0:00:01.062,0:00:03.327
Chào các bạn.

0:00:03.327,0:00:05.114
Khi tôi còn nhỏ,

0:00:05.114,0:00:08.191
Có một trải nghiệm[br]đã làm thay đổi đời tôi,

0:00:08.191,0:00:11.099
và thực tế đó là lý do [br]tôi có mặt ở đây hôm nay.

0:00:11.099,0:00:13.040
Khoảnh khắc đó

0:00:13.040,0:00:15.302
đã ảnh hưởng sâu sắc [br]đến cách tôi nghĩ

0:00:15.302,0:00:18.532
về nghệ thuật, thiết kế[br]và kỹ thuật.

0:00:18.532,0:00:21.762
Tôi may mắn lớn lên

0:00:21.762,0:00:24.993
trong một gia đình nghệ sĩ [br]tài năng và đầy tình thương

0:00:24.993,0:00:27.557
ở một trong những thành phố [br]tuyệt vời nhất thế giới.

0:00:27.557,0:00:31.434
Cha tôi, John Ferren, qua đời [br]khi tôi chỉ mới 15 tuổi,

0:00:31.434,0:00:34.964
ông là một nghệ sĩ có cả[br]niềm đam mê và tay nghề điêu luyện.

0:00:34.964,0:00:37.224
cũng giống như mẹ tôi, Rae.

0:00:37.224,0:00:39.029
Ông là một trong những người[br]thuộc trường phái

0:00:39.029,0:00:40.790
biểu hiện trừu tượng của New York,

0:00:40.790,0:00:43.302
cùng với các đồng nghiệp,

0:00:43.302,0:00:46.200
ông đã đặt nền móng [br]cho nghệ thuật hiện đại của Mỹ,

0:00:46.200,0:00:49.385
và đóng góp vào việc [br]thay đổi hệ tư tưởng Mỹ

0:00:49.385,0:00:53.928
hướng đến quan điểm hiện đại [br]trong thế kỷ 20.

0:00:53.928,0:00:56.849
Chẳng là phi thường sao,[br]so với hàng ngàn năm

0:00:56.849,0:01:00.490
của nghệ thuật biểu hiện,

0:01:00.490,0:01:02.523
thì nghệ thuật hiện đại,[br]nói một cách so sánh,

0:01:02.523,0:01:04.863
tuổi đời chỉ mới[br]khoảng 15 phút thôi

0:01:04.863,0:01:06.761
nhưng giờ đây nó đã [br]phổ biến sâu rộng.

0:01:06.761,0:01:08.705
Cũng như nhiều phát minh[br]quan trọng khác,

0:01:08.705,0:01:12.325
những ý tưởng căn bản đó [br]không đòi hỏi công nghệ mới,

0:01:12.325,0:01:15.218
mà là tư duy tươi mới [br]và sự sẵn lòng thử nghiệm,

0:01:15.218,0:01:19.386
cộng với sự kiên cường đối diện [br]với chỉ trích và chối bỏ

0:01:19.386,0:01:20.840
gần như của cả thế gian.

0:01:20.840,0:01:23.357
Trong nhà của chúng tôi,[br]nghệ thuật ở khắp mọi nơi.

0:01:23.357,0:01:24.928
Nghệ thuật giống như oxy,

0:01:24.928,0:01:28.090
bao quanh chúng tôi[br]và cần cho sự sống.

0:01:28.090,0:01:29.949
Khi tôi xem bố tôi vẽ,

0:01:29.949,0:01:32.256
ông đã dạy tôi rằng nghệ thuật

0:01:32.256,0:01:34.465
không phải là việc trang trí,

0:01:34.465,0:01:36.182
mà là truyền đạt ý tưởng[br]theo một cách khác,

0:01:36.182,0:01:37.899
để có thể kết nối các thế giới

0:01:37.899,0:01:39.447
của kiến thức và nhận biết.

0:01:39.447,0:01:40.995
Trong môi trường[br]giàu tính nghệ thuật này,

0:01:44.684,0:01:46.299
bạn có thể cho rằng[br]tôi có thể đã bị ép buộc

0:01:46.299,0:01:48.408
đi theo truyền thống gia đình,

0:01:48.408,0:01:51.024
nhưng không.

0:01:51.024,0:01:52.811
Tôi đi theo con đường[br]như hầu hết các đứa trẻ khác

0:01:52.811,0:01:53.994
những kẻ được lập trình[br]về mặt di truyền học

0:01:53.994,0:01:55.177
để làm cho cha mẹ chúng phát điên.

0:01:56.360,0:01:58.983
Tôi không hề có chút hứng thú [br]trở thành một nghệ sĩ,

0:01:58.983,0:02:00.543
chắc chắn không phải là một thợ vẽ.

0:02:00.543,0:02:03.842
Cái tôi đam mê [br]là điện tử và máy móc--

0:02:03.842,0:02:05.462
tháo rời ra, lắp thành cái mới,

0:02:05.462,0:02:07.349
và làm cho chúng hoạt động.

0:02:07.349,0:02:11.251
May thay, gia đình tôi[br]cũng có người làm kỹ sư,

0:02:11.251,0:02:12.459
và với cha mẹ tôi,

0:02:12.459,0:02:15.087
họ là những hình mẫu đầu tiên.

0:02:15.087,0:02:16.444
Đặc điểm chung mà họ đều có

0:02:16.444,0:02:19.152
là làm việc hết sức chăm chỉ.

0:02:19.152,0:02:21.522
Ông nội tôi là chủ sở hữu [br]và vận hành một nhà máy sản xuất

0:02:21.522,0:02:24.222
kệ tủ bếp bằng thép tấm ở Brooklyn.

0:02:24.222,0:02:27.646
Vào cuối tuần, [br]chúng tôi cùng đến phố Cortlandt

0:02:27.646,0:02:30.321
đó là chợ đồ cũ điện tử và vô tuyến.

