WEBVTT

00:00:01.062 --> 00:00:03.327
Dzień dobry.

00:00:03.327 --> 00:00:05.114
Kiedy byłem małym chłopcem,

00:00:05.114 --> 00:00:08.191
pewne doświadczenie
całkowicie zmieniło moje życie

00:00:08.191 --> 00:00:11.099
i to dlatego jestem dziś tutaj.

00:00:11.099 --> 00:00:13.040
Tamta chwila

00:00:13.040 --> 00:00:15.302
głęboko wpłynęła na sposób, w jaki myślę

00:00:15.302 --> 00:00:18.523
o sztuce, projektowaniu i inżynierii.

NOTE Paragraph

00:00:18.523 --> 00:00:21.280
Miałem szczęście dorastać

00:00:21.280 --> 00:00:24.993
w rodzinie kochających 
i utalentowanych artystów

00:00:24.993 --> 00:00:27.557
w jednym z najwspanialszych miast świata.

00:00:27.557 --> 00:00:31.434
Mój ojciec, John Ferren,
który zmarł kiedy miałem 15 lat,

00:00:31.434 --> 00:00:34.964
był artystą z zawodu i powołania,

00:00:34.964 --> 00:00:37.224
tak jak i moja mama, Rae.

00:00:37.224 --> 00:00:41.010
Był jednym z przedstawicieli nowojorskiej
szkoły ekspresjonistów abstrakcyjnych,

00:00:41.010 --> 00:00:43.302
którzy razem z jemu współczesnymi,

00:00:43.302 --> 00:00:46.200
wynaleźli amerykańską sztukę nowoczesną

00:00:46.200 --> 00:00:49.385
i przyczynili się do skierowania 
amerykańskiego ducha czasu

00:00:49.385 --> 00:00:52.668
w kierunku modernizmu w XX wieku.

00:00:53.928 --> 00:00:56.849
Czyż nie jest to niezwykłe,
że po tysiącach lat

00:00:56.849 --> 00:01:00.490
tworzenia głównie sztuki reprezentacyjnej,

00:01:00.490 --> 00:01:02.523
sztuka nowoczesna, porównywalnie,

00:01:02.523 --> 00:01:04.863
istnieje od około piętnastu minut,

00:01:04.863 --> 00:01:06.761
a jednak obecnie dominuje.

00:01:06.761 --> 00:01:08.705
Tak jak z wieloma istotnymi innowacjami,

00:01:08.705 --> 00:01:12.325
te radykalne pomysły 
nie wymagały nowej technologii,

00:01:12.325 --> 00:01:15.218
jedynie świeżego myślenia 
i chęci do eksperymentowania,

00:01:15.218 --> 00:01:20.826
a także odporności w obliczu 
powszechnej krytyki i odrzucenia.

00:01:20.840 --> 00:01:23.357
W naszym domu sztuka była wszędzie.

00:01:23.357 --> 00:01:24.928
Była jak tlen:

00:01:24.928 --> 00:01:28.090
otaczała nas będąc niezbędną do życia.

00:01:28.090 --> 00:01:29.949
Kiedy oglądałem, gdy malował,

00:01:29.949 --> 00:01:32.256
tata powiedział mi, że sztuka

00:01:32.256 --> 00:01:34.465
nie polega na tworzeniu ozdób,

00:01:34.465 --> 00:01:37.579
ale jest inną metodą przekazywania myśli,

00:01:37.579 --> 00:01:42.096
która w rzeczywistości może 
połączyć światy wiedzy i intuicji.

NOTE Paragraph

00:01:42.464 --> 00:01:44.744
Patrząc na to 
artystycznie bogate środowisko

00:01:44.744 --> 00:01:48.399
można myśleć, że byłem zmuszony
przystąpić do rodzinnego interesu,

00:01:48.408 --> 00:01:50.554
ale nie.

00:01:51.024 --> 00:01:54.401
Podążyłem ścieżką większości dzieci 
genetycznie zaprogramowanych

00:01:54.401 --> 00:01:56.360
do wściekania swoich rodziców.

00:01:56.360 --> 00:01:58.983
Nie interesowało mnie bycie artystą,

00:01:58.983 --> 00:02:00.543
a już na pewno nie malarzem.

00:02:00.543 --> 00:02:03.732
Tym, co kochałem,
były elektronika i maszyny:

00:02:03.732 --> 00:02:05.752
rozbieranie ich na części,
budowanie nowych

00:02:05.752 --> 00:02:07.349
i sprawianie, by działały.

00:02:07.349 --> 00:02:11.239
Na szczęście w mojej rodzinie 
byli również inżynierowie,

00:02:11.239 --> 00:02:15.084
którzy wraz z rodzicami byli moimi 
pierwszymi wzorami do naśladowania.

00:02:15.084 --> 00:02:19.152
Tym, co mieli ze sobą wspólnego
była ich pracowitość.

00:02:19.152 --> 00:02:21.523
Mój dziadek był właścicielem fabryki

00:02:21.523 --> 00:02:24.814
produkującej blaszane 
szafki kuchenne na Brooklynie.

00:02:24.814 --> 00:02:27.646
W weekendy chodziliśmy razem 
na Cortland Street,

00:02:27.646 --> 00:02:30.321
gdzie w Nowym Jorku 
sprzedawano elektronikę.

