1
00:00:00,917 --> 00:00:06,143
Ik wil vandaag praten over hoe lezen
onze levens kan veranderen

2
00:00:06,157 --> 00:00:08,792
en over de limieten van die verandering.

3
00:00:09,750 --> 00:00:13,818
Ik wil vertellen over hoe lezen
ons een deelbare wereld kan geven

4
00:00:13,832 --> 00:00:16,750
van krachtige menselijke verbinding.

5
00:00:17,833 --> 00:00:21,393
Maar ook over hoe die verbinding
altijd maar deels bestaat,

6
00:00:21,417 --> 00:00:26,500
en lezen uiteindelijk een eenzame,
idiosyncratische onderneming is.

7
00:00:27,625 --> 00:00:30,476
De schrijver die mijn leven veranderde,

8
00:00:30,500 --> 00:00:34,234
was de grote Afro-Amerikaanse
romanschrijver James Baldwin.

9
00:00:34,958 --> 00:00:38,226
Toen ik opgroeide
in West-Michigan in de jaren 80

10
00:00:38,250 --> 00:00:42,167
waren niet veel Aziatisch-Amerikaanse
auteurs bezig met sociale verandering.

11
00:00:43,292 --> 00:00:46,518
Ik denk dat ik me richtte op James Baldwin

12
00:00:46,542 --> 00:00:50,583
om die leegte te vullen,
om me raciaal bewust te voelen.

13
00:00:51,958 --> 00:00:55,934
Maar misschien omdat ik wist
dat ik zelf niet Afro-Amerikaans was,

14
00:00:55,958 --> 00:01:00,476
voelde ik me ook getart
en aangeklaagd door zijn woorden.

15
00:01:00,500 --> 00:01:02,625
Zeker door de volgende woorden:

16
00:01:03,458 --> 00:01:06,939
"Liberalen ... lopen over
van de juiste principes,

17
00:01:06,973 --> 00:01:09,042
maar missen echte overtuigingen.

18
00:01:10,083 --> 00:01:14,018
Als het menens wordt
en je van hen verwacht dat ze handelen,

19
00:01:14,042 --> 00:01:16,058
zijn ze er plots niet."

20
00:01:16,592 --> 00:01:18,601
Ze zijn er plots niet.

21
00:01:19,375 --> 00:01:21,726
Ik nam die woorden heel letterlijk.

22
00:01:21,750 --> 00:01:23,458
Waar moest ik mezelf positioneren?

23
00:01:24,500 --> 00:01:26,518
Ik ging naar de Mississipi Delta,

24
00:01:26,542 --> 00:01:29,684
een van de armste gebieden 
in de Verenigde Staten.

25
00:01:29,708 --> 00:01:32,601
Deze plek is gevormd
door een krachtige geschiedenis.

26
00:01:32,625 --> 00:01:37,508
In de jaren 60 riskeerden Afro-Amerikanen
hun levens in de strijd voor educatie,

27
00:01:37,522 --> 00:01:39,500
voor het recht om te stemmen.

28
00:01:40,625 --> 00:01:43,059
Ik wou bijdragen aan die evolutie

29
00:01:43,083 --> 00:01:46,792
en jongeren helpen om af te studeren
en naar de universiteit te gaan.

30
00:01:48,250 --> 00:01:50,976
Toen ik aan de Mississipi Delta aankwam,

31
00:01:51,000 --> 00:01:53,434
was het nog steeds een plek van armoede,

32
00:01:53,458 --> 00:01:55,184
van segregatie,

33
00:01:55,208 --> 00:01:57,750
die nog steeds echt nood had
aan verandering.

34
00:01:58,958 --> 00:02:02,393
De school waar ik geplaatst werd,

35
00:02:02,417 --> 00:02:06,726
had geen bibliotheek,
geen studiebegeleider,

36
00:02:06,750 --> 00:02:09,066
maar wel een politieagent.

37
00:02:09,750 --> 00:02:12,309
De helft van de leerkrachten
waren invalleraren

38
00:02:12,333 --> 00:02:14,309
en als studenten slaags raakten,

39
00:02:14,333 --> 00:02:18,208
stuurde de school hen 
naar de lokale gevangenis.

