WEBVTT

00:00:01.062 --> 00:00:03.327
Chào các bạn.

00:00:03.327 --> 00:00:05.114
Khi tôi còn nhỏ,

00:00:05.114 --> 00:00:08.191
Có một trải nghiệm
đã làm thay đổi đời tôi,

00:00:08.191 --> 00:00:11.099
và thực tế đó là lý do 
tôi có mặt ở đây hôm nay.

00:00:11.099 --> 00:00:13.040
Khoảnh khắc đó

00:00:13.040 --> 00:00:15.302
đã ảnh hưởng sâu sắc 
đến cách tôi nghĩ

00:00:15.302 --> 00:00:18.532
về nghệ thuật, thiết kế
và kỹ thuật.

00:00:18.532 --> 00:00:21.762
Tôi may mắn lớn lên

NOTE Paragraph

00:00:21.762 --> 00:00:24.993
trong một gia đình nghệ sĩ 
tài năng và đầy tình thương

00:00:24.993 --> 00:00:27.557
ở một trong những thành phố 
tuyệt vời nhất thế giới.

00:00:27.557 --> 00:00:31.434
Cha tôi, John Ferren, qua đời 
khi tôi chỉ mới 15 tuổi,

00:00:31.434 --> 00:00:34.964
ông là một nghệ sĩ có cả
niềm đam mê và tay nghề điêu luyện.

00:00:34.964 --> 00:00:37.224
cũng giống như mẹ tôi, Rae.

00:00:37.224 --> 00:00:39.029
Ông là một trong những người
thuộc trường phái

00:00:39.029 --> 00:00:40.790
biểu hiện trừu tượng của New York,

00:00:40.790 --> 00:00:43.302
cùng với các đồng nghiệp,

00:00:43.302 --> 00:00:46.200
ông đã đặt nền móng 
cho nghệ thuật hiện đại của Mỹ,

00:00:46.200 --> 00:00:49.385
và đóng góp vào việc 
thay đổi hệ tư tưởng Mỹ

00:00:49.385 --> 00:00:53.928
hướng đến quan điểm hiện đại 
trong thế kỷ 20.

00:00:53.928 --> 00:00:56.849
Chẳng là phi thường sao,
so với hàng ngàn năm

00:00:56.849 --> 00:01:00.490
của nghệ thuật biểu hiện,

00:01:00.490 --> 00:01:02.523
thì nghệ thuật hiện đại,
nói một cách so sánh,

00:01:02.523 --> 00:01:04.863
tuổi đời chỉ mới
khoảng 15 phút thôi

00:01:04.863 --> 00:01:06.761
nhưng giờ đây nó đã 
phổ biến sâu rộng.

00:01:06.761 --> 00:01:08.705
Cũng như nhiều phát minh
quan trọng khác,

00:01:08.705 --> 00:01:12.325
những ý tưởng căn bản đó 
không đòi hỏi công nghệ mới,

00:01:12.325 --> 00:01:15.218
mà là tư duy tươi mới 
và sự sẵn lòng thử nghiệm,

00:01:15.218 --> 00:01:19.386
cộng với sự kiên cường đối diện 
với chỉ trích và chối bỏ

00:01:19.386 --> 00:01:20.840
gần như của cả thế gian.

00:01:20.840 --> 00:01:23.357
Trong nhà của chúng tôi,
nghệ thuật ở khắp mọi nơi.

00:01:23.357 --> 00:01:24.928
Nghệ thuật giống như oxy,

00:01:24.928 --> 00:01:28.090
bao quanh chúng tôi
và cần cho sự sống.

00:01:28.090 --> 00:01:29.949
Khi tôi xem bố tôi vẽ,

00:01:29.949 --> 00:01:32.256
ông đã dạy tôi rằng nghệ thuật

00:01:32.256 --> 00:01:34.465
không phải là việc trang trí,

00:01:34.465 --> 00:01:36.182
mà là truyền đạt ý tưởng
theo một cách khác,

00:01:36.182 --> 00:01:37.899
để có thể kết nối các thế giới

00:01:37.899 --> 00:01:39.447
của kiến thức và nhận biết.

NOTE Paragraph

00:01:39.447 --> 00:01:40.995
Trong môi trường
giàu tính nghệ thuật này,

NOTE Paragraph

00:01:44.684 --> 00:01:46.299
bạn có thể cho rằng
tôi có thể đã bị ép buộc

00:01:46.299 --> 00:01:48.408
đi theo truyền thống gia đình,

00:01:48.408 --> 00:01:51.024
nhưng không.

00:01:51.024 --> 00:01:52.811
Tôi đi theo con đường
như hầu hết các đứa trẻ khác

00:01:52.811 --> 00:01:53.994
những kẻ được lập trình
về mặt di truyền học

00:01:53.994 --> 00:01:55.177
để làm cho cha mẹ chúng phát điên.

00:01:56.360 --> 00:01:58.983
Tôi không hề có chút hứng thú 
trở thành một nghệ sĩ,

00:01:58.983 --> 00:02:00.543
chắc chắn không phải là một thợ vẽ.

00:02:00.543 --> 00:02:03.842
Cái tôi đam mê 
là điện tử và máy móc--

00:02:03.842 --> 00:02:05.462
tháo rời ra, lắp thành cái mới,

00:02:05.462 --> 00:02:07.349
và làm cho chúng hoạt động.

00:02:07.349 --> 00:02:11.251
May thay, gia đình tôi
cũng có người làm kỹ sư,

00:02:11.251 --> 00:02:12.459
và với cha mẹ tôi,

00:02:12.459 --> 00:02:15.087
họ là những hình mẫu đầu tiên.

00:02:15.087 --> 00:02:16.444
Đặc điểm chung mà họ đều có

00:02:16.444 --> 00:02:19.152
là làm việc hết sức chăm chỉ.

00:02:19.152 --> 00:02:21.522
Ông nội tôi là chủ sở hữu 
và vận hành một nhà máy sản xuất

00:02:21.522 --> 00:02:24.222
kệ tủ bếp bằng thép tấm ở Brooklyn.

00:02:24.222 --> 00:02:27.646
Vào cuối tuần, 
chúng tôi cùng đến phố Cortlandt

00:02:27.646 --> 00:02:30.321
đó là chợ đồ cũ điện tử và vô tuyến.