00:02:30.321 --> 00:02:34.354
Tam odkrywaliśmy olbrzymie stosy
zgromadzonych części

00:02:34.354 --> 00:02:36.647
i za parę dolców 
przynosiliśmy do domu skarby,

00:02:36.647 --> 00:02:42.159
takie jak celowniki bombowe,
czy części z pierwszych komputerów IBM.

00:02:42.609 --> 00:02:45.656
Uważałem te przedmioty 
za użyteczne i fascynujące.

00:02:45.656 --> 00:02:48.287
Uczyłem się o inżynierii 
i działaniu tych rzeczy

00:02:48.287 --> 00:02:51.537
nie w szkole, ale przez 
rozbieranie na części i badanie

00:02:51.537 --> 00:02:54.013
tych fantastycznie 
skomplikowanych urządzeń.

00:02:54.013 --> 00:02:56.597
Robiłem to godzinami, każdego dnia,

00:02:56.597 --> 00:02:59.175
skutecznie unikając porażenia prądem.

00:02:59.895 --> 00:03:01.467
Życie było świetne.

NOTE Paragraph

00:03:01.467 --> 00:03:03.708
Niestety, każdego lata

00:03:03.708 --> 00:03:05.821
maszyny musiałem zostawić za sobą,

00:03:05.821 --> 00:03:08.025
gdy razem z rodzicami 
podróżowałem za ocean,

00:03:08.025 --> 00:03:11.665
by doświadczać historii i sztuki.

00:03:11.665 --> 00:03:14.059
Odwiedzaliśmy wielkie muzea 
i historyczne budynki

00:03:14.059 --> 00:03:15.919
w Europie i na Środkowym Wschodzie,

00:03:15.919 --> 00:03:20.009
ale żeby ośmielić moje rosnące 
zainteresowanie nauką i technologią,

00:03:20.009 --> 00:03:22.278
rodzice zostawiali mnie w miejscach

00:03:22.278 --> 00:03:24.718
takich jak Muzeum Nauki w Londynie,

00:03:24.718 --> 00:03:28.436
gdzie mogłem godzinami samotnie wędrować

00:03:28.436 --> 00:03:32.412
ucząc się historii nauki i technologii.

NOTE Paragraph

00:03:32.412 --> 00:03:35.676
Później, kiedy miałem około dziewięć lat,

00:03:35.676 --> 00:03:37.544
pojechaliśmy do Rzymu.

00:03:37.544 --> 00:03:39.905
Pewnego szczególnie gorącego letniego dnia

00:03:39.905 --> 00:03:41.987
odwiedziliśmy cylindryczny budynek,

00:03:41.987 --> 00:03:44.869
który z zewnątrz nie wyglądał 
szczególnie interesująco.

00:03:44.869 --> 00:03:47.353
Ojciec powiedział, 
że nazywa się Panteonem,

00:03:47.353 --> 00:03:49.821
świątynią wszystkich bogów.

00:03:49.821 --> 00:03:52.095
Nie wyglądał nadzwyczajnie z zewnątrz,

00:03:52.095 --> 00:03:54.534
ale gdy weszliśmy do środka,

00:03:54.534 --> 00:03:57.847
od razu rzuciły mi się w oczy trzy rzeczy.

00:03:57.847 --> 00:04:01.077
Po pierwsze, było przyjemnie chłodno,

00:04:01.077 --> 00:04:03.155
choć na zewnątrz było niebywale gorąco.

00:04:03.155 --> 00:04:05.869
Było bardzo ciemno, 
a jedynym źródłem światła

00:04:05.869 --> 00:04:08.342
była duża, otwarta dziura w suficie.

00:04:08.342 --> 00:04:10.075
Tata wyjaśnił, że nie jest to

00:04:10.075 --> 00:04:12.389
duża, otwarta dziura, 
lecz nazywa się oculus,

00:04:12.389 --> 00:04:14.765
oko na niebiosa.

00:04:14.765 --> 00:04:16.910
Było w tym miejscu coś,

00:04:16.910 --> 00:04:19.913
nie byłem pewien co, ale coś wyjątkowego.

00:04:19.913 --> 00:04:21.911
Gdy weszliśmy na środek pomieszczenia,

00:04:21.911 --> 00:04:24.732
spojrzałem na niebo przez oculus.

00:04:24.732 --> 00:04:27.029
To był pierwszy kościół, w jakim byłem,

00:04:27.029 --> 00:04:29.232
który zapewniał nieograniczoną widoczność

00:04:29.232 --> 00:04:31.700
między Bogiem a człowiekiem.

00:04:32.390 --> 00:04:35.820
Ale zastanawiałem się, 
co się działo w czasie deszczu?

00:04:35.820 --> 00:04:37.677
Ojciec mógł nazywać to oculusem,

00:04:37.677 --> 00:04:40.764
ale mimo wszystko była to
duża dziura w suficie.

00:04:40.764 --> 00:04:42.823
Patrząc w dół 
zobaczyłem rury odpływowe

00:04:42.823 --> 00:04:45.178
wycięte w kamiennej podłodze.

00:04:45.178 --> 00:04:47.637
Gdy przyzwyczaiłem się do ciemności,

00:04:47.637 --> 00:04:51.631
byłem w stanie obejrzeć
szczegóły podłogi i ścian dookoła.

