1
00:00:00,557 --> 00:00:04,235
Eskiden bir transistörün kapladığı yere

2
00:00:04,259 --> 00:00:07,098
artık bir milyar transistörü 
sığdırabiliyoruz.

3
00:00:07,636 --> 00:00:11,533
Bir odanın tamamını kaplayan 
bir bilgisayar,

4
00:00:11,557 --> 00:00:14,146
artık cebinize sığıyor.

5
00:00:14,170 --> 00:00:17,189
Geleceğin küçülmekte
yattığını söyleyebiliriz.

6
00:00:17,611 --> 00:00:18,818
Bir mühendis olarak bilgisayarlardaki

7
00:00:18,842 --> 00:00:22,827
minyatürleşme devrimi 
beni heyecanlandırıyor.

8
00:00:22,851 --> 00:00:24,199
Bir doktor olarak dünyada 


9
00:00:24,223 --> 00:00:29,946
en çabuk artan hastalık olan

10
00:00:29,970 --> 00:00:32,721
kanser nedeniyle ölen 
insan sayısını azaltmak için

11
00:00:32,721 --> 00:00:35,519
kullanıp kullanamayacağımızı 
merak ediyorum.

12
00:00:35,543 --> 00:00:36,798
Bunu söylediğim zaman,

13
00:00:36,822 --> 00:00:40,600
insanlar kanseri tedavi etmek için
çalıştığımızı zannediyor.

14
00:00:40,624 --> 00:00:41,887
Aslında çalışıyoruz.

15
00:00:41,911 --> 00:00:43,062
Ancak erken tespit

16
00:00:43,086 --> 00:00:45,887
ve kanserin önlenmesi yoluyla 
olağanüstü bir hayat

17
00:00:45,911 --> 00:00:49,244
kurtarma fırsatı ortaya çıkıyor.

18
00:00:49,785 --> 00:00:55,164
Dünya çapında kanser sonucu
ölümlerin üçte ikisinden fazlası,

19
00:00:55,188 --> 00:00:57,988
şu anda sahip olduğumuz yöntemlerle
tamamen önlenebilir.

20
00:00:58,406 --> 00:01:01,305
Bunlar arasında aşı, zamanında tarama ve

21
00:01:01,329 --> 00:01:03,562
tabii ki sigarayı bırakma vardır.

22
00:01:04,316 --> 00:01:07,909
Fakat şu anda sahip olduğumuz 
en iyi araç ve teknolojilerle bile,

23
00:01:07,933 --> 00:01:09,996
bazı tümörlerin 50 milyon kanser hücresi

24
00:01:10,020 --> 00:01:13,690
gücünde oluncaya kadar 
büyümeye başladıkları,

25
00:01:13,714 --> 00:01:17,477
10 yıl öncesinden tespit edilememektedir.

26
00:01:18,178 --> 00:01:20,947
Henüz oluşmaya başladıkları, 
çıkarılabilecekleri zamanda

27
00:01:20,947 --> 00:01:23,437
daha ölümcül bu kanserlerin 
bazılarını daha erken

28
00:01:23,437 --> 00:01:24,703
tespit edecek çok daha iyi

29
00:01:24,703 --> 00:01:26,538
teknolojilerimiz olsa ne olurdu?

30
00:01:26,562 --> 00:01:29,837
Minyatürleşmenin bizi
buraya nasıl götüreceğini anlatayım.

31
00:01:31,140 --> 00:01:33,428
Bu, bir patologun standart bir
laboratuvarda

32
00:01:33,452 --> 00:01:37,008
biyopsi veya smear testi gibi doku

33
00:01:37,032 --> 00:01:39,470
örneklerine bakacağı bir mikroskoptur.

34
00:01:39,927 --> 00:01:41,995
7000$ değerindeki bu mikroskopu,

35
00:01:42,019 --> 00:01:45,275
kanser hücrelerini ayırt etmek 
üzere yıllarca

36
00:01:45,299 --> 00:01:47,518
ihtisas eğitimi almış
birisi kullanacaktır.

37
00:01:48,126 --> 00:01:51,172
Bu fotoğraf, Rice Üniversitesi'nden
meslektaşım

38
00:01:51,196 --> 00:01:52,774
Rebecca Richards-Kortum'a aittir.

39
00:01:52,798 --> 00:01:56,625
Ekibiyle beraber yaptığı şey,
bu mikroskobun tamamını

40
00:01:56,649 --> 00:01:58,734
minyatürleştirerek 10 dolara sığdırmaları

41
00:01:58,734 --> 00:02:01,464
ve bir optik fiberin 
ucuna uydurmalarıdır.