00:02:30.321 --> 00:02:33.124
Ở đó, chúng tôi khám phá hàng đống

00:02:33.124 --> 00:02:34.345
các đồ điện tử lỗi thời,

00:02:34.345 --> 00:02:36.647
và trả vài đô la
mang những đồ quý giá về nhà

00:02:36.647 --> 00:02:38.079
như máy ngắm ném bom Norden,

00:02:38.079 --> 00:02:42.590
phụ tùng máy tính đèn điện tử
đời đầu của IBM.

00:02:42.590 --> 00:02:45.656
Tôi thấy các đồ vật này 
đều hữu dụng và lôi cuốn.

00:02:45.656 --> 00:02:48.287
Tôi đã học về kỹ thuật
và cách các thiết bị hoạt động,

00:02:48.287 --> 00:02:49.747
không phải ở trường

00:02:49.747 --> 00:02:51.536
mà là bằng cách
tháo rời chúng và khám phá

00:02:51.536 --> 00:02:54.013
các thiết bị phức tạp 
đầy huyền hoặc này.

00:02:54.013 --> 00:02:56.597
Tôi đã làm việc này 
hàng giờ đồng hồ mỗi ngày,

00:02:56.597 --> 00:02:59.895
tất nhiên là tránh
khỏi bị điện giật chết.

00:02:59.895 --> 00:03:01.467
Cuộc sống rất êm ả.

NOTE Paragraph

00:03:01.467 --> 00:03:03.788
Tuy nhiên, vào mỗi mùa hè,
thật là buồn,

00:03:03.788 --> 00:03:05.821
các máy móc này
bị bỏ lại phía sau

00:03:05.821 --> 00:03:08.025
khi tôi và cha mẹ tôi 
đi du lịch nước ngoài

00:03:08.025 --> 00:03:11.665
để khám phá lịch sử, 
các công trình nghệ thuật và thiết kế.

00:03:11.665 --> 00:03:14.059
Chúng tôi thăm bảo tàng 
và tòa nhà lịch sử nổi tiếng

00:03:14.059 --> 00:03:15.919
của cả Châu Âu và Trung Đông,

00:03:15.919 --> 00:03:18.179
nhưng để khuyến khích niềm đam mê
ngày một phát triển của tôi

00:03:18.179 --> 00:03:19.994
về khoa học và công nghệ,

00:03:19.994 --> 00:03:22.278
họ đã thả tôi đến một số nơi

00:03:22.278 --> 00:03:24.718
như Bảo tàng Khoa học London,

00:03:24.718 --> 00:03:28.436
nơi mà tôi có thể một mình 
lang thang đây đó hàng giờ

00:03:28.436 --> 00:03:32.412
để tìm hiểu về lịch sử 
khoa học và công nghệ.

NOTE Paragraph

00:03:32.412 --> 00:03:35.676
Sau đó, khi tôi khoảng 9 tuổi,

00:03:35.676 --> 00:03:37.544
chúng tôi đến Rome.

00:03:37.544 --> 00:03:39.905
Vào một ngày hè oi bức,

00:03:39.905 --> 00:03:42.784
chúng tôi thăm 
một tòa nhà hình trống


00:03:42.784 --> 00:03:45.028
nhìn từ bên ngoài
hoàn toàn không có gì thú vị.

00:03:45.028 --> 00:03:47.353
Bố tôi nói rằng 
nó được gọi là Pantheon,

00:03:47.353 --> 00:03:49.821
một ngôi đền của tất cả các vị thần.

00:03:49.821 --> 00:03:52.095
Nó trông không có gì đặc biệt
khi nhìn từ bên ngoài,

00:03:52.095 --> 00:03:54.534
nhưng khi đi vào trong,

00:03:54.534 --> 00:03:57.847
tôi kinh ngạc ngay lập tức 
bởi ba điều:

00:03:57.847 --> 00:04:01.077
Điều đầu tiên, nó mát mẻ dễ chịu

00:04:01.077 --> 00:04:03.155
dù hơi nóng ngột ngạt bên ngoài.

00:04:03.155 --> 00:04:05.869
Cả tòa nhà rất tối,
nguồn sáng suy nhất

00:04:05.869 --> 00:04:08.342
chiếu từ một cái lỗ lớn
mở trên trần nhà.

00:04:08.342 --> 00:04:10.575
Cha tôi đã giải thích rằng
đó không phải là cái lỗ để trống,

00:04:10.575 --> 00:04:13.049
mà nó được gọi là giếng trời,

00:04:13.069 --> 00:04:14.985
một con mắt nhìn lên thiên đàng.

00:04:14.985 --> 00:04:16.910
Và có điều gì đó ở đây,

00:04:16.910 --> 00:04:19.913
tôi không hiểu tại sao, 
chỉ cảm thấy đặc biệt.

00:04:19.913 --> 00:04:21.911
Khi chúng tôi đi vào giữa phòng,

00:04:21.911 --> 00:04:24.732
Tôi đã ngước nhìn lên thiên đàng
xuyên qua giếng trời.

00:04:24.732 --> 00:04:27.029
Đây là thánh đường đầu tiên
tôi từng đến

00:04:27.029 --> 00:04:29.232
cho phép một tầm nhìn 
không giới hạn

00:04:29.232 --> 00:04:32.390
giữa Chúa Trời và con người.

00:04:32.390 --> 00:04:35.820
Nhưng tôi tự hỏi,
khi trời mưa thì sao?

00:04:35.820 --> 00:04:37.677
Cha tôi có thể đã 
gọi nó là một con mắt,

00:04:37.677 --> 00:04:40.764
nhưng nó thực ra là một cái lỗ lớn 
trên trần nhà.

00:04:40.764 --> 00:04:42.415
Tôi đã nhìn xuống 
và thấy các rãnh thoát nước

00:04:42.415 --> 00:04:43.286
các rãnh được khắc sâu
vào sàn nhà bằng đá.

00:04:46.808 --> 00:04:47.637
Khi mắt tôi quen dần với bóng tối,

00:04:47.637 --> 00:04:49.901
Tôi đã có thể nhìn rõ 
các chi tiết trên sàn nhà

00:04:49.901 --> 00:04:51.631
và các bức tường xung quanh.