00:04:51.631 --> 00:04:54.208
Nic wielkiego, te same posągowe rzeczy,

00:04:54.208 --> 00:04:56.124
które można zobaczyć w całym Rzymie.

00:04:56.124 --> 00:04:59.986
Wyglądało to tak, jakby na Via Appia
pojawił się sprzedawca marmurów

00:04:59.992 --> 00:05:02.440
z katalogiem próbek, 
pokazał go Hadrianowi,

00:05:02.440 --> 00:05:05.080
a on powiedziałby: "Bierzemy wszystko".

00:05:05.080 --> 00:05:06.786
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:05:06.786 --> 00:05:10.004
Jednak sufit był niesamowity.

00:05:10.004 --> 00:05:12.840
Wyglądał jak kopuła geodezyjna 
Buckminstera Fullera.

00:05:12.840 --> 00:05:14.149
Widziałem takie wcześniej,

00:05:14.149 --> 00:05:16.393
bo Bucky był kumplem mojego taty.

00:05:16.393 --> 00:05:18.944
Była nowoczesna, 
zaawansowana technologicznie,

00:05:18.944 --> 00:05:22.321
imponująca, szeroka na 43 metry,

00:05:22.321 --> 00:05:25.564
co, nieprzypadkowo, 
było dokładnie jej wysokością.

00:05:25.564 --> 00:05:27.136
Zakochałem się w tym miejscu.

00:05:27.136 --> 00:05:30.245
Było piękne i niepodobne 
do czegokolwiek, co wcześniej widziałem,

00:05:30.245 --> 00:05:33.815
więc spytałem tatę: "Kiedy to zbudowano?"

00:05:33.815 --> 00:05:36.947
Odpowiedział: "Około 2000 lat temu".

00:05:36.947 --> 00:05:39.451
Ja na to: "Nie, mam na myśli sufit".

00:05:39.451 --> 00:05:41.410
Założyłem, że jest to nowoczesny sufit,

00:05:41.410 --> 00:05:43.328
który zamontowano później, bo oryginalny

00:05:43.328 --> 00:05:46.874
został zniszczony w jakiejś dawnej wojnie.

00:05:46.874 --> 00:05:50.336
On powiedział: "To jest oryginalny sufit".

NOTE Paragraph

00:05:50.336 --> 00:05:52.814
Ta chwila zmieniła moje życie,

00:05:52.814 --> 00:05:55.463
pamiętam ją, jakby to było wczoraj.

00:05:55.463 --> 00:05:58.058
Po raz pierwszy zrozumiałem, 
że ludzie byli mądrzy

00:05:58.058 --> 00:06:00.198
2000 lat temu. (Śmiech)

00:06:00.198 --> 00:06:02.312
To nigdy wcześniej 
nie przyszło mi na myśl.

00:06:02.312 --> 00:06:06.183
To znaczy, dla mnie, piramidy w Gizie,

00:06:06.183 --> 00:06:08.111
które odwiedziliśmy rok wcześniej,

00:06:08.111 --> 00:06:11.031
oczywiście, robiły wrażenie, 
ładna konstrukcja,

00:06:11.031 --> 00:06:13.486
ale dajcie mi nieograniczony budżet,

00:06:13.486 --> 00:06:17.483
20 do 40 000 pracowników i od 10 do 20 lat

00:06:17.483 --> 00:06:21.099
na wycięcie i przytarganie 
kamiennych bloków przez kraj,

00:06:21.099 --> 00:06:23.863
to też zbuduję wam piramidy.

00:06:23.863 --> 00:06:26.666
Jednak żadna ilość brutalnej siły

00:06:26.666 --> 00:06:29.708
nie stworzy kopuły Panteonu,

00:06:29.708 --> 00:06:32.727
ani 2000 lat temu, ani dziś.

00:06:32.727 --> 00:06:35.467
Akurat jest to wciąż największa

00:06:35.467 --> 00:06:39.281
niewzmocniona betonowa kopuła,
jaką kiedykolwiek zbudowano.

00:06:39.281 --> 00:06:42.276
Zbudowanie Panteonu wymagało kilku cudów.

00:06:42.276 --> 00:06:44.708
Przez cudy rozumiem rzeczy,

00:06:44.708 --> 00:06:47.295
które są technicznie ledwie możliwe,

00:06:47.295 --> 00:06:50.367
bardzo ryzykowne i mogą nie być

00:06:50.367 --> 00:06:52.951
osiągalne w danej chwili,

00:06:52.951 --> 00:06:55.553
na pewno nie przez ciebie.

NOTE Paragraph

00:06:57.203 --> 00:07:00.328
Na przykład, oto kilka cudów Panteonu:

00:07:00.328 --> 00:07:03.021
żeby w ogóle umożliwić jego zbudowanie,

00:07:03.021 --> 00:07:05.588
trzeba było wynaleźć super-mocny beton,

00:07:05.588 --> 00:07:07.537
a żeby kontrolować masę,

00:07:07.537 --> 00:07:09.605
zmieniano gęstość całości,

00:07:09.605 --> 00:07:12.373
podczas gdy budowano kopułę.

00:07:12.373 --> 00:07:14.674
Dla siły i lekkości, struktura kopuły

00:07:14.674 --> 00:07:16.708
wykorzystywała pięć pierścieni paneli,

00:07:16.708 --> 00:07:18.825
każdy o coraz mniejszych wymiarach,

00:07:18.825 --> 00:07:23.082
co nadaje projektowi 
tę wymuszoną perspektywę.

