1 00:00:17,852 --> 00:00:21,094 MS 73 senesi, günlerden 17 Mart. 2 00:00:21,118 --> 00:00:24,288 Antik Roma'ya Liberalia'yı seyretmeye gidiyoruz, 3 00:00:24,312 --> 00:00:28,956 yani Romalıların her sene özgürlüklerini kutladıkları festivale. 4 00:00:30,418 --> 00:00:36,251 Aradığımız kişi ise 17 yaşındaki Lucius Popidius Secundus. 5 00:00:36,275 --> 00:00:41,111 Fakir bir aileden gelmemekle beraber, Subura olarak bilinen bölgede yaşamakta. 6 00:00:41,184 --> 00:00:45,004 Bu bölge Roma'nın yoksul semtlerinden biri, ancak şehrin merkezine de yakın. 7 00:00:45,004 --> 00:00:46,574 (Gong sesi) 8 00:00:48,084 --> 00:00:50,525 İnsanlar bu apartmanlara tıka basa doldurulmuş, 9 00:00:50,549 --> 00:00:51,550 (Homurdanmalar) 10 00:00:51,574 --> 00:00:53,629 ki bu da yüksek risk taşıyor. 11 00:00:54,851 --> 00:01:00,225 Çok sık yangın çıkıyor ve sabahları kül, duman kokuları oldukça sıradanlaşmış. 12 00:01:01,635 --> 00:01:04,772 Erkenden uyanan Lucius'un gün boyu 13 00:01:04,772 --> 00:01:07,772 yerine getirmesi gereken ailevi sorumlulukları var. 14 00:01:07,772 --> 00:01:08,785 (Neşeli sesler) 15 00:01:08,809 --> 00:01:11,367 15 yaşındaki erkek kardeşi reşit olmak üzere. 16 00:01:12,302 --> 00:01:16,812 Antik Roma'da çocukların yarısının yetişkin olamadan öldüğünü düşünürsek, 17 00:01:16,836 --> 00:01:20,106 bu yeterince önemli bir hadise. 18 00:01:20,702 --> 00:01:23,970 Lucius, yeni togasını giymiş ağabeyini seyrediyor. 19 00:01:23,994 --> 00:01:27,459 Ağabeyi evin koruyucu tanrıların olduğu kutsal köşesinde, 20 00:01:27,483 --> 00:01:31,440 koruyucu muskası "bulla"sını 21 00:01:31,464 --> 00:01:33,790 bu kutsal tapınağa koyup şükür duası ediyor. 22 00:01:35,737 --> 00:01:38,237 Bulla işe yaramış ve ağabeyini korumuştu. 23 00:01:39,118 --> 00:01:43,256 Zira birçoklarının aksine, o yetişkin olabilecek kadar yaşamayı başarmıştı. 24 00:01:44,440 --> 00:01:49,778 Lucius, 17 yaşında neredeyse tüm eğitimini tamamladı. 25 00:01:49,802 --> 00:01:53,035 Etkili konuşmayı öğrenmiş, topluluklara hitabet becerileri kazanmıştı, 26 00:01:53,059 --> 00:01:56,159 Latince ve Yunanca okuyup yazabiliyordu. 27 00:01:57,088 --> 00:01:59,873 Okulda öğrenemeyeceği türden şeyleri de 28 00:01:59,897 --> 00:02:02,389 babası ona öğretiyordu: 29 00:02:02,413 --> 00:02:04,142 Nasıl koşulacağını, 30 00:02:04,166 --> 00:02:06,376 nasıl yüzüleceğini, 31 00:02:06,376 --> 00:02:08,270 ve nasıl savaşılacağını. 32 00:02:08,294 --> 00:02:13,394 Lucius, 17 yaşında yüksek rütbeli bir subay olmayı seçerek 33 00:02:13,418 --> 00:02:15,772 imparatorluk saflarında askerlere önderlik edebilirdi. 34 00:02:18,068 --> 00:02:22,008 Ancak, bir yandan da Lucius hâlâ bir çocuk. 