40
00:02:20,250 --> 00:02:23,226
Op deze school leerde ik Patrick kennen.

41
00:02:23,250 --> 00:02:28,184
Hij was 15 en twee keer blijven zitten,
hij zat in de tweede klas.

42
00:02:28,208 --> 00:02:30,684
Hij was stil en in zichzelf gekeerd,

43
00:02:30,708 --> 00:02:33,048
alsof hij altijd diep nadacht.

44
00:02:33,542 --> 00:02:36,333
Hij haatte het om anderen te zien vechten.

45
00:02:37,500 --> 00:02:41,309
Ik zag hem ooit eens tussen twee meisjes
in gaan staan toen ze vochten,

46
00:02:41,333 --> 00:02:44,042
waardoor hij op de grond geworpen werd.

47
00:02:45,375 --> 00:02:47,893
Patrick had slechts één probleem.

48
00:02:47,917 --> 00:02:49,938
Hij kwam niet naar school.

49
00:02:51,249 --> 00:02:53,726
Hij zei dat school soms 
te deprimerend was,

50
00:02:53,750 --> 00:02:56,792
omdat men altijd vocht
en de leerkrachten vertrokken.

51
00:02:58,042 --> 00:03:03,500
Bovendien had zijn moeder twee banen
en was ze te moe om hem te doen gaan.

52
00:03:04,417 --> 00:03:07,184
Dus maakte ik het mijn taak
hem naar school te doen komen.

53
00:03:07,208 --> 00:03:11,268
Omdat ik gek was en 22
en vurig optimistisch,

54
00:03:11,292 --> 00:03:15,594
was mijn strategie opdagen voor zijn huis
met de vraag: "Hey, kom je naar school?"

55
00:03:16,542 --> 00:03:18,184
Die strategie werkte gek genoeg.

56
00:03:18,208 --> 00:03:20,643
Hij begon elke dag naar school te komen.

57
00:03:20,667 --> 00:03:23,059
Hij bloeide open in mijn les.

58
00:03:23,083 --> 00:03:26,000
Hij schreef poëzie, hij las boeken.

59
00:03:26,917 --> 00:03:29,208
Hij kwam elke dag naar school.

60
00:03:31,042 --> 00:03:32,518
In dezelfde periode

61
00:03:32,542 --> 00:03:35,226
waarin ik begrepen had
hoe tot Patrick door te dringen,

62
00:03:35,250 --> 00:03:37,458
mocht ik rechten gaan studeren
aan Harvard.

63
00:03:39,583 --> 00:03:42,934
Opnieuw moest ik me de vraag stellen:
waar positioneer ik mezelf?

64
00:03:42,958 --> 00:03:44,827
Waar plaats ik mijn lichaam?

65
00:03:45,458 --> 00:03:48,101
Ik kwam tot de conclusie

66
00:03:48,125 --> 00:03:51,643
dat de Mississipi Delta een plek is
waar mensen die geld hebben,

67
00:03:51,667 --> 00:03:53,559
mensen die kansen hebben --

68
00:03:53,583 --> 00:03:55,193
die mensen vertrekken.

69
00:03:55,875 --> 00:03:59,849
De mensen die achterblijven,
hebben de kans niet om te vertrekken.

70
00:04:00,833 --> 00:04:03,101
Ik wou niet iemand zijn die vertrok.

71
00:04:03,125 --> 00:04:05,167
Ik wou iemand zijn die bleef.

72
00:04:06,333 --> 00:04:09,268
Tegelijkertijd was ik eenzaam en moe.

73
00:04:09,292 --> 00:04:12,750
Ik overtuigde mezelf ervan
dat ik meer zou kunnen veranderen,

74
00:04:14,125 --> 00:04:17,708
op een grotere schaal,
met een prestigieus rechtendiploma.

75
00:04:19,541 --> 00:04:20,791
Dus vertrok ik.