00:07:23.082 --> 00:07:24.986
Wewnątrz było cudownie chłodno

00:07:24.986 --> 00:07:27.169
z powodu ogromnej masy termicznej,

00:07:27.169 --> 00:07:30.654
naturalnej konwekcji powietrza 
unoszącego się przez oculus

00:07:30.655 --> 00:07:34.810
i efektu Venturiego, gdzie wiatr 
przepływa u szczytu budynku.

00:07:35.433 --> 00:07:39.393
Po raz pierwszy odkryłem,
że światło samo w sobie

00:07:39.393 --> 00:07:41.360
może mieć materię.

00:07:41.360 --> 00:07:44.037
Snop światła wpadający przez oculus

00:07:44.037 --> 00:07:46.527
był jednocześnie piękny i namacalny,

00:07:46.527 --> 00:07:48.814
również po raz pierwszy 
zdałem sobie sprawę,

00:07:48.814 --> 00:07:51.005
że światło może podlegać projektowaniu.

00:07:51.005 --> 00:07:56.879
Co więcej, wszystkie formy 
projektowania wizualnego

00:07:56.879 --> 00:07:58.766
są bez niego zbędne,

00:07:58.766 --> 00:08:02.617
bo bez światła nie można ich zobaczyć.

00:08:02.617 --> 00:08:05.109
Uświadomiłem sobie też, 
że nie byłem pierwszą osobą,

00:08:05.109 --> 00:08:08.338
która uznała to miejsce za niezwykłe.

00:08:08.338 --> 00:08:12.715
Przetrwało grawitację, barbarzyńców, 
grabieżców, deweloperów

00:08:12.715 --> 00:08:15.954
i spustoszenia czasu 
stając się, jak sądzę,

00:08:15.954 --> 00:08:18.951
najdłużej ciągle używanym
budynkiem w historii.

NOTE Paragraph

00:08:18.951 --> 00:08:22.707
Głównie dzięki tej wycieczce zrozumiałem,

00:08:22.707 --> 00:08:25.800
że w przeciwieństwie do tego, 
czego uczono mnie w szkole,

00:08:25.800 --> 00:08:29.392
światy sztuki i projektowania
nie są niekompatybilne

00:08:29.392 --> 00:08:31.064
z nauką i inżynierią.

00:08:31.064 --> 00:08:33.157
Zrozumiałem, że łącząc je,

00:08:33.157 --> 00:08:35.920
można tworzyć niesamowite rzeczy,

00:08:35.920 --> 00:08:38.766
nie mogąc ich osiągnąć 
w obrębie poszczególnych dziedzin.

00:08:38.766 --> 00:08:41.199
Jednak w szkole, z kilkoma wyjątkami,

00:08:41.199 --> 00:08:45.239
były, i cały czas są, 
traktowane jako osobne światy.

00:08:45.262 --> 00:08:47.958
Moi nauczyciele mówili,
że mam to potraktować poważnie

00:08:47.958 --> 00:08:50.131
i skupić się na jednej z dziedzin.

00:08:50.131 --> 00:08:53.226
Jednak zmuszając mnie do specjalizacji

00:08:53.226 --> 00:08:56.536
spowodowali, że doceniłem
ludzi wszechstronnych

00:08:56.536 --> 00:09:00.686
jak Michał Anioł, Leonardo da Vinci,

00:09:00.686 --> 00:09:02.111
Benjamin Franklin,

00:09:02.111 --> 00:09:04.821
ludzi, którzy robili dokładnie na odwrót.

00:09:04.821 --> 00:09:07.010
Spowodowało to, że zapragnąłem

00:09:07.010 --> 00:09:09.570
odnaleźć się w obu światach.

NOTE Paragraph

00:09:09.980 --> 00:09:12.494
W jaki sposób takie projekty

00:09:12.494 --> 00:09:15.818
o bezprecedensowo kreatywnej 
wizji i technicznej złożoności

00:09:15.818 --> 00:09:18.302
jak Panteon właściwie powstały?

00:09:18.302 --> 00:09:22.230
Ktoś, możliwe że Hadrian,

00:09:22.230 --> 00:09:25.421
potrzebował znakomicie kreatywnej wizji.

00:09:25.421 --> 00:09:28.244
Potrzebował też daru opowiadania
i zdolności przywódczych

00:09:28.244 --> 00:09:30.992
niezbędnych 
do jej sfinansowania i wykonania,

00:09:30.992 --> 00:09:33.854
a także biegłości w nauce i technologii

00:09:33.854 --> 00:09:35.937
wraz z umiejętnościami i wiedzą

00:09:35.937 --> 00:09:39.983
potrzebną do pchnięcia
istniejących innowacji naprzód.

00:09:39.983 --> 00:09:43.903
Wierzę, że aby zostać 
jednym z tych niezwykłych wizjonerów

00:09:43.903 --> 00:09:47.623
trzeba osiągnąć co najmniej pięć cudów.

00:09:48.033 --> 00:09:50.726
Problemem jest, że niezależnie 
od stopnia utalentowania,

00:09:50.726 --> 00:09:52.458
bogactwa, czy wiedzy,

00:09:52.458 --> 00:09:55.484
dociera się tylko to półtorej cudu.