42
00:02:01,923 --> 00:02:04,951
Başka bir deyişle, bir hastadan

43
00:02:04,951 --> 00:02:07,230
numune almak ve onu mikroskoba

44
00:02:07,254 --> 00:02:09,810
göndermek yerine 
mikroskobu hastaya getirebilirsiniz.

45
00:02:10,260 --> 00:02:14,619
Daha sonra inceleme için uzman 
yerine normal ile kanserli

46
00:02:14,643 --> 00:02:19,705
hücreleri karşılaştırması için
bilgisayarı eğitebilirsiniz.

47
00:02:20,084 --> 00:02:21,304
Bu önemli,

48
00:02:21,304 --> 00:02:24,315
çünkü kırsal bölgelerde çalışırken,

49
00:02:24,339 --> 00:02:27,578
topluluklara gidip test yapabilen

50
00:02:27,602 --> 00:02:30,109
ve numune toplayabilen gezici

51
00:02:30,109 --> 00:02:31,864
bir tarama minibüsü olmasına

52
00:02:31,888 --> 00:02:35,104
ve bunları analiz için hastaneye
yollamasına rağmen,

53
00:02:35,128 --> 00:02:36,472
günler sonra,

54
00:02:36,496 --> 00:02:39,163
anormal bir test sonucu alan kadınların

55
00:02:39,187 --> 00:02:40,804
gelmesi istenmiştir.

56
00:02:40,828 --> 00:02:45,171
Neredeyse yarısı gelmemiştir, çünkü
seyahati karşılayacak paraları yoktur.

57
00:02:45,721 --> 00:02:49,145
Entegre mikroskop ve bilgisayar
analiziyle birlikte

58
00:02:49,169 --> 00:02:51,997
Rebecca ve meslektaşları,
hem teşhis hem de tedavi

59
00:02:52,021 --> 00:02:55,807
düzeneğine sahip bir
minibüs oluşturdular.

60
00:02:55,831 --> 00:02:58,545
Böylece aynı yerde teşhis

61
00:02:58,569 --> 00:03:01,256
ve tedavide bulunabilirler,

62
00:03:01,280 --> 00:03:03,718
böylece kimsenin takibi
yarım kalmamış olurdu.

63
00:03:03,831 --> 00:03:07,779
Bu, minyatürleşmenin hayatları
nasıl kurtarabileceğine dair bir örnektir.

64
00:03:08,148 --> 00:03:09,301
Şimdi mühendis olarak,

65
00:03:09,325 --> 00:03:12,070
bunu doğrudan minyatürleşme
olarak görüyoruz.

66
00:03:12,094 --> 00:03:14,531
Büyük bir şeyi alıp küçültüyorsunuz.

67
00:03:14,555 --> 00:03:16,806
Ancak bilgisayar ile ilgili olarak
bahsettiğim,

68
00:03:16,830 --> 00:03:19,076
onları her yere götürebilecek kadar

69
00:03:19,100 --> 00:03:23,401
küçüldüklerinde hayatlarımızı
değiştirdiler.

70
00:03:23,785 --> 00:03:28,081
O zaman bunun tıptaki
eşdeğeri nedir?

71
00:03:28,500 --> 00:03:31,636
Ya vücudunuzda dolaşabilecek,

72
00:03:31,660 --> 00:03:35,922
kendi kendine tümörü bulabilecek

73
00:03:35,946 --> 00:03:38,359
ve dışarıya sinyal gönderebilecek kadar

74
00:03:38,383 --> 00:03:40,752
küçük bir dedektör olsaydı?

75
00:03:41,079 --> 00:03:43,156
Kulağa bilim kurgu gibi geliyor.

76
00:03:43,180 --> 00:03:47,083
Aslında nanoteknoloji bunu
yapmamıza izin veriyor.

77
00:03:47,415 --> 00:03:52,296
Dedektörü oluşturan parçaları,
100 mikron boyutundaki

78
00:03:52,320 --> 00:03:54,157
saç teli genişliğinden

79
00:03:54,181 --> 00:03:55,841
1.000 kat daha küçük

80
00:03:55,865 --> 00:03:58,420
100 nanometre boyutunda

81
00:03:58,444 --> 00:04:00,346
küçültmeye imkân sağlıyor.

82
00:04:00,370 --> 00:04:03,180
Bunun oldukça önemli etkileri vardır.

