WEBVTT

00:00:00.877 --> 00:00:04.120
Bir bilim insanı olarak ve 
aynı zamanda bir insan olarak,

00:00:04.120 --> 00:00:06.124
kendimi harikalara karşı

00:00:06.124 --> 00:00:09.499
duyarlı yapmaya çalışıyorum.

00:00:09.500 --> 00:00:11.683
Galiba dün gece Jason Webley buna

00:00:12.371 --> 00:00:15.201
"sihrin bir parçası olmak için 
plan yapmak" dedi.

00:00:16.395 --> 00:00:19.216
Yani bir biyolog olarak kariyerim,

00:00:19.216 --> 00:00:21.860
gezegenimizi paylaşan bu

00:00:21.860 --> 00:00:24.378
harika yaratıkların yaşamlarına derinden

00:00:24.378 --> 00:00:26.757
bakmama izin verdiği için çok şanslıyım:

00:00:26.757 --> 00:00:28.452
ateş böceklerinin.

NOTE Paragraph

00:00:28.452 --> 00:00:30.735
Şimdi, biliyorum ki bir çoğunuz için

00:00:30.735 --> 00:00:33.478
ateş böcekleri birkaç harika
anıyı ortaya çıkartacaktır:

00:00:33.478 --> 00:00:36.532
çocukluk, yaz,

00:00:36.532 --> 00:00:38.302
hatta başka bir TED konuşması.

00:00:38.302 --> 00:00:41.622
Belki bunun gibi bir şey.

NOTE Paragraph

00:00:45.360 --> 00:00:47.815
Ateş böceklerinin dünyasına olan ilgim

00:00:47.815 --> 00:00:51.664
yüksek lisans yaparken başladı.

00:00:51.664 --> 00:00:54.488
Bir akşam, Kuzey Carolina'daki

00:00:54.488 --> 00:00:56.426
evin arka bahçesinde oturuyordum

00:00:56.426 --> 00:01:01.725
ve aniden bu sessiz kıvılcımlar

00:01:01.725 --> 00:01:03.579
etrafımdan yükseldi

00:01:03.579 --> 00:01:04.961
sonra merak etmeye başladım:

00:01:04.961 --> 00:01:07.651
Bu yaratıklar nasıl ışık yayıyor

00:01:07.651 --> 00:01:09.341
ve bu parlamalar da neyin nesi?

00:01:09.341 --> 00:01:11.180
Birbirleriyle konuşuyorlar mı?

00:01:11.180 --> 00:01:14.371
Ve ışıklar söndükten sonra ne oluyor?

00:01:14.371 --> 00:01:15.662
Gece dünyasını keşfettikçe

00:01:15.662 --> 00:01:17.030
bu sorulardan bazılarını

00:01:17.030 --> 00:01:21.121
cevaplayacak kadar şanslıydım.

NOTE Paragraph

00:01:21.121 --> 00:01:23.460
Şimdi hiç ateş böceği gördüyseniz

00:01:23.460 --> 00:01:25.561
ya da haklarında bir şey duyduysanız,

00:01:25.561 --> 00:01:27.550
her günkü manzaramızı

00:01:27.569 --> 00:01:30.598
nasıl sihirli bir şekilde ruhani ve uhrevi

00:01:30.598 --> 00:01:32.501
bir şeye dönüştürdüklerini bilirsiniz

00:01:32.501 --> 00:01:34.442
ve bu bütün dünyada olur,

00:01:34.442 --> 00:01:36.532
mavi hayalet ateş
böceklerinin ürkütücü

00:01:36.532 --> 00:01:40.618
ışıkları tarafından yaşayan bir ışık 
şelalesine dönüştüğünü gördüğüm

00:01:40.618 --> 00:01:44.978
Smoky Mountains'deki
bu yamaç gibi

00:01:44.978 --> 00:01:47.998
ya da Japonya'da ziyaret ettiğim 
yol kenarındaki nehirde

00:01:47.998 --> 00:01:52.104
Genji ateş böceklerinin yavaş, dalgalanan

00:01:52.104 --> 00:01:53.835
parlamaları ortaya çıkarması gibi

00:01:54.786 --> 00:01:57.297
ya da Malezya'da, mangrov ağaçlarının

00:01:57.297 --> 00:01:59.625
çiçeklerle değil de, bin tane

00:01:59.625 --> 00:02:01.055
ateş böceğinin

00:02:01.055 --> 00:02:03.603
inanılmaz bir senkronizasyonla
-(Bip! Bip!)