00:09:55.484 --> 00:09:57.266
To wszystko. To jest limit.

00:09:57.266 --> 00:09:59.879
Potem kończy się czas, pieniądze, zapał,

00:09:59.879 --> 00:10:01.258
cokolwiek.

00:10:01.258 --> 00:10:03.445
Większość ludzi nie potrafi wymienić

00:10:03.445 --> 00:10:05.442
choćby jednego z tych technicznych cudów,

00:10:05.442 --> 00:10:08.551
a potrzebne jest co najmniej pięć, 
żeby zbudować Panteon.

00:10:08.551 --> 00:10:11.052
Z mojego doświadczenia, 
ci niezwykli wizjonerzy,

00:10:11.052 --> 00:10:14.739
którzy przenikają myślą światy 
sztuki, projektowania i inżynierii,

00:10:14.739 --> 00:10:16.918
mają umiejętność zauważenia,

00:10:16.918 --> 00:10:19.635
że inni osiągnęli 
wystarczającą liczbę cudów,

00:10:19.635 --> 00:10:22.191
by przesunąć cel w obręb swojego zasięgu.

00:10:22.191 --> 00:10:24.828
Kierowani wyraźną wizją,

00:10:24.828 --> 00:10:29.238
przywołują odwagę i determinację,
by dokonać pozostałych cudów,

00:10:29.238 --> 00:10:32.835
oraz często wykorzystując 
elementy, które inni uważają

00:10:32.835 --> 00:10:35.141
za nieprzezwyciężone przeszkody,

00:10:35.141 --> 00:10:36.616
zmieniając je w zalety.

00:10:36.616 --> 00:10:39.543
Spójrzmy na oculus Panteonu:

00:10:39.543 --> 00:10:41.441
naleganie, by był częścią projektu

00:10:41.441 --> 00:10:44.564
oznaczało, że nie można było 
użyć technologii strukturalnej,

00:10:44.564 --> 00:10:47.288
której używano do budowy rzymskich łuków.

00:10:47.288 --> 00:10:50.186
Z drugiej strony,
poprzez przyjęcie tej koncepcji

00:10:50.186 --> 00:10:52.774
i ponowne przeanalizowanie 
rozłożenia masy i napięcia,

00:10:52.774 --> 00:10:55.556
stworzono konstrukcję,
która może istnieć tylko wtedy,

00:10:55.556 --> 00:10:57.530
gdy w suficie znajduje się duża dziura.

00:10:57.530 --> 00:11:00.167
W efekcie otrzymujemy estetyczne

00:11:00.167 --> 00:11:04.548
i funkcjonalne korzyści 
związane ze światłem, chłodzeniem,

00:11:04.548 --> 00:11:07.848
oraz bezpośredni kontakt z niebiosami.

00:11:07.848 --> 00:11:09.262
Nieźle.

00:11:09.832 --> 00:11:14.013
Ci ludzie nie tylko wierzyli,
że można dokonać niemożliwego,

00:11:14.013 --> 00:11:16.285
ale że trzeba tego dokonać.

NOTE Paragraph

00:11:16.835 --> 00:11:18.936
Koniec z historią starożytną.

00:11:18.936 --> 00:11:22.069
Jakie są nowsze przykłady innowacji,

00:11:22.069 --> 00:11:23.948
które łączą kreatywną konstrukcję

00:11:23.948 --> 00:11:27.510
i postęp technologiczny
w tak niesamowity sposób,

00:11:27.510 --> 00:11:30.353
że będą pamiętane 
przez kolejne tysiąclecia?

00:11:30.353 --> 00:11:33.449
Cóż, wysłanie człowieka
na Księżyc było dobre,

00:11:33.449 --> 00:11:36.776
a sprowadzenie go
bezpiecznie na Ziemię też było niezłe.

00:11:37.226 --> 00:11:38.958
Myśląc o pojedynczym wielkim skoku

00:11:38.958 --> 00:11:41.438
ciężko wyobrazić sobie
bardziej podniosłą chwilę

00:11:41.438 --> 00:11:45.011
w historii ludzkości, niż ta gdy 
po raz pierwszy opuściliśmy nasz świat,

00:11:45.011 --> 00:11:46.782
by postawić stopę na terenie innego.

NOTE Paragraph

00:11:46.782 --> 00:11:49.003
Co było po Księżycu?

00:11:49.003 --> 00:11:53.461
Kuszące jest stwierdzenie,
że dzisiejszym Panteonem jest Internet,

00:11:53.472 --> 00:11:55.941
choć wydaje mi się, że nie jest to prawdą,

00:11:55.941 --> 00:11:58.796
albo że jest tak tylko częściowo.

00:11:58.796 --> 00:12:01.312
Internet to nie Panteon,

00:12:01.312 --> 00:12:03.903
przypomina raczej wynalezienie betonu:

00:12:03.903 --> 00:12:06.478
kluczowe, absolutnie niezbędne

00:12:06.478 --> 00:12:09.308
do budowy Panteonu i jego przetrwania,

00:12:09.308 --> 00:12:12.465
ale zupełnie niewystarczające 
samo w sobie.