83
00:04:03,583 --> 00:04:07,226
Malzemelerin nano ölçeğinde özelliklerini

84
00:04:07,250 --> 00:04:08,846
değiştirdikleri ortaya çıkmaktadır.

85
00:04:09,279 --> 00:04:11,777
Yaygın bir madde olan altını alıp

86
00:04:11,801 --> 00:04:15,122
toz halinde öğütürseniz,
altın nano parçaçıkları

87
00:04:15,146 --> 00:04:18,458
altın sarısı renginden kırmızıya dönüşür.

88
00:04:19,082 --> 00:04:22,895
Daha egzotik bir malzeme olan
büyük siyah bir kristal şeklindeki

89
00:04:22,919 --> 00:04:25,093
kadmiyum selenürü alıp

90
00:04:25,117 --> 00:04:27,642
bu malzemeden nanokristaller
oluşturduğunuzda

91
00:04:27,642 --> 00:04:29,315
ve bunları bir sıvının içine koyup

92
00:04:29,339 --> 00:04:31,163
üzerine ışık tuttuğunuzda,

93
00:04:31,187 --> 00:04:32,353
parlar.

94
00:04:32,377 --> 00:04:38,008
Sadece boyutuna göre mavi, yeşil, sarı,

95
00:04:38,032 --> 00:04:40,307
turuncu, kırmızı renginde parlamaktadır.

96
00:04:40,887 --> 00:04:44,890
Çok acayip! Böyle bir nesneyi
makro dünyada düşünebilir misiniz?

97
00:04:44,914 --> 00:04:51,485
Dolabınızdaki tüm kot pantalonlar pamuklu

98
00:04:51,509 --> 00:04:55,820
ancak bedene göre farklı
renklerde olabilir.

99
00:04:56,212 --> 00:04:57,908
(Kahkahalar)

100
00:04:58,982 --> 00:05:00,506
Bir doktor olarak,

101
00:05:00,530 --> 00:05:02,754
benim için ilgi çekici olan şey,

102
00:05:02,778 --> 00:05:05,078
yalnızca nano boyutta

103
00:05:05,102 --> 00:05:07,033
rengi değişen malzemeler değil,

104
00:05:07,057 --> 00:05:10,665
vücudunuzda gezindikleri
yolun da değişmesidir.

105
00:05:11,137 --> 00:05:13,936
Bu da daha iyi bir kanser 
dedektörü yapmak

106
00:05:13,960 --> 00:05:16,134
üzere kullanacağımız gözlem türüdür.

107
00:05:16,158 --> 00:05:17,911
Ne demek istediğimi size göstereyim.

108
00:05:18,686 --> 00:05:20,883
Bu, vücuttaki bir kan damarı.

109
00:05:20,907 --> 00:05:23,318
Damarın çevresinde tümör var.

110
00:05:23,683 --> 00:05:26,724
Damara nano parçacıkları enjekte edip

111
00:05:26,748 --> 00:05:30,928
kan dolaşımından tümöre nasıl
gittiklerini izleyeceğiz.

112
00:05:31,464 --> 00:05:35,816
Şu an pek çok tümörün kan damarlarına
sızıntı yaptığı anlaşıldı

113
00:05:35,840 --> 00:05:40,206
ve nano parçacıklar da kan
dolaşımından tümöre sızabilir.

114
00:05:40,628 --> 00:05:43,762
Sızıp sızamayacakları
boyutlarına bağlıdır.

115
00:05:44,129 --> 00:05:45,279
Bu fotoğrafta,

116
00:05:45,303 --> 00:05:49,674
yüz nanometre büyüklüğündeki
daha küçük mavi parçacıklar sızıyor,

117
00:05:49,698 --> 00:05:53,094
daha büyük olan 500 nanometrelik
kırmızı parçacıklar

118
00:05:53,118 --> 00:05:54,895
kan dolaşımında takılıp kalıyor.

119
00:05:54,919 --> 00:05:57,022
Bu da bir mühendis olarak,

120
00:05:57,046 --> 00:06:01,038
malzemenin ne kadar büyük
veya küçük olmasına bağlı olarak

121
00:06:01,062 --> 00:06:04,173
vücudunuzda nereye gideceğini
değiştirebileceğim anlamına geliyor.

122
00:06:05,249 --> 00:06:09,891
Laboratuvarımda vücutta seyahat edebilecek

123
00:06:09,915 --> 00:06:15,163
ve tümör arayabilecek küçüklükte
bir kanser nanodedekörü yaptık.

