1 00:00:17,852 --> 00:00:21,118 Jest 17 marca 73 roku. 2 00:00:21,118 --> 00:00:24,026 W starożytnym Rzymie odbywają się liberalia, 3 00:00:24,026 --> 00:00:25,748 coroczny festiwal 4 00:00:25,748 --> 00:00:29,540 obchodzony z by uczcić wolność obywateli Rzymu. 5 00:00:30,420 --> 00:00:36,244 Przyjrzymy się 17-latkowi o imieniu Lucjusz Popidius Secundus. 6 00:00:36,244 --> 00:00:37,977 Nie pochodzi z biednej rodziny, 7 00:00:37,977 --> 00:00:40,910 ale mieszka w części miasta zwanej Subura, 8 00:00:40,910 --> 00:00:43,054 uboższej dzielnicy Rzymu, 9 00:00:43,054 --> 00:00:46,078 znajdującej się jednak blisko centrum. 10 00:00:47,848 --> 00:00:51,452 Mieszkania wypełnione są lokatorami, 11 00:00:51,452 --> 00:00:53,971 co stanowi poważne ryzyko. 12 00:00:54,851 --> 00:01:00,575 Po częstych pożarach pozostaje popiół i dym. 13 00:01:01,635 --> 00:01:06,410 Lucius od świtu wypełnia swoje obowiązki. 14 00:01:08,440 --> 00:01:12,302 Jego 15-letni brat staje się pełnoletni. 15 00:01:12,302 --> 00:01:16,836 Połowa dzieci w Rzymie umiera, zanim osiągnie pełnoletność, 16 00:01:16,836 --> 00:01:20,702 jest to więc szczególnie ważne wydarzenie. 17 00:01:20,702 --> 00:01:23,833 Brat Lucjusza stoi w nowej todze 18 00:01:23,833 --> 00:01:27,544 przed kapliczką kryjącą bóstwa opiekuńcze ich domu 19 00:01:27,544 --> 00:01:32,472 i kładzie w niej bullę, ochronny amulet, 20 00:01:32,472 --> 00:01:35,260 wraz z dziękczynną modlitwą. 21 00:01:35,260 --> 00:01:39,118 Bulla zadziałała i ochroniła go. 22 00:01:39,118 --> 00:01:44,180 W przeciwieństwie do wielu innych dożył wieku dorosłego. 23 00:01:44,180 --> 00:01:49,802 Mając 17 lat, Lucjusz prawie ukończył edukację. 24 00:01:49,802 --> 00:01:53,318 Nauczono go jak się wysławiać, przemawiać publicznie 25 00:01:53,318 --> 00:01:57,218 oraz czytać i pisać po łacinie i grecku. 26 00:01:57,218 --> 00:01:59,959 Ojciec natomiast nauczył go wielu rzeczy, 27 00:01:59,959 --> 00:02:02,340 których nie da się opanować w szkolnej ławie: 28 00:02:02,340 --> 00:02:05,272 biegania, pływania 29 00:02:05,932 --> 00:02:07,834 i walki. 30 00:02:08,324 --> 00:02:13,418 Lucjusz mógł w wieku lat 17 zostać wojskowym trybunem 31 00:02:13,418 --> 00:02:16,938 i dowodzić żołnierzami na granicach Imperium. 32 00:02:18,048 --> 00:02:21,955 Mimo wszystko Lucius jest wciąż dzieckiem. 33 00:02:21,955 --> 00:02:25,235 Nie może samodzielnie dokonywać transakcji handlowych. 34 00:02:25,235 --> 00:02:30,091 Będzie się tym zajmował jego ojciec, aż Lucjusz skończy 25 lat. 35 00:02:30,091 --> 00:02:36,205 Zaaranżuje także jego małżeństwo z 10 lat młodszą dziewczynką. 36 00:02:36,205 --> 00:02:40,845 Jego ojciec ma oko na rodzinę z 7-letnią córką. 37 00:02:41,485 --> 00:02:42,983 Wracając do liberaliów... 38 00:02:42,983 --> 00:02:45,443 Gdy Lucjusz wychodzi wraz z rodziną, 39 00:02:45,443 --> 00:02:49,613 sklepy są otwarte, a życie toczy się jak zwykle. 40 00:02:50,513 --> 00:02:54,285 Ulice pełne są wędrownych handlarzy ozdób 41 00:02:54,285 --> 00:02:57,918 i ludzi uwijających się tam i z powrotem. 42 00:02:57,918 --> 00:03:02,784 Duże wozy nie mogą wjeżdżać do miasta przed godziną dziewiątą, 43 00:03:02,784 --> 00:03:05,383 ale i tak ulice są zatłoczone. 44 00:03:06,113 --> 00:03:10,352 Ojcowie i wujkowie zabierają dzieci na Forum Augusta, 45 00:03:10,352 --> 00:03:13,975 żeby obejrzeć posągi sławnych rzymskich wojowników, 46 00:03:14,000 --> 00:03:15,000 takich jak Eneasz, 47 00:03:15,000 --> 00:03:17,582 który poprowadził do Włoch przodków Rzymian, Trojan. 