0:02:30.321,0:02:33.124
Ở đó, chúng tôi khám phá hàng đống

0:02:33.124,0:02:34.345
các đồ điện tử lỗi thời,

0:02:34.345,0:02:36.647
và trả vài đô la[br]mang những đồ quý giá về nhà

0:02:36.647,0:02:38.079
như máy ngắm ném bom Norden,

0:02:38.079,0:02:42.590
phụ tùng máy tính đèn điện tử[br]đời đầu của IBM.

0:02:42.590,0:02:45.656
Tôi thấy các đồ vật này [br]đều hữu dụng và lôi cuốn.

0:02:45.656,0:02:48.287
Tôi đã học về kỹ thuật[br]và cách các thiết bị hoạt động,

0:02:48.287,0:02:49.747
không phải ở trường

0:02:49.747,0:02:51.536
mà là bằng cách[br]tháo rời chúng và khám phá

0:02:51.536,0:02:54.013
các thiết bị phức tạp [br]đầy huyền hoặc này.

0:02:54.013,0:02:56.597
Tôi đã làm việc này [br]hàng giờ đồng hồ mỗi ngày,

0:02:56.597,0:02:59.895
tất nhiên là tránh[br]khỏi bị điện giật chết.

0:02:59.895,0:03:01.467
Cuộc sống rất êm ả.

0:03:01.467,0:03:03.788
Tuy nhiên, vào mỗi mùa hè,[br]thật là buồn,

0:03:03.788,0:03:05.821
các máy móc này[br]bị bỏ lại phía sau

0:03:05.821,0:03:08.025
khi tôi và cha mẹ tôi [br]đi du lịch nước ngoài

0:03:08.025,0:03:11.665
để khám phá lịch sử, [br]các công trình nghệ thuật và thiết kế.

0:03:11.665,0:03:14.059
Chúng tôi thăm bảo tàng [br]và tòa nhà lịch sử nổi tiếng

0:03:14.059,0:03:15.919
của cả Châu Âu và Trung Đông,

0:03:15.919,0:03:18.179
nhưng để khuyến khích niềm đam mê[br]ngày một phát triển của tôi

0:03:18.179,0:03:19.994
về khoa học và công nghệ,

0:03:19.994,0:03:22.278
họ đã thả tôi đến một số nơi

0:03:22.278,0:03:24.718
như Bảo tàng Khoa học London,

0:03:24.718,0:03:28.436
nơi mà tôi có thể một mình [br]lang thang đây đó hàng giờ

0:03:28.436,0:03:32.412
để tìm hiểu về lịch sử [br]khoa học và công nghệ.

0:03:32.412,0:03:35.676
Sau đó, khi tôi khoảng 9 tuổi,

0:03:35.676,0:03:37.544
chúng tôi đến Rome.

0:03:37.544,0:03:39.905
Vào một ngày hè oi bức,

0:03:39.905,0:03:42.784
chúng tôi thăm [br]một tòa nhà hình trống[br]

0:03:42.784,0:03:45.028
nhìn từ bên ngoài[br]hoàn toàn không có gì thú vị.

0:03:45.028,0:03:47.353
Bố tôi nói rằng [br]nó được gọi là Pantheon,

0:03:47.353,0:03:49.821
một ngôi đền của tất cả các vị thần.

0:03:49.821,0:03:52.095
Nó trông không có gì đặc biệt[br]khi nhìn từ bên ngoài,

0:03:52.095,0:03:54.534
nhưng khi đi vào trong,

0:03:54.534,0:03:57.847
tôi kinh ngạc ngay lập tức [br]bởi ba điều:

0:03:57.847,0:04:01.077
Điều đầu tiên, nó mát mẻ dễ chịu

0:04:01.077,0:04:03.155
dù hơi nóng ngột ngạt bên ngoài.

0:04:03.155,0:04:05.869
Cả tòa nhà rất tối,[br]nguồn sáng suy nhất

0:04:05.869,0:04:08.342
chiếu từ một cái lỗ lớn[br]mở trên trần nhà.

0:04:08.342,0:04:10.575
Cha tôi đã giải thích rằng[br]đó không phải là cái lỗ để trống,

0:04:10.575,0:04:13.049
mà nó được gọi là giếng trời,

0:04:13.069,0:04:14.985
một con mắt nhìn lên thiên đàng.

0:04:14.985,0:04:16.910
Và có điều gì đó ở đây,

0:04:16.910,0:04:19.913
tôi không hiểu tại sao, [br]chỉ cảm thấy đặc biệt.

0:04:19.913,0:04:21.911
Khi chúng tôi đi vào giữa phòng,

0:04:21.911,0:04:24.732
Tôi đã ngước nhìn lên thiên đàng[br]xuyên qua giếng trời.

0:04:24.732,0:04:27.029
Đây là thánh đường đầu tiên[br]tôi từng đến

0:04:27.029,0:04:29.232
cho phép một tầm nhìn [br]không giới hạn

0:04:29.232,0:04:32.390
giữa Chúa Trời và con người.

0:04:32.390,0:04:35.820
Nhưng tôi tự hỏi,[br]khi trời mưa thì sao?

0:04:35.820,0:04:37.677
Cha tôi có thể đã [br]gọi nó là một con mắt,

0:04:37.677,0:04:40.764
nhưng nó thực ra là một cái lỗ lớn [br]trên trần nhà.

0:04:40.764,0:04:42.415
Tôi đã nhìn xuống [br]và thấy các rãnh thoát nước

0:04:42.415,0:04:43.286
các rãnh được khắc sâu[br]vào sàn nhà bằng đá.

0:04:46.808,0:04:47.637
Khi mắt tôi quen dần với bóng tối,

0:04:47.637,0:04:49.901
Tôi đã có thể nhìn rõ [br]các chi tiết trên sàn nhà

0:04:49.901,0:04:51.631
và các bức tường xung quanh.