76
00:04:22,750 --> 00:04:24,351
Drie jaar later,

77
00:04:24,375 --> 00:04:26,768
toen ik op het punt stond
om af te studeren,

78
00:04:26,792 --> 00:04:28,518
belde een vriend me op

79
00:04:28,542 --> 00:04:33,458
om me te vertellen dat Patrick
iemand gedood had in een gevecht.

80
00:04:35,333 --> 00:04:37,393
Ik was er kapot van.

81
00:04:37,417 --> 00:04:39,851
Een deel van me geloofde het niet,

82
00:04:39,875 --> 00:04:42,542
maar een ander deel wist dat het waar was.

83
00:04:43,583 --> 00:04:45,863
Ik nam het vliegtuig om Patrick te zien.

84
00:04:46,750 --> 00:04:49,458
Ik bezocht hem in de gevangenis.

85
00:04:50,542 --> 00:04:54,184
Hij vertelde me dat het waar was,

86
00:04:54,208 --> 00:04:56,501
dat hij iemand gedood had.

87
00:04:56,525 --> 00:04:58,875
Meer wou hij er niet over zeggen.

88
00:04:59,833 --> 00:05:01,851
Ik vroeg hem wat er gebeurd was op school

89
00:05:01,875 --> 00:05:06,018
en hij zei dat hij gestopt was
in het jaar nadat ik vertrokken was.

90
00:05:06,042 --> 00:05:08,684
Toen wou hij me iets anders vertellen.

91
00:05:08,708 --> 00:05:11,976
Hij keek naar beneden en zei
dat hij vader was van een meisje,

92
00:05:12,000 --> 00:05:13,768
dat nog maar pas geboren was.

93
00:05:13,792 --> 00:05:16,375
Hij had het gevoel
dat hij haar gefaald had.

94
00:05:18,625 --> 00:05:22,000
Dat was het; ons gesprek
was haastig en stuntelig.

95
00:05:23,417 --> 00:05:28,476
Toen ik de gevangenis verliet,
zei een stem binnenin mij:

96
00:05:28,500 --> 00:05:29,768
"Kom terug.

97
00:05:29,792 --> 00:05:33,083
Als je nu niet terugkomt,
dan kom je nooit meer terug."

98
00:05:36,292 --> 00:05:39,875
Dus studeerde ik af en ging ik terug.

99
00:05:40,833 --> 00:05:42,518
Ik ging terug om Patrick te zien,

100
00:05:42,542 --> 00:05:45,500
om te kijken of ik hem
kon helpen met zijn rechtszaak.

101
00:05:46,917 --> 00:05:52,558
Toen ik hem die tweede keer zag,
dacht ik dat ik een geweldig idee had.

102
00:05:52,583 --> 00:05:56,184
Ik zei: "Patrick, waarom schrijf je
geen brief naar je dochter,

103
00:05:56,208 --> 00:05:59,976
zodat je aan haar kunt blijven denken?"

104
00:06:00,000 --> 00:06:03,684
Ik gaf hem een pen en een blad papier

105
00:06:03,708 --> 00:06:05,333
en hij begon te schrijven.

106
00:06:06,542 --> 00:06:09,351
Maar toen ik het blad papier zag
dat hij me teruggaf,

107
00:06:09,375 --> 00:06:10,708
was ik geschokt.

108
00:06:13,000 --> 00:06:17,981
Ik herkende zijn handschrift niet
en hij had domme spelfouten gemaakt.

109
00:06:19,167 --> 00:06:21,851
Als leerkracht wist ik

110
00:06:21,875 --> 00:06:25,351
dat een student enorm kon verbeteren

111
00:06:25,375 --> 00:06:28,164
in een heel korte periode,

112
00:06:28,178 --> 00:06:32,125
maar ik had nooit gedacht dat een student
enorm achteruit kon gaan.

113
00:06:34,375 --> 00:06:36,268
Nog meer pijn deed het me,

114
00:06:36,292 --> 00:06:39,476
om te lezen wat hij 
aan zijn dochter geschreven had.