00:12:12.465 --> 00:12:15.397
Jednak tak jak technologia 
stojąca za betonem

00:12:15.397 --> 00:12:18.984
była kluczowa w budowie Panteonu,

00:12:18.984 --> 00:12:22.199
współcześni konstruktorzy
używają Internetu,

00:12:22.199 --> 00:12:25.397
by tworzyć nowe, trwałe koncepcje.

00:12:25.397 --> 00:12:27.455
Smartfon jest znakomitym przykładem.

00:12:27.455 --> 00:12:30.530
Wkrótce większość ludzi na planecie
będzie w jego posiadaniu,

00:12:30.534 --> 00:12:32.935
a pomysł podłączenia każdego

00:12:32.935 --> 00:12:36.185
do zasobów wiedzy i innych ludzi przetrwa.

NOTE Paragraph

00:12:36.185 --> 00:12:37.493
Co dalej?

00:12:37.493 --> 00:12:40.899
Jakie przyszłe osiągnięcie będzie 
odpowiednikiem Panteonu?

00:12:40.899 --> 00:12:42.334
Myśląc o tym

00:12:42.334 --> 00:12:44.881
odrzuciłem wiele możliwych

00:12:44.881 --> 00:12:46.917
i przekonujących nadchodzących przełomów,

00:12:46.917 --> 00:12:48.794
takich jak znalezienie leku na raka.

00:12:48.794 --> 00:12:52.132
Dlaczego? Bo panteony są zakorzenione

00:12:52.132 --> 00:12:55.067
w zaprojektowanych materialnych obiektach,

00:12:55.067 --> 00:12:58.799
inspirujących gdy się je podziwia
i jest w ich obecności

00:12:58.809 --> 00:13:01.691
i będą działać w ten sposób 
w nieskończoność.

00:13:01.691 --> 00:13:05.774
To zupełnie inny 
rodzaj języka, jak sztuka.

00:13:06.264 --> 00:13:09.036
Cały ten wkład na rzecz przedłużania życia

00:13:09.036 --> 00:13:11.729
i uśmierzania bólu 
jest oczywiście konieczny

00:13:11.729 --> 00:13:13.416
i wspaniały,

00:13:13.416 --> 00:13:15.209
ale jest częścią ciągłości

00:13:15.209 --> 00:13:17.721
naszej ogólnej wiedzy i technologii,

00:13:17.721 --> 00:13:19.815
tak jak Internet.

NOTE Paragraph

00:13:20.245 --> 00:13:22.589
Więc co dalej?

00:13:22.589 --> 00:13:24.308
Być może wbrew intuicji,

00:13:24.308 --> 00:13:26.620
zgaduję, że będzie to 
wizjonerska koncepcja

00:13:26.620 --> 00:13:28.474
z późnych lat 30,

00:13:28.474 --> 00:13:31.634
która była przywoływana
każdej kolejnej dekady:

00:13:31.634 --> 00:13:33.648
autonomiczne pojazdy.

00:13:33.648 --> 00:13:35.386
Można się zastanawiać

00:13:35.386 --> 00:13:38.904
w jaki sposób wymyślna wersja tempomatu

00:13:38.904 --> 00:13:40.924
może być czymś poważnym?

00:13:41.904 --> 00:13:46.504
Większość naszego świata została 
wyznaczona wokół dróg i transportu.

00:13:46.504 --> 00:13:49.606
Było to tak konieczne dla sukcesu 
Imperium Rzymskiego,

00:13:49.606 --> 00:13:51.569
jak międzystanowy system autostrad

00:13:51.569 --> 00:13:55.583
był ważny dla powodzenia 
i rozwoju Stanów Zjednoczonych.

00:13:55.583 --> 00:13:58.607
Dziś, te drogi łączące 
zakątki naszego świata

00:13:58.607 --> 00:14:00.705
zdominowane są 
przez samochody i ciężarówki,

00:14:00.705 --> 00:14:04.423
co jest praktycznie 
niezmienne od stu lat.

00:14:05.144 --> 00:14:08.403
Mimo, że nie jest to dziś oczywiste,

00:14:08.403 --> 00:14:12.988
autonomiczne pojazdy 
będą kluczową technologią,

00:14:12.988 --> 00:14:16.086
która pomoże nam 
przeprojektować nasze miasta

00:14:16.086 --> 00:14:18.305
i w następstwie cywilizację.

00:14:18.305 --> 00:14:19.907
Oto dlaczego:

00:14:19.907 --> 00:14:21.660
Gdy staną się wszechobecne,

00:14:21.660 --> 00:14:24.197
każdego roku będą ratować

00:14:24.197 --> 00:14:27.305
dziesiątki tysięcy ludzkich istnień 
w Stanach Zjednoczonych,

00:14:27.305 --> 00:14:30.432
a milion na całym świecie.

00:14:30.432 --> 00:14:33.331
Zużycie energii 
i zanieczyszczenie powietrza

00:14:33.331 --> 00:14:35.704
znacząco spadnie.

00:14:35.704 --> 00:14:37.109
Większość przeciążenia dróg

00:14:37.109 --> 00:14:40.919
wewnątrz miast i poza nimi zniknie.

00:14:40.919 --> 00:14:43.606
To wymusi nowe koncepcje

00:14:43.606 --> 00:14:46.075
projektowania miast, pracy

00:14:46.075 --> 00:14:48.012
i sposobu, w jaki żyjemy.