0:04:51.631,0:04:54.208
Không có gì đặc biệt,[br]cũng chỉ là các biểu tượng

0:04:54.208,0:04:56.124
mà chúng tôi đã từng thấy [br]khắp nơi ở Rome.

0:04:56.124,0:04:57.796
Nhưng thực ra, [br]nó trông giống Con đường Appian

0:04:57.796,0:04:59.992
mà người bán đá cẩm thạch [br]đã chỉ cho tôi

0:04:59.992,0:05:02.440
cũng với cuốn sách hàng mẫu của anh ta,[br]đã đưa nó cho Hadrian xem,

0:05:02.440,0:05:05.080
và Hadrian nói,[br]"Chúng ta sẽ lấy hết số này."

0:05:05.080,0:05:06.786
(Cười)

0:05:06.786,0:05:10.004
Nhưng trần nhà quả thật tuyệt vời.

0:05:10.004,0:05:12.840
Nó giống như mái vòm Buckminster Fuller

0:05:12.840,0:05:14.149
mà tôi đã thấy trước đây,

0:05:14.149,0:05:16.393
và Bucky là một người bạn của cha tôi.

0:05:16.393,0:05:19.884
Trần nhà có đường kính lớn - 142 ft [br](~43m)

0:05:19.884,0:05:22.321
hiện đại, công nghệ cao[br]và thật ấn tượng

0:05:22.321,0:05:25.564
không hề tình cờ, đây chính xác [br]cũng là chiều cao của nó.

0:05:25.564,0:05:26.826
Tôi yêu nơi này.

0:05:26.826,0:05:29.155
Một nơi rất đẹp, không giống [br]nơi nào tôi thấy trước đó,

0:05:30.914,0:05:33.815
tôi hỏi bố, [br]"Nó được xây khi nào vậy bố?"

0:05:33.815,0:05:36.947
Ông trả lời [br]"Khoảng 2,000 năm trước."

0:05:36.947,0:05:39.451
Và tôi nói, [br]"Không, ý con hỏi cái mái ấy."

0:05:39.451,0:05:41.410
Bạn thấy đấy, tôi tưởng đó là [br]cái mái của thời hiện đại

0:05:41.410,0:05:43.328
đã được đặt lên bởi vì

0:05:43.328,0:05:46.874
mái nguyên thủy của nó [br]đã bị phá hủy thời chiến tranh xa xưa.

0:05:46.874,0:05:50.336
Bố tôi nói,[br]"Đó là cái mái nguyên thủy đấy"

0:05:50.336,0:05:52.814
Khoảnh khắc đó [br]đã thay đổi đời tôi,

0:05:52.814,0:05:55.463
và tôi có thể nhớ như in [br]như thể mới hôm qua.

0:05:55.463,0:05:58.058
Lần đầu tiên, tôi đã nhận ra [br]người xưa đã rất thông minh

0:05:58.058,0:06:00.198
từ 2,000 năm trước. (Cười)

0:06:00.198,0:06:02.312
Điều này tôi chưa từng nghĩ đến.

0:06:02.312,0:06:06.183
Ý tôi là các kim tự tháp ở Giza,

0:06:06.183,0:06:08.111
mà chúng tôi đã ghé thăm năm ngoái

0:06:08.111,0:06:11.031
và quả thật chúng rất ấn tượng[br]với thiết kể đủ đẹp,

0:06:11.031,0:06:13.486
nhưng hãy xem,[br]nếu tôi có ngân sách không giớn hạn,

0:06:13.486,0:06:17.483
20 000 đến 40 000 nhân công,[br]và 10 đến 20 năm,

0:06:17.483,0:06:21.099
để cắt và kéo các khối đá[br]qua các vùng quê,

0:06:21.099,0:06:23.863
thì tôi cũng xây được [br]kim tự tháp.

0:06:23.863,0:06:26.666
Nhưng chỉ bằng [br]lao động khổ sai

0:06:26.666,0:06:29.708
người ta không thể xây nên[br]mái vòm đền Pantheon,

0:06:29.708,0:06:32.727
2,000 năm trước đã thế,[br]và ngày nay cũng vậy.

0:06:32.727,0:06:35.467
Và thật tình cờ, ngôi đền này [br]vẫn có vòm mái lớn nhất

0:06:35.467,0:06:39.281
bằng bê tông không gia cố [br]từng được xây.

0:06:39.281,0:06:42.276
Để xây Pantheon [br]cần có vài phép lạ.

0:06:42.276,0:06:44.708
Tôi gọi đó là phép lạ, [br]để muốn nói có những vấn đề

0:06:44.708,0:06:47.295
về mặt kỹ thuật[br]là hầu như bất khả,

0:06:47.295,0:06:50.367
đây là những việc có[br]rủi ro cao và có thể

0:06:50.367,0:06:52.951
không thể nào hoàn thành[br]tại thời điểm này,

0:06:52.951,0:06:57.203
đương nhiên trong tay các ban[br]thì sự thể sẽ khác.

0:06:57.203,0:07:00.328
Ví dụ, đây là một số phép lạ [br]về đền Pantheon.

0:07:00.328,0:07:03.021
Để tạo nên một cấu trúc khả dĩ,

0:07:03.021,0:07:05.588
người ta phải sáng chế ra [br]loại bê tông siêu bền,

0:07:05.588,0:07:07.537
và để chịu được sức nặng,

0:07:07.537,0:07:09.605
người ta thay đổi [br]mật độ của cố kết

0:07:09.605,0:07:12.373
khi thi công [br]từ dưới lên mái vòm.

0:07:12.373,0:07:14.674
Để tạo độ vững và độ nhẹ,[br]cấu trúc của mái vòm

0:07:14.674,0:07:16.711
dùng 5 vòng mái,

0:07:16.711,0:07:18.318
mỗi vòng có kích thước [br]giảm dần,

0:07:18.318,0:07:21.054
tạo khả năng [br]phân bổ lực hài hòa

0:07:21.054,0:07:23.061
cho thiết kế.