115
00:06:39,500 --> 00:06:40,893
Hij had geschreven:

116
00:06:40,917 --> 00:06:45,208
"Sorry voor mijn fouten.
Het spijt me dat ik er niet voor je ben."

117
00:06:46,318 --> 00:06:49,292
Dit was alles wat hij haar
meende te kunnen zeggen.

118
00:06:50,250 --> 00:06:54,559
Ik vroeg mezelf af hoe ik hem ervan
kon overtuigen dat hij meer te zeggen had,

119
00:06:54,583 --> 00:06:58,000
dat hij kanten heeft waarvoor 
hij zich niet hoeft te excuseren.

120
00:06:58,958 --> 00:07:00,226
Ik wou dat hij voelde

121
00:07:00,250 --> 00:07:04,208
dat hij heel wat meer
met zijn dochter te delen had.

122
00:07:05,917 --> 00:07:09,101
Elke dag gedurende de zeven maanden daarop

123
00:07:09,125 --> 00:07:11,809
bezocht ik hem en nam ik boeken mee.

124
00:07:11,833 --> 00:07:15,684
Mijn draagtas werd een kleine bibliotheek.

125
00:07:15,708 --> 00:07:17,768
Ik bracht boeken van James Baldwin mee,

126
00:07:17,792 --> 00:07:22,684
van Walt Whitman en C.S. Lewis.

127
00:07:22,708 --> 00:07:27,518
Ik bracht gidsen mee over bomen en vogels

128
00:07:27,542 --> 00:07:30,750
en het boek dat zijn favoriet zou worden:
het woordenboek.

129
00:07:31,667 --> 00:07:33,351
Op sommige dagen

130
00:07:33,375 --> 00:07:37,167
zaten we uren in stilte,
terwijl we allebei lazen.

131
00:07:38,083 --> 00:07:39,934
Op andere dagen

132
00:07:39,958 --> 00:07:43,476
lazen we samen poëzie.

133
00:07:43,500 --> 00:07:47,393
We begonnen met het lezen
van haiku's, honderden haiku's,

134
00:07:47,417 --> 00:07:50,309
bedrieglijk eenvoudige meesterwerken.

135
00:07:50,333 --> 00:07:53,143
Dan vroeg ik hem om me
zijn favoriete haiku's te tonen.

136
00:07:53,167 --> 00:07:56,226
Sommige daarvan zijn best grappig.

137
00:07:56,250 --> 00:07:58,101
Deze, bijvoorbeeld, van Issa:

138
00:07:58,125 --> 00:08:01,833
"Geen zorgen, spinnen.
Ik houd het huis slordig schoon."

139
00:08:02,750 --> 00:08:07,292
Of deze: "De halve dag geslapen,
niemand heeft me gestraft!"

140
00:08:08,667 --> 00:08:13,101
Deze prachtige haiku gaat dan weer
over de eerste dag van sneeuwval:

141
00:08:13,125 --> 00:08:17,583
"Herten die de eerste vorst
van elkanders vacht likken."

142
00:08:19,250 --> 00:08:22,268
Er is iets mysterieus en prachtigs,

143
00:08:22,292 --> 00:08:24,934
alleen al aan hoe een gedicht eruitziet.

144
00:08:24,958 --> 00:08:29,583
De spaties zijn even belangrijk
als de woorden zelf.

145
00:08:31,375 --> 00:08:33,893
We lazen een gedicht van W.S. Merwin,

146
00:08:33,917 --> 00:08:38,143
dat hij geschreven had toen hij
zijn vrouw in de tuin had zien werken

147
00:08:38,167 --> 00:08:42,042
en besefte dat ze de rest van hun leven
samen zouden doorbrengen.

148
00:08:43,167 --> 00:08:45,518
"Laat me me inbeelden dat we terugkomen

149
00:08:45,542 --> 00:08:48,934
wanneer we dat willen
en dat het lente zal zijn.

150
00:08:48,958 --> 00:08:52,143
We zullen niet ouder zijn
dan we ooit waren.