00:02:03.603 --> 00:02:05.253
beraber parıldamalarının

00:02:05.253 --> 00:02:08.411
ışığıyla gece çiçek açması gibi.

00:02:08.411 --> 00:02:10.507
Bu parlak manzara

00:02:10.507 --> 00:02:12.899
beni hala hayret ettiriyor

00:02:12.899 --> 00:02:15.419
ve beni doğal yaşamın

00:02:15.419 --> 00:02:17.827
sihrine bağlı tutuyor.

NOTE Paragraph

00:02:17.827 --> 00:02:19.813
Ve bu manzaranın
küçük böcekler

00:02:19.813 --> 00:02:22.731
tarafından oluşturulmasını
inanılmaz buluyorum.

00:02:22.731 --> 00:02:25.622
Şahsen, ateş böcekleri büyüleyicidir.

00:02:25.622 --> 00:02:27.435
Karizmatiktirler.

00:02:27.435 --> 00:02:29.119
Yüzyıllar boyunca sanatta

00:02:29.119 --> 00:02:31.594
ve şiirde övülmüşlerdir.

00:02:31.594 --> 00:02:32.992
Dünyayı dolaştığım esnada,

00:02:32.992 --> 00:02:35.010
Tanrı'nın onları Dünya'ya insanların

00:02:35.010 --> 00:02:37.839
eğlenmesi için koyduğunu söyleyen

00:02:37.839 --> 00:02:39.990
bir çok düşünceli insanla tanıştım.

00:02:39.990 --> 00:02:42.386
Başka yaratıklar da onlarla
eğlenebilir tabii.

00:02:42.386 --> 00:02:46.715
Bence bu zarif böcekler gerçekten mucizevi

00:02:46.715 --> 00:02:50.720
çünkü evrimin yaratıcı doğaçlamasını

00:02:50.720 --> 00:02:54.951
çok güzel bir şekilde aydınlatıyorlar.

00:02:54.951 --> 00:02:56.761
Onlar iki güçlü evrimsel güç

00:02:56.761 --> 00:02:58.292
tarafından şekillendirildi:

00:02:58.292 --> 00:03:01.952
doğal seleksiyon: hayatta kalma mücadelesi

00:03:01.952 --> 00:03:04.101
ve cinsel seleksiyon:

00:03:04.101 --> 00:03:08.162
çoğalma imkanı için mücadele.

00:03:08.162 --> 00:03:10.513
Bir ateş böceği hastası olarak, son 20 yıl

00:03:10.513 --> 00:03:12.999
benim için bayağı heyecanlı
bir yolculuk oldu.

00:03:12.999 --> 00:03:15.496
Tufts Üniversitesi'ndeki
öğrencilerim ve diğer

00:03:15.496 --> 00:03:16.912
meslektaşlarımla beraber

00:03:16.912 --> 00:03:20.119
ateş böcekleri hakkında 
birçok yeni keşif yaptık:

00:03:20.119 --> 00:03:22.128
kur yapmaları ve cinsel yaşamları,

00:03:22.128 --> 00:03:25.022
ihanetleri ve cinayetleri.

00:03:25.022 --> 00:03:26.839
Yani bugün sizinle

00:03:26.839 --> 00:03:29.310
bu saklı dünyada yaşadığımız

00:03:29.310 --> 00:03:31.788
toplu maceralarımızdan

00:03:31.788 --> 00:03:35.498
sadece birkaç hikaye paylaşacağım.

NOTE Paragraph

00:03:35.498 --> 00:03:38.660
Ateş böcekleri çok güzel ve çeşitli

00:03:38.660 --> 00:03:42.898
bir böcek grubu olan 
kın kanatlılara aittirler.