0:07:23.061,0:07:24.986
Ở bên trong đền mát rượi

0:07:24.986,0:07:27.169
bởi vì khối nhiệt khổng lồ của nó,

0:07:27.169,0:07:29.254
đối lưu tự nhiên của luồng khí đi lên

0:07:29.254,0:07:30.655
qua giếng trời,

0:07:30.655,0:07:33.130
và hiệu ứng Venturi khi gió thổi

0:07:33.130,0:07:35.433
qua nóc của tòa nhà.

0:07:35.433,0:07:39.393
Tôi khám phá ra lần đầu tiên[br]rằng bản thân ánh sáng

0:07:39.393,0:07:41.360
[br]có giá trị vô song.

0:07:41.360,0:07:44.037
Luồng ánh sáng [br]chiếu qua giếng trời

0:07:44.037,0:07:46.527
vừa đẹp vừa dễ chịu,

0:07:46.527,0:07:48.784
lần đầu tiên tôi nhận ra

0:07:48.784,0:07:50.685
ta có thể thiết kế ánh sáng.

0:07:50.685,0:07:55.559
Hơn nữa, tất cả [br]các hình thức thiết kế,

0:07:55.559,0:07:56.935
thiết kế trực quan,

0:07:56.935,0:07:58.832
đều không phù hợp[br]nếu không có ánh sáng,

0:08:00.349,0:08:03.317
bởi vì không có ánh sáng,[br]bạn không thể thấy thiết kế nào cả.

0:08:03.317,0:08:05.079
Tôi cũng nhận ra rằng[br]tôi không phải là người đầu tiên

0:08:05.079,0:08:08.338
nhận ra nơi này thật là đặc biệt.

0:08:08.338,0:08:12.715
Nó sống sót trước tác động của trọng lực,[br]những kẻ man rợ, cướp bóc,

0:08:12.715,0:08:14.614
phát triển, và tàn phá của thời gian;

0:08:14.614,0:08:15.994
tôi tin đây là tòa nhà

0:08:15.994,0:08:18.951
trường tồn bền nhất[br]trong lịch sử.

0:08:18.951,0:08:21.167
Phần lớn nhờ chuyến thăm này,

0:08:21.167,0:08:22.704
tôi đã hiểu ra rằng,

0:08:22.704,0:08:25.343
trái ngược với những điều [br]học ở trường,

0:08:25.343,0:08:27.372
thế giới nghệ thuật và thiết kế

0:08:27.372,0:08:29.388
thực chất không phải [br]là không tương thích

0:08:29.388,0:08:31.064
với khoa học và kỹ thuật.

0:08:31.064,0:08:33.157
Tôi đã nhận ra [br]khi kết hợp chúng lại,

0:08:33.157,0:08:35.920
bạn có thể tạo nên [br]những cái tuyệt vời

0:08:35.920,0:08:38.766
không thể nào thực hiện được[br]trong cả hai lĩnh vực riêng rẽ.

0:08:38.766,0:08:41.199
Nhưng ở trường học,[br]với một vài ngoại lệ,

0:08:41.199,0:08:43.119
hai lĩnh vực này được xem là[br]hai thế giới riêng biệt,

0:08:43.119,0:08:45.262
và hiện nay vẫn thế.

0:08:45.262,0:08:47.958
Các thầy giáo của tôi nói rằng[br]tôi cần phải nghiêm túc

0:08:47.958,0:08:50.131
và tập trung vào [br]một lĩnh vực này hoặc kia.

0:08:50.131,0:08:53.226
Tuy nhiên, thúc ép tôi chuyên tâm[br]chỉ vào một lĩnh vực

0:08:53.226,0:08:56.536
làm tôi càng đề cao[br]những nhân tài đa năng

0:08:56.536,0:09:00.686
như Michelangelo, Leonardo da Vinci,

0:09:00.686,0:09:02.111
Benjamin Franklin,

0:09:02.111,0:09:04.821
những người đúng là đã làm [br]những điều ngược lại.

0:09:04.821,0:09:07.010
Điều này khiến tôi yêu thích

0:09:07.010,0:09:09.980
và muốn trở thành con người [br]của cả hai thế giới.

0:09:09.980,0:09:12.636
Làm thế nào dự án Pantheon[br]với tầm nhìn sáng tạo chưa từng có

0:09:12.636,0:09:15.292
và phức tạp về mặt kỹ thuật[br]đã trở thành hiện thực?

0:09:20.088,0:09:22.230
Một ai đó, tự thân họ [br]có lẽ là Hadrian

0:09:22.230,0:09:25.421
cần một tầm nhìn [br]sáng tạo, thông minh

0:09:25.421,0:09:28.214
Họ cũng cần khả năng [br]thuyết phục và lãnh đạo

0:09:28.214,0:09:30.992
cần thiết để tập hợp kinh phí[br]và tổ chức thực hiện,

0:09:30.992,0:09:33.854
và sự tinh thông [br]về khoa học và kỹ thuật

0:09:33.854,0:09:35.937
với năng lực và bí quyết

0:09:35.937,0:09:39.983
để thúc đẩy những thành tựu hiện có [br]đi thậm chí xa hơn.

0:09:39.983,0:09:43.903
Tôi tin rằng để sáng tạo nên[br]những tác phẩm để đời này

0:09:43.903,0:09:48.033
ta phải có ít nhất [br]năm điều kì diệu.

0:09:48.033,0:09:50.726
Vấn đề là dù cho bạn [br]có tài năng tới đâu

0:09:50.726,0:09:52.458
giàu có hay thông minh cỡ nào,

0:09:52.458,0:09:55.484
bạn chỉ có được một đến một rưỡi[br]điều kì diệu là cùng.

0:09:55.484,0:09:57.266
Chỉ đến thế thôi. [br]Đó là giới hạn.

0:09:57.266,0:09:59.879
Và rồi bạn hết thời gian, [br]hết tiền, hết nhiệt huyết,

0:09:59.879,0:10:01.258
hết tất tần tật.