00:14:48.012 --> 00:14:50.558
Wszędzie dotrzemy szybciej,

00:14:50.558 --> 00:14:53.556
a społeczeństwo odzyska ogromne ilości

00:14:53.556 --> 00:14:57.967
straconej wydajności
obecnie marnowanej w korkach.

NOTE Paragraph

00:14:58.488 --> 00:15:01.761
Ale dlaczego myślimy, 
że właśnie teraz można to osiągnąć?

00:15:01.761 --> 00:15:03.955
Ponieważ przez ostatnie 30 lat,

00:15:03.955 --> 00:15:08.123
osoby spoza branży motoryzacyjnej
wydali niezliczone miliardy

00:15:08.123 --> 00:15:09.846
dokonując potrzebnych cudów,

00:15:09.846 --> 00:15:12.718
choć w zupełnie innych celach.

00:15:12.718 --> 00:15:15.346
Instytucje takie jak DARPA, uniwersytety

00:15:15.346 --> 00:15:18.510
i spółki zupełnie 
niezwiązane z motoryzacją

00:15:18.510 --> 00:15:20.811
zauważyły, że gdybyśmy byli 
dostatecznie mądrzy,

00:15:20.811 --> 00:15:23.341
autonomia mogłaby zostać 
wprowadzona już teraz.

00:15:23.341 --> 00:15:26.724
Jakie jest pięć cudów
potrzebnych autonomicznym pojazdom?

00:15:26.724 --> 00:15:28.367
Pierwszy: trzeba wiedzieć

00:15:28.367 --> 00:15:31.101
gdzie się znajduje i znać dokładny czas.

00:15:31.101 --> 00:15:33.509
Zostało to łatwo rozwiązane 
przez system GPS,

00:15:33.511 --> 00:15:37.487
Global Positioning System,
wprowadzony przez rząd USA.

00:15:37.487 --> 00:15:40.010
Trzeba wiedzieć gdzie znajdują się drogi,

00:15:40.010 --> 00:15:42.913
jakie są zasady i dokąd chce się jechać.

00:15:42.913 --> 00:15:45.666
Rozwiązania wprowadzone
w osobistych systemach nawigacji,

00:15:45.666 --> 00:15:47.251
systemach samochodowych

00:15:47.251 --> 00:15:50.284
i mapach internetowych 
rozwiązują tę kwestię.

00:15:50.284 --> 00:15:52.911
Trzeba mieć ciągłą łączność

00:15:52.911 --> 00:15:54.804
z szybkimi sieciami obliczeniowymi

00:15:54.804 --> 00:15:56.474
i innymi w okolicy,

00:15:56.474 --> 00:15:59.299
by zinterpretować ich intencje.

00:15:59.789 --> 00:16:02.897
Bezprzewodowe technologie rozwinięte
dla urządzeń przenośnych,

00:16:02.897 --> 00:16:04.690
z niewielkimi modyfikacjami,

00:16:04.690 --> 00:16:07.649
w zupełności wystarczą, 
by sobie z tym poradzić.

00:16:07.649 --> 00:16:11.269
Potrzebne będą 
wyznaczone drogi na sam początek,

00:16:11.269 --> 00:16:15.549
które społeczeństwo i prawnicy
uznają za bezpieczne.

00:16:15.549 --> 00:16:19.658
Zacznie się od pasów dla pojazdów 
z wieloma pasażerami i ruszy dalej.

00:16:19.661 --> 00:16:22.212
Następnie konieczne jest rozpoznawanie

00:16:22.212 --> 00:16:24.315
ludzi, znaków i obiektów.

00:16:24.315 --> 00:16:27.369
Systemy wizyjne, specjalne czujniki 
i duża moc obliczeniowa

00:16:27.369 --> 00:16:28.941
może się uporać z większością,

00:16:28.941 --> 00:16:31.499
jednak większość nie wystarcza,

00:16:31.499 --> 00:16:33.440
gdy w samochodzie znajduje się rodzina.

00:16:33.440 --> 00:16:36.961
Czasami trzeba będzie to 
skonfrontować z własnymi wrażeniami.

00:16:36.961 --> 00:16:42.673
Trzeba będzie obudzić swojego 
pasażera i spytać skąd do cholery

00:16:42.673 --> 00:16:45.501
wzięło się to wybrzuszenie
na środku drogi.

00:16:45.501 --> 00:16:49.691
Nie tak źle, da nam to 
poczucie celu w tym nowym świecie.

00:16:49.691 --> 00:16:53.744
Ponadto, kiedy pierwsi kierowcy wytłumaczą
swoim zdezorientowanym samochodom,

00:16:53.750 --> 00:16:56.416
że wielki kurczak na widelcu na drodze

00:16:56.416 --> 00:16:57.959
to tak naprawdę restauracja

00:16:57.959 --> 00:17:00.263
i bez problemu można jechać dalej,

00:17:00.263 --> 00:17:03.683
każdy inny samochód na Ziemi

00:17:03.683 --> 00:17:06.605
będzie od tego momentu to wiedział.

NOTE Paragraph

00:17:06.605 --> 00:17:08.868
Pięć cudów, większość spełniona,

00:17:08.868 --> 00:17:10.746
teraz potrzeba tylko wyraźnej wizji

00:17:10.746 --> 00:17:13.583
lepszego świata z autonomicznymi pojazdami

00:17:13.583 --> 00:17:17.196
z uwodzicielsko piękną 
i funkcjonalną konstrukcją,

00:17:17.196 --> 00:17:21.260
oraz mnóstwa pieniędzy 
i ciężkiej pracy, żeby to zrealizować.