00:03:42.898 --> 00:03:47.511
Dünya çapında, 2000'in üzerinde
ateş böceği türü vardır

00:03:47.511 --> 00:03:50.061
ve bunlar eş bulmanın ve 


00:03:50.061 --> 00:03:51.626
cezbetmenin farklı yolları olan

00:03:51.626 --> 00:03:54.660
oldukça çeşitli kur 
sinyallari geliştirmişler.

00:03:54.660 --> 00:03:56.916
Yaklaşık 150 milyon yıl önce,

00:03:56.916 --> 00:04:00.045
ilk ateş böcekleri muhtemelen
böyle görünüyordu.

00:04:00.045 --> 00:04:01.402
Gündüz uçuyorlardı

00:04:01.402 --> 00:04:03.665
ve ışık saçmıyorlardı.

00:04:03.665 --> 00:04:06.838
Onun yerine, erkekler şahane antenlerini

00:04:06.838 --> 00:04:10.949
dişiler tarafından yayılan parfümleri
koklamak için kullanıyorlardı.

00:04:10.949 --> 00:04:14.555
Farklı ateş böceklerinde ise,
ışık saçanlar yalnızca dişilerdir.

00:04:14.555 --> 00:04:18.897
Onlar çekici biçimde 
dolgun ve kanatsızlar

00:04:18.897 --> 00:04:20.821
yani her gece pencere pervazlarına

00:04:20.821 --> 00:04:22.789
tırmanıp uçan ama ışık yakmayan erkekleri

00:04:22.789 --> 00:04:27.110
çekmek için saatlerce 
parlak ışık yayarlar.

00:04:27.980 --> 00:04:29.990
Daha başka türlerde, her iki 
cinsiyet de

00:04:29.990 --> 00:04:33.217
eş bulmak için çabuk ve
parlak ışıltılar kullanırlar.

00:04:33.217 --> 00:04:35.058
Burada, Kuzey Amerika'da,

00:04:35.058 --> 00:04:37.829
gövdelerinden ışık yayabilme konusunda

00:04:37.829 --> 00:04:41.406
inanılmaz bir yetenğe sahip 
100'ün üzerinde

00:04:41.406 --> 00:04:43.644
farklı ateş böceği

00:04:43.644 --> 00:04:45.970
türümüz var.

00:04:45.970 --> 00:04:48.420
Bunu nasıl yapıyorlar?

00:04:48.420 --> 00:04:50.453
Tamamen sihirli gibi görünüyor

00:04:50.453 --> 00:04:52.096
ama bu biyolojik sinyaller

00:04:52.096 --> 00:04:55.040
ateş böceğinin lambasının 
içinde meydana gelen

00:04:55.040 --> 00:04:57.934
özenle planlanmış kimyasal 
reaksiyonlardan ortaya çıkar.

NOTE Paragraph

00:04:57.934 --> 00:05:01.241
Ana yıldız,

NOTE Paragraph

00:05:01.241 --> 00:05:02.996
evrim süresince,

NOTE Paragraph

00:05:02.996 --> 00:05:06.190
onun minik kollarını lusiferin adlı

NOTE Paragraph

00:05:06.190 --> 00:05:09.780
enzimle sarmanın bir yolunu 
bulmuş olan lusiferin adlı enzimdir,

NOTE Paragraph

00:05:09.780 --> 00:05:12.457
bu sırada bu işlem o kadar 
heyecan verici ki

NOTE Paragraph

00:05:12.457 --> 00:05:15.831
o ışık saçıyor.

00:05:15.831 --> 00:05:17.506
İnanılmaz.

NOTE Paragraph

00:05:17.506 --> 00:05:19.334
Ama bu parlak ışıkların

00:05:19.334 --> 00:05:23.479
bir proto- ateş böceğine 
nasıl faydası dokunabilir?

00:05:23.479 --> 00:05:25.589
Bu soruyu yanıtlamak için, 
aile fotoğraf

00:05:25.589 --> 00:05:29.953
albümünde geriye dönüp 
bebeklik fotoğraflarına bakmalıyız.

00:05:29.953 --> 00:05:33.665
Ateş böcekleri büyüdükçe vücutlarını 
baştan aşağı değiştirirler.