0:10:01.258,0:10:03.535
Hãy nhớ, hầu hết mọi người [br]không thể nghĩ là người ta có nổi

0:10:03.535,0:10:05.442
thậm chí một trong những [br]điều kỳ diệu về kỹ thuật này,

0:10:05.442,0:10:08.551
và cần ít nhất năm điều [br]để xây dựng công trình như Pantheon.

0:10:08.551,0:10:11.052
Theo tôi, những người nhìn xa[br]trông rộng hiếm thấy này

0:10:11.052,0:10:12.889
có thể nghĩ thấu [br]cả thế giới của nghệ thuật,

0:10:12.889,0:10:14.716
thiết kế và kỹ thuật;

0:10:14.716,0:10:16.918
họ có khả năng nhận biết

0:10:16.918,0:10:19.635
khi nào những người khác [br]hội đủ các điều kì diệu

0:10:19.635,0:10:22.191
để mang mục tiêu đến gần tầm với.

0:10:22.191,0:10:24.828
Nhờ có tầm nhìn rất rõ ràng,

0:10:24.828,0:10:27.138
họ có cam đảm và quyết tâm

0:10:27.138,0:10:29.235
để đưa ra [br]những phép lạ còn lại

0:10:29.235,0:10:32.785
và họ thường nắm lấy[br]những điều người khác nghĩ

0:10:32.785,0:10:34.831
là trở ngại không thể vượt qua

0:10:34.831,0:10:36.616
và biến chúng nên[br]những nét thành công đặc biệt.

0:10:36.616,0:10:39.543
Hãy lấy giếng trời [br]của Pantheon làm ví dụ.

0:10:39.543,0:10:41.441
Bằng quyết tâm [br]đưa nó vào thiết kế,

0:10:41.441,0:10:44.314
nghĩa là bạn không thể [br]dùng nhiều công nghệ đương thời

0:10:44.314,0:10:47.288
đã được phát triển [br]cho các mái vòm thời La Mã.

0:10:47.288,0:10:50.186
Tuy nhiên, thay vì tận dụng[br]kỹ thuật này

0:10:50.186,0:10:52.774
và chỉ cần tính lại về trọng lượng [br]và phân bổ ứng suất,

0:10:52.774,0:10:55.256
họ cả gan đưa ra [br]một thiết kế chỉ được thực hiện

0:10:55.256,0:10:57.160
với một giếng trời lớn ở trên nóc.

0:10:57.160,0:11:00.167
Công trình đã xong! [br]thỏa mãn yêu cầu mỹ học,

0:11:00.167,0:11:04.548
thiết kế để chiếu sáng, [br]làm mát

0:11:04.548,0:11:07.848
và mối liên lạc trực tiếp với bầu trời.

0:11:07.848,0:11:09.892
Không tệ.

0:11:09.892,0:11:11.953
Những người này [br]không chỉ tin rằng

0:11:11.953,0:11:14.009
có thể làm [br]những điều không thể,

0:11:14.009,0:11:16.835
mà phải làm cho được như thế.

0:11:16.835,0:11:18.936
Ta hãy gác lại lịch sử cổ đại.

0:11:18.936,0:11:22.069
Vậy đâu là những ví dụ hiện thời [br]về những công trình

0:11:22.069,0:11:23.948
kết hợp thiết kế sáng tạo

0:11:23.948,0:11:27.191
với tiến bộ công nghệ tài tình

0:11:27.191,0:11:28.520
để lại cho đời

0:11:28.520,0:11:30.353
hàng ngàn năm sau?

0:11:30.353,0:11:33.449
Vâng, đưa được con người [br]lên mặt trăng là tài,

0:11:33.449,0:11:36.466
và đưa được con người trở lại Trái đất [br]cũng không hề tệ.

0:11:36.466,0:11:38.958
Nói về một bước nhảy vọt khổng lồ:

0:11:38.958,0:11:41.406
Thật khó tưởng tượng [br]một thời khắc sâu sắc

0:11:41.406,0:11:42.718
trong lịch sử loài người

0:11:42.718,0:11:44.891
khi chúng ta lần đầu [br]rời khỏi thế giới của mình

0:11:44.891,0:11:46.782
để đặt chân vào [br]một thế giới khác.

0:11:46.782,0:11:49.003
Điều tiếp theo[br]sau mặt trăng là gì?

0:11:49.003,0:11:51.811
Người ta dễ nói rằng

0:11:51.811,0:11:53.472
đền thờ của hôm nay [br]là Internet,

0:11:53.472,0:11:55.941
nhưng thực ra tôi nghĩ[br]điều đó hoàn toàn sai,

0:11:55.941,0:11:58.796
hoặc ít nhất chỉ là [br]một phần của câu chuyện.

0:11:58.796,0:12:01.312
Internet không phải [br]là đền thờ Pantheon.

0:12:01.312,0:12:03.903
Đúng hơn, nó giống như sự[br]phát minh ra bê tông:

0:12:03.903,0:12:06.478
quan trọng, và hoàn toàn cần thiết

0:12:06.478,0:12:07.918
để xây đền Pantheon

0:12:07.918,0:12:09.274
bền vững,

0:12:09.274,0:12:12.465
nhưng hoàn toàn không đủ[br]nếu chỉ có bê tông.

0:12:12.465,0:12:15.397
Tuy nhiên, cũng như [br]công nghệ bê tông

0:12:15.397,0:12:18.984
đóng vai trò quan trọng trong việc[br]xây dựng đền Pantheon

0:12:18.984,0:12:22.199
các nhà thiết kế mới ngày nay[br]sẽ sử dụng công nghệ Internet

0:12:22.199,0:12:25.397
để tạo ra các khái niệm mới bền vững.

0:12:25.397,0:12:27.455
Điện thoại thông minh[br]là một ví dụ hoàn hảo.