151
00:08:52,167 --> 00:08:56,101
Het versleten verdriet zal verlicht zijn
zoals de vroege wolk

152
00:08:56,125 --> 00:08:59,173
waarin de ochtend
langzaam tot zichzelf komt."

153
00:08:59,917 --> 00:09:03,309
Ik vroeg Patrick naar zijn favoriete regel
en hij reciteerde deze:

154
00:09:03,333 --> 00:09:06,875
"We zullen niet ouder zijn
dan we ooit waren."

155
00:09:08,375 --> 00:09:12,809
Hij zei dat het hem deed denken
aan een plek waar de tijd stilstaat,

156
00:09:12,833 --> 00:09:15,768
waar de tijd geen belang meer heeft.

157
00:09:15,792 --> 00:09:20,271
Ik vroeg hem of hij zo'n plek had,
waar de tijd eeuwig duurt.

158
00:09:20,292 --> 00:09:22,168
Hij zei: "Bij mijn moeder."

159
00:09:23,875 --> 00:09:28,054
Wanneer je een gedicht leest
in het gezelschap van iemand anders,

160
00:09:28,068 --> 00:09:30,303
verandert de betekenis van dat gedicht.

161
00:09:31,333 --> 00:09:36,000
Het wordt iets persoonlijks,
voor die persoon en voor jou.

162
00:09:37,500 --> 00:09:40,184
Daarna lazen we boeken, zo veel boeken.

163
00:09:40,208 --> 00:09:43,351
We lazen de autobiografie
van Frederick Douglass,

164
00:09:43,375 --> 00:09:46,976
een Amerikaanse slaaf die zichzelf
heeft leren lezen en schrijven

165
00:09:47,000 --> 00:09:50,523
en die uit zijn ketenen ontsnapte
dankzij zijn geletterdheid.

166
00:09:51,875 --> 00:09:54,518
Toen ik opgroeide, zag ik hem als een held

167
00:09:54,542 --> 00:09:58,000
en voor mij was dit verhaal
er een van aanmoediging en hoop,

168
00:09:58,857 --> 00:10:01,750
maar Patrick kreeg er 
een paniekerig gevoel door.

169
00:10:02,875 --> 00:10:07,934
Hij fixeerde zich op een verhaal waarin
Douglass vertelde hoe, met Kerstmis,

170
00:10:07,958 --> 00:10:11,059
bazen hun slaven gin gaven

171
00:10:11,083 --> 00:10:14,279
om hen te bewijzen
dat ze geen vrijheid aankonden,

172
00:10:14,293 --> 00:10:17,695
omdat de slaven dan 
over de velden heen strompelden.

173
00:10:19,500 --> 00:10:21,640
Patrick betrok dit op zichzelf.

174
00:10:22,333 --> 00:10:25,809
Hij zei dat sommige mensen
in de gevangenis, net zoals slaven,

175
00:10:25,833 --> 00:10:28,059
niet over hun toestand willen nadenken,

176
00:10:28,083 --> 00:10:29,893
omdat het te pijnlijk is.

177
00:10:29,917 --> 00:10:32,101
Te pijnlijk om aan het verleden te denken,

178
00:10:32,125 --> 00:10:35,458
te pijnlijk om te denken
aan hoe ver we te gaan hebben.

179
00:10:36,958 --> 00:10:39,851
Zijn favoriete regel was de volgende:

180
00:10:39,875 --> 00:10:43,476
"Eender wat, maakte niet uit wat,
om te stoppen met denken!

181
00:10:43,500 --> 00:10:48,542
Het was het eeuwige denken
aan mijn toestand dat me kwelde."

182
00:10:49,958 --> 00:10:53,917
Patrick vond Douglass moedig
omdat hij schreef en bleef nadenken.

183
00:10:55,083 --> 00:11:00,643
Hij wist echter niet hoeveel hij
voor mij op Douglass leek,

184
00:11:00,667 --> 00:11:04,417
zoals hij bleef lezen,
ook al deed het hem panikeren.

185
00:11:05,250 --> 00:11:08,309
Hij had het boek eerder uit dan ik,

186
00:11:08,333 --> 00:11:12,042
lezend op een betonnen trap zonder licht.