00:04:51.631 --> 00:04:54.208
Không có gì đặc biệt,
cũng chỉ là các biểu tượng

00:04:54.208 --> 00:04:56.124
mà chúng tôi đã từng thấy 
khắp nơi ở Rome.

00:04:56.124 --> 00:04:57.796
Nhưng thực ra, 
nó trông giống Con đường Appian

00:04:57.796 --> 00:04:59.992
mà người bán đá cẩm thạch 
đã chỉ cho tôi

00:04:59.992 --> 00:05:02.440
cũng với cuốn sách hàng mẫu của anh ta,
đã đưa nó cho Hadrian xem,

00:05:02.440 --> 00:05:05.080
và Hadrian nói,
"Chúng ta sẽ lấy hết số này."

00:05:05.080 --> 00:05:06.786
(Cười)

NOTE Paragraph

00:05:06.786 --> 00:05:10.004
Nhưng trần nhà quả thật tuyệt vời.

00:05:10.004 --> 00:05:12.840
Nó giống như mái vòm Buckminster Fuller

00:05:12.840 --> 00:05:14.149
mà tôi đã thấy trước đây,

00:05:14.149 --> 00:05:16.393
và Bucky là một người bạn của cha tôi.

00:05:16.393 --> 00:05:19.884
Trần nhà có đường kính lớn - 142 ft 
(~43m)

00:05:19.884 --> 00:05:22.321
hiện đại, công nghệ cao
và thật ấn tượng

00:05:22.321 --> 00:05:25.564
không hề tình cờ, đây chính xác 
cũng là chiều cao của nó.

00:05:25.564 --> 00:05:26.826
Tôi yêu nơi này.

00:05:26.826 --> 00:05:29.155
Một nơi rất đẹp, không giống 
nơi nào tôi thấy trước đó,

00:05:30.914 --> 00:05:33.815
tôi hỏi bố, 
"Nó được xây khi nào vậy bố?"

00:05:33.815 --> 00:05:36.947
Ông trả lời 
"Khoảng 2,000 năm trước."

00:05:36.947 --> 00:05:39.451
Và tôi nói, 
"Không, ý con hỏi cái mái ấy."

00:05:39.451 --> 00:05:41.410
Bạn thấy đấy, tôi tưởng đó là 
cái mái của thời hiện đại

00:05:41.410 --> 00:05:43.328
đã được đặt lên bởi vì

00:05:43.328 --> 00:05:46.874
mái nguyên thủy của nó 
đã bị phá hủy thời chiến tranh xa xưa.

00:05:46.874 --> 00:05:50.336
Bố tôi nói,
"Đó là cái mái nguyên thủy đấy"

NOTE Paragraph

00:05:50.336 --> 00:05:52.814
Khoảnh khắc đó 
đã thay đổi đời tôi,

00:05:52.814 --> 00:05:55.463
và tôi có thể nhớ như in 
như thể mới hôm qua.

00:05:55.463 --> 00:05:58.058
Lần đầu tiên, tôi đã nhận ra 
người xưa đã rất thông minh

00:05:58.058 --> 00:06:00.198
từ 2,000 năm trước. (Cười)

00:06:00.198 --> 00:06:02.312
Điều này tôi chưa từng nghĩ đến.

00:06:02.312 --> 00:06:06.183
Ý tôi là các kim tự tháp ở Giza,

00:06:06.183 --> 00:06:08.111
mà chúng tôi đã ghé thăm năm ngoái

00:06:08.111 --> 00:06:11.031
và quả thật chúng rất ấn tượng
với thiết kể đủ đẹp,

00:06:11.031 --> 00:06:13.486
nhưng hãy xem,
nếu tôi có ngân sách không giớn hạn,

00:06:13.486 --> 00:06:17.483
20 000 đến 40 000 nhân công,
và 10 đến 20 năm,

00:06:17.483 --> 00:06:21.099
để cắt và kéo các khối đá
qua các vùng quê,

00:06:21.099 --> 00:06:23.863
thì tôi cũng xây được 
kim tự tháp.

00:06:23.863 --> 00:06:26.666
Nhưng chỉ bằng 
lao động khổ sai

00:06:26.666 --> 00:06:29.708
người ta không thể xây nên
mái vòm đền Pantheon,

00:06:29.708 --> 00:06:32.727
2,000 năm trước đã thế,
và ngày nay cũng vậy.

00:06:32.727 --> 00:06:35.467
Và thật tình cờ, ngôi đền này 
vẫn có vòm mái lớn nhất

00:06:35.467 --> 00:06:39.281
bằng bê tông không gia cố 
từng được xây.

00:06:39.281 --> 00:06:42.276
Để xây Pantheon 
cần có vài phép lạ.

00:06:42.276 --> 00:06:44.708
Tôi gọi đó là phép lạ, 
để muốn nói có những vấn đề

00:06:44.708 --> 00:06:47.295
về mặt kỹ thuật
là hầu như bất khả,

00:06:47.295 --> 00:06:50.367
đây là những việc có
rủi ro cao và có thể

00:06:50.367 --> 00:06:52.951
không thể nào hoàn thành
tại thời điểm này,

00:06:52.951 --> 00:06:57.203
đương nhiên trong tay các ban
thì sự thể sẽ khác.

NOTE Paragraph

00:06:57.203 --> 00:07:00.328
Ví dụ, đây là một số phép lạ 
về đền Pantheon.

00:07:00.328 --> 00:07:03.021
Để tạo nên một cấu trúc khả dĩ,

00:07:03.021 --> 00:07:05.588
người ta phải sáng chế ra 
loại bê tông siêu bền,

00:07:05.588 --> 00:07:07.537
và để chịu được sức nặng,

00:07:07.537 --> 00:07:09.605
người ta thay đổi 
mật độ của cố kết

00:07:09.605 --> 00:07:12.373
khi thi công 
từ dưới lên mái vòm.

00:07:12.373 --> 00:07:14.674
Để tạo độ vững và độ nhẹ,
cấu trúc của mái vòm

00:07:14.674 --> 00:07:16.711
dùng 5 vòng mái,

00:07:16.711 --> 00:07:18.318
mỗi vòng có kích thước 
giảm dần,

00:07:18.318 --> 00:07:21.054
tạo khả năng 
phân bổ lực hài hòa

00:07:21.054 --> 00:07:23.061
cho thiết kế.

