WEBVTT 00:00:17.852 --> 00:00:21.118 Het is 17 maart 73 na Christus. 00:00:21.118 --> 00:00:24.436 We bezoeken het antieke Rome om de Liberalia te bekijken, 00:00:24.436 --> 00:00:30.418 een jaarlijks festival om de vrijheid van de burgers van Rome te vieren. 00:00:30.418 --> 00:00:36.404 We kijken wat de 17-jarige Lucius Popidius Secundus aan het doen is. 00:00:36.404 --> 00:00:41.135 Hij komt niet uit een arme familie, maar woont in de Subura, 00:00:41.135 --> 00:00:48.084 een arme buurt in Rome, vlakbij het centrum van de stad. 00:00:48.084 --> 00:00:51.452 De huurders van deze appartementen zitten op elkaar gepakt, 00:00:51.452 --> 00:00:54.851 wat flinke gevaren met zich meebrengt. 00:00:54.851 --> 00:01:01.635 Het brandt regelmatig en de geur van as en rook in de ochtend is niet ongewoon. 00:01:01.635 --> 00:01:07.990 Lucius, die bij zonsopgang is opgestaan, doet vandaag taken voor de familie. 00:01:07.990 --> 00:01:12.302 Zijn 15-jarige broer wordt volwassen. 00:01:12.302 --> 00:01:16.836 De helft van alle kinderen in het oude Rome sterft voordat ze volwassen worden, 00:01:16.836 --> 00:01:20.702 dus dit is een heel belangrijke mijlpaal. 00:01:20.702 --> 00:01:27.868 Lucius kijkt naar zijn broer die in zijn nieuwe toga voor het huisaltaar met de beschermgoden staat 00:01:27.868 --> 00:01:35.737 als hij zijn bulla, een beschermende amulet, op het altaar plaatst en een dankgebed uitspreekt. 00:01:35.737 --> 00:01:39.118 De bulla heeft gewerkt. Het heeft hem beschermd. 00:01:39.118 --> 00:01:44.635 In tegenstelling tot veel anderen wordt hij een volwassen man. 00:01:44.635 --> 00:01:49.802 Op zijn zeventiende heeft Lucius bijna zijn opleiding afgerond. 00:01:49.802 --> 00:01:53.334 Hij spreekt bekwaam en houdt openbare toespraken 00:01:53.368 --> 00:01:57.218 en hij leest en schrijft zowel in Latijn als in Grieks. 00:01:57.218 --> 00:02:02.635 Zijn vader leerde hem het soort dingen dat je niet in de klas leert: 00:02:02.635 --> 00:02:08.652 rennen, zwemmen, vechten. 00:02:08.652 --> 00:02:13.418 Lucius kan op zijn zeventiende kiezen om krijgstribuun te worden 00:02:13.418 --> 00:02:18.068 en het commando te voeren over soldaten aan de rand van het Rijk. 00:02:18.068 --> 00:02:22.585 Op andere gebieden is Lucius nog een kind. 00:02:22.585 --> 00:02:25.285 Hij is nog niet bevoegd om zakelijke transacties uit te voeren. 00:02:25.285 --> 00:02:30.335 Zijn vader zal dat doen totdat hij 25 is. 00:02:30.335 --> 00:02:36.436 Pa regelt ook Lucius' huwelijk met een meisje dat tien jaar jonger is. 00:02:36.436 --> 00:02:41.685 Zijn pa heeft een familie met een 7-jarige dochter op het oog. 00:02:41.685 --> 00:02:43.253 Terug naar de Liberalia. 00:02:43.253 --> 00:02:50.588 Lucius gaat met zijn familie op pad. De winkels zijn open en mensen doen de gebruikelijke dingen. 00:02:50.588 --> 00:02:54.535 De straten staan vol met rondreizende handelaren die snuisterijen verkopen 00:02:54.535 --> 00:02:58.018 en mensen reppen zich van plek naar plek. 00:02:58.018 --> 00:03:02.784 Grote wagens zijn pas na het negende uur toegestaan in de stad, 00:03:02.784 --> 00:03:06.183 maar de straten zijn nog steeds propvol. 00:03:06.183 --> 00:03:10.352 Vaders en ooms nemen de kinderen mee naar het Forum van Augustus 00:03:10.352 --> 00:03:14.140 om de standbeelden van de beroemde krijgers van Rome te zien, 00:03:14.140 --> 00:03:19.069 zoals die van Aeneas, die de voorvaderen van Rome, de Trojanen naar Italië leidde. 