0:12:27.455,0:12:29.200
Rồi đa số mọi người [br]trên hành tinh này

0:12:29.200,0:12:30.534
sẽ có một cái,

0:12:30.534,0:12:32.935
và ý tưởng kết nối mọi người

0:12:32.935,0:12:36.185
với kiến thức và với nhau[br]sẽ trụ lại.

0:12:36.185,0:12:37.493
Bước tiếp theo là gì?

0:12:37.493,0:12:40.899
Tiến bộ gì sắp xãy ra[br]sánh được với Pantheon?

0:12:40.899,0:12:42.334
Hãy nghĩ về điều này.

0:12:42.334,0:12:44.881
Tôi không kể đến[br]nhiều đột phá

0:12:44.881,0:12:46.777
rất được hoan nghênh [br]và kịch tính

0:12:46.777,0:12:48.794
như chữa bệnh ung thư.

0:12:48.794,0:12:52.132
Tại sao? [br]Bởi Pantheons được dựng nên

0:12:52.132,0:12:55.067
trên các vật thể vật chất được thiết kế,

0:12:55.067,0:12:57.389
vật thể này tạo cảm hứng

0:12:57.389,0:12:58.809
đơn giản qua việc nhìn[br]và cảm nhận chúng,

0:12:58.809,0:13:01.691
và sẽ tiếp tục như vậy[br]mãi mãi.

0:13:01.691,0:13:06.264
Nghệ thuật là một loại [br]ngôn ngữ khác.

0:13:06.264,0:13:09.036
Những đóng góp quan trọng[br]kéo dài sự sống

0:13:09.036,0:13:11.729
và giảm bớt đau đớn,[br]tất nhiên là quan trọng

0:13:11.729,0:13:13.416
và tuyệt vời,

0:13:13.416,0:13:15.209
nhưng chúng chỉ là [br]một phần liên tục

0:13:15.209,0:13:17.721
của kiến thức và công nghệ tổng thể[br]của chúng ta,

0:13:17.721,0:13:20.245
giống như internet vậy thôi.

0:13:20.245,0:13:22.589
Vậy điều tiếp theo là gì?

0:13:22.589,0:13:24.308
Có lẽ trái với những gì là cảm tính

0:13:24.308,0:13:26.620
tôi đoán đó là một ý tưởng [br]nhìn xa trông rộng

0:13:26.620,0:13:28.474
có từ cuối thập niên 1930

0:13:28.474,0:13:31.634
kể từ đó đã được hồi sinh[br]qua từng thập kỉ:

0:13:31.634,0:13:33.648
Đó là xe tự điều khiển.

0:13:33.648,0:13:35.386
Trong khi bạn đang suy nghĩ,[br]cho tôi giải lao một tí.

0:13:35.386,0:13:38.904
Làm thế nào một phiên bản mơ mộng[br]về kiểm soát hành trình

0:13:38.904,0:13:40.604
có thể đứng vững được?

0:13:40.604,0:13:42.728
Nhìn xem, phần lớn [br]thế giới chúng ta

0:13:42.728,0:13:46.211
được thiết kế xoay quanh[br]đường sá và phương tiện.

0:13:46.211,0:13:48.086
Đây là những điều thiết yếu[br]dẫn đến thành công

0:13:48.086,0:13:49.584
của Đế chế Roma

0:13:49.584,0:13:51.569
như hệ thống [br]đường cao tốc liên bang

0:13:51.569,0:13:53.363
cho sự thịnh vượng và phát triển

0:13:53.363,0:13:55.573
của nước Mỹ.

0:13:55.573,0:13:58.607
Ngày nay, những con đường nối liền[br]thế giới chúng ta

0:13:58.607,0:14:00.705
chen chúc bởi xe hơi và xe tải

0:14:00.705,0:14:02.573
tình trạng này về cơ bản [br]vẫn không thay đổi

0:14:02.573,0:14:05.144
trong 100 năm tới.

0:14:05.144,0:14:08.403
Mặc dù có lẽ [br]không rõ ràng hôm nay,

0:14:08.403,0:14:12.988
nhưng xe tự điều khiển [br]sẽ là công nghệ chính

0:14:12.988,0:14:16.086
cho phép chúng ta [br]tái thiết kế thành phố

0:14:16.086,0:14:18.305
và nói rộng ra, [br]tái thiết nền văn minh.

0:14:18.305,0:14:19.907
Đây là lý do tại sao:

0:14:19.907,0:14:21.660
Một khi xe tự điều khiển [br]trở nên phổ biến,

0:14:21.660,0:14:24.197
mỗi năm, những loại xe cộ này [br]sẽ cứu được

0:14:24.197,0:14:27.305
hàng chục ngàn mạng sống[br]chỉ riêng ở Hoa Kỳ

0:14:27.305,0:14:30.432
và cứu sống một triệu người [br]trên toàn thế giới.

0:14:30.432,0:14:33.331
Việc tiêu thụ năng lượng từ ô tô[br]và ô nhiễm không khí

0:14:33.331,0:14:35.704
sẽ giảm đi đáng kể.

0:14:35.704,0:14:37.109
Việc tắc đường

0:14:37.109,0:14:40.919
ở nội và ngoại vi các thành phố[br]sẽ biến mất.

0:14:40.919,0:14:43.606
Những loại xe này cho phép[br]đưa ra những ý tưởng mới và hấp dẫn

0:14:43.606,0:14:46.075
trong cách thiết kế[br]thành phố, nơi làm việc

0:14:46.075,0:14:48.012
và cách chúng ta sống.

0:14:48.012,0:14:50.558
Chúng ta sẽ [br]đến nơi muốn đến nhanh hơn

0:14:50.558,0:14:53.556
và xã hội sẽ giành lại số lượng lớn

0:14:53.556,0:14:54.847
sức sản xuất bị lãng phí

0:14:54.847,0:14:58.488
khi ngồi trong các phương tiện [br]giao thông ô nhiễm hiện nay.