00:17:21.260 --> 00:17:24.268
Początek jest odległy zaledwie o kilka lat

00:17:24.268 --> 00:17:28.216
i przewiduję, że autonomiczne pojazdy
na stałe zmienią nasz świat

00:17:28.216 --> 00:17:30.981
w ciągu kilku najbliższych dekad.

NOTE Paragraph

00:17:32.391 --> 00:17:35.043
Podsumowując: wierzę,

00:17:35.043 --> 00:17:37.281
że składniki następnego Panteonu

00:17:37.281 --> 00:17:38.668
są wszędzie wokół nas,

00:17:38.668 --> 00:17:40.855
czekają tylko na wizjonerów

00:17:40.855 --> 00:17:44.209
z szeroką wiedzą,
umiejętnościami w wielu dziedzinach

00:17:44.209 --> 00:17:46.067
i silną pasją,

00:17:46.067 --> 00:17:50.843
która będzie ich pchać
do urzeczywistnienia marzeń.

00:17:51.153 --> 00:17:54.979
Ale ci ludzie nie pojawiają się znikąd.

00:17:54.988 --> 00:17:58.567
Muszą być kształceni 
i zachęcani od dziecka.

00:17:58.567 --> 00:18:02.196
Trzeba ich kochać i pomagać
odkrywać ich pasje.

00:18:02.196 --> 00:18:04.399
Trzeba zachęcać ich do ciężkiej pracy

00:18:04.399 --> 00:18:06.836
i pomóc zrozumieć, że porażka

00:18:06.836 --> 00:18:09.707
jest niezbędnym składnikiem sukcesu,

00:18:09.707 --> 00:18:11.888
tak jak wytrwałość.

00:18:11.888 --> 00:18:14.986
Trzeba im pomóc 
znaleźć własne autorytety

00:18:14.986 --> 00:18:17.658
i dać wiarę w siebie,

00:18:17.658 --> 00:18:20.435
oraz w to, że wszystko jest możliwe.

00:18:20.435 --> 00:18:23.944
Tak jak robił mój dziadek, 
gdy kupowaliśmy części,

00:18:23.944 --> 00:18:25.727
i tak jak moi rodzice,

00:18:25.727 --> 00:18:27.749
którzy zabierali mnie do muzeów nauki,

00:18:27.749 --> 00:18:31.030
musimy zachęcać ich, 
by znajdowali własną drogę,

00:18:31.030 --> 00:18:33.687
nawet jeśli będzie odmienna od naszej.

NOTE Paragraph

00:18:33.687 --> 00:18:35.095
Mała uwaga:

00:18:35.095 --> 00:18:38.999
musimy ich też czasem odciągać
od nowoczesnych cudów:

00:18:38.999 --> 00:18:42.543
komputerów, telefonów,
tabletów, konsol i telewizorów,

00:18:42.543 --> 00:18:44.807
wyciągać na słońce,

00:18:44.807 --> 00:18:46.936
żeby mogli doświadczać naturalnych

00:18:46.936 --> 00:18:49.833
i konstrukcyjnych cudów naszego świata,

00:18:49.833 --> 00:18:52.075
naszej planety i cywilizacji.

00:18:52.075 --> 00:18:55.002
Jeśli tego nie zrobimy, nie zrozumieją

00:18:55.002 --> 00:18:56.884
czym są te cenne rzeczy,

00:18:56.884 --> 00:18:59.479
za które któregoś dnia 
wezmą odpowiedzialność,

00:18:59.479 --> 00:19:01.761
które będą chronić i ulepszać.

00:19:01.761 --> 00:19:03.404
Muszą zrozumieć też coś,

00:19:03.404 --> 00:19:06.433
co nie jest wystarczająco doceniane

00:19:06.433 --> 00:19:08.896
w świecie coraz bardziej 
zależnym od technologii:

00:19:08.896 --> 00:19:10.579
że sztuka i projektowanie

00:19:10.579 --> 00:19:12.492
nie są dobrami luksusowymi,

00:19:12.492 --> 00:19:16.178
nie są też niekompatybilne
z nauką i inżynierią.

00:19:16.187 --> 00:19:21.062
Są w istocie nieodzowne w tym,
co czyni nas wyjątkowymi.

NOTE Paragraph

00:19:21.762 --> 00:19:24.277
Któregoś dnia, 
jeśli będzie okazja,

00:19:24.277 --> 00:19:27.574
może zabierzecie swoje dzieci do Panteonu,

00:19:27.575 --> 00:19:30.245
tak jak my weźmiemy naszą córkę, Kirę,

00:19:30.245 --> 00:19:32.323
by doświadczyły na własnej skórze

00:19:32.323 --> 00:19:36.580
mocy tej powalającej konstrukcji,

00:19:36.580 --> 00:19:40.324
która pewnego dnia w Rzymie

00:19:40.324 --> 00:19:43.351
sięgnęła 2000 lat w przyszłość,

00:19:43.351 --> 00:19:46.009
by zmienić bieg mojego życia.

NOTE Paragraph

00:19:46.009 --> 00:19:48.140
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:19:48.140 --> 00:19:52.448
(Brawa)