00:07:23.061 --> 00:07:24.986
Ở bên trong đền mát rượi

00:07:24.986 --> 00:07:27.169
bởi vì khối nhiệt khổng lồ của nó,

00:07:27.169 --> 00:07:29.254
đối lưu tự nhiên của luồng khí đi lên

00:07:29.254 --> 00:07:30.655
qua giếng trời,

00:07:30.655 --> 00:07:33.130
và hiệu ứng Venturi khi gió thổi

00:07:33.130 --> 00:07:35.433
qua nóc của tòa nhà.

00:07:35.433 --> 00:07:39.393
Tôi khám phá ra lần đầu tiên
rằng bản thân ánh sáng

00:07:39.393 --> 00:07:41.360

có giá trị vô song.

00:07:41.360 --> 00:07:44.037
Luồng ánh sáng 
chiếu qua giếng trời

00:07:44.037 --> 00:07:46.527
vừa đẹp vừa dễ chịu,

00:07:46.527 --> 00:07:48.784
lần đầu tiên tôi nhận ra

00:07:48.784 --> 00:07:50.685
ta có thể thiết kế ánh sáng.

00:07:50.685 --> 00:07:55.559
Hơn nữa, tất cả 
các hình thức thiết kế,

00:07:55.559 --> 00:07:56.935
thiết kế trực quan,

00:07:56.935 --> 00:07:58.832
đều không phù hợp
nếu không có ánh sáng,

00:08:00.349 --> 00:08:03.317
bởi vì không có ánh sáng,
bạn không thể thấy thiết kế nào cả.

00:08:03.317 --> 00:08:05.079
Tôi cũng nhận ra rằng
tôi không phải là người đầu tiên

00:08:05.079 --> 00:08:08.338
nhận ra nơi này thật là đặc biệt.

00:08:08.338 --> 00:08:12.715
Nó sống sót trước tác động của trọng lực,
những kẻ man rợ, cướp bóc,

00:08:12.715 --> 00:08:14.614
phát triển, và tàn phá của thời gian;

00:08:14.614 --> 00:08:15.994
tôi tin đây là tòa nhà

00:08:15.994 --> 00:08:18.951
trường tồn bền nhất
trong lịch sử.

NOTE Paragraph

00:08:18.951 --> 00:08:21.167
Phần lớn nhờ chuyến thăm này,

00:08:21.167 --> 00:08:22.704
tôi đã hiểu ra rằng,

00:08:22.704 --> 00:08:25.343
trái ngược với những điều 
học ở trường,

00:08:25.343 --> 00:08:27.372
thế giới nghệ thuật và thiết kế

00:08:27.372 --> 00:08:29.388
thực chất không phải 
là không tương thích

00:08:29.388 --> 00:08:31.064
với khoa học và kỹ thuật.

00:08:31.064 --> 00:08:33.157
Tôi đã nhận ra 
khi kết hợp chúng lại,

00:08:33.157 --> 00:08:35.920
bạn có thể tạo nên 
những cái tuyệt vời

NOTE Paragraph

00:08:35.920 --> 00:08:38.766
không thể nào thực hiện được
trong cả hai lĩnh vực riêng rẽ.

00:08:38.766 --> 00:08:41.199
Nhưng ở trường học,
với một vài ngoại lệ,

00:08:41.199 --> 00:08:43.119
hai lĩnh vực này được xem là
hai thế giới riêng biệt,

00:08:43.119 --> 00:08:45.262
và hiện nay vẫn thế.

00:08:45.262 --> 00:08:47.958
Các thầy giáo của tôi nói rằng
tôi cần phải nghiêm túc

00:08:47.958 --> 00:08:50.131
và tập trung vào 
một lĩnh vực này hoặc kia.

00:08:50.131 --> 00:08:53.226
Tuy nhiên, thúc ép tôi chuyên tâm
chỉ vào một lĩnh vực

00:08:53.226 --> 00:08:56.536
làm tôi càng đề cao
những nhân tài đa năng

00:08:56.536 --> 00:09:00.686
như Michelangelo, Leonardo da Vinci,

00:09:00.686 --> 00:09:02.111
Benjamin Franklin,

00:09:02.111 --> 00:09:04.821
những người đúng là đã làm 
những điều ngược lại.

00:09:04.821 --> 00:09:07.010
Điều này khiến tôi yêu thích

00:09:07.010 --> 00:09:09.980
và muốn trở thành con người 
của cả hai thế giới.

NOTE Paragraph

00:09:09.980 --> 00:09:12.636
Làm thế nào dự án Pantheon
với tầm nhìn sáng tạo chưa từng có

00:09:12.636 --> 00:09:15.292
và phức tạp về mặt kỹ thuật
đã trở thành hiện thực?

00:09:20.088 --> 00:09:22.230
Một ai đó, tự thân họ 
có lẽ là Hadrian

00:09:22.230 --> 00:09:25.421
cần một tầm nhìn 
sáng tạo, thông minh

00:09:25.421 --> 00:09:28.214
Họ cũng cần khả năng 
thuyết phục và lãnh đạo

00:09:28.214 --> 00:09:30.992
cần thiết để tập hợp kinh phí
và tổ chức thực hiện,

00:09:30.992 --> 00:09:33.854
và sự tinh thông 
về khoa học và kỹ thuật

00:09:33.854 --> 00:09:35.937
với năng lực và bí quyết

00:09:35.937 --> 00:09:39.983
để thúc đẩy những thành tựu hiện có 
đi thậm chí xa hơn.

00:09:39.983 --> 00:09:43.903
Tôi tin rằng để sáng tạo nên
những tác phẩm để đời này

00:09:43.903 --> 00:09:48.033
ta phải có ít nhất 
năm điều kì diệu.

00:09:48.033 --> 00:09:50.726
Vấn đề là dù cho bạn 
có tài năng tới đâu

00:09:50.726 --> 00:09:52.458
giàu có hay thông minh cỡ nào,

00:09:52.458 --> 00:09:55.484
bạn chỉ có được một đến một rưỡi
điều kì diệu là cùng.

00:09:55.484 --> 00:09:57.266
Chỉ đến thế thôi. 
Đó là giới hạn.

00:09:57.266 --> 00:09:59.879
Và rồi bạn hết thời gian, 
hết tiền, hết nhiệt huyết,

00:09:59.879 --> 00:10:01.258
hết tất tần tật.