187
00:11:13,583 --> 00:11:16,309
Daarna lazen we 
een van mijn favoriete boeken:

188
00:11:16,333 --> 00:11:18,518
Gilead van Marilynne Robinson,

189
00:11:18,542 --> 00:11:22,684
dat geschreven is als een lange brief
van een vader aan zijn zoon.

190
00:11:22,708 --> 00:11:25,059
Hij hield van deze regel:

191
00:11:25,083 --> 00:11:27,268
"Ik schrijf dit deels om je te zeggen

192
00:11:27,292 --> 00:11:30,601
dat als je je ooit afvraagt
wat je in je leven bereikt hebt ...

193
00:11:30,625 --> 00:11:32,643
je een godsgeschenk voor me geweest bent,

194
00:11:32,667 --> 00:11:35,833
een mirakel, nog meer dan een mirakel."

195
00:11:37,375 --> 00:11:43,018
Iets in die woorden, de liefde,
het verlangen, de stem erin,

196
00:11:43,042 --> 00:11:45,500
maakte dat Patrick weer wou schrijven.

197
00:11:46,292 --> 00:11:49,393
Hij vulde schrift na schrift

198
00:11:49,417 --> 00:11:52,726
met brieven aan zijn dochter.

199
00:11:52,750 --> 00:11:55,684
In die mooie, gedetailleerde brieven

200
00:11:55,708 --> 00:12:01,684
beeldde hij zichzelf en zijn dochter in,
al kanoënd op de Mississipi.

201
00:12:01,708 --> 00:12:04,518
Hij beeldde zich in
hoe ze een bergrivier vonden

202
00:12:04,542 --> 00:12:06,708
met prachtig helder water.

203
00:12:08,042 --> 00:12:10,303
Wanneer ik Patrick zag schrijven,

204
00:12:11,250 --> 00:12:13,393
vroeg ik aan mezelf

205
00:12:13,417 --> 00:12:15,476
en nu ook aan jullie allen:

206
00:12:15,500 --> 00:12:20,792
wie van jullie heeft een brief geschreven
aan iemand die je hebt teleurgesteld?

207
00:12:22,042 --> 00:12:27,125
Het is nu eenmaal veel gemakkelijker
om niet aan die mensen te denken.

208
00:12:28,083 --> 00:12:32,726
Maar Patrick confronteerde zichzelf
elke dag met zijn dochter

209
00:12:32,750 --> 00:12:35,684
en hield zichzelf verantwoordelijk
ten opzichte van haar,

210
00:12:35,708 --> 00:12:39,417
met elk woord dat hij schreef
met intense concentratie.

211
00:12:42,417 --> 00:12:44,958
In mijn eigen leven

212
00:12:46,042 --> 00:12:49,101
wou ik me ook zo blootstellen.

213
00:12:49,125 --> 00:12:52,750
Je zo blootstellen, 
onthult de kracht van je hart.

214
00:12:56,455 --> 00:13:00,304
Laat me even een stap terugzetten
en een onaangename vraag stellen.

215
00:13:00,318 --> 00:13:04,417
Wie ben ik om het verhaal
van Patrick te vertellen?

216
00:13:06,042 --> 00:13:09,018
Patrick is degene
die geleefd heeft met deze pijn.

217
00:13:09,042 --> 00:13:13,208
Ik heb geen dag in mijn leven
honger geleden.

218
00:13:15,250 --> 00:13:17,018
Ik heb hier veel over nagedacht,

219
00:13:17,042 --> 00:13:20,768
maar dit verhaal
gaat niet alleen over Patrick.

220
00:13:20,792 --> 00:13:24,879
Het gaat over ons,
over de ongelijkheid tussen ons.

221
00:13:25,667 --> 00:13:27,413
De wereld van overvloed

222
00:13:28,375 --> 00:13:32,018
waarvan Patrick en zijn ouders
en zijn grootouders

223
00:13:32,042 --> 00:13:33,851
afgesloten zijn.