124
00:06:15,477 --> 00:06:19,569
Bunu tümör saldırısını
dinlemesi için tasarladık:

125
00:06:19,593 --> 00:06:24,366
Tümörün yaymak için ihtiyaç duyduğu
kimyasal işaretler orkestrası.

126
00:06:24,932 --> 00:06:27,834
Tümörün içinde doğduğu dokudan
kopması için

127
00:06:27,858 --> 00:06:30,574
doku iskeleleri boyunca çiğneyeceği

128
00:06:30,598 --> 00:06:33,182
enzim adı verilen kimyasalları
çıkartması gerekir.

129
00:06:33,763 --> 00:06:38,485
Bu nanoparçacıkları bu enzimlerle
harekete geçmesi için tasarladık.

130
00:06:39,034 --> 00:06:44,946
Bir enzim, bir saatte 1.000 adet kimyasal
tepkiyi harekete geçirebilir.

131
00:06:45,462 --> 00:06:48,464
Şimdi mühendislikte bire bin oranını,

132
00:06:48,464 --> 00:06:50,353
bir tür büyütme olarak adlandırıyoruz

133
00:06:50,353 --> 00:06:52,825
ve herhangi bir şeyi aşırı hassas
bir hâle getiriyor.

134
00:06:52,829 --> 00:06:56,662
Böylece son derece hassas bir
kanser dedektörü yaptık.

135
00:06:57,220 --> 00:07:01,124
Tamam ama harekete geçmiş bu işareti,

136
00:07:01,124 --> 00:07:03,882
benim bir şeyler yapabileceğim
dış dünyaya nasıl aktarırım?

137
00:07:03,906 --> 00:07:07,458
Bunun için nano ölçekteki biyolojinin
bir parçasını kullanacağız

138
00:07:07,482 --> 00:07:09,266
ve bunun böbrek ile bir ilgisi var.

139
00:07:09,659 --> 00:07:11,575
Böbrek bir süzgeçtir.

140
00:07:11,996 --> 00:07:16,625
İşi kanı süzmek ve atıkları
idrara koymaktır.

141
00:07:17,197 --> 00:07:19,859
Böbreğin süzdüğü şeylerin de

142
00:07:19,883 --> 00:07:22,445
aynı şekilde boyuta bağlı
olduğu ortaya çıktı.

143
00:07:22,781 --> 00:07:24,841
Dolayısıyla bu fotoğrafta gördüğünüz şey,

144
00:07:24,865 --> 00:07:27,874
beş nanometreden küçük olan her şey,

145
00:07:27,898 --> 00:07:32,003
kandan, böbrekten idrara doğru gitmekte

146
00:07:32,027 --> 00:07:34,697
ve büyük olan her şey kalmaktadır.

147
00:07:35,176 --> 00:07:40,123
Tamam, o zaman 100 nanometre boyutunda
kanser dedektörü yapsam,

148
00:07:40,147 --> 00:07:42,619
bunu kan akışına enjekte etsem,

149
00:07:42,643 --> 00:07:48,073
böbrekten süzülecek ve
idrara gidecek kadar

150
00:07:48,097 --> 00:07:50,453
küçük bir işareti duyurmak için

151
00:07:50,477 --> 00:07:53,699
tümör enzimlerinin harekete geçirdiği

152
00:07:53,723 --> 00:07:55,901
tümöre sızabilir.

153
00:07:55,925 --> 00:07:59,966
Böylece dışarıdaki dünyada tespit
edebileceğim bir işaret var.

154
00:08:00,588 --> 00:08:02,640
Tamam ama bir sorunum daha var.

155
00:08:02,664 --> 00:08:04,410
Bu çok küçük bir işaret,

156
00:08:04,434 --> 00:08:06,406
bunu nasıl tespit ederim?

157
00:08:06,730 --> 00:08:08,965
İşaret yalnızca bir moleküldür.

158
00:08:08,989 --> 00:08:11,656
Mühendis olarak tasarladığımız moleküldür.

159
00:08:11,680 --> 00:08:14,858
Tamamen sentetiktir ve
bunları tercih ettiğimiz araçla

160
00:08:14,882 --> 00:08:18,121
uyumlu olacak şekilde tasarlayabiliriz.

161
00:08:18,145 --> 00:08:21,587
Kütle spektrometresi adı verilen
oldukça hassas, üstün kaliteli

162
00:08:21,611 --> 00:08:23,575
bir alet kullanmak istediğimizde,

163
00:08:23,599 --> 00:08:26,110
özgün kütleye sahip bir molekül yaparız.