00:03:19.069 --> 00:03:22.242 En Romulus, de stichter van Rome. 00:03:22.242 --> 00:03:27.569 En al de grote generaals van de Republiek van meer dan honderd jaar geleden. 00:03:27.569 --> 00:03:33.468 We kunnen ons voorstellen dat vaders en voogden met hun nu volwassen kinderen 00:03:33.468 --> 00:03:36.902 zich de verhalen van de glorie van Rome herinneren. 00:03:36.902 --> 00:03:41.602 Ze vertellen over de goede daden en uitspraken van de grote mannen uit het verleden. 00:03:41.602 --> 00:03:47.952 Lessen hoe goed te leven en de waanzin van de jeugd te overwinnen. 00:03:47.952 --> 00:03:53.918 Een gevoel van de geschiedenis hangt hier in de lucht, relevant voor hun heden. 00:03:53.918 --> 00:03:59.135 De Romeinen maakten een rijk zonder einde in tijd en ruimte. 00:03:59.135 --> 00:04:02.769 Rome was voorbestemd oneindig te zijn door de oorlogsvoering. 00:04:02.769 --> 00:04:06.903 Oorlogen waren een onderdeel van het leven, zelfs in 73 na Christus. 00:04:06.903 --> 00:04:09.552 Er zijn oorlogen in het noorden van Engeland 00:04:09.552 --> 00:04:11.018 en in Schotland, 00:04:11.018 --> 00:04:13.702 ten noorden van de rivier de Donau naar Roemenië, 00:04:13.702 --> 00:04:18.834 en aan de grens tussen Syrië en Irak in het oosten. 00:04:18.834 --> 00:04:22.618 Het is nu het achtste uur -- tijd om naar het badhuis te gaan. 00:04:22.618 --> 00:04:26.803 Lucius en zijn familie gaan over de Via Lata, de brede straat, 00:04:26.803 --> 00:04:31.684 naar het Marsveld en de enorme Badhuizen van Agrippa. 00:04:31.684 --> 00:04:35.817 De familieleden laten de cliënten en de vrijgelatenen buiten achter 00:04:35.817 --> 00:04:39.268 en betreden het badhuis met hun groep van gelijken. 00:04:39.268 --> 00:04:44.268 Baden wisselden af van donkere stoomkamers tot lichte. 00:04:44.268 --> 00:04:47.768 De Romeinen hadden glazen ramen geperfectioneerd. 00:04:47.768 --> 00:04:51.335 Iedereen bewoog zich van de koude kamer 00:04:51.335 --> 00:04:54.071 naar de lauwe kamer 00:04:54.071 --> 00:04:57.418 naar de hele hete kamer. 00:04:57.418 --> 00:05:00.601 Meer dan een uur later vertrekken de bezoekers 00:05:00.601 --> 00:05:10.185 gemasseerd, gebalsemd en het vuil afgeschraapt. 00:05:10.185 --> 00:05:14.268 Op het negende uur, zeven uur nadat ze hun huis verlieten, 00:05:14.268 --> 00:05:18.052 komen de mannen thuis voor een feestmaal. 00:05:18.052 --> 00:05:25.085 Het diner is een intieme zaak, met negen mensen liggend rond een lage tafel. 00:05:25.085 --> 00:05:27.452 Slaven zorgen dat ze niets tekortkomen 00:05:27.452 --> 00:05:33.834 als de eters via gebaren meer eten en wijn eisen. 00:05:33.834 --> 00:05:38.370 Wanneer de dag ten einde loopt, horen we het gerommel van wagens buiten. 00:05:38.370 --> 00:05:43.820 De cliënten en vrijgelatenen, met een stevige -- doch inferieure -- maaltijd achter de kiezen, 00:05:43.820 --> 00:05:49.453 sloffen naar de nu lauwe baden voordat ze naar hun appartementen terugkeren. 00:05:49.453 --> 00:05:54.868 Bij Lucius thuis gaat het drinken door tot in de nacht. 00:05:54.868 --> 00:05:57.852 Lucius en zijn stiefbroer zien er niet zo goed uit. 00:05:57.852 --> 00:06:05.051 Een slaaf is paraat voor het geval één van hen moet overgeven. 00:06:05.051 --> 00:06:08.052 Terugblikkend weten we Lucius' toekomst. 00:06:08.052 --> 00:06:13.486 Over twintig jaar zal Domitianus, de jongste zoon van de keizer Vespasianus 00:06:13.486 --> 00:06:18.253 een schrikbewind voeren. Zal Lucius overleven?