00:05:33.665 --> 00:05:35.966
Yaşamlarının büyük çoğunluğu olan

00:05:35.966 --> 00:05:37.709
yaklaşık iki yılı,

00:05:37.709 --> 00:05:40.570
bu larva formunda geçirirler.

00:05:40.570 --> 00:05:43.193
Buradaki temel amaçları,
benim genç çocuklarım gibi..

00:05:43.193 --> 00:05:45.978
yemek ve büyümektir.

00:05:45.978 --> 00:05:48.430
Ve ateş böceği ışığı ilk defa

00:05:48.430 --> 00:05:50.477
bu gençlerde ortaya çıktı.

00:05:50.477 --> 00:05:52.907
Her bir ateş böceği larvası ışıldayabilir,

00:05:52.907 --> 00:05:55.786
onların yetişkinleri bile yapamazken.

NOTE Paragraph

00:05:55.786 --> 00:05:57.428
Ama bu kadar bariz

00:05:57.428 --> 00:06:00.515
olmanın anlamı ne?

00:06:00.515 --> 00:06:02.133
Evet, biliyoruz ki bu gençler,

00:06:02.133 --> 00:06:04.113
uzun çocukluk döneminde hayatta kalmaya

00:06:04.113 --> 00:06:07.731
yardımcı olan tadı tiksindirici 
olan kimyasallar üretiyorlar,

00:06:07.731 --> 00:06:11.561
dolayısıyla bu ışıkların önceleri uyarı 
olarak geliştirildiğini düşünüyoruz,

00:06:11.561 --> 00:06:16.120
herhangi bir avcıya "Zehirli! Uzak durun!"

00:06:16.120 --> 00:06:19.014
diyen bir neon tabelanın yaptığı gibi.

00:06:19.014 --> 00:06:21.964
Bu parlak ışıkların

00:06:21.964 --> 00:06:23.376
sadece olası avcılara karşı

00:06:23.376 --> 00:06:26.448
korunmak için değil aynı zamanda
olası eşleri çekmek için

00:06:26.448 --> 00:06:28.881
kullanılan usta bir iletişim
aracına dönüşmesi

00:06:28.916 --> 00:06:31.206
milyonlarca yıl aldı.

00:06:31.886 --> 00:06:34.657
Şimdi cinsel seleksiyon 
tarafından yönlendirilen

00:06:34.687 --> 00:06:36.587
bazı yetişkin ateş böcekleri

00:06:36.587 --> 00:06:38.927
-bu gururlu erkek gibi-

00:06:38.967 --> 00:06:41.885
kur yapmayı yepyeni bir 
seviyeye çıkartarak

00:06:41.885 --> 00:06:44.575
karanlıkta parlayan yeni

00:06:44.609 --> 00:06:46.599
bir fener geliştirdi.

00:06:48.389 --> 00:06:50.819
Bu yetişkinler yalnızca birkaç hafta yaşar

00:06:50.839 --> 00:06:54.881
ve şimdi de tek odakları cinsel ilişkidir,

00:06:55.761 --> 00:06:57.567
yani, genlerini

00:06:57.727 --> 00:07:00.437
gelecek ateş böceği 
nesillerine aktarmaktır.

00:07:00.497 --> 00:07:03.223
Dolayısıyla bu erkeği yeni kur yapma

00:07:03.767 --> 00:07:06.557
sinyallerini gösteren yüzlerce erkeğe

00:07:06.787 --> 00:07:09.661
katılırken kırlara takip edebiliriz.

00:07:11.171 --> 00:07:14.149
Hayret edici şey ise, bayıldığımız

00:07:14.161 --> 00:07:15.831
bu aydınlık sergilerin

00:07:15.851 --> 00:07:18.275
burada ve hatta dünyanın her yerinde

00:07:18.275 --> 00:07:21.470
aslında erkek ateş böceklerinin

00:07:21.470 --> 00:07:25.446
aşk şarkıları olmasıdır.

00:07:25.446 --> 00:07:29.183
Uçuyorlar ve kalplerindekileri
ışıkla ifade ediyorlar.

00:07:29.540 --> 00:07:32.970
Ben bunu hala romantik buluyorum.