0:14:58.488,0:15:01.761
Nhưng tại sao là bây giờ?[br]Tại sao ta nghĩ việc này đã sẵn sàng?

0:15:01.761,0:15:03.955
Bởi vì trong 30 năm qua,

0:15:03.955,0:15:06.003
những người không ở trong ngành[br]công nghiệp ô tô

0:15:06.003,0:15:08.111
đã tiêu tốn vô số tỉ đô

0:15:08.111,0:15:09.846
để tạo ra những điều kì diệu cần thiết,

0:15:09.846,0:15:12.718
nhưng với mục đích hoàn toàn khác.

0:15:12.718,0:15:15.346
Nghiên cứu của dự án[br]phòng thủ tiên tiến (DARPA),[br]

0:15:15.346,0:15:18.510
các trường đại học, và các công ty [br]ngoài ngành công nghiệp ô tô

0:15:18.510,0:15:20.811
nhận thấy rằng nếu con người ta[br]thông minh sáng suốt

0:15:20.811,0:15:23.341
thì ngành công nghệ tự động [br]có thể đã được khai triển xong xuôi..

0:15:23.341,0:15:26.724
Vậy thì 5 điều kỳ diệu[br]cần cho ngành ô tô tự động là gì?

0:15:26.724,0:15:28.367
Một, bạn cần biết

0:15:28.367,0:15:31.101
bạn đang ở đâu [br]và thời gian chính xác là gì

0:15:31.101,0:15:33.509
Điều này được hệ thống GPS[br]giải quyết chặt chẽ.

0:15:33.509,0:15:34.821
Đó là Hệ thống Định Vị Toàn cầu,

0:15:34.821,0:15:37.487
mà chính phủ Mỹ đã thiết lập.

0:15:37.487,0:15:40.010
Bạn cần biết các con đường ở đâu,

0:15:40.010,0:15:42.913
quy luật đi đường là gì[br]và nơi bạn muốn đến.

0:15:42.913,0:15:45.496
Nhu cầu khác nhau của hệ thống[br]điều hướng cá nhân,

0:15:45.496,0:15:47.251
các hệ thống điều hướng trong xe,

0:15:47.251,0:15:50.284
và bản đồ dựa trên web[br]đáp ứng nhu cầu này .

0:15:50.284,0:15:52.911
Bạn cần có thông tin liên lạc[br]gần như liên tục

0:15:52.911,0:15:54.804
với mạng lưới điện toán [br]hiệu suất cao

0:15:54.804,0:15:56.474
và với những người lân cận khác

0:15:56.474,0:15:59.789
để hiểu được ý định của họ.

0:15:59.789,0:16:02.897
Công nghệ không dây[br]đã phát triển cho thiết bị điện thoại,

0:16:02.897,0:16:04.690
với một vài điều chỉnh nhỏ,

0:16:04.690,0:16:07.649
là hoàn toàn phù hợp [br]để giải quyết vấn đề này.

0:16:07.649,0:16:10.139
Có thể bạn sẽ muốn bắt đầu

0:16:10.139,0:16:11.329
với một số con đường bị hạn chế

0:16:11.329,0:16:13.807
mà cả xã hội và giới luật sư

0:16:13.807,0:16:15.679
đồng ý rằng chúng sẽ an toàn[br]khi sử dụng cho mục đích này.

0:16:15.679,0:16:18.708
Hãy bắt đầu với các làn HOV [br](làn đường cho xe công suất cao)

0:16:18.708,0:16:20.651
và di chuyển từ đó.

0:16:20.661,0:16:22.212
Nhưng cuối cùng, [br]bạn cần nhận ra rằng

0:16:22.212,0:16:24.315
con người, bảng hiệu, [br]vật thể trên đường.

0:16:24.315,0:16:27.369
Tầm nhìn của máy, cảm biến đặc biệt,[br]và điện toán công suất cao

0:16:27.369,0:16:28.941
có thể làm nhiều điều,

0:16:28.941,0:16:31.499
nhưng hóa ra vẫn còn chưa đủ

0:16:31.499,0:16:33.440
khi gia đình bạn đang ở trên xe.

0:16:33.440,0:16:36.961
Thỉnh thoảng, con người cần[br]để cho trực giác hoạt động

0:16:36.961,0:16:40.573
bạn có thể thực sự phải đánh thức

0:16:40.573,0:16:42.669
hành khách trên xe và hỏi họ

0:16:42.669,0:16:45.471
cái ổ voi ở giữa đường[br]là cái quái gì thế.

0:16:45.487,0:16:47.831
Không quá tệ, nó cho chúng ta [br]một cảm nhận về mục đích

0:16:47.831,0:16:49.684
trong thế giới mới này.

0:16:49.684,0:16:52.424
Ngoài ra, khi những tay lái đầu tiên

0:16:52.424,0:16:53.750
giải thích cho chiếc xe [br]đang bị bối rối

0:16:53.750,0:16:56.416
rằng ổ voi lù lù[br]ở ngã ba đường

0:16:56.416,0:16:57.959
thực ra là một nhà hàng,

0:16:57.959,0:17:00.263
và không sao, cứ tiếp tục lái,

0:17:00.263,0:17:03.683
tất cả các xe khác trên mặt đất

0:17:03.683,0:17:06.605
từ thời điểm này trở đi[br]sẽ biết điều này.

0:17:06.605,0:17:08.868
5 điều kỳ diệu[br]đã được kể ra gần hết,

0:17:08.868,0:17:10.746
giờ đây bạn chỉ cần[br]có một tầm nhìn sáng suốt

0:17:10.746,0:17:13.583
về một thế giới tốt đẹp hơn[br]với những chiếc xe tự điều khiển,

0:17:13.583,0:17:17.196
những thiết kế đẹp mê hồn[br]cùng nhiều tính năng mới,

0:17:17.196,0:17:19.650
cộng với khá nhiều tiền [br]và làm việc chăm chỉ

0:17:19.650,0:17:21.246
để biến nó thành hiện thực.

