♪ (Dynamische muziek) ♪
De originele sluitsteen
verwijst naar een wigvormige plaat
op de top van een stenen boog.
Als je de keystone verwijdert, riskeer je
dat het hele ding naar beneden tuimelt.
En sommige ecosystemen
werken op dezelfde manier,
afhankelijk van één sleutelsoort.
In de biologie hebben hoeksteensoorten
een onevenredig grote
impact op hun leefgebied
gezien hun grootte of aantallen.
Hun dagelijkse activiteiten beïnvloeden
allerlei andere soorten,
direct of indirect.
En een verandering in hun aantal
kan een trofische cascade veroorzaken,
waar effecten door
het ecosysteem rimpelen,
vaak op verrassende manieren.
Neem de grijze wolven van
Yellowstone Nationaal park in Wyoming.
Hun aantal daalde tot nul
rond de vroege jaren 1930,
voornamelijk door jacht.
Maar in 1995 waren wolven
opnieuw geïntroduceerd in het park,
en de impact van de wolven
wordt sindsdien gemonitord.
Het blijkt dat die
impact erg belangrijk is.
De afwezigheid en
herintroductie van de wolven
veranderde Yellowstone veel
en vaak op verrassende manieren:
tot aan hoe de rivieren stromen.
Om te beginnen jagen wolven
op elanden, en de elanden weten het.
Hun gedrag verandert dus
als er wolven in de buurt zijn.
Elanden zijn normaal nomadisch, in
beweging blijvend terwijl ze planten eten
Maar zonder wolven in de buurt
werden de elanden veel minder voorzichtig.
Ze bleven liever op één plek
om daar veel te eten.
De eland at zelfs helemaal
tot aan de rivieroever,
Daar zouden ze niet durven blijven
hangen als er wolven dichtbij waren.
In plaats van een beetje te eten
van heel veel verschillende planten,
aten ze zoveel tegelijk dat
espen en populieren achteruitgingen,
En dat gold ook voor de wilgen
langs de rivier waar bevers
en sommige zangvogels
afhankelijk van zijn.
En bevers zijn ook sleutelsoorten
vanwege hun speciale
technische talenten.
Hun dammen vertragen
de stroom van rivieren.
Het voorkomt overstromingen
en biedt een breed scala
aan habitats voor allerlei soorten.
Al sinds er wolven opnieuw
geïntroduceerd werden in Yellowstone,
zijn wilgen beter gaan groeien,
beverkolonies zijn toegenomen
van slechts één tot negen,
en zangvogels bloeien ook op.
Het aantal elanden
nam aanvankelijk af,
maar lijkt nu
te zijn gestabiliseerd.
En het aantal bizons is gestegen,
waarschijnlijk door een daling
in concurrentie met de eland.
Onderzoek is aan de
gang om te beoordelen
wat de impact van de
wolven is op lange termijn,
gezien de vele subtiele
onderlinge verbanden
in dit complexe ecosysteem.
Maar als toproofdieren,
is het duidelijk dat de
aanwezigheid, afwezigheid,
en vervolgens de
herintroductie van wolven
impact heeft in heel Yellowstone.
En onderzoek naar andere leefgebieden
van wolven zal helpen ontdekken wat
uniek is aan Yellowstone
en wat elders kan worden toegepast.
Olifanten doen ook veel
om hun omgeving te beheren,
van hun mond tot wat er
aan de andere kant uitkomt.
Ze zijn soms bekend als de
"mega-tuiniers van het bos".
Bijvoorbeeld,
zonder Afrikaanse bosolifanten,
een enkele soort acaciaboom heeft de
neiging om Afrikaanse bossen te domineren.
Het groeit snel en ontneemt
het licht van andere planten
Olifanten helpen dat tegen te gaan.
Ze slaan soms acacia neer
in hun zoektocht naar voedsel,
zo maken ze ruimte vrij
wat kritiek is voor licht
Andere plantensoorten grijpen hun kans
wat bijdraagt aan de
biodiversiteit van het bos.
De kleinere takken die ze omver werpen
bieden schuilplaatsen voor hagedissen,
die diverser zijn op
plekken met olifanten.
Bij het reiken naar bladeren of fruit,
zullen ze er vaak
nog veel afslaan.
En deze meevallers worden opgepikt door
kleinere grondbewoners,
zoals wrattenzwijnen,
evenals de kudu,
wat een soort antilope is.
Al dit eten resulteert in veel mest,
ongeveer een ton per week.
En al die poep wordt
een mini-ecosysteem op zich,
omdat het rijk is
aan voedingsstoffen
die de olifanten
niet konden verwerken.
Er leven schimmels in, net als insecten
zoals keverlarven, krekels en spinnen.
In 2009 werden drie
soorten kikkers gevonden,
gelukkig levend in
Aziatische olifantenpoep.
En het is natuurlijk
een uitstekende meststof.
Veel plantensoorten groeien beter in
olifant mest dan in poep van andere dieren
Hun wijde omzwervingen
en variatie in beweging
maakt ze bijzonder goed
in het verspreiden
van zaden naar
nieuwe plaatsen.
Maar je hoeft niet zo
groot te zijn als een olifant
om een jumbo-formaat effect
te hebben op het ecosysteem.
Papegaaivissen zijn genoemd naar hun
taaie, bijna snavelachtige monddelen.
Deze verharde lippen zijn aangepast
voor het plukken van algen van koraal,
hun belangrijkste voedselbron
in hun warme rifomgeving.
Het is misschien
niet glamoureus,
maar het blijkt van levensbelang
om het rif gezond te houden.
Zonder papegaaivis kunnen
macroalgen het koraal verstikken
tot het punt het te doden.
En geen koraal betekent geen rif,
wat een groot probleem zou zijn
voor deze soorten die
wonen in koraalriffen
Een belangrijk rapport over vier decennia
van onderzoek in het Caribisch gebied
identificeerde papegaaivissen als
een groep om in de gaten te houden.
Koraalriffen hebben over het algemeen
een moeilijke tijd, met klimaatverandering,
verzuring en vervuiling van de oceaan
die het ecosysteem gestaag aantasten.
Het onderhoudswerk van de papegaaivis
helpt riffen veerkrachtig te houden,
zodat ze kunnen herstellen van klappen
zoals plotselinge opwarming of een orkaan.
Caribische riffen waar de papegaaivissen
zwaar worden bevist, lijden het meest,
Het rapport beveelt aan dat meer landen
beleid aannemen
om de papegaaivis te redden en
hopelijk de riffen er mee te redden.
Dus, zoals alle keystone-soorten,
ze houden echt hun ecosystemen samen.
Bedankt voor het kijken
naar deze aflevering van SciShow,
die u werd gebracht door
onze klanten op Patreon.
Als je deze show wilt steunen,
ga naar patreon.com/scishow
en vergeet niet naar
youtube.com/scishow te gaan
en je te abonneren.
En sommige microben bijvoorbeeld,
gebruiken energie van de zon om
hun eigen voedsel te produceren.
Vervolgens worden ze opgegeten
door kleine consumenten,
die vervolgens worden opgegeten
door grotere roofdieren. Elk van deze-