0:00:17.852,0:00:21.094
MS 73 senesi, günlerden 17 Mart.

0:00:21.118,0:00:24.288
Antik Roma'ya Liberalia'yı [br]seyretmeye gidiyoruz,

0:00:24.312,0:00:28.956
yani Romalıların her sene [br]özgürlüklerini kutladıkları festivale.

0:00:30.418,0:00:36.251
Aradığımız kişi ise 17 yaşındaki [br]Lucius Popidius Secundus.

0:00:36.275,0:00:41.111
Fakir bir aileden gelmemekle beraber,[br]Subura olarak bilinen bölgede yaşamakta.

0:00:41.184,0:00:45.004
Bu bölge Roma'nın yoksul semtlerinden [br]biri, ancak şehrin merkezine de yakın.

0:00:45.004,0:00:46.574
(Gong sesi)

0:00:48.084,0:00:50.525
İnsanlar bu apartmanlara [br]tıka basa doldurulmuş,

0:00:50.549,0:00:51.550
(Homurdanmalar)

0:00:51.574,0:00:53.629
ki bu da yüksek risk taşıyor.

0:00:54.851,0:01:00.225
Çok sık yangın çıkıyor ve sabahları kül, [br]duman kokuları oldukça sıradanlaşmış.

0:01:01.635,0:01:04.772
Erkenden uyanan Lucius'un gün boyu

0:01:04.772,0:01:07.772
yerine getirmesi gereken [br]ailevi sorumlulukları var.

0:01:07.772,0:01:08.785
(Neşeli sesler)

0:01:08.809,0:01:11.367
15 yaşındaki erkek kardeşi [br]reşit olmak üzere.

0:01:12.302,0:01:16.812
Antik Roma'da çocukların yarısının [br]yetişkin olamadan öldüğünü düşünürsek,

0:01:16.836,0:01:20.106
bu yeterince önemli bir hadise.

0:01:20.702,0:01:23.970
Lucius, yeni togasını giymiş [br]ağabeyini seyrediyor.

0:01:23.994,0:01:27.459
Ağabeyi evin koruyucu tanrıların [br]olduğu kutsal köşesinde,

0:01:27.483,0:01:31.440
koruyucu muskası "bulla"sını

0:01:31.464,0:01:33.790
bu kutsal tapınağa koyup [br]şükür duası ediyor.

0:01:35.737,0:01:38.237
Bulla işe yaramış ve ağabeyini korumuştu.

0:01:39.118,0:01:43.256
Zira birçoklarının aksine, o yetişkin [br]olabilecek kadar yaşamayı başarmıştı.

0:01:44.440,0:01:49.778
Lucius, 17 yaşında neredeyse [br]tüm eğitimini tamamladı.

0:01:49.802,0:01:53.035
Etkili konuşmayı öğrenmiş, topluluklara [br]hitabet becerileri kazanmıştı,

0:01:53.059,0:01:56.159
Latince ve Yunanca okuyup yazabiliyordu.

0:01:57.088,0:01:59.873
Okulda öğrenemeyeceği türden şeyleri de

0:01:59.897,0:02:02.389
babası ona öğretiyordu:

0:02:02.413,0:02:04.142
Nasıl koşulacağını,

0:02:04.166,0:02:06.376
nasıl yüzüleceğini,

0:02:06.376,0:02:08.270
ve nasıl savaşılacağını.

0:02:08.294,0:02:13.394
Lucius, 17 yaşında yüksek rütbeli [br]bir subay olmayı seçerek

0:02:13.418,0:02:15.772
imparatorluk saflarında [br]askerlere önderlik edebilirdi.

0:02:18.068,0:02:22.008
Ancak, bir yandan da Lucius [br]hâlâ bir çocuk.

0:02:22.032,0:02:24.871
Ticaret işlerinin altından [br]kalkabilmesini kimse beklemiyor.

0:02:24.895,0:02:28.386
25 yaşına gelene kadar, [br]onun yerine babası bu işlere bakacak.

0:02:30.335,0:02:35.430
Tabii ki yine babası Lucius'u evlendirmek [br]için ondan 10 yaş küçük kız bulacak.

0:02:36.436,0:02:41.026
Babasının gözleri 7 yaşında kızları [br]olan bir ailenin üzerinde.

0:02:41.685,0:02:43.229
Liberalia'ya geri dönelim.

0:02:43.253,0:02:45.409
Lucius ailesiyle dışarı çıktığında,

0:02:45.433,0:02:49.058
herkes işe koyulduğundan dükkânlar açık.

0:02:50.588,0:02:54.511
Sokaklar incik boncuk satan [br]seyyar satıcılarla dolu

0:02:54.535,0:02:56.902
ve insanlar oradan oraya koşturuyorlar.

0:02:57.801,0:03:02.254
Büyük yük arabalarının dokuzuncu saate[br]kadar şehre girmesi yasak,

0:03:02.278,0:03:04.235
ama yine de sokaklar çok kalabalık.

0:03:06.183,0:03:10.328
Babalar ve amcalar çocukları [br]Augustus Forumu'na

0:03:10.352,0:03:13.157
Roma'nın ünlü savaşçılarının [br]heykellerini görmeye götürüyorlar.

0:03:14.140,0:03:18.243
Mesela Romalıların ataları Truvalılara [br]İtalya'ya dek önderlik eden Aeneas,

0:03:19.069,0:03:20.932
Roma'nın kurucusu Romulus

0:03:21.948,0:03:25.677
ve 100 yılı aşkın cumhuriyet tarihindeki [br]tüm büyük komutanlar.

