,

00:11:58.185 --> 00:12:02.529
a policjantka szturchnęła mnie w ramię

00:12:02.529 --> 00:12:04.969
i powiedziała: "Hej, żadnych zdjęć!".

00:12:04.969 --> 00:12:08.193
Ten cios mnie obudził,

00:12:08.193 --> 00:12:12.249
w taki sposób, jak to chyba miało zadziałać.

00:12:12.249 --> 00:12:14.292
Na pytanie, czemu nie wolno 
robić zdjęć, odparła:

00:12:14.292 --> 00:12:17.383
"To miejsce zbrodni. 
Fotografowanie wzbronione".

00:12:17.383 --> 00:12:18.852
Zapytałem: "A gdybym był z prasy?"

00:12:18.852 --> 00:12:21.056
Odpowiedziała:

00:12:21.056 --> 00:12:25.150
"Patrz tam". Przecznicę dalej stali dziennikarze,

00:12:25.150 --> 00:12:28.960
stłoczeni na małym ogrodzonym terenie.

00:12:28.960 --> 00:12:30.481
Zapytałem, kiedy będą mogli wejść.

00:12:30.481 --> 00:12:32.963
Odpowiedziała: "Prawdopodobnie nigdy".

00:12:32.963 --> 00:12:37.454
Odchodząc stamtąd doznałem olśnienia,

00:12:37.454 --> 00:12:40.248
pewnie od kuksańca, 
który był rodzajem obelgi.

00:12:40.248 --> 00:12:42.423
Pomyślałem: "Jeżeli nie ma zdjęć,

00:12:42.423 --> 00:12:45.929
nie będzie żadnego zapisu. 
Musimy mieć relację."

00:12:45.929 --> 00:12:47.799
I pomyślałem, że zrobię tę relację.

00:12:47.799 --> 00:12:50.086
Znajdę sposób, żeby się tam zostać, 
bo nie chcę,

00:12:50.086 --> 00:12:51.954
żeby ta historia zniknęła.

NOTE Paragraph

00:12:51.954 --> 00:12:56.197
JB: Tak zrobił. Wykorzystał wszelkie kontakty

00:12:56.197 --> 00:12:58.710
i dostał przepustkę 
na teren World Trade Center,

00:12:58.710 --> 00:13:02.942
gdzie robił zdjęcia 
każdego dnia, przez 9 miesięcy.

00:13:02.942 --> 00:13:05.886
Oglądanie ich dzisiaj 
przywołuje zapach dymu,

00:13:05.886 --> 00:13:08.791
którymi przesiąkło mi ubranie,

00:13:08.791 --> 00:13:10.788
kiedy wracałam wieczorami do domu.

00:13:10.788 --> 00:13:14.206
Moje biuro było tylko kilka przecznic dalej.

00:13:14.206 --> 00:13:17.822
Niektóre z tych zdjęć są piękne.

00:13:17.822 --> 00:13:20.937
Czy Joel Meyerowitz miał trudności,

00:13:20.937 --> 00:13:25.279
żeby stworzyć piękno 
z takiego spustoszenia?

NOTE Paragraph

00:13:25.279 --> 00:13:28.645
JM: Okropne, przejmujące,

00:13:28.645 --> 00:13:32.016
tragiczne i przerażające,

00:13:32.016 --> 00:13:36.312
ale na swój sposób 
było to także ogromne wydarzenie,

00:13:36.312 --> 00:13:41.478
które później przekształciło się 
w ten osad,

00:13:41.478 --> 00:13:43.294
i jak wiele innych ruin,

00:13:43.294 --> 00:13:47.143
jak ruiny Koloseum 
albo ruiny jakiejś katedry,

00:13:47.143 --> 00:13:51.780
nabrało nowego znaczenia 
przy obserwacji pogody.

00:13:51.780 --> 00:13:53.653
Czasem przychodziłem po południu

00:13:53.653 --> 00:13:57.303
i światło było różowe 
a powietrze zamglone,

00:13:57.303 --> 00:14:01.334
stałem wśród gruzu. 
Zacząłem rozpoznawać

00:14:01.334 --> 00:14:05.218
zarówno wrodzone piękno natury,

00:14:05.218 --> 00:14:07.972
jak i fakt, że natura, podobnie jak czas,

00:14:07.972 --> 00:14:11.367
leczy tę ranę.

00:14:11.367 --> 00:14:15.201
Niepowstrzymany czas odmienia wydarzenie.

00:14:15.201 --> 00:14:17.530
Coraz bardziej oddala się od tamtego dnia,

00:14:17.530 --> 00:14:21.885
a światło i pory roku jakoś to łagodzą.