00:07:32.970 --> 00:07:36.070
Ama bu esnada, bütün dişiler nerede?

NOTE Paragraph

00:07:36.500 --> 00:07:38.097
Evet, aşağıda tembelce uzanıp

00:07:38.097 --> 00:07:39.832
seçeneklere bakıyorlar.

00:07:39.832 --> 00:07:41.870
Seçilmek için çok sayıda erkek var

00:07:41.870 --> 00:07:44.988
ve bu dişiler bayağı seçici çıktılar.

00:07:45.850 --> 00:07:48.110
Bir dişi bir ışıltı gördüğünde

00:07:48.120 --> 00:07:50.825
hele de çekici bir erkekten geliyorsa,

00:07:50.855 --> 00:07:53.762
lambasını erkeğin tarafına doğrultur

00:07:53.842 --> 00:07:56.373
ve geri ışıldar.

00:07:56.373 --> 00:07:59.770
Bu onun "buraya gel" işaretidir.

00:07:59.770 --> 00:08:02.681
O zaman erkek yakına uçar 
ve tekrar ışıldar.

00:08:03.371 --> 00:08:04.486
Eğer dişi,

00:08:04.486 --> 00:08:07.042
erkeği hala beğeniyorsa,
bir iletişim başlatırlar.

00:08:07.702 --> 00:08:10.403
Bu yaratıklar aşklarını

00:08:10.403 --> 00:08:12.905
ışığın dilinde dile getirirler.

00:08:13.295 --> 00:08:17.038
Peki bu dişiler tam olarak 
neyi çekici buluyor?

NOTE Paragraph

00:08:18.198 --> 00:08:21.325
Biz birkaç tane ateş böceğinin
düşüncelerini

00:08:21.325 --> 00:08:22.700
almaya karar verdik.

00:08:22.700 --> 00:08:25.722
Dişileri göz kırpan LED yanıp sönen
test ettiğimizde,

00:08:25.910 --> 00:08:28.150
dişilerin daha uzun süren ışıltı veren

00:08:28.230 --> 00:08:31.145
erkekleri tercih ettiğini keşfettik.

00:08:32.275 --> 00:08:35.450
(Gülüş) (Alkış)

00:08:35.890 --> 00:08:37.530
Biliyorum merak ediyorsunuz,

00:08:37.530 --> 00:08:40.120
bu erkekler çekiciliklerini
neye borçlular?

00:08:40.270 --> 00:08:41.653
Şimdi ışıklar söndüğünde

00:08:41.653 --> 00:08:43.959
neler olduğunu göreceğiz.

00:08:44.209 --> 00:08:45.679
Keşfettiğimiz ilk şey,

NOTE Paragraph

00:08:45.679 --> 00:08:48.448
bir erkek ile dişi bu şekilde 
beraber olduktan sonra,

00:08:48.448 --> 00:08:50.867
bütün geceyi beraber geçiriyorlar.

00:08:51.592 --> 00:08:52.422
İçeriye neler

00:08:52.422 --> 00:08:53.849
olup bittiğine baktığımızda,

00:08:53.849 --> 00:08:56.133
ateş böceğinin 
cinsel ilişkisinde şaşırtıcı,

00:08:56.143 --> 00:08:58.101
yeni bir dönüm noktası keşfettik.

00:08:58.111 --> 00:08:59.275
Çiftleşirlerken,

00:08:59.275 --> 00:09:01.035
erkek dişiye

00:09:01.075 --> 00:09:03.049
sadece spermini vermekle değil

00:09:03.049 --> 00:09:06.410
aynı zamanda düğün hediyesi denilen

00:09:07.156 --> 00:09:10.496
besleyici dolu paketi vermekle de 
meşgul oluyor.

00:09:11.777 --> 00:09:13.677
Bu çiftleşen ikiliye daha yakından

00:09:13.711 --> 00:09:15.271
bakmak için zumlayabiliriz.

00:09:15.271 --> 00:09:16.964
Aslında hediyeyi görebiliriz,

00:09:16.974 --> 00:09:18.407
burada kırmızıyla gösteriliyor

00:09:18.407 --> 00:09:21.679
şu an erkekten dişiye aktarılıyor.