0:03:27.569,0:03:30.861
Bizler de içtenlikle babaların [br]ve aile büyüklerinin

0:03:30.885,0:03:33.444
artık yetişkin olmuş çocuklarıyla

0:03:33.468,0:03:36.714
Roma'nın zafer dolu [br]geçmişini yâd etmelerini

0:03:36.714,0:03:40.578
ve geçmişin önemli isimlerinin nasıl [br]iyi yaşanabileceğine dair derslerini,

0:03:41.356,0:03:43.808
nasıl gençlik çılgınlıklarından [br]sıyrılabilineceğine dair

0:03:43.808,0:03:47.100
güzel davranışları ve deyişlerini tekrar [br]dile getirmelerini hayal edebiliriz.

0:03:47.674,0:03:51.835
Bu mekânda onların yaşadıkları anla [br]yakından ilgili bir tarih duygusu var.

0:03:53.354,0:03:57.806
Romalıların kurduğu imparatorluğun [br]ne zaman ne de mekân anlamında sonu var.

0:03:57.830,0:03:58.831
(Güm)

0:03:58.855,0:04:01.518
Roma'nın kaderinde savaşlar sayesinde [br]hiç yıkılmamak vardı.

0:04:02.769,0:04:06.879
Savaşlar hayatın bir gerçeğiydi, [br]MS 73 yılında bile.

0:04:06.903,0:04:10.994
İngiltere'nin kuzeyinden İskoçya'ya,

0:04:11.018,0:04:13.678
Tuna Nehri'nin kuzeyinden Romanya'ya,

0:04:13.702,0:04:18.583
doğuda Suriye ve Irak arasındaki [br]sınırlara kadar seferler düzenlenmiş.

0:04:18.607,0:04:22.249
Şimdi sekizinci saat, banyo zamanı!

0:04:22.273,0:04:26.461
Lucius ve ailesi geniş [br]Via Lata sokağından

0:04:26.485,0:04:30.396
Campus Martius'e ve devasa [br]Agrippa hamamlarına doğru gidiyor.

0:04:31.684,0:04:35.403
Alt sınıftan insanları ve azat edilmiş [br]köleleri dışarıda bırakıp,

0:04:35.427,0:04:37.761
aile üyeleri kendi akran grubundakilerle [br]hamama giriyor.

0:04:38.981,0:04:43.109
Hamamlar karanlık, buharlı [br]ve aydınlık olarak ayrılıyor.

0:04:44.149,0:04:46.212
Romalılar pencere camlarını da [br]muazzam yapmışlardı.

0:04:47.768,0:04:51.311
Herkes soğuk odadan

0:04:51.335,0:04:52.548
ılık odaya

0:04:53.959,0:04:55.656
ve çok sıcak odaya geçiyordu.

0:04:55.656,0:04:57.149
(Erkek sesi) Ah!

0:04:57.173,0:05:00.577
Bir saati geçmişken, banyodan çıkanlar

0:05:00.601,0:05:02.807
masajlanmış, yağlanmış

0:05:02.831,0:05:03.973
(Islık sesi)

0:05:03.997,0:05:06.731
ve strigil (hamam kesesi) [br]ile kalan kirleri

0:05:06.755,0:05:08.321
kazınmış olarak çıkıyordu.

0:05:10.066,0:05:14.126
Evden çıktıktan yedi saat sonra, [br]dokuzuncu saatte,

0:05:14.150,0:05:16.648
erkekler ziyafet çekmeye [br]akşam yemeğine eve geliyor.

0:05:17.829,0:05:20.338
Akşam yemeği, dokuz kişinin [br]alçak bir masa etrafında

0:05:20.338,0:05:24.072
uzandığı samimi bir ortam.

0:05:25.085,0:05:27.428
Yemektekiler daha fazla [br]yemek ve şarap isterlerse,

0:05:27.452,0:05:32.075
köleler yemektekilerin işaretleriyle [br]her isteklerine koşuyorlar.

0:05:33.675,0:05:38.223
Gün biterken, yük arabalarının [br]sesini duyabiliriz.

0:05:38.247,0:05:39.646
Alt sınıftan insanlar [br]ve azat edilmiş köleler ise,

0:05:39.670,0:05:43.796
karınları yiyeceklerle [br]-- daha basit olsa da -- tok,

0:05:43.820,0:05:46.028
artık ılık hamamlara gidiyor

0:05:46.052,0:05:48.240
ve sonrasında apartmanlarına dönüyorlar.

0:05:49.453,0:05:54.345
Lucius'un evine dönecek olursak, [br]geceye kadar içmeye devam ediliyor.

0:05:54.369,0:05:57.346
Lucius ve üvey kardeşi pek iyi görünmüyor.

0:05:57.370,0:06:01.866
Kusmaları gerekirse diye [br]yanı başlarında bir köle bekliyor.

0:06:05.051,0:06:07.910
Biraz öncesinden hareketle, [br]Lucius'un geleceğini biliyoruz.

0:06:07.934,0:06:13.345
20 sene sonra, İmparator Vespasian'ın [br]en küçük oğlu Domitian, imparator olarak,

0:06:13.369,0:06:14.997
bir korku iktidarı sürdürecek.

0:06:15.021,0:06:17.237
Lucius hayatta kalabilecek mi?

0:06:17.261,0:06:19.150
(Davul sesi)