WEBVTT

00:00:15.333 --> 00:00:17.578
Bilgisayaranızın sadece
bir monitör ve klavyeden

00:00:17.598 --> 00:00:18.635
daha fazlası olduğunu

00:00:18.659 --> 00:00:20.718
ilk fark ettiğiniz anı hatırlıyor musunuz?

00:00:20.742 --> 00:00:23.645
Fareye tıklamanız ve videonun
açılması arasındaki zamanda

00:00:23.645 --> 00:00:25.659
niyetinizi algılayıp

00:00:25.683 --> 00:00:27.654
anlayan ve gerçekleştiren bir şey?

00:00:28.650 --> 00:00:30.246
O şey nedir?

00:00:30.270 --> 00:00:31.983
Gremlinler mi?

00:00:32.007 --> 00:00:34.293
Kendimizi elektron boyutuna
küçültebildiğimizi

00:00:34.293 --> 00:00:36.061
ve bir fare tıklamasına

00:00:36.061 --> 00:00:37.870
yerleştirdiğimizi hayal edelim.

00:00:37.894 --> 00:00:39.861
Eğer farenizi parçalara ayırırsanız

00:00:39.861 --> 00:00:42.169
aslında çok basit bir makine
olduğunu görürsünüz.

00:00:42.193 --> 00:00:43.420
Bir çift düğmesi,

00:00:43.444 --> 00:00:46.393
hareket ve mesafeyi
algılaması için de bir sistemi var.

00:00:46.747 --> 00:00:49.488
Bu ölçümleri ışıklar 
ve sensörlerle gerçekleştiren

00:00:49.488 --> 00:00:50.844
optik bir fareniz olabilir

00:00:50.868 --> 00:00:52.957
ama eski fareler bunu sert kauçuk bir top

00:00:52.957 --> 00:00:54.552
ve plastik tekerleklerle yapardı.

00:00:54.576 --> 00:00:56.301
Konsept aynı.

00:00:56.325 --> 00:00:58.144
Farenin üstündeki düğmeye basınca

00:00:58.144 --> 00:00:59.692
bilgisayara konumu ile ilgili

00:00:59.716 --> 00:01:01.491
bir mesaj gönderiyor.

00:01:01.825 --> 00:01:03.467
Fare tıklamanız ulaştığında

00:01:03.491 --> 00:01:06.856
temel girdi/çıktı 
alt sistemiyle işleniyor.

00:01:06.880 --> 00:01:11.366
Alt sistem bilgisayarın gözü, kulağı, 
ağzı ve elleri gibi çalışıyor.

00:01:12.053 --> 00:01:15.866
Esasen bilgisayarın
çevresiyle etkileşmesini sağlıyor.

00:01:16.443 --> 00:01:19.950
Ancak, aynı zamanda işlemciyi
dikkat dağıtıcı faktörlerle yormamak için

00:01:19.950 --> 00:01:21.477
bir tampon görevi görüyor.

00:01:21.501 --> 00:01:23.381
Bu durumda G/Ç alt sistemi,

00:01:23.381 --> 00:01:25.918
tıklamanızın oldukça önemli 
olduğuna karar veriyor.

00:01:25.942 --> 00:01:28.915
Böylece işlemciye
işkesme sinyali gönderiyor.

00:01:28.939 --> 00:01:31.382
"İşlemci, baksana! 
Burada bir tıklama aldım."

00:01:31.952 --> 00:01:34.303
Merkezi işlem birimi, yani kısaca CPU,

00:01:34.327 --> 00:01:36.288
tüm bilgisayarın beynidir.

00:01:36.522 --> 00:01:39.048
Beyninizin tüm vücudunuzu
kaplamaması gibi

00:01:39.072 --> 00:01:41.356
işlemci de tüm bilgisayarı kaplamaz

00:01:41.577 --> 00:01:43.888
ama aynı şekilde şovun sahibidir.

00:01:44.262 --> 00:01:46.482
İşlemcinin tüm görevi,

00:01:46.506 --> 00:01:49.491
bellekten talimatları almak 
ve yürütmektir.

00:01:50.451 --> 00:01:52.356
Siz yazıyor, yazıyor ve yazıyorken

00:01:52.380 --> 00:01:55.066
dakikada 60 kelime
olacak kadar hızlı belki de,

00:01:55.088 --> 00:01:57.066
işlemci dakikada milyarlarca talimatı

00:01:57.090 --> 00:01:59.113
alır ve yürütür.