48 00:03:17,680 --> 00:03:21,732 Jest też Romulus, założyciel Rzymu, 49 00:03:21,732 --> 00:03:23,884 a także wszyscy wielcy generałowie Republiki 50 00:03:23,884 --> 00:03:26,156 sprzed ponad stu lat. 51 00:03:27,276 --> 00:03:33,468 Możemy sobie wyobrazić ojców i opiekunów z dorosłymi dziećmi 52 00:03:33,468 --> 00:03:36,902 rozpamiętujących historie pełne rzymskiej chwały, 53 00:03:36,902 --> 00:03:41,532 opowiadających o czynach i przemyśleniach wielkich mężów: 54 00:03:41,532 --> 00:03:44,237 ich radach na temat przykładnego życia 55 00:03:44,237 --> 00:03:47,492 i przezwyciężania kaprysów młodości. 56 00:03:47,492 --> 00:03:50,253 Czuć w tym miejscu ducha historii, 57 00:03:50,253 --> 00:03:52,584 który wciąż unosi się w ich teraźniejszości. 58 00:03:53,354 --> 00:03:58,795 Rzymianie stworzyli imperium niekończące się w czasie i przestrzeni. 59 00:03:58,795 --> 00:04:02,659 Dzięki działaniom wojennym, Rzym miał być wieczny. 60 00:04:02,659 --> 00:04:06,903 Wojny były nieodłącznym elementem życia nawet w roku 73. 61 00:04:06,903 --> 00:04:10,438 Prowadzono kampanie w północnej Anglii i Szkocji, 62 00:04:10,438 --> 00:04:13,702 na północ od Dunaju w Rumunii 63 00:04:13,702 --> 00:04:18,834 oraz na granicy Syrii i Iraku na wschodzie. 64 00:04:18,834 --> 00:04:22,618 Jest ósma godzina, czas na kąpiel. 65 00:04:22,618 --> 00:04:26,803 Lucjusz i jego rodziną przechodzą przez Via Lata, ulicę szeroką, 66 00:04:26,803 --> 00:04:31,684 na Pole Marsowe i do ogromnych term Agryppy. 67 00:04:31,684 --> 00:04:35,537 Członkowie rodziny pozostawiają klientów i wyzwoleńców na zewnątrz 68 00:04:35,537 --> 00:04:38,958 i wchodzą do środka z osobami równymi rangą. 69 00:04:38,958 --> 00:04:42,101 Łaźnie zostały przekształcone z ciemnych i parnych 70 00:04:42,101 --> 00:04:44,184 na pełne światła. 71 00:04:44,184 --> 00:04:47,768 Rzymianie udoskonalili szklane okna. 72 00:04:47,768 --> 00:04:51,235 Bywalcy przechodzą z pomieszczenia zimnego 73 00:04:51,235 --> 00:04:52,941 do letniego, 74 00:04:53,841 --> 00:04:56,108 a następnie do gorącego. 75 00:04:57,218 --> 00:05:01,872 Godzinę później kąpiący się wychodzą wymasowani, 76 00:05:01,872 --> 00:05:03,470 naoliwieni 77 00:05:03,960 --> 00:05:08,558 i obskrobani z pozostałego brudu. 78 00:05:10,148 --> 00:05:14,268 O godzinie dziewiątej, siedem godzin po wyjściu z domu, 79 00:05:14,268 --> 00:05:17,362 mężczyźni wracają na uroczysty obiad. 80 00:05:17,922 --> 00:05:20,268 To spotkanie w małym gronie, 81 00:05:20,268 --> 00:05:24,834 gdzie dziewięć osób układa się w pozycji półleżącej wokół niskiego stołu. 82 00:05:24,834 --> 00:05:27,372 Niewolnicy spełniają wszelkie ich zachcianki, 83 00:05:27,372 --> 00:05:32,790 gdy tylko biesiadnicy gestem zażądają więcej jedzenia lub wina. 84 00:05:33,650 --> 00:05:38,290 Pod koniec dnia słychać turkot wozów. 85 00:05:38,290 --> 00:05:43,820 Klienci i wyzwoleńcy po solidnym, choć gorszym posiłku, 86 00:05:43,820 --> 00:05:49,453 wybiorą się do letnich teraz łaźni, nim wrócą do domów. 87 00:05:49,453 --> 00:05:54,588 W domu Lucjusza uczta trwa do nocy. 88 00:05:54,588 --> 00:05:57,532 Lucjusz i jego przyrodni brat nie wyglądają zbyt dobrze. 89 00:05:57,532 --> 00:05:59,318 Niewolnik stoi w pogotowiu, 90 00:05:59,318 --> 00:06:02,584 na wypadek gdyby któryś z nich miał wymiotować. 91 00:06:04,734 --> 00:06:08,022 Z perspektywy czasu znamy przyszłość Lucjusza. 92 00:06:08,022 --> 00:06:11,452 Za 20 lat najmłodszy syn cesarza Wespazjana, 93 00:06:11,452 --> 00:06:15,483 Domicjan, jako cesarz, zaprowadzi rządy terroru. 94 00:06:15,495 --> 00:06:18,365 Czy Lucjusz przetrwa?