224
00:13:33,875 --> 00:13:36,958
In dit verhaal vertegenwoordig ik
die wereld van overvloed.

225
00:13:37,792 --> 00:13:41,601
In het vertellen van dit verhaal
wou ik mezelf niet verbergen,

226
00:13:41,625 --> 00:13:44,292
noch de macht die ik wel degelijk bezit.

227
00:13:45,333 --> 00:13:48,893
Met het vertellen van dit verhaal
wou ik die macht blootleggen,

228
00:13:48,917 --> 00:13:51,309
om vervolgens te vragen:

229
00:13:51,333 --> 00:13:54,250
hoe verminderen we de afstand tussen ons?

230
00:13:56,250 --> 00:13:59,851
Lezen is één manier
om die afstand te overbruggen.

231
00:13:59,875 --> 00:14:04,309
Het geeft ons een stil universum
dat we samen kunnen delen,

232
00:14:04,333 --> 00:14:06,583
dat we allen in gelijke mate kunnen delen.

233
00:14:08,500 --> 00:14:11,601
Je vraagt je nu waarschijnlijk af
wat er met Patrick gebeurd is.

234
00:14:11,625 --> 00:14:13,553
Heeft lezen zijn leven gered?

235
00:14:14,583 --> 00:14:16,708
Ja en neen.

236
00:14:17,875 --> 00:14:23,108
Toen Patrick de gevangenis verliet,
was zijn dagelijks leven ondraaglijk.

237
00:14:24,292 --> 00:14:27,768
Werkgevers wezen hem af
omwille van zijn strafblad.

238
00:14:27,792 --> 00:14:30,934
Zijn beste vriendin, zijn moeder,
stierf op 43-jarige leeftijd

239
00:14:30,958 --> 00:14:33,434
door een hartziekte en diabetes.

240
00:14:33,458 --> 00:14:36,167
Hij is dakloos geweest
en heeft honger geleden.

241
00:14:38,250 --> 00:14:42,792
Mensen zeggen vele dingen over lezen
die mij overdreven lijken.

242
00:14:43,792 --> 00:14:47,768
Geletterd zijn weerhield hem er niet van
om gediscrimineerd te worden.

243
00:14:47,792 --> 00:14:50,417
Het heeft niet voorkomen
dat zijn moeder stierf.

244
00:14:51,708 --> 00:14:54,083
Dus hoe kan lezen helpen?

245
00:14:55,375 --> 00:14:59,333
Ik heb een aantal antwoorden
om vandaag mee te eindigen.

246
00:15:00,667 --> 00:15:03,417
Lezen verrijkte zijn innerlijke leven

247
00:15:05,083 --> 00:15:08,143
met mysterie, met verbeeldingskracht,

248
00:15:08,167 --> 00:15:09,417
met schoonheid.

249
00:15:10,292 --> 00:15:14,625
Lezen gaf hem beelden
die hem vreugde boden:

250
00:15:15,417 --> 00:15:20,976
berg, oceaan, hert, vorst.

251
00:15:21,000 --> 00:15:25,125
Woorden die smaken naar
een vrije, natuurlijke wereld.

252
00:15:27,625 --> 00:15:31,143
Lezen gaf hem een taal
om uit te drukken wat hij verloren had.

253
00:15:31,167 --> 00:15:35,809
Hoe prachtig zijn deze regels
van de dichter Derek Walcott?

254
00:15:35,833 --> 00:15:38,059
Patrick leerde dit gedicht van buiten:

255
00:15:38,083 --> 00:15:40,184
"Dagen die ik vasthield,

256
00:15:40,208 --> 00:15:42,476
dagen die ik verloren ben,

257
00:15:42,500 --> 00:15:45,726
dagen die ontgroeien, zoals dochters,

258
00:15:45,750 --> 00:15:47,583
aan mijn herbergende armen."

259
00:15:48,667 --> 00:15:51,643
Lezen leerde hem zijn eigen moed kennen.

260
00:15:51,667 --> 00:15:54,976
Herinner je dat hij de boeken
van Frederick Douglass bleef lezen,

261
00:15:55,000 --> 00:15:57,143
ook al was het pijnlijk.