00:14:21.885 --> 00:14:26.029
Nie jestem romantykiem. Jestem realistą.

00:14:26.029 --> 00:14:29.513
A realnie stoi tam 
budynek Woolworth spowity dymem

00:14:29.513 --> 00:14:35.341
co teraz wygląda 
jak rozproszone światło w teatrze

00:14:35.341 --> 00:14:39.285
i barwi się na różowo,

00:14:39.285 --> 00:14:42.388
a tam poniżej woda tryska z węży,

00:14:42.388 --> 00:14:45.397
zapalają się lampy, 
woda robi się żrąco zielona

00:14:45.397 --> 00:14:49.425
bo włączono lampy sodowe.

00:14:49.425 --> 00:14:51.602
Kto mógłby sobie wyśnić coś takiego?

00:14:51.602 --> 00:14:55.803
Ale jestem tu, 
wszystko właśnie tak wygląda

00:14:55.803 --> 00:14:57.697
i trzeba zrobić zdjęcie.

NOTE Paragraph

00:14:57.697 --> 00:15:00.890
JB. Trzeba zrobić zdjęcie. 
To poczucie konieczności, pracy

00:15:00.890 --> 00:15:06.690
jest tak silne w historii Joela.

00:15:06.690 --> 00:15:10.043
Widząc go ostatnio powiedziałam,

00:15:10.043 --> 00:15:13.828
że podziwiam jego zapalczywy upór, determinację,

00:15:13.828 --> 00:15:18.411
by przepchnąć się przez biurokrację, by pracować.

00:15:18.411 --> 00:15:20.587
Uśmiechnął się i powiedział: "Jestem uparty,

00:15:20.587 --> 00:15:22.991
ale ważniejszy jest chyba

00:15:22.991 --> 00:15:26.452
mój zapalczywy optymizm".

NOTE Paragraph

00:15:26.452 --> 00:15:29.255
Kiedy opowiadałam pierwszy raz, ktoś na widowni

00:15:29.255 --> 00:15:32.745
podniósł rękę i powiedział: 
"Ci wszyscy artyści opowiadają

00:15:32.745 --> 00:15:37.483
o swojej pracy, a nie sztuce, 
więc pomyślałem sobie

00:15:37.483 --> 00:15:40.151
o własnej pracy i gdzie w niej 
jest miejsce na kreatywność,

00:15:40.151 --> 00:15:44.779
a nie jestem artystą". 
Ma rację. Wszyscy zmagamy się

00:15:44.779 --> 00:15:49.395
z doświadczeniami i wyzwaniami, 
ograniczeniami i stratami.

00:15:49.395 --> 00:15:51.646
Kreatywność jest niezbędna nam wszystkim,

00:15:51.646 --> 00:15:54.299
czy jesteśmy naukowcami, czy nauczycielami,

00:15:54.299 --> 00:15:58.658
rodzicami, czy przedsiębiorcami.

NOTE Paragraph

00:15:58.658 --> 00:16:00.835
Chciałabym zostawić was 
z jeszcze jednym obrazem

00:16:00.835 --> 00:16:03.929
japońskiego naczynia do herbaty.

00:16:03.929 --> 00:16:06.899
Stoi we Freer Gallery w Waszyngtonie.

00:16:06.899 --> 00:16:09.435
Ma ponad sto lat i wciąż można zobaczyć

00:16:09.435 --> 00:16:13.078
ślady palców garncarza.

00:16:13.078 --> 00:16:15.995
Jak także widać, to naczynie pękło

00:16:15.995 --> 00:16:18.715
w którymś momencie 
swojej stuletniej historii.

00:16:18.715 --> 00:16:21.475
Osoba, która je poskładała

00:16:21.475 --> 00:16:24.039
zamiast ukryć pęknięcia,

00:16:24.039 --> 00:16:29.755
postanowiła podkreślić je złotym lakierem.

00:16:29.755 --> 00:16:34.199
Pęknięta miseczka 
jest teraz jeszcze piękniejsza,

00:16:34.199 --> 00:16:37.211
niż w pierwotnej postaci.

00:16:37.211 --> 00:16:39.441
Możemy popatrzyć na te pęknięcia,

00:16:39.441 --> 00:16:41.806
bo opowiadają historię 
życia każdego z nas,

00:16:41.806 --> 00:16:45.483
proces tworzenia i zniszczenia,

00:16:45.483 --> 00:16:50.410
kontrolowania i odpuszczania, 
zbierania fragmentów

00:16:50.410 --> 00:16:52.409
i tworzenia czegoś nowego.

00:16:52.409 --> 00:16:56.963
Dziękuję. (Oklaski)