00:09:22.329 --> 00:09:25.449
Bu hediyeyi değerli yapan şey,

00:09:25.464 --> 00:09:27.284
dişinin yumurtalarını beslemek için

00:09:27.324 --> 00:09:31.780
kullanacağı proteinle dolu olması.

00:09:31.780 --> 00:09:35.621
Yani dişiler olası eşlere bakarken

00:09:35.651 --> 00:09:37.521
bu ödüle dikkat ediyorlar.

00:09:37.921 --> 00:09:40.772
Keşfettik ki, dişiler erkeklerin 
ışık sinyallerini

00:09:40.792 --> 00:09:42.842
hangi erkeğin

00:09:42.842 --> 00:09:44.909
daha büyük hediye vereceğini önceden

00:09:44.909 --> 00:09:49.479
kestirmek için kullanıyor çünkü bu hazine
dişilerin daha fazla yumurtlamasına

00:09:49.496 --> 00:09:52.986
ve sonuç olarak da gelecek 
nesillere daha fazla

00:09:52.996 --> 00:09:56.267
katkı sağlamasına yardımcıdır.

00:09:57.687 --> 00:09:59.697
Ancak ateş böceği romantizmi risklidir,

NOTE Paragraph

00:09:59.697 --> 00:10:02.275
hep tatlılık ve ışıktan ibaret değildir.

00:10:02.465 --> 00:10:04.936
Çoğu zaman, bu yetişkin ateş böcekleri

00:10:04.936 --> 00:10:07.633
yenmiyor çünkü gençlerinde gibi

00:10:07.633 --> 00:10:10.537
kuşları ve başka böcek yiyicileri

00:10:10.557 --> 00:10:13.553
uzak tutan toksinleri üretebiliyorlar,

00:10:13.620 --> 00:10:16.110
ama belli bir ateş böceği grubu

00:10:16.120 --> 00:10:18.420
yollarda bir yerlerde,

00:10:18.440 --> 00:10:21.570
bir şekilde korunma 
toksinleri için gerekli

00:10:21.570 --> 00:10:24.957
metabolik mekanizmayı kaybetmiş.

00:10:25.370 --> 00:10:27.630
İş arkadaşım Tom Eisner
tarafından

00:10:27.650 --> 00:10:30.350
keşfedilen evrimsel hata,

00:10:30.360 --> 00:10:32.299
bu ateş böceklerini

00:10:32.299 --> 00:10:35.689
parlak ışıklarını

00:10:35.699 --> 00:10:39.150
hain bir niyetle geceye taşımaya itmiştir.

00:10:39.380 --> 00:10:41.010
Başka bir iş arkadaşım Jim Lloyd

00:10:41.010 --> 00:10:43.470
tarafından "femme fatale" lakabı takılan
bu dişiler,

00:10:43.500 --> 00:10:46.395
başka türden 
erkek ateş böceklerini

00:10:46.405 --> 00:10:49.843
nasıl hedef alabileceklerini çözmüş.

00:10:50.223 --> 00:10:52.114
O halde av avcıyla başlar

00:10:52.124 --> 00:10:54.104
-burada solda aşağıda görünüyor-

00:10:54.104 --> 00:10:56.201
orada sessizce oturuyor

00:10:56.221 --> 00:10:59.250
ve olası avının kur yapmasına

00:10:59.300 --> 00:11:00.720
kulak misafiri oluyor

00:11:00.790 --> 00:11:02.790
ve şu şekilde geçiyor konuşma.

00:11:02.800 --> 00:11:06.313
İlk önce erkek avı ışıkla,
"Beni seviyor musun?" der.

00:11:06.673 --> 00:11:10.683
Dişisi de, "Belki" diye cevaplar.

00:11:10.783 --> 00:11:13.589
O zaman da erkek tekrar ışıldar.

00:11:13.609 --> 00:11:16.435
Ama bu sefer, avcı sinsice

00:11:17.155 --> 00:11:22.248
öbür dişiyi taklit ederek cevap verir.

00:11:22.828 --> 00:11:26.104
Ancak o aşk aramıyor: toksin arıyor.