262
00:15:57,167 --> 00:16:00,875
Hij bleef bewust, ook al deed het pijn.

263
00:16:02,208 --> 00:16:04,768
Lezen is een vorm van denken.

264
00:16:04,792 --> 00:16:08,851
Daarom is het moeilijk om te lezen,
omdat we moeten denken.

265
00:16:08,875 --> 00:16:13,125
Patrick koos ervoor om te denken,
eerder dan om niet te denken.

266
00:16:15,850 --> 00:16:20,178
Tot slot gaf lezen hem een taal
om tegen zijn dochter te spreken.

267
00:16:21,375 --> 00:16:24,201
Lezen inspireerde hem om te schrijven.

268
00:16:24,625 --> 00:16:28,768
De link tussen lezen
en schrijven is zo krachtig.

269
00:16:28,792 --> 00:16:32,951
Wanneer we beginnen met lezen,
beginnen we woorden te vinden.

270
00:16:33,958 --> 00:16:38,601
Hij vond de woorden om zich
hen beiden samen in te beelden.

271
00:16:38,625 --> 00:16:40,333
Hij vond de woorden

272
00:16:41,768 --> 00:16:44,208
om haar te zeggen
hoeveel hij van haar hield.

273
00:16:46,042 --> 00:16:49,826
Lezen veranderde ook de relatie
die we met elkaar hadden.

274
00:16:49,840 --> 00:16:52,059
Het gaf ons de gelegenheid tot intimiteit,

275
00:16:52,083 --> 00:16:54,976
om verder te kijken
dan onze eigen gezichtspunten.

276
00:16:55,000 --> 00:16:57,684
Bovendien veranderde lezen
onze ongelijke relatie

277
00:16:57,708 --> 00:17:00,375
in een van tijdelijke gelijkheid.

278
00:17:02,125 --> 00:17:04,839
Als je iemand leert kennen als lezer,

279
00:17:04,853 --> 00:17:07,059
leer je hem voor de eerste keer kennen,

280
00:17:07,083 --> 00:17:08,791
opnieuw.

281
00:17:09,875 --> 00:17:13,083
Je kan niet weten
wat zijn favoriete regel zal zijn,

282
00:17:14,458 --> 00:17:17,666
wat voor herinneringen
en persoonlijk verdriet hij heeft.

283
00:17:18,833 --> 00:17:22,833
Je wordt geconfronteerd met de ultieme
privacy van zijn innerlijke leven.

284
00:17:23,666 --> 00:17:27,101
Vervolgens vraag je je af:
waaruit bestaat mijn innerlijke leven?

285
00:17:27,125 --> 00:17:30,685
Wat daarvan is de moeite waard
om te delen met iemand anders?

286
00:17:33,000 --> 00:17:34,333
Ik wil afsluiten ...

287
00:17:36,208 --> 00:17:40,500
met enkele van mijn favoriete zinnen uit
de brieven van Patrick aan zijn dochter.

288
00:17:41,333 --> 00:17:44,101
"De rivier is obscuur op sommige plekken,

289
00:17:44,125 --> 00:17:47,393
maar licht schijnt
doorheen de spleten van de bomen ...

290
00:17:47,417 --> 00:17:50,976
Aan sommige takken
hangen volop moerbeien.

291
00:17:51,000 --> 00:17:54,458
Je strekt je arm uit
om enkele te plukken."

292
00:17:56,042 --> 00:17:58,476
Of deze schattige brief,
waarin hij schrijft:

293
00:17:58,500 --> 00:18:02,741
"Sluit je ogen en luister
naar de klanken van de woorden.

294
00:18:02,765 --> 00:18:04,889
Ik ken dit gedicht van buiten

295
00:18:04,913 --> 00:18:08,187
en ik zou het fijn vinden
als jij het ook kent."

296
00:18:09,375 --> 00:18:11,184
Enorm bedankt, iedereen.

297
00:18:11,208 --> 00:18:14,500
(Applaus)