00:10:01.258 --> 00:10:03.535
Hãy nhớ, hầu hết mọi người 
không thể nghĩ là người ta có nổi

00:10:03.535 --> 00:10:05.442
thậm chí một trong những 
điều kỳ diệu về kỹ thuật này,

00:10:05.442 --> 00:10:08.551
và cần ít nhất năm điều 
để xây dựng công trình như Pantheon.

00:10:08.551 --> 00:10:11.052
Theo tôi, những người nhìn xa
trông rộng hiếm thấy này

00:10:11.052 --> 00:10:12.889
có thể nghĩ thấu 
cả thế giới của nghệ thuật,

00:10:12.889 --> 00:10:14.716
thiết kế và kỹ thuật;

00:10:14.716 --> 00:10:16.918
họ có khả năng nhận biết

00:10:16.918 --> 00:10:19.635
khi nào những người khác 
hội đủ các điều kì diệu

00:10:19.635 --> 00:10:22.191
để mang mục tiêu đến gần tầm với.

00:10:22.191 --> 00:10:24.828
Nhờ có tầm nhìn rất rõ ràng,

00:10:24.828 --> 00:10:27.138
họ có cam đảm và quyết tâm

00:10:27.138 --> 00:10:29.235
để đưa ra 
những phép lạ còn lại

00:10:29.235 --> 00:10:32.785
và họ thường nắm lấy
những điều người khác nghĩ

00:10:32.785 --> 00:10:34.831
là trở ngại không thể vượt qua

00:10:34.831 --> 00:10:36.616
và biến chúng nên
những nét thành công đặc biệt.

00:10:36.616 --> 00:10:39.543
Hãy lấy giếng trời 
của Pantheon làm ví dụ.

00:10:39.543 --> 00:10:41.441
Bằng quyết tâm 
đưa nó vào thiết kế,

00:10:41.441 --> 00:10:44.314
nghĩa là bạn không thể 
dùng nhiều công nghệ đương thời

00:10:44.314 --> 00:10:47.288
đã được phát triển 
cho các mái vòm thời La Mã.

00:10:47.288 --> 00:10:50.186
Tuy nhiên, thay vì tận dụng
kỹ thuật này

00:10:50.186 --> 00:10:52.774
và chỉ cần tính lại về trọng lượng 
và phân bổ ứng suất,

00:10:52.774 --> 00:10:55.256
họ cả gan đưa ra 
một thiết kế chỉ được thực hiện

00:10:55.256 --> 00:10:57.160
với một giếng trời lớn ở trên nóc.

00:10:57.160 --> 00:11:00.167
Công trình đã xong! 
thỏa mãn yêu cầu mỹ học,

00:11:00.167 --> 00:11:04.548
thiết kế để chiếu sáng, 
làm mát

00:11:04.548 --> 00:11:07.848
và mối liên lạc trực tiếp với bầu trời.

00:11:07.848 --> 00:11:09.892
Không tệ.

00:11:09.892 --> 00:11:11.953
Những người này 
không chỉ tin rằng

00:11:11.953 --> 00:11:14.009
có thể làm 
những điều không thể,

00:11:14.009 --> 00:11:16.835
mà phải làm cho được như thế.

NOTE Paragraph

00:11:16.835 --> 00:11:18.936
Ta hãy gác lại lịch sử cổ đại.

00:11:18.936 --> 00:11:22.069
Vậy đâu là những ví dụ hiện thời 
về những công trình

00:11:22.069 --> 00:11:23.948
kết hợp thiết kế sáng tạo

00:11:23.948 --> 00:11:27.191
với tiến bộ công nghệ tài tình

00:11:27.191 --> 00:11:28.520
để lại cho đời

00:11:28.520 --> 00:11:30.353
hàng ngàn năm sau?

00:11:30.353 --> 00:11:33.449
Vâng, đưa được con người 
lên mặt trăng là tài,

00:11:33.449 --> 00:11:36.466
và đưa được con người trở lại Trái đất 
cũng không hề tệ.

00:11:36.466 --> 00:11:38.958
Nói về một bước nhảy vọt khổng lồ:

00:11:38.958 --> 00:11:41.406
Thật khó tưởng tượng 
một thời khắc sâu sắc

00:11:41.406 --> 00:11:42.718
trong lịch sử loài người

00:11:42.718 --> 00:11:44.891
khi chúng ta lần đầu 
rời khỏi thế giới của mình

00:11:44.891 --> 00:11:46.782
để đặt chân vào 
một thế giới khác.

NOTE Paragraph

00:11:46.782 --> 00:11:49.003
Điều tiếp theo
sau mặt trăng là gì?

00:11:49.003 --> 00:11:51.811
Người ta dễ nói rằng

00:11:51.811 --> 00:11:53.472
đền thờ của hôm nay 
là Internet,

00:11:53.472 --> 00:11:55.941
nhưng thực ra tôi nghĩ
điều đó hoàn toàn sai,

00:11:55.941 --> 00:11:58.796
hoặc ít nhất chỉ là 
một phần của câu chuyện.

00:11:58.796 --> 00:12:01.312
Internet không phải 
là đền thờ Pantheon.

00:12:01.312 --> 00:12:03.903
Đúng hơn, nó giống như sự
phát minh ra bê tông:

00:12:03.903 --> 00:12:06.478
quan trọng, và hoàn toàn cần thiết

00:12:06.478 --> 00:12:07.918
để xây đền Pantheon

00:12:07.918 --> 00:12:09.274
bền vững,

00:12:09.274 --> 00:12:12.465
nhưng hoàn toàn không đủ
nếu chỉ có bê tông.

00:12:12.465 --> 00:12:15.397
Tuy nhiên, cũng như 
công nghệ bê tông

00:12:15.397 --> 00:12:18.984
đóng vai trò quan trọng trong việc
xây dựng đền Pantheon

00:12:18.984 --> 00:12:22.199
các nhà thiết kế mới ngày nay
sẽ sử dụng công nghệ Internet

00:12:22.199 --> 00:12:25.397
để tạo ra các khái niệm mới bền vững.

00:12:25.397 --> 00:12:27.455
Điện thoại thông minh
là một ví dụ hoàn hảo.