35 00:02:22,032 --> 00:02:24,871 Ticaret işlerinin altından kalkabilmesini kimse beklemiyor. 36 00:02:24,895 --> 00:02:28,386 25 yaşına gelene kadar, onun yerine babası bu işlere bakacak. 37 00:02:30,335 --> 00:02:35,430 Tabii ki yine babası Lucius'u evlendirmek için ondan 10 yaş küçük kız bulacak. 38 00:02:36,436 --> 00:02:41,026 Babasının gözleri 7 yaşında kızları olan bir ailenin üzerinde. 39 00:02:41,685 --> 00:02:43,229 Liberalia'ya geri dönelim. 40 00:02:43,253 --> 00:02:45,409 Lucius ailesiyle dışarı çıktığında, 41 00:02:45,433 --> 00:02:49,058 herkes işe koyulduğundan dükkânlar açık. 42 00:02:50,588 --> 00:02:54,511 Sokaklar incik boncuk satan seyyar satıcılarla dolu 43 00:02:54,535 --> 00:02:56,902 ve insanlar oradan oraya koşturuyorlar. 44 00:02:57,801 --> 00:03:02,254 Büyük yük arabalarının dokuzuncu saate kadar şehre girmesi yasak, 45 00:03:02,278 --> 00:03:04,235 ama yine de sokaklar çok kalabalık. 46 00:03:06,183 --> 00:03:10,328 Babalar ve amcalar çocukları Augustus Forumu'na 47 00:03:10,352 --> 00:03:13,157 Roma'nın ünlü savaşçılarının heykellerini görmeye götürüyorlar. 48 00:03:14,140 --> 00:03:18,243 Mesela Romalıların ataları Truvalılara İtalya'ya dek önderlik eden Aeneas, 49 00:03:19,069 --> 00:03:20,932 Roma'nın kurucusu Romulus 50 00:03:21,948 --> 00:03:25,677 ve 100 yılı aşkın cumhuriyet tarihindeki tüm büyük komutanlar. 51 00:03:27,569 --> 00:03:30,861 Bizler de içtenlikle babaların ve aile büyüklerinin 52 00:03:30,885 --> 00:03:33,444 artık yetişkin olmuş çocuklarıyla 53 00:03:33,468 --> 00:03:36,714 Roma'nın zafer dolu geçmişini yâd etmelerini 54 00:03:36,714 --> 00:03:40,578 ve geçmişin önemli isimlerinin nasıl iyi yaşanabileceğine dair derslerini, 55 00:03:41,356 --> 00:03:43,808 nasıl gençlik çılgınlıklarından sıyrılabilineceğine dair 56 00:03:43,808 --> 00:03:47,100 güzel davranışları ve deyişlerini tekrar dile getirmelerini hayal edebiliriz. 57 00:03:47,674 --> 00:03:51,835 Bu mekânda onların yaşadıkları anla yakından ilgili bir tarih duygusu var. 58 00:03:53,354 --> 00:03:57,806 Romalıların kurduğu imparatorluğun ne zaman ne de mekân anlamında sonu var. 59 00:03:57,830 --> 00:03:58,831 (Güm) 60 00:03:58,855 --> 00:04:01,518 Roma'nın kaderinde savaşlar sayesinde hiç yıkılmamak vardı. 61 00:04:02,769 --> 00:04:06,879 Savaşlar hayatın bir gerçeğiydi, MS 73 yılında bile. 62 00:04:06,903 --> 00:04:10,994 İngiltere'nin kuzeyinden İskoçya'ya, 63 00:04:11,018 --> 00:04:13,678 Tuna Nehri'nin kuzeyinden Romanya'ya, 64 00:04:13,702 --> 00:04:18,583 doğuda Suriye ve Irak arasındaki sınırlara kadar seferler düzenlenmiş. 