00:01:59.137 --> 00:02:02.152
Evet, her dakikada milyarlarca kez

00:02:02.176 --> 00:02:04.658
farenizi ekranda dolaştırmak için,

00:02:04.658 --> 00:02:06.995
masaüstündeki saat göstergesini
çalıştırmak için

00:02:06.995 --> 00:02:08.498
internet radyonuzu çalmak için,

00:02:08.498 --> 00:02:11.183
sabit diskte düzenlediğiniz
dosyalarınızı yönetmek için

00:02:11.183 --> 00:02:12.900
ve çok daha fazlası için talimatlar.

00:02:13.050 --> 00:02:16.160
Bilgisayarınızın işlemcisi
çoklu-görev ustası!

00:02:16.439 --> 00:02:17.589
"Amanın,

00:02:17.613 --> 00:02:20.030
şu anda gelen çok önemli 
bir fare tıklaması var!

00:02:20.030 --> 00:02:22.560
Bununla ilgilenmek için
her şeyi kenara bırakalım!"

00:02:23.207 --> 00:02:24.779
İşlemcinin yaptığı her şey için

00:02:24.803 --> 00:02:26.132
programlar var.

00:02:26.336 --> 00:02:29.543
Fare için, saat göstergesi için, 
internet radyosu için

00:02:29.543 --> 00:02:33.112
ve klavyeden gönderilen harflerle
ilgilenmesi için özel bir program var.

00:02:33.136 --> 00:02:35.664
Her bir program başlangıçta
bir insan tarafından

00:02:35.688 --> 00:02:40.636
Java, C++, ya da Phyton gibi okunabilir
bir proglamlama dilinde yazıldı.

00:02:41.219 --> 00:02:43.717
Ancak insan programları çok yer kaplıyor

00:02:43.741 --> 00:02:47.256
ve bir bilgisayar için
gereksiz çokça bilgi içeriyor.

00:02:47.450 --> 00:02:50.096
Bundan dolayı derlendiler, küçültüldüler

00:02:50.096 --> 00:02:52.629
ve bellekte 1 ve 0
parçaları içinde depolandılar.

00:02:52.653 --> 00:02:55.386
İşlemci, tıklamayla başa çıkmak için

00:02:55.386 --> 00:02:57.387
talimatlara ihtiyacı olduğunu fark ediyor.

00:02:57.411 --> 00:02:59.697
Bunun için fare programı adresini arıyor

00:02:59.721 --> 00:03:02.072
ve bellek alt sistemine

00:03:02.096 --> 00:03:04.179
depoladığı talimatlar için istek yolluyor.

00:03:05.287 --> 00:03:07.335
Fare cihaz sürücüsündeki her bir talimat

00:03:07.359 --> 00:03:09.718
gerektiği gibi alınıyor ve yürütülüyor.

00:03:09.742 --> 00:03:12.089
Henüz hikayenin sonuna yaklaşmadık bile!

00:03:12.113 --> 00:03:16.100
Çünkü işlemci, imleç monitör ekranındaki
bir düğme resmi üzerine geldiğinde

00:03:16.100 --> 00:03:18.153
fareye tıklandığını öğreniyor.

00:03:18.177 --> 00:03:21.224
Böylece işlemci, hangi düğme
olduğunu bulması için

00:03:21.248 --> 00:03:23.329
belleğe monitör programını soruyor.

00:03:23.353 --> 00:03:25.577
Sonra işlemcinin belleğe

00:03:25.601 --> 00:03:27.413
düğme için program sorması lazım,

00:03:27.437 --> 00:03:30.408
bu da işlemcinin düğme
ile ilişkili videoyu göstermesi için

00:03:30.408 --> 00:03:33.240
monitör programına tekrar
ihtiyacı olduğu anlamına geliyor

00:03:33.240 --> 00:03:34.718
ve böyle devam ediyor.

00:03:34.742 --> 00:03:37.463
Siz tıkladığınızda ekrandaki düğmenin

00:03:37.487 --> 00:03:39.583
yandığını bile görmeden önce

00:03:39.607 --> 00:03:41.355
birçok program sürece dahil oluyor.

00:03:41.379 --> 00:03:43.654
Yani, sadece farenize tıklama gibi

00:03:43.654 --> 00:03:46.192
basit bir görev bile
bilgisayarınızın yapısındaki

00:03:46.216 --> 00:03:48.172
donanımlar,

00:03:48.196 --> 00:03:49.578
basit girdi/çıktı sistemi,

00:03:49.578 --> 00:03:50.713
işlemci,

00:03:50.713 --> 00:03:52.015
programlar ve bellek gibi

00:03:52.015 --> 00:03:53.384
biri bile gremlin olmayan

00:03:53.384 --> 00:03:54.490
tüm kritik bileşenleri

00:03:54.490 --> 00:03:56.133
ziyaret etmek anlamına geliyor.