00:12:27.455 --> 00:12:29.200
Rồi đa số mọi người 
trên hành tinh này

00:12:29.200 --> 00:12:30.534
sẽ có một cái,

00:12:30.534 --> 00:12:32.935
và ý tưởng kết nối mọi người

00:12:32.935 --> 00:12:36.185
với kiến thức và với nhau
sẽ trụ lại.

NOTE Paragraph

00:12:36.185 --> 00:12:37.493
Bước tiếp theo là gì?

00:12:37.493 --> 00:12:40.899
Tiến bộ gì sắp xãy ra
sánh được với Pantheon?

00:12:40.899 --> 00:12:42.334
Hãy nghĩ về điều này.

00:12:42.334 --> 00:12:44.881
Tôi không kể đến
nhiều đột phá

00:12:44.881 --> 00:12:46.777
rất được hoan nghênh 
và kịch tính

00:12:46.777 --> 00:12:48.794
như chữa bệnh ung thư.

00:12:48.794 --> 00:12:52.132
Tại sao? 
Bởi Pantheons được dựng nên

00:12:52.132 --> 00:12:55.067
trên các vật thể vật chất được thiết kế,

00:12:55.067 --> 00:12:57.389
vật thể này tạo cảm hứng

00:12:57.389 --> 00:12:58.809
đơn giản qua việc nhìn
và cảm nhận chúng,

00:12:58.809 --> 00:13:01.691
và sẽ tiếp tục như vậy
mãi mãi.

00:13:01.691 --> 00:13:06.264
Nghệ thuật là một loại 
ngôn ngữ khác.

00:13:06.264 --> 00:13:09.036
Những đóng góp quan trọng
kéo dài sự sống

00:13:09.036 --> 00:13:11.729
và giảm bớt đau đớn,
tất nhiên là quan trọng

00:13:11.729 --> 00:13:13.416
và tuyệt vời,

00:13:13.416 --> 00:13:15.209
nhưng chúng chỉ là 
một phần liên tục

00:13:15.209 --> 00:13:17.721
của kiến thức và công nghệ tổng thể
của chúng ta,

00:13:17.721 --> 00:13:20.245
giống như internet vậy thôi.

NOTE Paragraph

00:13:20.245 --> 00:13:22.589
Vậy điều tiếp theo là gì?

00:13:22.589 --> 00:13:24.308
Có lẽ trái với những gì là cảm tính

00:13:24.308 --> 00:13:26.620
tôi đoán đó là một ý tưởng 
nhìn xa trông rộng

00:13:26.620 --> 00:13:28.474
có từ cuối thập niên 1930

00:13:28.474 --> 00:13:31.634
kể từ đó đã được hồi sinh
qua từng thập kỉ:

00:13:31.634 --> 00:13:33.648
Đó là xe tự điều khiển.

00:13:33.648 --> 00:13:35.386
Trong khi bạn đang suy nghĩ,
cho tôi giải lao một tí.

00:13:35.386 --> 00:13:38.904
Làm thế nào một phiên bản mơ mộng
về kiểm soát hành trình

00:13:38.904 --> 00:13:40.604
có thể đứng vững được?

00:13:40.604 --> 00:13:42.728
Nhìn xem, phần lớn 
thế giới chúng ta

00:13:42.728 --> 00:13:46.211
được thiết kế xoay quanh
đường sá và phương tiện.

00:13:46.211 --> 00:13:48.086
Đây là những điều thiết yếu
dẫn đến thành công

00:13:48.086 --> 00:13:49.584
của Đế chế Roma

00:13:49.584 --> 00:13:51.569
như hệ thống 
đường cao tốc liên bang

00:13:51.569 --> 00:13:53.363
cho sự thịnh vượng và phát triển

00:13:53.363 --> 00:13:55.573
của nước Mỹ.

00:13:55.573 --> 00:13:58.607
Ngày nay, những con đường nối liền
thế giới chúng ta

00:13:58.607 --> 00:14:00.705
chen chúc bởi xe hơi và xe tải

00:14:00.705 --> 00:14:02.573
tình trạng này về cơ bản 
vẫn không thay đổi

00:14:02.573 --> 00:14:05.144
trong 100 năm tới.

00:14:05.144 --> 00:14:08.403
Mặc dù có lẽ 
không rõ ràng hôm nay,

00:14:08.403 --> 00:14:12.988
nhưng xe tự điều khiển 
sẽ là công nghệ chính

00:14:12.988 --> 00:14:16.086
cho phép chúng ta 
tái thiết kế thành phố

00:14:16.086 --> 00:14:18.305
và nói rộng ra, 
tái thiết nền văn minh.

00:14:18.305 --> 00:14:19.907
Đây là lý do tại sao:

00:14:19.907 --> 00:14:21.660
Một khi xe tự điều khiển 
trở nên phổ biến,

00:14:21.660 --> 00:14:24.197
mỗi năm, những loại xe cộ này 
sẽ cứu được

00:14:24.197 --> 00:14:27.305
hàng chục ngàn mạng sống
chỉ riêng ở Hoa Kỳ

00:14:27.305 --> 00:14:30.432
và cứu sống một triệu người 
trên toàn thế giới.

00:14:30.432 --> 00:14:33.331
Việc tiêu thụ năng lượng từ ô tô
và ô nhiễm không khí

00:14:33.331 --> 00:14:35.704
sẽ giảm đi đáng kể.

00:14:35.704 --> 00:14:37.109
Việc tắc đường

00:14:37.109 --> 00:14:40.919
ở nội và ngoại vi các thành phố
sẽ biến mất.

00:14:40.919 --> 00:14:43.606
Những loại xe này cho phép
đưa ra những ý tưởng mới và hấp dẫn

00:14:43.606 --> 00:14:46.075
trong cách thiết kế
thành phố, nơi làm việc

00:14:46.075 --> 00:14:48.012
và cách chúng ta sống.

00:14:48.012 --> 00:14:50.558
Chúng ta sẽ 
đến nơi muốn đến nhanh hơn

00:14:50.558 --> 00:14:53.556
và xã hội sẽ giành lại số lượng lớn

00:14:53.556 --> 00:14:54.847
sức sản xuất bị lãng phí

00:14:54.847 --> 00:14:58.488
khi ngồi trong các phương tiện 
giao thông ô nhiễm hiện nay.

NOTE Paragraph

00:14:58.488 --> 00:15:01.761
Nhưng tại sao là bây giờ?
Tại sao ta nghĩ việc này đã sẵn sàng?