00:11:27.304 --> 00:11:31.171
Eğer taklitte çok iyiyse,
uzanıp yakalamak için

00:11:31.181 --> 00:11:34.161
erkeği yeterince yakınına çekebilir

00:11:34.171 --> 00:11:36.592
ve erkek sadece 
hafif bir atıştırma değildir.

00:11:36.612 --> 00:11:39.433
Sonraki bir saat içinde, avcı yavaşça

00:11:39.453 --> 00:11:41.998
geride sadece iğrenç kalıntılar 
kalıncaya kadar

00:11:42.308 --> 00:11:45.637
erkeğe kan kaybettirir.

00:11:45.997 --> 00:11:48.641
Kendileri toksin üretemeyince,

00:11:48.751 --> 00:11:51.091
bu dişiler o koruyucu 
kimyasalları almak için

00:11:51.101 --> 00:11:55.768
başka ateş böceklerinin 
kanını emme yoluna başvurur.

00:11:55.778 --> 00:12:01.623
Evet, vampir ateş böceği,

00:12:01.633 --> 00:12:05.730
doğal seleksiyon sayesinde size getirildi.

00:12:05.980 --> 00:12:08.911
Bizim ateş böcekleri hakkında 
öğreneceğimiz hala çok şey var

NOTE Paragraph

00:12:09.161 --> 00:12:12.471
ama öyle görünüyor ki 
birçok hikaye saklı kalacak,

00:12:12.471 --> 00:12:14.964
çünkü dünyanın her yerinde,

00:12:14.974 --> 00:12:16.973
ateş böceği sayısı hızla sönmekte.

00:12:17.633 --> 00:12:20.218
Temel suçlu: doğal ortamın azalması.

00:12:20.218 --> 00:12:22.679
Neredeyse her yer, tarlalar ve ormanlar,

00:12:22.699 --> 00:12:25.662
mangrovlar ve kırlar,
ateş böceklerinin yaşamak için

00:12:25.662 --> 00:12:29.279
gerektiği yerler, gelişmek 
ve yayılmak için kullanılıyor.

00:12:29.279 --> 00:12:33.211
İşte bir problem daha: 
Biz karanlığı fethettik

NOTE Paragraph

00:12:33.470 --> 00:12:36.960
ancak bu esnada, 
diğer canlıların hayatlarını

00:12:36.960 --> 00:12:40.074
mahvedecek kadar ışığı geceye saçtık,

00:12:40.094 --> 00:12:43.470
ve ateş böcekleri 
eşlerini bulmak için kullandıkları

00:12:43.530 --> 00:12:46.145
sinyalleri belirsizleştirdiği

00:12:46.155 --> 00:12:50.315
için ışık kirliliğine 
karşı oldukça hassastırlar.

00:12:50.614 --> 00:12:52.564
Peki gerçekten onlara ihtiyacımız var mı?

NOTE Paragraph

00:12:52.584 --> 00:12:54.622
Sonuçta onlar sadece dünyanın

00:12:54.632 --> 00:12:56.910
biyoçeşitliliğinin ufak bir kısmı.

00:12:56.910 --> 00:13:00.200
Ancak bir türün yok olması

00:13:00.210 --> 00:13:02.888
mumla dolu bir odadaki 
mumların teker teker

00:13:02.898 --> 00:13:05.765
sönmesi gibidir.

00:13:05.765 --> 00:13:08.125
İlk mumlar sönmeye başladığında

00:13:08.125 --> 00:13:10.041
durumu fark edemeyebilirsiniz.

00:13:10.061 --> 00:13:15.055
ancak sonunda, 
karanlıkta oturarak kalırsınız.

00:13:19.591 --> 00:13:24.411
Gezegenin geleceğini inşa 
edermişçesine beraber çalışırsak

00:13:24.411 --> 00:13:26.868
bu parlak ışıkların parıldamasını

00:13:26.878 --> 00:13:30.318
devam ettirecek bir yol 
bulabiliriz umarım.

NOTE Paragraph

00:13:30.328 --> 00:13:32.364
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:13:32.364 --> 00:13:34.672
(Alkış)