164
00:08:26,671 --> 00:08:30,370
Ya da daha ucuz ve taşınabilir
bir şey yapmak isteriz.

165
00:08:30,394 --> 00:08:34,177
O zaman hamilelik testi gibi
kâğıt üstünde izini sürebileceğimiz

166
00:08:34,201 --> 00:08:35,905
bir molekül yaparız.

167
00:08:35,929 --> 00:08:38,555
Aslında kâğıttan teşhis
adı verilen bir alanda,

168
00:08:38,579 --> 00:08:43,091
erişilebilen bir sürü kâğıt testi vardır.

169
00:08:43,711 --> 00:08:46,037
Peki bununla nereye varmaya çalışıyoruz?

170
00:08:46,724 --> 00:08:48,293
Size anlatacağım şey,

171
00:08:48,317 --> 00:08:50,143
hayatım boyunca bir araştırmacı olarak

172
00:08:50,167 --> 00:08:52,046
bir hayalimi temsil ediyor.

173
00:08:52,396 --> 00:08:54,489
Bir vaat olduğunu söyleyemem,

174
00:08:54,513 --> 00:08:56,005
yalnızca bir hayal.

175
00:08:56,029 --> 00:08:59,616
Ama sanırım hepimizin -belki özellikle-

176
00:08:59,640 --> 00:09:03,577
kanser araştırmacılarının ilerlemeye devam
etmesi için hayalleri olmalıdır.

177
00:09:03,601 --> 00:09:07,100
Size ekibimle beraber gerçeğe
dönüştürmek için

178
00:09:07,124 --> 00:09:11,215
canla başla çalıştığımız teknolojiyle

179
00:09:11,239 --> 00:09:12,761
ne olmasını umduğumu anlatayım.

180
00:09:13,289 --> 00:09:14,987
Hadi bakalım.

181
00:09:15,011 --> 00:09:18,366
Bir gün kolonoskopi

182
00:09:18,390 --> 00:09:21,645
veya mamografi

183
00:09:21,669 --> 00:09:23,174
veya smear testi yaptırmak için

184
00:09:23,198 --> 00:09:24,521
pahalı bir tarama tesisine

185
00:09:24,545 --> 00:09:25,953
gitmek yerine

186
00:09:26,585 --> 00:09:28,304
iğne olabileceğinizi

187
00:09:28,328 --> 00:09:30,048
ve bir saat bekleyip

188
00:09:30,048 --> 00:09:33,277
bir kâğıt şeridine idrar testini
yapabileceğinizi hayal ediyorum.

189
00:09:33,653 --> 00:09:36,460
Bunun sürekli elektrik

190
00:09:36,484 --> 00:09:39,147
veya odada bir tıbbi çalışana

191
00:09:39,171 --> 00:09:41,775
ihtiyaç duymadan bile
olabileceğini hayal ediyorum.

192
00:09:41,799 --> 00:09:43,296
Belki uzakta olabilir

193
00:09:43,320 --> 00:09:46,130
ve yalnızca akıllı telefon ile
bağlantı kurabilirsiniz.

194
00:09:46,854 --> 00:09:49,249
Şu anda, kulağa bir hayal gibi
geldiğini biliyorum

195
00:09:49,249 --> 00:09:51,732
ancak laboratuvarda farelerde

196
00:09:51,756 --> 00:09:54,395
akciğer, kolon ve yumurtalık
kanseri teşhisinde

197
00:09:54,395 --> 00:09:57,830
mevcut yöntemlerden daha iyi işe yarıyor.

198
00:09:58,603 --> 00:10:00,837
Bunun, bir gün her kesimden,

199
00:10:00,861 --> 00:10:06,037
dünyanın her yerinden hastalarda,

200
00:10:06,061 --> 00:10:09,354
tümörlerin büyümeye başladıklarını,

201
00:10:09,378 --> 00:10:11,363
10 yıldan önce tespit edebileceğimiz

202
00:10:11,387 --> 00:10:13,236
anlamına gelmesini umuyorum

203
00:10:13,260 --> 00:10:15,995
ve bu da daha erken tedavilere yol açacak

204
00:10:16,019 --> 00:10:19,617
ve erken teşhisle şimdi yapabildiğimizden

205
00:10:19,641 --> 00:10:21,455
daha fazla hayatı kurtarabiliriz.

206
00:10:21,686 --> 00:10:22,868
Teşekkürler.

207
00:10:22,892 --> 00:10:30,375
(Alkışlar)