00:15:01.761 --> 00:15:03.955
Bởi vì trong 30 năm qua,

00:15:03.955 --> 00:15:06.003
những người không ở trong ngành
công nghiệp ô tô

00:15:06.003 --> 00:15:08.111
đã tiêu tốn vô số tỉ đô

00:15:08.111 --> 00:15:09.846
để tạo ra những điều kì diệu cần thiết,

00:15:09.846 --> 00:15:12.718
nhưng với mục đích hoàn toàn khác.

00:15:12.718 --> 00:15:15.346
Nghiên cứu của dự án
phòng thủ tiên tiến (DARPA),


00:15:15.346 --> 00:15:18.510
các trường đại học, và các công ty 
ngoài ngành công nghiệp ô tô

00:15:18.510 --> 00:15:20.811
nhận thấy rằng nếu con người ta
thông minh sáng suốt

00:15:20.811 --> 00:15:23.341
thì ngành công nghệ tự động 
có thể đã được khai triển xong xuôi..

00:15:23.341 --> 00:15:26.724
Vậy thì 5 điều kỳ diệu
cần cho ngành ô tô tự động là gì?

00:15:26.724 --> 00:15:28.367
Một, bạn cần biết

00:15:28.367 --> 00:15:31.101
bạn đang ở đâu 
và thời gian chính xác là gì

00:15:31.101 --> 00:15:33.509
Điều này được hệ thống GPS
giải quyết chặt chẽ.

00:15:33.509 --> 00:15:34.821
Đó là Hệ thống Định Vị Toàn cầu,

00:15:34.821 --> 00:15:37.487
mà chính phủ Mỹ đã thiết lập.

00:15:37.487 --> 00:15:40.010
Bạn cần biết các con đường ở đâu,

00:15:40.010 --> 00:15:42.913
quy luật đi đường là gì
và nơi bạn muốn đến.

00:15:42.913 --> 00:15:45.496
Nhu cầu khác nhau của hệ thống
điều hướng cá nhân,

00:15:45.496 --> 00:15:47.251
các hệ thống điều hướng trong xe,

00:15:47.251 --> 00:15:50.284
và bản đồ dựa trên web
đáp ứng nhu cầu này .

00:15:50.284 --> 00:15:52.911
Bạn cần có thông tin liên lạc
gần như liên tục

00:15:52.911 --> 00:15:54.804
với mạng lưới điện toán 
hiệu suất cao

00:15:54.804 --> 00:15:56.474
và với những người lân cận khác

00:15:56.474 --> 00:15:59.789
để hiểu được ý định của họ.

00:15:59.789 --> 00:16:02.897
Công nghệ không dây
đã phát triển cho thiết bị điện thoại,

00:16:02.897 --> 00:16:04.690
với một vài điều chỉnh nhỏ,

00:16:04.690 --> 00:16:07.649
là hoàn toàn phù hợp 
để giải quyết vấn đề này.

00:16:07.649 --> 00:16:10.139
Có thể bạn sẽ muốn bắt đầu

00:16:10.139 --> 00:16:11.329
với một số con đường bị hạn chế

00:16:11.329 --> 00:16:13.807
mà cả xã hội và giới luật sư

00:16:13.807 --> 00:16:15.679
đồng ý rằng chúng sẽ an toàn
khi sử dụng cho mục đích này.

00:16:15.679 --> 00:16:18.708
Hãy bắt đầu với các làn HOV 
(làn đường cho xe công suất cao)

00:16:18.708 --> 00:16:20.651
và di chuyển từ đó.

00:16:20.661 --> 00:16:22.212
Nhưng cuối cùng, 
bạn cần nhận ra rằng

00:16:22.212 --> 00:16:24.315
con người, bảng hiệu, 
vật thể trên đường.

00:16:24.315 --> 00:16:27.369
Tầm nhìn của máy, cảm biến đặc biệt,
và điện toán công suất cao

00:16:27.369 --> 00:16:28.941
có thể làm nhiều điều,

00:16:28.941 --> 00:16:31.499
nhưng hóa ra vẫn còn chưa đủ

00:16:31.499 --> 00:16:33.440
khi gia đình bạn đang ở trên xe.

00:16:33.440 --> 00:16:36.961
Thỉnh thoảng, con người cần
để cho trực giác hoạt động

00:16:36.961 --> 00:16:40.573
bạn có thể thực sự phải đánh thức

00:16:40.573 --> 00:16:42.669
hành khách trên xe và hỏi họ

00:16:42.669 --> 00:16:45.471
cái ổ voi ở giữa đường
là cái quái gì thế.

00:16:45.487 --> 00:16:47.831
Không quá tệ, nó cho chúng ta 
một cảm nhận về mục đích

00:16:47.831 --> 00:16:49.684
trong thế giới mới này.

00:16:49.684 --> 00:16:52.424
Ngoài ra, khi những tay lái đầu tiên

00:16:52.424 --> 00:16:53.750
giải thích cho chiếc xe 
đang bị bối rối

00:16:53.750 --> 00:16:56.416
rằng ổ voi lù lù
ở ngã ba đường

00:16:56.416 --> 00:16:57.959
thực ra là một nhà hàng,

00:16:57.959 --> 00:17:00.263
và không sao, cứ tiếp tục lái,

00:17:00.263 --> 00:17:03.683
tất cả các xe khác trên mặt đất

00:17:03.683 --> 00:17:06.605
từ thời điểm này trở đi
sẽ biết điều này.

NOTE Paragraph

00:17:06.605 --> 00:17:08.868
5 điều kỳ diệu
đã được kể ra gần hết,

00:17:08.868 --> 00:17:10.746
giờ đây bạn chỉ cần
có một tầm nhìn sáng suốt

00:17:10.746 --> 00:17:13.583
về một thế giới tốt đẹp hơn
với những chiếc xe tự điều khiển,

NOTE Paragraph

00:17:13.583 --> 00:17:17.196
những thiết kế đẹp mê hồn
cùng nhiều tính năng mới,

00:17:17.196 --> 00:17:19.650
cộng với khá nhiều tiền 
và làm việc chăm chỉ

00:17:19.650 --> 00:17:21.246
để biến nó thành hiện thực.