0:17:21.246,0:17:24.268
Thời điểm để bắt đầu [br]chỉ một vài năm nữa,

0:17:24.268,0:17:26.136
và tôi dự đoán rằng [br]phương tiện tự điều khiển

0:17:26.136,0:17:28.207
sẽ hoàn toàn thay đổi [br]thế giới chúng ta

0:17:28.207,0:17:32.391
qua vài thập kỉ tới.

0:17:32.391,0:17:35.043
Tóm lại, tôi tin rằng

0:17:35.043,0:17:37.281
chất hợp thành ngôi đền[br]Pantheons tương lai

0:17:37.281,0:17:38.668
đã ở đâu đó quanh đây,

0:17:38.668,0:17:40.855
chỉ chờ người có tầm nhìn

0:17:40.855,0:17:42.589
với kiến thức sâu rộng,

0:17:42.589,0:17:44.199
những kỹ năng đa ngành,

0:17:44.199,0:17:46.067
và niềm đam mê tột bật

0:17:46.067,0:17:51.153
để hiệp một tất cả,[br]và biến giấc mơ thành hiện thực.

0:17:51.153,0:17:53.649
Nhưng những người như thế[br]không tự nhiên

0:17:53.649,0:17:54.988
mọc ra.

0:17:54.988,0:17:56.827
Họ cần được nuôi dưỡng và khích lệ

0:17:56.827,0:17:58.606
từ khi còn là những đứa trẻ.

0:17:58.606,0:18:00.466
Chúng ta cần yêu thương và giúp đỡ họ

0:18:00.466,0:18:02.185
để khám phá ra [br]niềm đam mê của mình.

0:18:02.185,0:18:04.399
Chúng ta cần động viên họ [br]làm việc chăm chỉ

0:18:04.399,0:18:06.836
và giúp họ hiểu rằng thất bại

0:18:06.836,0:18:09.707
là một phần cần thiết để thành công,

0:18:09.707,0:18:11.888
cũng như sự kiên trì vậy.

0:18:11.888,0:18:14.986
Chúng ta cần giúp họ tìm ra[br]hình mẫu của riêng họ,

0:18:14.986,0:18:17.658
và cho họ sự tự tin[br]để tin vào chính mình

0:18:17.658,0:18:20.435
và để tìn rằng mọi sự đều có thể.

0:18:20.435,0:18:23.944
và như ông tôi đã làm[br]khi dẫn tôi đi mua đồ cũ

0:18:23.944,0:18:25.727
và cũng như cha mẹ tôi đã làm

0:18:25.727,0:18:27.749
khi họ dẫn tôi đến [br]các bảo tàng khoa học

0:18:27.749,0:18:31.030
chúng ta cần động viên họ tìm ra[br]con đường đi của riêng mình,

0:18:31.030,0:18:33.687
ngay cả khi con đường của họ[br]rất khác với chúng ta.

0:18:33.687,0:18:35.095
Nhưng có một lưu ý:

0:18:35.095,0:18:37.529
chúng ta cũng cần [br]định kỳ đưa họ ra khỏi

0:18:37.529,0:18:38.998
những điều kì diệu [br]hiện đại của mình

0:18:38.998,0:18:40.969
như máy tính, điện thoại,[br]máy tính bảng,

0:18:40.969,0:18:42.563
máy trò chơi, và ti vi,

0:18:42.563,0:18:44.807
hãy dẫn họ ra ngoài nắng

0:18:44.807,0:18:46.936
để họ có thể cảm nhận [br]được thiên nhiên

0:18:46.936,0:18:49.833
và những kỳ quan thiết kế[br]của thế giới,

0:18:49.833,0:18:52.075
hành tinh và nền văn minh [br]của chúng ta.

0:18:52.075,0:18:55.002
Nếu chúng ta không làm vậy,[br]thì bọn trẻ sẽ không hiểu được

0:18:55.002,0:18:56.884
những điều quý giá kia là gì

0:18:56.884,0:18:59.479
rằng tới một ngày nào đó[br]chúng sẽ chịu trách nhiệm

0:18:59.479,0:19:01.761
bảo vệ và phát triển nó.

0:19:01.761,0:19:03.404
Chúng ta cũng cần chúng hiểu

0:19:03.404,0:19:06.433
vài điều dường như vẫn[br]không được đánh giá đúng mức

0:19:06.433,0:19:08.896
trong thế giới ngày càng [br]phụ thuộc vào công nghệ,

0:19:08.896,0:19:10.579
điều đó là nghệ thuật và thiết kế

0:19:10.579,0:19:12.492
không phải là điều xa xỉ,

0:19:12.492,0:19:14.318
cũng không phải không tương thích

0:19:14.318,0:19:16.187
với khoa học và kỹ thuật.

0:19:16.187,0:19:18.883
Chính nó là điều thiết yếu[br]khiến chúng ta trở nên đặc biệt.

0:19:21.579,0:19:24.277
Một ngày nào đó, [br]nếu bạn có cơ hội,

0:19:24.277,0:19:25.814
có lẽ bạn sẽ dẫn con mình

0:19:25.814,0:19:27.585
đến thăm đền Pantheon,

0:19:27.585,0:19:30.245
cũng như chúng tôi [br]sẽ dẫn con gái mình là Kira,

0:19:30.245,0:19:32.323
đến trải nghiệm trực tiếp

0:19:32.323,0:19:36.580
sức mạnh của thiết kế [br]đáng kinh ngạc này,

0:19:36.580,0:19:40.324
được làm nên vào một ngày [br]không có gì nổi bật tại Rome,

0:19:40.324,0:19:43.351
đã trường tồn 2,000 năm [br]vào tương lai

0:19:43.351,0:19:46.009
để định hướng cho cuộc đời tôi.

0:19:46.009,0:19:48.140
Xin cảm ơn

0:19:48.140,0:19:52.448
(Vỗ tay)