65 00:04:18,607 --> 00:04:22,249 Şimdi sekizinci saat, banyo zamanı! 66 00:04:22,273 --> 00:04:26,461 Lucius ve ailesi geniş Via Lata sokağından 67 00:04:26,485 --> 00:04:30,396 Campus Martius'e ve devasa Agrippa hamamlarına doğru gidiyor. 68 00:04:31,684 --> 00:04:35,403 Alt sınıftan insanları ve azat edilmiş köleleri dışarıda bırakıp, 69 00:04:35,427 --> 00:04:37,761 aile üyeleri kendi akran grubundakilerle hamama giriyor. 70 00:04:38,981 --> 00:04:43,109 Hamamlar karanlık, buharlı ve aydınlık olarak ayrılıyor. 71 00:04:44,149 --> 00:04:46,212 Romalılar pencere camlarını da muazzam yapmışlardı. 72 00:04:47,768 --> 00:04:51,311 Herkes soğuk odadan 73 00:04:51,335 --> 00:04:52,548 ılık odaya 74 00:04:53,959 --> 00:04:55,656 ve çok sıcak odaya geçiyordu. 75 00:04:55,656 --> 00:04:57,149 (Erkek sesi) Ah! 76 00:04:57,173 --> 00:05:00,577 Bir saati geçmişken, banyodan çıkanlar 77 00:05:00,601 --> 00:05:02,807 masajlanmış, yağlanmış 78 00:05:02,831 --> 00:05:03,973 (Islık sesi) 79 00:05:03,997 --> 00:05:06,731 ve strigil (hamam kesesi) ile kalan kirleri 80 00:05:06,755 --> 00:05:08,321 kazınmış olarak çıkıyordu. 81 00:05:10,066 --> 00:05:14,126 Evden çıktıktan yedi saat sonra, dokuzuncu saatte, 82 00:05:14,150 --> 00:05:16,648 erkekler ziyafet çekmeye akşam yemeğine eve geliyor. 83 00:05:17,829 --> 00:05:20,338 Akşam yemeği, dokuz kişinin alçak bir masa etrafında 84 00:05:20,338 --> 00:05:24,072 uzandığı samimi bir ortam. 85 00:05:25,085 --> 00:05:27,428 Yemektekiler daha fazla yemek ve şarap isterlerse, 86 00:05:27,452 --> 00:05:32,075 köleler yemektekilerin işaretleriyle her isteklerine koşuyorlar. 87 00:05:33,675 --> 00:05:38,223 Gün biterken, yük arabalarının sesini duyabiliriz. 88 00:05:38,247 --> 00:05:39,646 Alt sınıftan insanlar ve azat edilmiş köleler ise, 89 00:05:39,670 --> 00:05:43,796 karınları yiyeceklerle -- daha basit olsa da -- tok, 90 00:05:43,820 --> 00:05:46,028 artık ılık hamamlara gidiyor 91 00:05:46,052 --> 00:05:48,240 ve sonrasında apartmanlarına dönüyorlar. 92 00:05:49,453 --> 00:05:54,345 Lucius'un evine dönecek olursak, geceye kadar içmeye devam ediliyor. 93 00:05:54,369 --> 00:05:57,346 Lucius ve üvey kardeşi pek iyi görünmüyor. 94 00:05:57,370 --> 00:06:01,866 Kusmaları gerekirse diye yanı başlarında bir köle bekliyor. 95 00:06:05,051 --> 00:06:07,910 Biraz öncesinden hareketle, Lucius'un geleceğini biliyoruz. 96 00:06:07,934 --> 00:06:13,345 20 sene sonra, İmparator Vespasian'ın en küçük oğlu Domitian, imparator olarak, 97 00:06:13,369 --> 00:06:14,997 bir korku iktidarı sürdürecek. 98 00:06:15,021 --> 00:06:17,237 Lucius hayatta kalabilecek mi? 99 00:06:17,261 --> 00:06:19,150 (Davul sesi)