00:17:21.246 --> 00:17:24.268
Thời điểm để bắt đầu 
chỉ một vài năm nữa,

00:17:24.268 --> 00:17:26.136
và tôi dự đoán rằng 
phương tiện tự điều khiển

00:17:26.136 --> 00:17:28.207
sẽ hoàn toàn thay đổi 
thế giới chúng ta

00:17:28.207 --> 00:17:32.391
qua vài thập kỉ tới.

NOTE Paragraph

00:17:32.391 --> 00:17:35.043
Tóm lại, tôi tin rằng

00:17:35.043 --> 00:17:37.281
chất hợp thành ngôi đền
Pantheons tương lai

00:17:37.281 --> 00:17:38.668
đã ở đâu đó quanh đây,

00:17:38.668 --> 00:17:40.855
chỉ chờ người có tầm nhìn

00:17:40.855 --> 00:17:42.589
với kiến thức sâu rộng,

00:17:42.589 --> 00:17:44.199
những kỹ năng đa ngành,

00:17:44.199 --> 00:17:46.067
và niềm đam mê tột bật

00:17:46.067 --> 00:17:51.153
để hiệp một tất cả,
và biến giấc mơ thành hiện thực.

00:17:51.153 --> 00:17:53.649
Nhưng những người như thế
không tự nhiên

00:17:53.649 --> 00:17:54.988
mọc ra.

00:17:54.988 --> 00:17:56.827
Họ cần được nuôi dưỡng và khích lệ

00:17:56.827 --> 00:17:58.606
từ khi còn là những đứa trẻ.

00:17:58.606 --> 00:18:00.466
Chúng ta cần yêu thương và giúp đỡ họ

00:18:00.466 --> 00:18:02.185
để khám phá ra 
niềm đam mê của mình.

00:18:02.185 --> 00:18:04.399
Chúng ta cần động viên họ 
làm việc chăm chỉ

00:18:04.399 --> 00:18:06.836
và giúp họ hiểu rằng thất bại

00:18:06.836 --> 00:18:09.707
là một phần cần thiết để thành công,

00:18:09.707 --> 00:18:11.888
cũng như sự kiên trì vậy.

00:18:11.888 --> 00:18:14.986
Chúng ta cần giúp họ tìm ra
hình mẫu của riêng họ,

00:18:14.986 --> 00:18:17.658
và cho họ sự tự tin
để tin vào chính mình

00:18:17.658 --> 00:18:20.435
và để tìn rằng mọi sự đều có thể.

00:18:20.435 --> 00:18:23.944
và như ông tôi đã làm
khi dẫn tôi đi mua đồ cũ

00:18:23.944 --> 00:18:25.727
và cũng như cha mẹ tôi đã làm

00:18:25.727 --> 00:18:27.749
khi họ dẫn tôi đến 
các bảo tàng khoa học

00:18:27.749 --> 00:18:31.030
chúng ta cần động viên họ tìm ra
con đường đi của riêng mình,

00:18:31.030 --> 00:18:33.687
ngay cả khi con đường của họ
rất khác với chúng ta.

NOTE Paragraph

00:18:33.687 --> 00:18:35.095
Nhưng có một lưu ý:

00:18:35.095 --> 00:18:37.529
chúng ta cũng cần 
định kỳ đưa họ ra khỏi

00:18:37.529 --> 00:18:38.998
những điều kì diệu 
hiện đại của mình

00:18:38.998 --> 00:18:40.969
như máy tính, điện thoại,
máy tính bảng,

00:18:40.969 --> 00:18:42.563
máy trò chơi, và ti vi,

00:18:42.563 --> 00:18:44.807
hãy dẫn họ ra ngoài nắng

00:18:44.807 --> 00:18:46.936
để họ có thể cảm nhận 
được thiên nhiên

00:18:46.936 --> 00:18:49.833
và những kỳ quan thiết kế
của thế giới,

00:18:49.833 --> 00:18:52.075
hành tinh và nền văn minh 
của chúng ta.

00:18:52.075 --> 00:18:55.002
Nếu chúng ta không làm vậy,
thì bọn trẻ sẽ không hiểu được

00:18:55.002 --> 00:18:56.884
những điều quý giá kia là gì

00:18:56.884 --> 00:18:59.479
rằng tới một ngày nào đó
chúng sẽ chịu trách nhiệm

00:18:59.479 --> 00:19:01.761
bảo vệ và phát triển nó.

00:19:01.761 --> 00:19:03.404
Chúng ta cũng cần chúng hiểu

00:19:03.404 --> 00:19:06.433
vài điều dường như vẫn
không được đánh giá đúng mức

00:19:06.433 --> 00:19:08.896
trong thế giới ngày càng 
phụ thuộc vào công nghệ,

00:19:08.896 --> 00:19:10.579
điều đó là nghệ thuật và thiết kế

00:19:10.579 --> 00:19:12.492
không phải là điều xa xỉ,

00:19:12.492 --> 00:19:14.318
cũng không phải không tương thích

00:19:14.318 --> 00:19:16.187
với khoa học và kỹ thuật.

00:19:16.187 --> 00:19:18.883
Chính nó là điều thiết yếu
khiến chúng ta trở nên đặc biệt.

NOTE Paragraph

00:19:21.579 --> 00:19:24.277
Một ngày nào đó, 
nếu bạn có cơ hội,

00:19:24.277 --> 00:19:25.814
có lẽ bạn sẽ dẫn con mình

00:19:25.814 --> 00:19:27.585
đến thăm đền Pantheon,

00:19:27.585 --> 00:19:30.245
cũng như chúng tôi 
sẽ dẫn con gái mình là Kira,

00:19:30.245 --> 00:19:32.323
đến trải nghiệm trực tiếp

00:19:32.323 --> 00:19:36.580
sức mạnh của thiết kế 
đáng kinh ngạc này,

00:19:36.580 --> 00:19:40.324
được làm nên vào một ngày 
không có gì nổi bật tại Rome,

00:19:40.324 --> 00:19:43.351
đã trường tồn 2,000 năm 
vào tương lai

00:19:43.351 --> 00:19:46.009
để định hướng cho cuộc đời tôi.

NOTE Paragraph

00:19:46.009 --> 00:19:48.140
Xin cảm ơn

NOTE Paragraph

00:19:48.140 --> 00:19:52.448
(Vỗ tay)